CzekajÄ na siódmy prezent... - Głos Ludu

sobota | 22 grudnia 2012 ŚWIĄTECZNA PROZA3Cieszyński Jezusekz drugiego piętra i z piwnicyFot. MAREK SANTARIUSZ nieba spadały lekkie gwiaździstepłatki śniegu. Witryny sklepów, uliceoraz okna domów i mieszkań lśniłydekoracjami świątecznymi. Migotałylampki na drzewkach w prywatnychogrodach, sąsiedzi prześcigali się, ktobędzie miał więcej zestawów światełekzawieszonych na balkonach,rynnach i płotach. Na ulicy chłodnywiatr lekko lizał zarumienione policzkiludzi gorączkowo biegającychze sklepu do sklepu, z Czech do Polskii na odwrót. W każdym sklepieinaczej nastawiony sprzedawca czysprzedawczyni, inne kolędy, inna atmosfera.Na chodnikach było bardzoślisko, na parkingach ciasno. Niektóresamochody krążyły wokoło jakdrapieżny ptak nad swą zdobycząi czekały na właściwy moment, bymóc ułowić kawałek miejsca na kilkagodzin. U niektórych ludzi możnabyło wyczuć podekscytowanie, chciwośći grubiańskie podejście do drugich,inni zaś jak najbardziej cieszylisię tym zgiełkiem i wpatrywali się wtłumy ludzi, bo mogło się trafić spotkanieznajomych oczu i zatrzymaniesię w jakiejś kawiarence na kawę, czygorące wino.Leopold jeszcze przed rokiemsiedziałby sobie przed telewizoremw jednym z mieszkań. Przyszedłbywłaśnie ze zmiany, zjadłby coś ciepłego,zapaliłby czwartą świecę nawieńcu adwentowym i włączyłbytelewizor. Przyjaciółka zrobiłaby mufiliżankę gorącej kawy, którą popijalibyrazem, kosztowałby także ciasteczkaświąteczne. Leopoldowi zdawałosię nawet, że przez mały ułameksekundy poczuł zapach tej kawy, aleto była tylko iluzja. Nie było kawy,nie miał już pracy ani mieszkania,nie ma przyjaciółki, ani telewizora,bo zdążyła zabrać wszystko. Leopoldsiedział teraz pomiędzy dwoma konteneramina śmieci na rozwalonympudle z kartonu i na śpiworze. Gdybyktoś mu powiedział przed rokiem,że swoje następne święta spędzi naulicy, wyśmiałby go. Na szczęście byłdobrze ubrany w ciepłe buty, spodnie,pierzastą kurtkę zimową. Byławprawdzie przepalona w dwóchmiejscach na rękawie, ale była bardzociepła, a nawet w jego rozmiarze.W popielnicach można dziś znaleźćprawie wszystko. Ludzie codzienniewynoszą śmieci, ze śmieciami takżebardzo dużo chleba i rogalików,zmarszczałych jabłek, nieotwartychjogurtów z przekroczoną datą ważnościi inne smakołyki. Data niedata, Leopold zawsze sprawdzał, czynie ma pleśni i jak pachną dane produkty,które wygrzebał sobie wtedy,gdy wiedział, że nikt nie patrzy. Niezmiernieto poniżające – grzebać wśmietniku za kolacją, ale nie zawszetak będzie. Nie podda się. Do noclegownipójdzie tylko w przypadkunajwiększych mrozów lub dolegliwościzdrowotnych. Nie chciał teżdołączyć do grupy mężczyzn przydużych supermarketach, którzy popijalipudłowe wino a potem wpadaliw bójki. Postanowił jednak przeżyćsamodzielnie, zanim ponownieotrzyma jakieś pieniądze od państwa.Na szczęście miał jeszcze klucze oddrzwi wejściowych i od piwnicy sąsiadki,której często pomagał zrobićjakieś tam naprawy, o które go prosiła.Mieszkała ona na pierwszym piętrze.Była to stara wdowa z ogromnienapęczniałymi nogami, ograniczonąmożliwością poruszania się, słabymsłuchem, ale za to z bardzo bystrymumysłem. U niej w domu na pewnopachnie dziś tradycyjnymi rurkami,które przygotowywuje dla swychwnuków. Za każdym razem gdy jąodwiedzają, wita ich promiennymuśmiechem. Dobrze jest mieć dlakogo piec, gotować, czekać... żyć.Dość już tego. Zatrzymał tokwłasnych myśli Leopold, bo wpędzałsię nimi w emocje i uczucia, któresobie zakazał.... bał się ich. Nadchodziłyprzecież święta, czas, który spędzamyz bliskimi... a Leopold ich niemiał. Żona mu zmarła, syn wyjechałza pracą i lepszym życiem, przyjaciółkago wystrychnęła na dudka izabrała nawet to, czego jeszcze niezdążył spłacić.Przed drzwi bloku nadjechał fioletowysamochód. Seksownie ubranablondyneczka w czarnych butachna szpilkach energicznie otworzyładrzwi samochodu i jeszcze energicznieji bardzo głośno je zatrzasnęła.Zanim jej mąż zdążył odpiąć pasyi wysiąść zza kierownicy, otworzyłabagażnik i wyciągała reklamówkiz napisem Tesco. „Lidka uspokójsię.” próbował rozładować jej złośćmąż, nie bacząc na wyładowywaniezakupów. „Nie uspokoję się. Portfelw szwach Ci pęka, a nie kupiszmi nawet głupiej perfumy!” syknęłaenergicznie przez zęby jego laleczkowatowyglądająca żona i pokładającwszystkie reklamówki na ziemięponownie rąbnęła drzwiami, tymrazem od bagażnika. Teraz i on sięwkurzył i zanim odjechał z piskiemopon zdążył jeszcze powiedzieć: „BoTobie to wciąż mało!”„Oho” – pomyślał Leopold. „Piętronumer pięć wróciło z zakupówświątecznych”. Na ustach zagościłmu lekki uśmiech, bo wiedział, żejeszcze dzisiaj pogodzą się i pokłócąprzynajmniej ze cztery razy. Ichostatnie godzenie się nastąpi późnymwieczorem i będzie tylko ciutciszsze od ich sprzeczki.Robiło się ciemno i zimno. Leopoldpostanowił pobudzić krewszybkim spacerem. Zawsze zaplanowałsobie jakąś trasę i czas, w którympowinien ją pokonać. Wyglądało towtedy, że ma jakiś cel i dąży do niego,nie wzbudzał tak podejrzenia, że jestbezdomny. Trochę go denerwowałyte ogromne tłumy ludzi taszczącejakieś prezenty, zakupy lub choinki,postanowił więc skręcić w innymkierunku i znaleźć mniej zaludnionąulicę. „Dzień dobry. Nazywam się Izai jestem uczennicą gimnazjum.” Tużza rogiem ulicy stanęła przed nimpiękna, młoda dziewczyna o kasztanowychwłosach i zielonkawychoczach, w których tańczyła prawdziwaradość i nadzieja. Na lewymramieniu zawieszoną miała szarfęz napisem „Free hugs”. „Dziś jestdzień objęcia. Cała nasza klasa chodziulicami Cieszyna i obejmuje ludzi.Czy zgadza się pan na objęcie?”Leopold stał jak wryty. Nie wiedziałjak zareagować. Miał uczucie, że źlerozumiał, lub że jemu lub tej dziewczynieodbiło. Aby nie wyglądał jakzupełny idiota, lekko skinął głową.Iza objęła go i przez kilka sekundtrzymała go w swym objęciu. MójBoże... jestem nieogolony, prysznicanie miałem od ponad dziesięciu dni,bo miałem doła, a ta młoda istotamnie tuli. Leopold toczył w sobieniebywałą walkę. Czuł się w jej ramionachniewygodnie, a zarazembezpiecznie. W ciągu tak krótkiegomomentu przewinęło mu się przezmyśl kilka obrazów z przeszłości.Tak tuliła go mama, gdy szedł dosłużby wojskowej, tak tuliła go żona,kiedy stwierdziła, że jest w ciąży, takobjął go syn, zanim wyjechał do StanówZjednoczonych. Ciekawe, coon teraz robi. Ogarnęła go ogromnafala emocji i z jego oczu spłynęłydwie najprawdziwsze łzy, których sięnie spodziewał. „BłogosławionychŚwiąt” powiedziała Iza, dostrzegającdwa wilgotne ślady łez na białawychpoliczkach, uśmiechnęła się razjeszcze, po czym poszła obejmowaćresztę Cieszyna. Leopold stał jeszczeprzez chwilę, zanim w pełni doszedłdo siebie i ponownie ruszył do nikąd.Od lat nie czuł się tak dobrze. Całaaura spokoju i ciepło tego objęcia szłoz nim. Zastanawiał się, dlaczego takjest. Może to krótkie objęcie dało mupoczucie własnej wartości. Sam miałteraz ochotę przytulić cały świat, leczrozsądek i własna ubolewająca higienaosobista powstrzymały go odtakiego poczynania. Ten tymczasowobezdomny człowiek napełnionyradością i nadzieją nie radził sobiez tak ogromnym nawałem niespodziewanieokazanej mu serdecznościi przechodząc koło jakiejś kobietyciężarnej wydarło mu się z ust: „ Błogosławionychświąt. I niech się paninie martwi. Żadnego końca światanie będzie. Urodzi pani zdrowegobobasa.” Na jakiś znak potwierdzeniaswojej racji, o której był święcieprzekonany, przytaknął głową chybaze trzy razy i poszedł sobie dalej,zostawiając kobietę w kompletnymoszołomieniu. Ponad dalsze trzygodziny spacerował sobie jeszcze poprzedświątecznym mieście Piastów,zanim powrócił pod swój były dom.Tak jak każdego dnia czekał, zanimwszyscy mieszkańcy z jego wejściapołożą się spać, żeby niepostrzeżeniepołożyć się na drewnianej ławiew piwnicy sąsiadki i móc spokojniezasnąć. Na razie czekał ukrytyw cieniu popielnicy, obserwując wświetle mieszkań swych byłych sąsiadów,którzy tu i tam zbliżali się doudekorowanych okien. Na 5 piętrzeponownie się kłócili, bo było widaćręce uniesione nad głową w ostrejgestykulacji. Na czwartym piętrzemieszkało bardzo spokojne małżeństwoz małymi dwojaczkami. Byćmoże rosły im ząbki, albo były chore,bo oboje rodziców spacerowało z pokojudo kuchni i z powrotem, odsłaniającdla Leopolda piękne sylwetkikochających rodziców, głaszczącychswe maleństwa po główkach. Natrzecim piętrze mieszkał wdowiec,który po śmierci swej żony zostałzupełnie sam. Wcześnie wstawał iwcześnie kładł się do łóżka. Tak byłoi dziś. Jego okna były już ciemne. Napierwszym migotały odblaski różnychkolorów. Oznaczało to, że paniMadzia dokończyła swoje kilkasetrurek i ogląda telewizję. Leopoldzdecydował, że jest dosyć bezpieczniena to, by wśliznąć się do piwnicyi położyć się spać. Był dumny z tego,że nikt o nim nic nie wiedział i żenie spotkał w mieście żadnego sąsiada.Kiedy pakował swoje manatki,z góry przyfrunął do niego świstekpapieru. Podszedł więc pod neonoweświatło, żeby popatrzeć co to zakartka. „MÓJ JEZUSKU BYŁAMGRZECZNA PRZYNIEŚ MIPROSZĘ ZŁOTE BUCIKI ODKOPCIUSZKA A DLA BRATANOWE KRETKI, BO TE STA-RE ROZGRYZ, JAK MU ROSŁYZEMBY. DZIĘKUJĘ. OLA”.Leopold poprzez chwilę miałochotę zgnieść i wyrzucić ten świstek,ale takie małe coś nie pozwalałotak uczynić. Dziecięcych marzeń niemożna ignorować. „Mój Boże. I co jateraz zrobię? Miałem tego nie czytać.Już i tak miałem dzisiaj silny masażemocjonalny. Kartka nie mogła leciećzbyt długo. Ola musi mieszkaćw wejściu obok. Na którym piętrze?Chyba będzie pierwszoklasitką, skoropisze odwrotne J,zemby i kretkitak jak słyszy. Będzie też miała małegobrata, któremu rosły ząbki i niepotrafi jeszcze pisać”. Leopold grzebałw pamięci, kogo takiego mógłspotykać na własnej ulicy. Nikogonie kojarzył. Na ustach rozgościł musię na chwilę cyniczny uśmiech. „Takblisko siebie mieszkamy, a i tak sięnie znamy. W poniedziałek wigilia.Dzień spełnionych marzeń a nieznanaOla chce buty od Kopciuszka, askoro ja złapałem papier, to się jakośpostaram je zdobyć. Dziś piątek. Potrzebami cudu”, stwierdził w myślachLeopold i jeszcze długo wpatrywałsię w ciemność, zanim zasnął.EWA FURTEKKoniec części 1.Ciąg dalszy w czwartek

4 ŚWIĄTECZNA PROZAsobota | 22 grudnia 2012Zwyczajne marzenia,czyli rzecz o wieczności...Zdecydowanie dalej. Sięgnąć horyzontu. Wyżej, by dotknąć nieba. Jeszcze trochę. Cel jest już w zasięgu wzroku. Trzeba walczyć bez wytchnienia. W tej chwili nie maczasu na przerwę. Gdy sił coraz mniej, człowiek musi wykrzesać resztki energii, w pełni wykorzystać rezerwy, bo drugiej szansy nie będzie. Dziś rano decyzja byłagwałtowna. W zasadzie nikt nie rozważał innego wariantu. Polecenie było jasne. Zakończyć ten koszmar. Oby jak najdalej stąd...Rys. BLANKA SUSZKA-SZCZUKAZawsze taki był. Nigdy nie zastanawiał siędługo. Uważał, że późniejsze przemyślenia natemat podjętych decyzji nie mają już sensu.Ważne, by realizować każde marzenie, każdąmyśl. Jak dotąd zawsze osiągał zamierzony cel.Teraz czołga się po śnieżnym poszyciu niczymżołnierz jednostek specjalnych. Nie zważając naprzeszkody musi wypełnić misję. Zadanie, jakiesobie wyznaczył, odbiega od standardowychprocedur. Tym razem nikt go nie ubezpiecza.Nie używa mikroportu, by skontaktować się zbazą. Każdy krok, każdy oddech zależny jestwyłącznie od niego. Jeszcze wczoraj wydawałosię, że interwencja nie będziekonieczna, a tu takiezaskoczenie. Dalej brnieprzez zawieje. Przy każdymruchu zakrywa dłonią oczy.Słońce wydaje się być tużnad głową. Oślepia. Gwałcijego spojrzenie, ale pomimomrozu nie odczuwazimna. Pot spływa z czoła.Najchętniej zdjąłby kurtkęi położył się na plecach,jak kiedyś na plaży w Hurgadzie.Ależ było pięknie.Dwa tygodnie absolutnejsielanki. Żadnych telefonów,maili, ani innychwiadomości, nakazów, rozkazówi poleceń służbowych.Ile radości kotłujesię w sercu w takiej chwili.Warto poświęcić tyle czasuna codzienną harówę.Praca bez wytchnienia.W weekendy. Nieustannewyjazdy służbowe. Odkądpowziął decyzję o tej pracywięcej czasu spędzał whotelu niż w domu. Cóżza luksus bytowania pozarzeczywistością, z dala odsąsiadów, dzieci i rodziny.Owszem, brakowało mutej krzątaniny wokół niedzielnegogrilla, wyjścia dokina, czy innych rozrywek związanych zżyciem rodzinnym, ale będąc w obcym mieściedość łatwo był w stanie odnaleźć odpowiedniąrozrywkę. Prawdę mówiąc po wyczerpującymspotkaniu, które kończyło się zazwyczaj późnow nocy, nie miał już sił, by zająć się odpowiedniodobranym relaksem. Wystarczyło wygodnełóżko, a w pięciogwiazdkowych hotelach wygodnychłóżek nigdy nie brakowało. Oj, co tobyło za życie. Wystawne kolacje, nocne przyjęcia,raz w roku nowe auto. Kolejny rok, kolejnysukces, kolejny zarobiony milion.* * *W zeszłym roku na gwiazdkę wynajął od miastacałą przestrzeń targową. Nie lubił tych świąt. Wogóle nie przepadał za celebrowaniem uroczystościnadanych przez kalendarz. Przeszkadzałymu zatłoczone ulice, a rynek pełen obcychludzi kojarzył się z minioną epoką. Dziś rynekoblegają strajkujący mieszkańcy. Gdzieniegdziewidnieją transparenty z dwuznacznymi napisami:„Panu już dziękujemy...”, „Wykopać Pana ztego stołka, posadzić tam Matołka...”, Oddajcienasz jarmark świąteczny...”. Nic sobie z tego nierobił. Miał nadzieję, że w ten sposób zapewnisobie ciszę i spokój. W święta zamierzał wypocząć.Była to jedna z wielu przerw w pracy.Nie miało znaczenia z jakiej okazji należy pozostaćw domu. Każdy powód, który odbierałmu poczucie dobrze spełnionego obowiązku wpracy, doprowadzał go do szału. Właśnie dlategow te święta zablokował handlarzom dostępdo najbardziej obleganej części miasta. Liczyłsię tylko spokój i osobista satysfakcja z podjętejdecyzji. Nie było żadnego problemu z procedurami.Z burmistrzem dogadał się na pniu. Gdyjest się tak wpływową osobowością finansową,to przeszkód praktycznie nie ma. Po raz kolejnyosiągnął zamierzony cel. Jednak wróciwszydo domu zrozumiał, że tym razem ambicja doprowadziłago do ślepego zaułka. W pierwszejchwili był obojętny wobec rzeczywistości utracenianajbliższych mu osób, ale później okazałosię, że błogosławiona cisza, w tej sytuacji, smakujeinaczej. Został sam.* * *Była trzecia, a może czwarta po południu, gdywreszcie osiągnął upragniony szczyt. Zawszemarzył, by spojrzeć na świat z góry. Był przekonany,że poprzez wieloletnie koneksje i licznedary pieniężne, osiągnie maksimum władzydużo wcześniej. Zresztą jako bywalec salonównawet przez chwilę nie pomyślał inaczej. Zewszystkich spotkań najbardziej nużyły go teopłatkowe. Takie wyjścia traktował wyłączniew kategoriach szeroko rozumianej kurtuazji, aleby mieć wpływ na dalsze działania, po prostumusiał tam być. Popijając szampana przechadzałsię długimi korytarzami w towarzystwiewpływowych dżentelmenów. Rozmawiali o finansach,gospodarce, a przede wszystkim o polityce.Każde święta, a w szczególności ŚwiętaBożego Narodzenia, były doskonałą okazją, byporozmawiać. Znał się na rzeczy i doskonalerozumiał, że nigdy, ale to nigdy, nie należywalczyć o najwyższe pozycje. Będąc na samymszczycie jest się pod nieustannym ostrzałem.Opozycja bezpiecznie w okopach wykrzykujeobraźliwe hasła, dokonuje obławy i politycznejrzezi, nie pozostawiając na władzy suchej nitki.Natomiast rządzący nie ma możliwości wybudowanianawet najmniejszej warowni – trzebawyjść do ludzi, porozmawiać i zapewnić wszystkicho dobrobycie. On nie lubił ludzi, więc nibydlaczego miałby zapewniać godne życie innym,tym bardziej, że każdy obywatel był dla niegoobcy. Dlatego starannie dbał o bycie w ukryciu.Władzy jednak nigdy nie odrzucał. Lubił decydować,a w szczególności w kwestiach, które niemiały negatywnego wpływu na jego stan posiadaniadóbr wszelkiej maści. Na pytanie dziennikarzy,czy optuje za prawą, czy lewą stronąukładu, odpowiadał w sposób bardzo dyplomatyczny:– Ważne, by ludzie żyli godnie i nie musieliszukać pracy poza granicami kraju! Zawszedziałało. Niewielki wysiłek, a efekt murowany.Tak naprawdę był dziwakiem, ale do końca niktnie zorientował się, że to on kierował z tylnegofotela. Taki układ był dla niego bardzo wygodny.Często z premierem rozmawiał o sprawach wagipaństwowej, ale za każdym razem, jedynym jegocelem, była myśl o własnej sprawie, o interesach,które przyniosą mu korzyść i pozwolą na osiągnięciekolejnego miliona.* * *Słońce ukryło się na dobre. Rozglądał się, alenikogo nie było. Jeszcze nigdy nie pragnął porozmawiaćz kimś bliskim bardziej niż w tejchwili; zwyczajnie pogadać, ponarzekać, wyżalićsię. Zrozumiał, że nadchodzi ten moment,gdy człowiek potrzebuje drugiej osoby, by czućsię pewniej i nie myśleć o strachu. To właśniestrach podejmował decyzje o zmianie planu, aleteraz jest już za późno. Pomarańczowa poświatarozchodziła się po zaśnieżonej scenerii niczymrozlana farba. Ktoś się spieszył i przez nieuwagępotrącił wiadro na korytarzu. Remont kamienicytrwał pół roku, a teraz trzeba od nowa wołaćmalarzy. Ten nieudacznik – natychmiast dozwolnienia! Rozległ się przeraźliwy krzyk. Doszału doprowadzała go rozlazłość, ciapowatość,cudza pazerność, a w szczególności lenistwo.Na każdego patrzył w ten sam sposób. Nie byłolitości. Sześć zabytkowych kamienic w centrummiasta otrzymał od władz za pomyślnie przeprowadzonyprzetarg. Taka symboliczna premia.Zresztą miasto od wielu lat borykało sięz problemem utrzymania i wyremontowaniatych obiektów, ale jak dotąd brakowało środków.Właśnie takie wyzwania lubił. O kłopotachwiedział dużo wcześniej, więc odpowiedniosię do tego przygotował. Koszt niewielki, akorzyść wręcz odwrotnie. Stosunkowo szybkouporał się z biurokracją.To nie kłopot dla kogoś,kto zna prezydenta miastatak dobrze jak on. DoŚwiąt Bożego Narodzeniajuż tylko tydzień. Nakorytarzach coraz większyszum. Windy uginająsię pod ciężarem drogichprezentów. Lokatorzy wpośpiechu dopinają ostatnieguziki. Wszystko poto, by zdążyć. Nieważne,że drogo i kiczowato, żew złym guście i w ogóleszpetne to wszystko.Ważne, że kolorystyczniepasuje do choinki. Odtygodnia robi się nieprzyjemnie.Na szczęścieudało się z remontem. Nakonto wpływają pierwszeczynsze, a że kamienicsześć, a w każdej popięćdziesiąt mieszkań, aokna z widokiem na staremiasto, to i na rachunkuzer szybko przybywa. Cośjednak drgnęło w sercu iwyjechał. Chciał zobaczyćdzieci, rutynowo zapytaćco słychać. Sam nie wierzyłw to, co postanowił,ale tak wyszło, lecz niezastał nikogo. Pochylił sięnad wycieraczką i położywszy prezenty usiadłna schodach. Nadal nie rozumiał co, i dlaczego;tak, a nie inaczej; teraz; a nie wcześniej... i runęło!Zaczęło się od dachu. Waliły się budynkijeden za drugim. Trwało to dosłownie kilka sekund.Kamienice zamieniły się w pył. Wszędziepełno kurzu, cegieł, ubrań i jęczących ludzi wołającycho pomoc.* * *Stopy zmarzły na kość. Nie odczuwa już bólu,nie rusza palcami. Prawie jak w Hurgadzie naplaży, ale w absolutnej ciszy. Kiedyś tego chciał.Marzył o takich wakacjach, ale teraz nie czuje;nie próbuje odwrócić chęci życia. Pewnie ścigajągo tam na dole, a on patrzy z góry. Tegopragnął, ale dziś jest trochę inaczej. Dziś jestWigilia, a on nie marzy. Jak to jest? W jednejchwili pozbyć się marzeń? Zatruć własne myśli,które już nigdy nie będą takie same. W ogóleich nie będzie. Jest tylko ten moment; ta chwila,w której oczy zapełnią się błękitem. Łzy sturlająsię po policzkach, a oddech stanie się takiciężki do opanowania. Może jeszcze poderwaćciało i wrócić, ale dokąd? Tam, gdzie obstawiliwszystkie ulice, by złapać, zakuć, zakneblować.Na górze nie znajdzie go nikt. Od teraz Wigiliabędzie trwać wiecznie.MAREK SŁOWIACZEK

OPINIEsobota | 22 grudnia 2012 5PROFESOR DANIEL KADŁUBIEC PISZE O PERSPEKTYWACH POLSKIEJ MNIEJSZOŚCIJak było, jak jest i co dalej?Stanem i perspektywami polskości na Zaolziu powinna się zająć jakaś nasza placówka, może być nawet społeczna, której ciągle nie mamy, jakkolwiek jej ustanowienienależy do najważniejszych spraw, dotyczących żywotności naszej społeczności. Bez niej skuteczne działania będą zależały od przypadku, intuicji, a nie od przemyślaneji racjonalnej koncepcji. Spróbujmy jednak, pomijając powyższe zastrzeżenie, spojrzeć na to, co było, co jest i jeszcze trochę do przodu. I tu uwaga: Ponieważ kondycjapolskości na Zaolziu zależy przede wszystkim od kondycji PZKO-wskiej, nasze uwagi będą dotyczyły zwłaszcza tej właśnie organizacji.SPOJRZENIE WSTECZPrzeglądanie wydawnictw jubileuszowychnaszego Związku jest bardzociekawe i pouczające. Chodzinie tylko o dane liczbowe, statystyczne,ale przede wszystkim o pomysły,o różne formy działania, które sięsprawdziły, bowiem mobilizowały iskupiały wielotysięczne rzesze nietylko pezetkaowców. Było to o tyleważne, że nasza społeczność po roku1945 nie miała siły politycznej i dalejmieć jej nie będzie, stąd jej ostojąbyła siła szeroko rozumianej kultury,siła szkół i przedszkoli, siła oświatyi wiedzy. Idąc tym tropem przytoczmy,że największa liczba przedszkoli,szkół, klas i uczniów była na początkulat 60. ub. wieku. Szkoły podstawoweliczyły wówczas 8 700 uczniów, czteryrazy więcej niż obecnie. Również naszZwiązek opierał się wówczas na prawie19 tysiącach członków, którzy np.śpiewali w 45 chórach mieszanych, 21męskich i 18 żeńskich, co było potęgąnie z racji poziomu artystycznego(choć i ten był wysoki), ale z tegopowodu, że ten rodzaj kultury uwrażliwiałmieszkańców większości zaolziańskichmiejscowości. Gdy dodamydo tego 1956 przedstawień zespołówteatralnych w latach 1947-1961, codaje roczną przeciętną 130 spektakli,w czym brało udział ok. 1150 amatorówna zaimprowizowanych scenachw gospodach, świetlicach, remizachstrażackich od Bogumina po Mosty,zrozumiemy, jaka to była potęga.Zauważmy jeszcze działalność SekcjiLiterackiej SLA, dziesiątki, ba setkijej spotkań z pięknym językiem literackimw kołach, szkołach, dyskusjez przednimi polskimi pisarzami,konkursy także w GL 63, przyjazdypolskich teatrów, oper, operetek,możliwość podziwiania na żywo np.Solskiego, Holoubka, światowej sławywirtuozów – Kędrę, Langer-Danecką,Wiłkomirską, Danczowską, takżenaukowców typu Zina czy Szczepańskiego,nasze konkursy zespołówtanecznych, śpiewaczych, teatralnych,kółek czytelniczych, którym przewodziłniezapomniany Józef Stebel, towszystko razem, pomimo takich czyinnych warunków, podnosiło atrakcyjnośćPolski, satysfakcjonowałoPolaków zaolziańskich, wzmacniałosiłę mowy ojczystej, będącej podstawąkażdego narodu, społeczności narodowej,tudzież narodowej świadomości.Pracując usilnie i zorganizowanienad słowem i kulturą, pracowano nadpolskością.Te działania powodowały jeszczecoś innego, co dla każdej społecznościmniejszościowej jest warunkiem byciai życia, mianowicie dążenie do stworzeniagrupy zwartej, spójnej, niespolaryzowanejw sprawach zasadniczych,do których należy zachowanienarodowego stanu posiadania. Tylkotaka społeczność ma szanse rozwoju,bowiem działanie w rozsypce, w dezintegracjijest prostą drogą donikąd.Budowanie wspólnoty międzygeneracyjnejwokół nowych, świeżychpomysłów, inicjatyw lub wokół jużsprawdzonych, a dzisiaj zarzuconych,Podczas ubiegłorocznego Festiwalu PZKO w Trzyńcu.należy uważać za absolutny priorytet.Rzecz oczywista, zmieniły się warunki,nawyki i wymogi, okrojono dominimum etaty w ZG, jednak wartopomyśleć o tym, co proponować, bybyć atrakcyjniejszym od mass mediówi show-biznesu, zazwyczaj płytkiego,powierzchownego, co ze sprawdzonychmodeli przywołać do życia, byto, co tkwi w języku, kulturze, oświacie,we wspólnym działaniu stało sięznowu czymś, co pokaże nowe horyzontyzaolziańskiej polskości. Chodzio praktyczną odpowiedź na pytanie,dlaczego warto tu być Polakiem. Iwcale nie trzeba na to mieć dużychpieniędzy (tam kończy się praca społeczna,gdzie pojawia się pytanie o zapłatę),bowiem skupianie się na nichmoże doprowadzić do sytuacji, że zajakiś czas nie będzie komu je wydać.O TYM, CO JESTZauważamy osłabione kontakty z Polskąosobiste i duchowe. Oglądalnośćtelewizji polskiej, radia, czytelnictwopolskich gazet, rodzinne rozmowy oPolsce i polskości są prawie szczątkowe,co pociąga za sobą znaczące konsekwencje.Na Olzie wprawdzie zniknęłagranica obywatelska i polityczna,ale spiętrzyła się duchowa. Kulturapolska stała się drogim towarem, naktóry Zaolzia nie stać, stąd straciłoono jeden z filarów dumy z polskości.Oglądanie Polski przez pryzmattargowisk wypacza jej obraz takżewśród większości czeskiej, bowiemjak cię widzą, tak cię piszą. Możeinne byłyby relacje narodowościowena Zaolziu, gdyby miało ono dostępdo tego, co we współczesnej Polscejest naprawdę wartościowe. Wówczas,być może, zostałyby przytępionestereotypowe opinie o tym, że co złe,to z Polski. Stąd ogromne znaczenie,szczególnie dla młodzieży, mają wyjazdyza Olzę, kontakty z rówieśnikami,oglądanie tego wszystkiego, co wostatnich latach powstało nad Odrąi Wisłą – wspaniałe ośrodki kultury,pamięci narodowej, sportu, rozrywkiitp. Ważniejsze od słów są przykłady.Gdy jednak przeglądamy w „GłosieLudu” rubrykę „Co w terenie”, wdalszym ciągu podziwiamy aktywnośćpezetkaowską – mnóstwo imprez, organizowanychwe własnych domachPZKO-wskich, w plenerze itd., tudzieżtrzeba chylić czoła przed ofiarnościąanonimowych działaczy. Beznich byłaby tu dawno pustynia. Alejak to się dzieje, że te wszystkie wysiłkikół, przedszkoli i szkół nie przekładająsię na trwałość naszej społeczności,że topniejemy w sposób nienaturalny.Czegoś tu brakuje. Najogólniej powiedziećmożna, że nie dociera to doświadomości młodych generacji, żenie przemawia to do ich wyobraźni,do skali ich wartości. To jednak wymagapracy na dłuższy dystans, pracykompetentnej i zespołowej.Jeżeli zaś chodzi o naukę mowy ojczystej,co z powyższym ma związek,trzeba ją maksymalnie upraktycznić,nie rezygnując, rzecz jasna, z podstawowychwiadomości teoretycznych.Powinna ona prowadzić do tego, bymłody człowiek zrozumiał znaczeniejęzyka w życiu swoim i społeczeństwa,że jest on warunkiem rozwojujednostki i narodu, żeby zachęcić godo czytania, posługiwania się ojczystymjęzykiem, żeby się go nie wstydził,żeby wziął do ręki polską książkęi gazetę. Ważniejszy jest przecież ktoś,kto wprawdzie nie zna np. wszystkichimiesłowów czy deklinacji, aledla którego polszczyzna jest jego ojczyzną.Każdy język, o czym pisał jużprzed 200 laty Humboldt, jest emanacjąducha narodowego, dlatego jeston tak istotny dla formowania psychicznychi emocjonalnych wartościnarodowych. Jest więc niezrozumiałe,dlaczego w przestrzeni nieoficjalnej,polskiej, coraz częściej pojawiają sięnazwiska żeńskie na –ová, a dotyczyto polskich przedszkoli, szkół i nauczycielekteż. Dlaczego dyżur maprzykładowo Kateřina Jonsztová, anie Katarzyna Jonszta, dlaczego np. wtabelach wyników sportowych szkółpolskich pojawia się Aneta Bajgerová,a nie Bajger, dlaczego w świetlicachszkolnych emituje się niepolskie filmy,a w przedszkolach polskich często niesłyszy się języka polskiego. To wszystkosą placówki, których obowiązkiemjest pielęgnowanie mowy ojczystej.Bez niej przestaną istnieć. Jeżeli pojawiająsię zdania, że to wszystko jedno,oznacza to osłabioną wrażliwość językową,tudzież narodową. A dokąd toprowadzi, nie trzeba podkreślać. Zasadąpolskiego tworzenia osobowychnazw żeńskich jest forma męska, rzadziejna –owa, -ówna, -anka. Jeżeliposługujemy się językiem polskim,musimy respektować i tę zasadę, chyba,że ktoś wyraźnie sobie życzy inaczej.Ale to byłyby wyjątki.I nie ma tu żadnego znaczenia, żew dowodzie osobistym jest inaczej.Wszak nie jesteśmy w banku, na policjiczy w sądzie, tylko w środowisku,gdzie trzeba i należy respektowaćzasady kulturalnej polszczyzny, któranas przecież określa. Jakby to wyglądało,gdyby w „Głosie Ludu” publikowałyBeáta Schönwaldová, DanutaChlupová czy Magdalena Ćmielová(choć tak może i mają we swoich dowodach).Co by powiedzieli czytelnicy,gdyby w polskiej gazecie pisanoo Praze, Plzňu, Olomoucu, bowiemtak brzmią oficjalnie te nazwy. Bezugruntowanej świadomości językowejtak obecnie rozdmuchiwana ideawielonarodowości i wielojęzycznościbędzie dla nas paścią. Wartości ogólnemuszą wyrastać z jasnego określenia,kim jestem, w przeciwnym razieutoniemy w otaczającym nas morzueuropejskości. Wiedział o tym doskonalePaweł Stalmach, który przed 160laty, reprezentując na forum słowiańskimludność cieszyńską, powiedział,Fot. MAREK SANTARIUSREKLAMAże wśród Słowian jesteśmy Polakami,a wśród Polaków Ślązakami. I to miałoi ma głęboki sens. Europejczyk bezkonkretnego ukotwiczenia regionalno-narodowego jest niczym. Warto teżpowiedzieć, że we współczesnej Europiewyraźnie dominują preferencje dlakultur regionalnych nad narodowymiczy europejską.I CO DALEJ?Powtórzyć wypada, że Zaolziu potrzebnajest wiara w sens polskości, comusi wyrastać z rodzin, z obecnościsłowa polskiego w domach, rozmów oskomplikowanych kwestiach cieszyńsko-polskich,z kontaktów z Polską.Podobnie jest z uwrażliwieniemna wartości własne, a nie globalne.Amerykanizacja Europy jest wyjałowianiemeuropejskiego dorobku,niezrównanie bogatszego i wartościowszegood tego za oceanem, jestwmawianiem, zwłaszcza młodzieży,że nagi król nosi wspaniałą szatę. Naszymobowiązkiem wobec Europy jestpielęgnowanie i rozwijanie kulturyregionalnej, w tym gwary jako naszegoważnego wyznacznika tożsamościnie tylko cieszyńskiej. Jej dewastacjazapożyczeniami czeskimi przezmłodsze generacje jest dewastacją nassamych i podcinaniem gałęzi, na którejsiedzimy. I tu paradoks. Mówimy opielęgnowaniu i znaczeniu gwary, alenie ma jej w naszych pismach, tylko wzasadzie czeskim „Hutniku” i „Horizoncie”.Zastanawiające.Dążenie do wspólnych celów,wspólnych idei i ideałów, które trzebana nowo i dla nowych warunkówsformułować i przekonać większośćo ich niezbędności dla kondycji narodowej,jest trudne do przecenienia,bowiem największe wartości mamywe własnych dziejach, we własnymdorobku, które jednak trzeba znać i nanich budować interesujące i integrująceformy działania. A zatem potrzebanowych wizji, impulsów i tych, za którymipójdą inni.Bez tego Zaolzie (nie ma już ożywczychkontaktów z mniejszością węgierskąi rusińską, też z Łużycami) będziesię pogrążało w zaściankowości,popadało w stereotypy, może i bogate,ale wyniszczające. Najważniejsza wtym wszystkim jest wola trwania, aw związku z tym konieczność zrozumieniasensu własnego istnienia. I nadtym trzeba pracować, by za kolejnych10 lat nie stopniał nasz stan o kolejnychparę tysięcy. Wtedy, pomimo takiejczy innej kondycji finansowej, niebędzie już o czym mówić.DANIEL KADŁUBIECGL-368

ZBLIŻENIAsobota | 22 grudnia 2012 7ŚWIĘTA W RODZINIE MIESZANEJ NARODOWOŚCIOWO I WYZNANIOWOTradycje dzielone na dwojeŚwięta Bożego Narodzenia są czasem wzajemnego obdarowywania się. W rodzinach narodowościowo i wyznaniowo mieszanych owo wzajemne obdarowywanie sięi wzbogacanie przybiera na sile. Do wigilijnego stołu każdy zasiada z kawałkiem tradycji wyniesionej ze swojego rodzinnego domu. By dzielić się nim jak opłatkiem.– Kiedy po raz pierwszy spędzałam Wigilięw rodzinie Daniela, przeżyłam szok kulturowy.W pokoju było dwadzieścia pięć osób, popodłodze chodziły dzieci, było gwarno i jak namój gust trochę za głośno – wspomina paniDarina. – U teściowej panuje zwyczaj, żeby nieodchodzić od stołu wigilijnego. Nie rozumiemtego, ale staram się to respektować – mówi panDaniel. Brzmi to jak zwierzenia osób z dwóchróżnych krańców ziemi. Tymczasem ich rodzinydzieli zaledwie Odra.Darina i Daniel Cieślarowie mieszkają zdwójką dzieci – sześcioletnim Bartkiem i trzyletnimArturkiem w Hati w Hulczyńskiem.Pan Daniel urodził się w Czeskim Cieszynie,w polskiej rodzinie pastora ewangelickiego.Pani Darina została wychowana w tradycjikatolickiej. Jest Czeszką i nauczycielką językaczeskiego, tyle że w polskiej podstawówce wKarwinie. – Jesteśmy rodziną mieszaną, zarównonarodowościowo, jak i wyznaniowo. W czasach,kiedy ludzie z różnych stron świata wiążąsię z sobą, cóż to takiego, kiedy Polak ze ŚląskaCieszyńskiego poślubi Czeszkę spod Hulczyna– zastanawia się pani Darina.Dla jej męża region Hulczyna jeszcze doniedawna był innym, nieznanym światem. Poraz pierwszy przyjechał w te strony w 2001roku. – Wszyscy moi koledzy byli Cieszyniakamimieszkającymi gdzieś pod Beskidami. Ztamtym regionem nie miałem wcześniej żadnejstyczności, choć ja sam w pewnym stopniurównież pochodzę z rodziny mieszanej. Mamajest „dolanką” ze Stonawy, a tato „gorolem” zNydku – mówi. Tymczasem Hať od Karwiny,gdzie mieszkają obecnie rodzice pana Daniela,dzieli raptem 26 kilometrów. To tyle samo, coz Karwiny do Trzyńca. Z tą tylko różnicą, że wtym pierwszym przypadku cztery razy trzebaprzekroczyć czesko-polską granicę.Darina i Daniel Cieślarowie z dziećmi na frysztackim rynku.CO DOM,TO INNA WIGILIA– Święta Bożego Narodzenia spędzaliśmy zawszejako samodzielna rodzina: moi rodzice,siostra i ja. Moja mama pracowała na zmiany,dlatego czasem zdarzało się, że do wieczerzywigilijnej zasiadaliśmy już o godz. 13. Wigiliabyła dla nas dniem postu. Zawsze był sosśliwkowy, który babcia gotowała na tę okazję.Wieczór wigilijny rozpoczynaliśmy od modlitwydziękczynnej. Po niej zasiadaliśmy dostołu. Na stole leżała portmonetka jako symbolbogactwa i chleba. Śpiewaliśmy kolędy, a potemrozpakowywaliśmy prezenty. Następnie zsiostrą stawałyśmy pod choinką i wołałyśmyna cały głos: „Dziękujemy ci, Jezuniu!”. Tenrytuał praktykowałyśmy aż do dorosłości. Apotem szliśmy na pasterkę – opowiada o Wigiliiw swoim domu rodzinnym pani Darina.Znaczenie okresu poprzedzającego święta, czyliadwentu, zaczęła bardziej sobie uświadamiaćdopiero teraz, kiedy ma własne dzieci. – Wsobotę robimy wieniec adwentowy, a potemw niedzielę zapalamy pierwszą świecę i śpiewamy„Ejhle, Hospodin přijde!” – intonuje. Wten sposób dzieci uczą się rozumieć prawdziweznaczenie świąt Bożego Narodzenia.– Przy stole wigilijnym spotykała się zawszecała nasza rodzina, w sumie około dwudziestuosób. Jako ewangelicy nie lgniemy ku takimzwyczajom, jak na przykład krojenie jabłka.Uważamy to za przesądy. Dla nas ważniejszajest wiara niż mistyka, bardziej staramy się iśćdo sedna sprawy. Choć oczywiście na stole wigilijnymnigdy nie brakowało takich tradycyjnychpotraw, jak sałatki ziemniaczanej, którąprzygotowywała babcia, oraz karpia. Karpie robiliśmyu wujka – pan Daniel wspomina świętaswojego dzieciństwa, spędzane w Cieszynie. Wrodzinie Cieślarów w Wigilię dużo się czyta imodli. – Przez blisko pół godziny dziadek czytałnam Pismo Święte oraz kazania ze StarejDąbrówki z połowy XVII wieku. U nas zawsześpiewało się dużo kolęd. Jesteśmy muzykalnąrodziną, siostra grała więc na fortepianie, drugana gitarze, wujek i kuzynka na skrzypcach, a jana kontrabasie, lub też skrzypcach. Uwielbiamta- kie święta – przekonuje pan Daniel.Dla jego żony, przyzwyczajonejdo cichej Wigilii przeżywanej wkilka osób, wieczór wigilijny organizowanyw wielkim stylu był najpierwszokującym przeżyciem.– Byłam zaskoczona nawidok tylu ludzi. Czułam się jak na ogromnejimprezie, która kieruje się jasno określonymizasadami. Kiedy po raz pierwszy spędzaliśmyz dwuletnim synkiem Wigilię w mieszkaniurodziców męża na rynku w Karwinie, nie byłampewna, czy w ogóle doczekamy się rozpakowywaniaprezentów. Moment ten nastąpiłdopiero po dwóch godzinach modlitw, czytaniai śpiewania. Byłam tym wszystkim trochęzmęczona, ale lubię ten cały świąteczny zgiełk.Wiem, że za każdym razem ta rodzina czymśmnie mile zaskoczy – śmieje się pani Darina.Takim zaskoczeniem była na przykład obecnośćrodziny Japończyków. – Przez pewienczas na rynku mieszkali Japończycy. Zbliżałysię święta i mama stwierdziła, że japońska rodzinabędzie w Wigilię sama, więc trzeba ją zaprosić.U nas w domu zawsze był taki zwyczajzapraszania do stołu samotnych ludzi. Mamyna przykład koleżankę z domu dziecka, któraspędzała z nami ten wieczór – wyjaśnia panDaniel. Dla niego to oczywista rzecz.Fot. MAREK SANTARIUSBOGACTWODNIACODZIENNEGORodzina Cieślarów spędzaWigilię na przemianw Hati i w Karwinie.– Nie tylko wświęta, ale i na codzień czerpiemyz tradycji obydwuKościołówto, co najlepsze – twierdzą małżonkowie.– Nigdy nie mieliśmy problemu z tym, że każdyjesteśmy innego wyznania. Również w naszychnowych rodzinach i całych środowiskachoboje zostaliśmy przyjęci z otwartym sercem– przekonuje pani Darina. – To, że umiemybyć względem siebie tolerancyjni, jest efektemtego, że wiara została nam przekazana ze swobodąi miłością. Wiara nie może być czymś, coczłowieka krępuje i ogranicza – dopełnia panDaniel.W rezultacie państwu Cieślarom udało sięnie tylko połączyć tradycje wyniesione ze swoichrodzin, ale również tradycje wspólnot kościelnych,do których należą. I tak z inicjatywypani Dariny do karwińskiego zboru przyjechałkatolicki teatr amatorski, z kolei dzieciz rodzinami z karwińskiego zboru spędziływakacje na plebanii w Hati. – Kiedy w Hatiorganizowane są dożynki, spotyka się na nichcała wioska. Najważniejszymi osobami na tejuroczystości są wójt, ksiądz i dyrektor szkoły.Kiedy przyjeżdża również mój ojciec, ksiądzkatolicki, od razu go zaprasza do tego ścisłegogrona „VIP”-ów – dodaje pan Daniel.– Jeżeli jest wola, żeby się dogadać, to wtedyludzie się dogadują – stwierdza jego żona.Czy jednak nie wydaje im się, że w imię tego„dogadania się” muszą czasem z czegoś zrezygnować?– Nie sądzę. Problem bardziej polegana tym, że chciałabym na wszystko znaleźćczas, ale na pewno niczego nie straciłam. To,że spotkaliśmy się z Danielem, miało ogromnywpływ na mój rozwój duchowy. Myślę, że jesteśmydla siebie nawzajem takim zwierciadłemduchowym – uważa pani Darina. – Gdybym sięożenił z ewangeliczką, wszystko byłoby inne,jakby prostsze. Z biegiem czasu wpadłbymjednak w pewien stereotyp. To, jak ułożyło sięnasze życie, bardzo mi odpowiada – wyznajepan Daniel.GWARAJAK WIELKI KLEJNOTRodzina Cieślarów dzieli swój czas na światKarwiny i Hati, świat protestancki i katolicki, atakże świat polski i czeski. – Mój dom rodzinnystoi dwieście metrów od granicy z Polską. Wczasach mojego dzieciństwa Polska od Czechosłowacjibyła szczelnie oddzielona granicą.Z krewnymi w Polsce nie mieliśmy prawie żeżadnego kontaktu. Trudno mi się mówi o moichkorzeniach. Zawsze byłam przekonana otym, że jestem Czeszką mieszkającą na Morawachpółnocnych. Matka wszczepiała mi czeskipatriotyzm. Ojciec co prawda mówił prajskągwarą, ale ja się jej nigdy nie nauczyłam.Teraz tego trochę żałuję – przyznaje pani Darina.– Gwara prajska jest podobna do naszej.Z teściem rozmawiam „po naszymu”. Jeszczebliższa naszej mowie jest gwara raciborska,którą posługuje się brat dziadka żony – dzielisię swoimi spostrzeżeniami jej mąż. Obecnie„prajskość” przeżywa swój renesans. Kwitniewspółpraca z Polską, szkoły i prajskie stowarzyszeniaorganizują konkursy gwarowe i imprezykulturalne.W domu państwa Cieślarów rozmawia sięgwarą cieszyńską i po czesku. Trzyletni Arturekuczęszcza do przedszkola w Hati, sześcioletniBartek jest uczniem pierwszej klasypolskiej podstawówki w Karwinie. Do szkołychodzi razem z mamą, która uczy tam językaczeskiego. – Jestem wdzięczna, że mogę tampracować, a on się uczyć. Polska szkoła w Karwiniejest dla mnie dużym doświadczeniempedagogicznym, a także przybliża mnie dotego regionu. Znajomość drugiego języka orazmiejscowej gwary to wielkie bogactwo. Szkoda,że niektóre rodziny spychają gwarę na bok jakocoś wstydliwego. A to przecież taki wielki klejnot– podkreśla Darina Cieślar.BEATA SCHÖNWALD

8NASZE SZOPKIsobota | 22 grudnia 2012REDAKTORZY »GŁOSU LUDU« ODWIEDZILI SZOPKI W RAJECKIEJ LESNEJ,Słowacja kłania się JezusowiSzopka w Rajeckiej Lesnej powstawała 17 lat.By zobaczyć „Słowackie Betlejem”Jozefa Pekary, największą wyrzeźbionąz drewna ruchomą szopkę naSłowacji, trzeba pojechać do RajeckiejLesnej, podgórskiej wioskileżącej ok. 30 kilometrów na południeod Żyliny. W centrum gminystoi Bazylika pw. Narodzenia PannyMarii, a obok niej Dom BożegoMiłosierdzia, nazywany też DomemBożego Narodzenia. Zbudowany zostałspecjalnie z myślą o szopce, którajest mistrzowskim dziełem o charakterzereligijnym, ale też narodowymi historycznym. Na placu przed kościołemznajduje się piękny ołtarzpolowy. Rajecká Lesná to miejscepielgrzymkowe, a odbywające się wczerwcu i we wrześniu odpusty przyciągajątłumy. We wsi znajduje sięjeszcze jedno miejsce, które wartoodwiedzić – to Kalwaria Frivaldzka,której stacje – małe kapliczki – rozsianesą na zalesionym zboczu.Kawałek od bazyliki stoi DomPielgrzyma, ozdobiony dużym freskiemz wizerunkami słowiańskichświętych Cyryla i Metodego. WLesnej motywy religijne na każdymkroku przeplatają się z motywaminarodowymi. Na frontowej ścianieDomu Bożego Miłosierdzia widniejewizerunek Matki Boskiej, natylnej podwójny krzyż na szczytachgór – element godła państwowego.Przed budynkiem wisi słowacka flaga.Przypomina mi się polskie hasło„Bóg, honor, Ojczyzna” i uświadamiamsobie, jak dużo Słowacy mająwspólnego z Polakami. I jak odmienniepodchodzą do tych spraw Czesi.„Słowackie Betlejem” można zwiedzaćcodziennie, z wyjątkiem poniedziałku– i to przez cały rok. Odkustosza Miroslava Majbika dowiadujęsię, że najwięcej zwiedzającychjest latem oraz w grudniu i styczniu.Pan Miroslav uruchamia szopkę, aja stoję i podziwiam – najpierw całość,później poszczególne sceny. Wwyrzeźbionej z drewna kompozycji,o długości 8,5 metra, szerokości 2,5i wysokości trzech metrów, znajdujesię ok. 300 figurek. Połowa z nich jestruchoma. Korowód osób w strojachludowych z różnych regionów Słowacjiidzie się do stajenki pokłonićJezusowi. W Terchowej gra kapela,w innym miejscu odbywa się wesele,grupa młodzieży właśnie stawia„moja”. Koło rajecko-leśniańskiejbazyliki przechodzi procesja odpustowa.Ale większość ludzi pracuje:na polu, w kuźni, w kopalni, w winnicy,w warsztacie stolarskim, przyobróbce lnu. Kobiety przędą na kołowrotkach,lepią garnki z gliny, bacapasie owce, rzeźbiarz zamienia kawałdrewna w figurę świętego. Autoraszopki, który rzeźbił ją przez siedemnaścielat, nie można już spytaćo to, jak powstawała. Kilka lat temuzmarł. Ale od kustosza dostaję DVDz filmem dokumentalnym. Jozef Pekaraopowiadał w nim o pierwszychnieśmiałych pomysłach i o realizacjidzieła, któremu mógł się poświęcićdopiero wtedy, gdy przeszedłna emeryturę. – Ludzie często mówiąmi, że sceny rzemiosł są bardzowierne. To dlatego, że przyglądałemsię im z bliska, robiłem sobie notatki,rysunki. Kiedy na przykład chciałemprzedstawić podkuwanie konia, poszedłemdo kowala i obserwowałem,Fot. DANUTA CHLUPjak to dokładnie wygląda – wyjaśniłrzeźbiarz w filmie.Rajecka szopka to nie tylko przekrójżycia słowackiego ludu, ale też„album” zabytków. Kościoły, zamkii inne znane budowle umieszczonezostały na samej górze. – Pan Pekarapodzielił szopkę na trzy części:Słowację Środkową, Zachodniąi Wchodnią – wyjaśnia MiroslavMajbik i wymienia nazwy zabytków:Devin, Zamek Bratysławski i typowydla tego miasta most, bazylika wTrnawie, katedra w Nitrze, zamekw Trenczynie, teatr i katedra w Żylinie...Posuwamy się coraz dalej nawschód, aż do Preszowa, Koszyc iBardejowa. W środku, między jednąi drugą serią zabytków, pnie się kuniebu Krywań.To, że szopka znajduje się właśniew Rajeckiej Lesnej, jest zasługąbyłego proboszcza, również nieżyjącegojuż ks. Pavola Šadláka. Kiedydowiedział się, że mieszkający wRajeckich Teplicach Jozef Pekarapracuje nad wyjątkowym dziełem,kupił je dla swojej parafii i, dziękiofiarności darczyńców, wybudowałdla niego godne zaplecze. Od 1995roku „Słowackie Betlejem” podziwiajątysiące pielgrzymów i turystów.Kustosz nieustannie musi dbać o to,by sprawnie działało. Prowadzi mniena tyły szopki, gdzie pracują motorki,przesuwają się dźwignie i kółkazębate, które regularnie trzeba smarować.Dzięki temu również w tymroku ludzie z Rajeckiej Lesnej i całejSłowacji będą się mogli pokłonić Jezusowiw żłobie. Nie tylko żywi, aleteż ci wystrugani z drewna.DANUTA CHLUPSzopka z pni i mchówCo to takiego szopka trzeszczyńska?– zastanawiałam się, kiedy się dowiedziałam,że jedna z nich, o szerokościpięciu i wysokości trzech metrów, mabyć największym i najciekawszymeksponatem tegorocznej wystawyszopek na Zamku Śląskoostrawskim.Poszłam ją zobaczyć i... nie mogłamod niej oderwać oczu – nie od figureki budynków, lecz od krajobrazu.Ten wygląda jak miniatura naturalnejkrainy, którą tworzą skały, urwiska,jaskinie, wąwozy i łąki, na którychpasą się owce. Podstawowymmateriałem są pnie oraz mchy.Třešť (Trzeszcz), miasto leżące wpobliżu Igławy, słynie ze specyficznychszopek, gdzie urok rzeźbionychfigur idzie w parze z pięknem krainy,tworzonej z naturalnych materiałów.Szopki są wystawiane nie tylko wmuzeum, ale też w prywatnych domach.Co ciekawe, co roku od drugiegodnia świąt Bożego Narodzeniaaż do 2 lutego, prywatni właścicieleudostępniają je zwiedzającym. WCentrum Informacji Turystycznejmożna odebrać mapkę z adresamidomów, do których każdy śmiałomoże zapukać. Jest ich ok. 20.Tomáš Pavlík, autor szopki trzeszczyńskiejwystawionej w Ostrawie,nie pochodzi jednak z Trzeszcza. Jegorodzinne Ivančice koło Brna dzieliod tego miasta ok. stu kilometrów. –Jako mały chłopiec byłem ministrantemw Ivančicach w kościele. Ksiądzproboszcz zabierał nas co roku doTrzeszcza, by nam pokazać szopki.Jedną z nich otrzymał w darze, a mypomagaliśmy ją budować. Próbowaliśmyteż rzeźbić – na początek tylkoowieczki. Później zacząłem budowaćwłasną szopkę. Teraz ja rzeźbię, a wbudowaniu pomagają ojciec i brat –opowiada twórca.Budowa szopki to praca na całyrok. – Najpierw szukamy nowychpni, które zastąpią te, które zbutwiały.Najlepsze są tak zwane pnieTę okazałą szopkę można oglądać w Zamku Śląskoostrawskim.Fot. DANUTA CHLUP„wodne”, utwardzone przez wodę ibłoto, ponieważ nie atakują ich korniki.Jesienią jadę do lasu po mech.Na budowę dużej szopki trzeba gobardzo dużo, w dodatku nie każdysię nadaje do użycia – dowiadujęsię. Nie wolno też zapominać o figurkachi budowlach. Pavlík co rokustara się dodać do swojej szopkinowe postaci. Figurki trzeba nie tylkowyrzeźbić, ale też pokolorować, wprzeciwnym razie w barwnej sceneriinie byłyby widoczne. – Wie pan,mi się wydaje, że głównym waloremtego typu szopki nie są postacie, leczkrajobraz – mówię trochę nieśmiało,bo nie wiem, czy nie obrażę mistrza.Ale on przyznaje mi rację.Kiedy są już figurki i materiał, rozpoczynasię budowa szopki. – Najpierwbudujemy rusztowanie z tylnąścianą oporową, na której mocujemy„lanczoft” – tak nazywana jest namalowanana papierze część krajobrazu.Kiedy jest dobrze wykonana, jak ta,którą dla mnie namalował pan Bílýz Trzeszcza, widz się nie zorientuje,gdzie kończą się mchy, a zaczynapapier i farba – opowiada Pavlík.– Później rozmieszczamy poszczególnepnie. Zaczynamy od głównego,który tworzy jaskinię dla Jezusa,Marii i Józefa. Następnie umieszczamykoryta na wodę. Siatką drucianąpokrywamy największe nierównościi wolne miejsca. Jedną z najważniejszychczynności jest układaniemchów. Nimi kryjemy dużą częśćpni oraz całą siatkę. Na koniec ustawiamyfigury.W szopkach trzeszczyńskich nierazstosuje się zwierciadła. – Dziękinim widz ma wrażenie, że jest tamogromna przepaść czy dolina, któraciągnie się daleko. Kiedy zwierciadłasą prawidłowo umieszczone, nikt sięnie zorientuje, że to tylko złudzenieoptyczne – zdradza twórca. – A więcten wąwóz, który podziwiałam wpana szopce, w rzeczywistości nie byłwcale taki głęboki? – pytam z niedowierzaniem.– Nie był, tam też byłozwierciadło. Nie poznała tego pani,prawda? – śmieje się Tomáš Pavlík zsatysfakcją.Jego dzieło oraz całą wystawęszopek można zwiedzać na ZamkuŚląskoostrawskim do Święta TrzechKróli.DANUTA CHLUP

NASZE SZOPKIsobota | 22 grudnia 2012 9TRZESZCZU, GÓRNYM LIDCZU I GÓRKACH WIELKICHDzieło morawsko-słowackiego pogranicza„W owym czasie wyszło rozporządzenieCezara Augusta, żeby przeprowadzićspis ludności w całympaństwie. (...) Wybierali się więcwszyscy, aby się dać zapisać, każdy doswego miasta. Udał się także Józef zGalilei, z miasta Nazaret, do Judei, domiasta Dawidowego, zwanego Betlejem,ponieważ pochodził z domu irodu Dawida, żeby się dać zapisać zpoślubioną sobie Maryją, która byłabrzemienna” – tak rozpoczyna się historianarodzin Jezusa według ewangelistyŁukasza. Tak rozpoczyna sięhistoria czesko-słowackiej szopkiw Górnym Lidczu pod Wsecinem,monumentalnego dzieła piętnasturzeźbiarzy z RC i Słowacji.Od uroczystego otwarcia, któremiało miejsce dokładnie rok temu wpierwszy dzień świąt Bożego Narodzenia,odwiedziło ją ponad 10 tys.osób. Przyjeżdżają ludzie z bliższai z dalsza, z Moraw, Czech i Słowacji,a także całe wycieczki Niemców iRosjan kurujących się w uzdrowiskuw niedalekich Luhaczowicach. Ideastworzenia oryginalnej szopki jestjednak o wiele starsza. – Ta myśl dojrzewałaprzez kilkanaście lat. Jej początkówmożna doszukiwać się w czasach,kiedy w połowie lat 90. ub. wiekubudowaliśmy kościół. Inspirujące byłowówczas dla mnie spotkanie z rodakiemz Lidcza, ks. Janem Macháčem,który podobnie jak ja był zafascynowanyszopkami. Kościół w Pradze-Dejwicach, z którym był związany,znany był z szopek wykonanych zpiernika – mówi pomysłodawca czesko-słowackiejszopki, a równocześniewójt gminy, Josef Tkadlec.Jego celem było stworzenie szopkiSzopka w Górnym Lidczu łączy w sobie kraje i regiony.oryginalnej, innej niż te, które odwiedziłw Czechach i na Słowacji. Mechanicznaszopka drewniana to byłobyza mało. Dlatego postanowił połączyćwyjątkową rzeźbę z grą świateł i cieni,z muzyką oraz projekcją filmu, opowiadającegoo ludzkim pielgrzymowaniupo ziemi, o zwyczajach i historiidwóch przygranicznych regionów– zlińskiego i trenczyńskiego.Szopkę lidecką tworzy sto różnychbudowli – od zamków i kościołówpo zwykłe wiejskie chaty – oraz 220figur, z tego 75 ruchomych. Z lewejstrony do odwiedzin szopki zapraszająświęci Cyryl i Metody. Przed 1150laty przynieśli na Wielkie MorawyPismo i Prawo. Teraz niejako symboliczniewskazują na Świętą Rodzinęwyrzeźbioną z lipowego drewna. Jejautorem jest Zdeněk Matyáš z WałaskichKlobouków. Pracę z drewnemrozpoczął już jako nastolatek. – Mójojciec był ostatnim kołodziejem w rejonieWałaskich Klobouków. Pamiętam,jak w ramach realizacji pewnegozamówienia wycinał „czartowe głowy”z lipowego drewna, a ja przyglądałemsię jego pracy. W tym czasie wtelewizji pokazywano drewniane reliefyi portrety, które wykonała pewna50-letnia kobieta. Wtedy stwierdziłem,że czemu ja nie miałbym daćrady? – wspomina swoje pierwszekroki rzeźbiarskie i swoją pierwsząrzeźbę bawarskiego najeźdźcy Z.Fot. BEATA SCHÖNWALDMatyáš. Od tamtych czasów minęłoponad 40 lat, w czasie których wykonałm.in. Drogę Krzyżową dla kościoław Dobruszce czy Drzewo Życiaz 17 reliefami stojące przed UrzędemGminnym w Liptalu.Liczące blisko 90 cm wysokościfigury Świętej Rodziny i Trzech Królitworzą centralne miejsce szopki.Budynki oraz toczące się wokół nichżycie przedstawione na jej prawym ilewym skrzydle są o wiele mniejsze.Wykonane z precyzją i dbałością oszczegóły stają się wspaniałym przewodnikiempo dawnych rzemiosłachi obyczajach regionu zlińsko-trenczyńskiegooraz po jego zabytkach,wyszukiwanych celach turystycznych.Spośród nich warto wymienićzamki w Trenczynie, Czachticach,Bojnicach, Buchlowie i Wizowicach,świątynie na Welehradzie, ŚwiętymHostynie oraz najstarsze miejscepątnicze na Słowacji, Skałkę podTrenczynem, a także typową architekturęPustewien – „Libuszin”i „Mamienkę”, budowle skansenurożnowskiego czy wreszcie kopalnięwęgla w Handlowej oraz domyzdrojowe w Luhaczowicach i TrencziańskichTeplicach. Uwiecznionezostały również kaplica i stare domkidrewniane, które po dziś dzień stojąw Hornym Lidczu. – Postanowiliśmyje zachować dla przyszłych pokoleńprzynajmniej w tej postaci – mówiwójt. W przyszłym roku dołączy donich również kościółek ze słowackichDohnian, partnerskiej wioski, wspólniez którą projekt ponadgranicznejszopki został zrealizowany.Szopka lidecka jest szopką ruchomą,tętniącą „prawdziwym” życiem.Wieśniacy pracują na roli, młynarzwynosi z młyna worek z mąką, ludziew procesji śpieszą do kościoła, amłodzież tańczy na miejskim rynku.Pozwala też zajrzeć bezpośrednio dowiejskich domów i zobaczyć, jak kiedyśżycie rodzinne toczyło się wspólniew jednej izbie koło jednego stołu.– Uważam, że jest dobre i pożyteczne,że ta szopka sprawia ludziomradość, że nasi goście wracają dodomów pełni artystycznych wrażeń.Film, który wyświetlamy na wstępie,spełnia jeszcze jedną dodatkową rolę.Ma ponadczasowe przesłanie, którepozostaje w sercu na dłużej, niż tylkona krótką ulotną chwilę – podkreśla J.Tkadlec. BEATA SCHÖNWALDGórecka szopka co roku innaKościół ojców franciszkanów podwezwaniem św. Jana Sarkandraw Górkach Wielkich (w diecezjibielsko-żywieckiej) słynie m.in. zogromnej szopki, która zdobi całeprezbiterium. Choć dzieło parafiani mieszkańców odsłonięte zostaniedopiero podczas pasterki, na kilkadni przed Wigilią postanawiam pojechaćdo Górek Wielkich na spotkaniez głównym budowniczym pokaźnejszopki.Wchodząc do nowoczesnego budynkukościoła, który znajduje sięprzy ulicy Zofii Kossak, od razuskupiam swój wzrok na ogromnejniebieskiej kurtynie. Za nią umieszczonajest z całą pewnością szopka.Jaka skoda, że na razie niczego niewidzę. Po chwili podchodzi do mnieAleksander Czyż, z którym umówiłamsię na spotkanie. – Szopka jestjuż gotowa, wszystkie mechanizmydziałają. Już dziś możemy pani pokazaćefekt naszej dwutygodniowejpracy – mówi pan Aleksander. Toniesamowite, podchodzę więc bliżejkurtyny. Po chwili już wiem, dlaczegomiejscowa szopka należy donajwiększych w Beskidach. Milczę zwrażenia. W środku zauważam postaćDzieciątka Jezus, Maryi i Jezusa,za którym obraca się oświetlonagwiazda schowana w jaskini z kamienia.Wokół nich stoi niezliczonaliczba figur ludzi, zwierząt i roślin.Ogromnym atutem całej konstrukcjijest efektowne oświetlenie niektórychelementów szopki, nad którąświeci mnóstwo małych gwiazdek.Szopki u ojców franciszkanów charakteryzują się dużym rozmachem.– Szopka zdobi nasz kościół od20 lat. Pierwsza była jednak niecomniejsza. Jej podstawy były pierwotniedrewniane, zbite z desek. Późniejpostanowiliśmy zbudować metalowąkonstrukcję, która zainstalowana jestna całej powierzchni prezbiterium –opowiada główny budowniczy. Mójwzrok skupiony jest cały czas na oryginalnejruchomej konstrukcji.Lewa część ma charakter regionalny.Tu stoją górale ścinający drewnona zimę, studniarz, pasterz, tańczącapara ubrana w strój cieszyński.To wszystko uzupełniają drewnianechaty, wiatraki oraz leśne zwierzęta.Z jednego komina wychodzi kominiarz.W odróżnieniu od tej części,lewa strona poświęcona została tematyceZiemi Świętej. Zgodnie ztradycją, również tutaj nie brakuje figurTrzech Króli oraz przedstawicieliegzotycznej fauny i flory. – Efektkażdorocznej pracy nad budowąszopki, w której bierze udział wrazze mną jedenaście osób, jest bezcenny.To wspaniałe uczucie, kiedy widzęzadowolone twarze dzieci orazdorosłych. Cieszy mnie, kiedy ludziedyskutują na temat poszczególnychfunkcji szopki, których na przykładwcześniej nie było – przyznaje AleksanderCzyż. Oryginalna szopka nieFot. MAGDALENA ĆMIELmoże się obejść bez tła, które tworzyciągnące się pod sam sufit płótno, naktórym namalowany został w tymroku krajobraz Ziemi Świętej orazpostać Archanioła Gabriela – Płótnoautorstwa katechetki z Nierodzimiapowstawało miesiąc. Staramy się,by tło szopki było w każdym rokuinne. Rok temu zdobiło naszą szopkępłótno, na którym namalowanoGórki Wielkie, Brenną i Pogórze.Dążymy do tego, by układ szopki niebył wciąż identyczny, nie mamy żadnegowcześniej sporządzonego planu.Dzięki temu można się coroczniecieszyć na niespodziankę – dodajeCzyż. Szopki wprost nie mogą siędoczekać zarówno miejscowi, jaki ludzie z bliższych bądź dalszychokolic. Nic dziwnego, że w pasterce,podczas której odsłaniana jest szopkapo raz pierwszy, uczestniczą tłumywiernych. A jak wyglądać będziewyjątkowa szopka za rok? – Planyzwiązane z naszą dumą nieustanniechodzą mi po głowie. Nie chcemynikogo naśladować, dlatego korzystamyprzede wszystkim z własnejfantazji. W przyszłym roku szopkęzdobić będzie płótno, na którym będziewidnieć postać bł. Jana PawłaII oraz pejzaż Zakopanego na czelez Giewontem. To będzie prawdziwazimowa kraina – przyznaje Czyż.Szopka o długości 25 m i wysokości13 m zdobić będzie kościół w GórkachWielkich do Święta Matki BoskiejGromnicznej. Potem nadchodziczas na rozbiórkę szopki.MAGDALENA ĆMIEL

10 PUBLICYSTYKAsobota | 22 grudnia 2012PRACOWITY, SKROMNY, MIMO SKOŃCZONYCH 85 LAT WCIĄŻ ZAPRACOWANY...Po prostu BoguśMało kto mówi o nim Bogusław. Mimo skończonych w tym roku 85 lat BogusławHeczko z Ustronia nazywany jest przez znajomych i przyjaciół Boguś. Jego grafikii obrazy są w wielu domach na Śląsku Cieszyńskim. – Kto z nas nie chciałbyzostać scharakteryzowanym przez znajomych i przyjaciół stwierdzeniem: dobryczłowiek. O Bogusiu na pewno można tak powiedzieć – przekonuje ZbigniewNiemiec, wieloletni przyjaciel artysty.Emil Zegadłowicz, urodzony w Białej Krakowskiej(od 1951 roku część Bielska-Białej– przyp. red.) poeta i prozaik napisał swegoczasu wiersz „Nienasycenie”. Zdaniem MałgorzatyKiereś, dyrektor Muzeum Beskidzkiegow Wiśle, idealnie pasuje do BogusławaHeczki. – Ciągle chce mu się coś robić – mówiKiereś, która pod koniec listopada zaprosiłado małej placówki rodzinę, przyjaciół i wielbicieliBogusława Heczki. Benefis połączonyz wystawą prac autora pokazał, jak wszechstronnymartystą i wielkim człowiekiem jestmieszkaniec Ustronia. Z racji miejsca spotkaniazostał zaprezentowany tzw. kontekst wiślańskiw jego życiu. I o tym też będzie tentekst.RÓŻOWE PAPIERYMałgorzata Kiereś, która o Heczce mówi, ajakże – Boguś, zawdzięcza mu wiele. – Boguśbył pracownikiem naszego muzeum, a przedewszystkim był etnografem, bo przez półtoraroku trzymał mój etat. Historia Bogusia imoja zlewa się w jeden etat etnografa. Kontekstwiślański to bardzo ważny okres w jegożyciu. Zaznaczył się bardzo ważną działalnościąw postaci oprawy plastycznej TygodniaKultury Beskidzkiej oraz dokumentacji dawnychźródeł w postaci akwarel wykonywanychtuszem lawowanym – rozpoczęła opowieść naspotkaniu benefisowym Kiereś.W Muzeum Beskidzkim do dziś zachowałasię teczka osobowa Bogusława Heczki. Jestkoloru różowego – oczywiście pokryta patynączasu – co było pomysłem ówczesnego dyrektora,Jana Kropa. Początek pracy przypada na1979 rok. Jest 1 grudnia i od razu pierwszeduże wyzwania: opracowanie reklamówki muzeumoraz wykonanie tuszem rysunków będącychprzykładem dawnej architektury Wisły.Zakres obowiązków podpisał Jan Krop. Naszbohater bierze się ostro do pracy. Z czasemdzieł jest tak dużo, że sam zaczyna mówić osobie, że bardziej jest dokumentalistą, niż malarzem,czy wręcz artystą. Z błędu wyprowadzago Zbigniew Niemiec, współtwórca grupy„Brzimy” (została założona w marcu 1993roku, gdy grono przyjaciół postanowiło założyćnieformalną grupę twórczą, będącą niejakokontynuatorką związku artystów „Brzimy”,który działał w Wiśle, a w latach 70. znalazłosię w niej kilku ustroniaków – przyp. red.),przyjaciel naszego bohatera.Jedna z wielu prac artysty rodem z Ustronia.Zdjęcia: WIESŁAW RADWAŃSKI– Jeżeli tak uważasz, to znaczy, że nie znaszsię na malarstwie Bogusława Heczki – mówicałkiem serio Niemiec.Chociaż dziś, po wielu latach od tamtychwydarzeń, trudno nie podkreślić ogromnychzasług w dziedzinie dokumentalistyki, gdybynie ustroniak, wiele domów rozpadałoby się– czy to na skutek zębu czasu, czy niszczycielskiejdziałalności kornika, a czasami zwykłejchęci człowieka – bez uwiecznienia. A tak,stare chałupy patrzą ze ścian wielu mieszkańi domów na Śląsku Cieszyńskim.JAK W DOMACH,TO I W SERCACH...Bogusław Heczko potrafił już rysować, kiedybył Bogusiem, w tym przypadku z racji wieku.Jak sam mówi, przygodę z rysunkiem zaczął wpiątej klasie podstawówki. Już po pierwszychrysunkach było widać, że te nie będą ostatnimi.Pierwszy wpływ miała na niego Anna Lipowczan,nauczycielka rysunku i robótręcznych. Zanim jednakotrzymał etat etnografa,pracował w wielumiejscach,między innymi wtartaku w Istebnej, od1949 roku był zatrudnionyw ustrońskiej kuźni, gdzie był elektrykiem,frezerem i ślusarzem w jednej osobie.Blisko dwadzieścia lat, w latach 50. i 60., byłdekoratorem imprez. Z tego okresu zachowałsię ciekawy epizod ze Stalinem w roli głównej,któremu przemalował wąsy.– Przyjechali po niego smutni panowie zorganów bezpieczeństwa państwa. Musiał siętłumaczyć, dlaczego to zrobił – można byłousłyszeć podczas benefisu.Dziś mój rozmówca wciąż rysuje. Wzrokpozwala mu na czarno-białe prace, z koloremnie chce już eksperymentować, jak mówi jestmu trochę smutno z tego powodu – po prostunie puszczają oczy. Umysł, mimo sędziwegowieku, zachował świeży. Cechuje go ogromnaskromność. Podczas benefisu Marian Dembiniok,dyrektor Muzeum Śląska Cieszyńskiego,mówił, że kiedy otrzymał zaproszeniena imprezę, rozpuścił wici wśród znajomych.Okazało się, że charakterystyczne grafikii obrazki są w wielu domach. – NajwiększyBogusław Heczko w rozmowie z Teresą Łączyńską, długoletnią prezes Towarzystwa Miłośników Wisły.sukces dla artysty to fakt, że jego prace są wnaszych domach. A skoro są w domach, to iw naszych sercach – przyznaje dyrektor cieszyńskiegomuzeum.Niezmienna pozostała jegoskromność. Śledząc wiślańskibenefis ktoś niezorientowanymógłby zapytać,dlaczegobohater spotkanianie dostajew ogóle głosu od prowadzących.Słuchał z uśmiechemopowieści, spoglądał na ekran,gdzie wyświetlano kolejne jego prace, ważnemiejsca w Wiśle. Kiedy w końcu zabrał głos,podziękował za liczne przybycie i życzyłwszystkim zdrowia. W rozmowie z „GłosemLudu” też nie był zbyt rozmowny. Na stwierdzenie,że jego prace są w wielu domach, odpowiadaskromnie: „Niektórym się spodobałyi powiesili je w domu”. I tyle...– To jest wspaniały człowiek. Kto z nas niechciałby zostać scharakteryzowanym przezznajomych i przyjaciół stwierdzeniem: dobryczłowiek. O Bogusiu na pewno można takpowiedzieć – uważa Zbigniew Niemiec.DIABEŁ TKWI W SZCZEGÓŁACHPrzyjaciel Heczki zwraca uwagę, że ten mazupełnie inne spojrzenie na otaczającą nasrzeczywistość, przyrodę, niż przeciętny człowiek.– Wiele godzin spędziliśmy wędrującpo górach, lasach. Weźmy taki dialog – onmówi: „popatrz”, ja na to: „widzę, to jest las”.On nie daje jednak za wygraną, mówiąc: „Nie,to są szare, stuletnie buki, a obok nich rośnieintensywnie zielony młodnik. Popatrz też nakamień omszały, po którym operuje słońce”– opisuje Niemiec. – Z tego powinna płynąćlekcja dla nas wszystkich: każdy z nas mógłbyspojrzeć na otaczającą nas rzeczywistość niejakoś tak banalnie i beznamiętnie, ale szukaćciekawych momentów i motywów – dodajeprzyjaciel artysty.Ważnym miejscem dla Bogusława Heczkiw Wiśle była chata o swojsko brzmiącej nazwieSowizdrzołek. Stanowiła jego mieszkanie,galerię, miejsce spotkań. Przyjeżdżaligoście z bliska – w tym czasie rozpoczęłasię znajomość z Władysławami Młynkiemi Niedobą – ale także reprezentanci bardziejodległych kultur, raz zdarzył się nawet gośćz... ambasady kubańskiej. Mieszały się języki:angielski, hiszpański i niemiecki, ale nietylko... Innym razem Heczko spodziewał sięz Niemcem gości z województwa bielskiego.Pan Zbigniew tak go wspomina: – Mieliprzyjechać o 13.00. Mija piętnaście minut,pół godziny, godzina. Boguś stwierdził, że jużchyba nie przyjdą i otworzył pierwsze „zaopatrzenie”.A goście pojawili się o 15.00.Grażynę Pruską, prezes Towarzystwa MiłośnikówWisły, zagaduję słowami: „Takichzacnych osób na Śląsku Cieszyńskim nie mazbyt wiele”. Odpowiada przewrotnie, wyrażającnadzieje, że wciąż rodzą się nowe . – Nieda się jednak ukryć, że chcąc zasłużyć na mianozacnego, trzeba dużo pracy, samozaparcia idużej dozy inwencji twórczej. Trzeba nie tylkochcieć, ale i robić. Ważna jest także wrażliwość– dodaje i dzieli się pomysłem na przyszłość,który chodzi jej po głowie od dłuższego czasu.– Jego prace są w wielu domach. Współpracującswego czasu z Cepelią stworzył niezliczonąilość miniatur. Każda miała być inna,dla podkreślenia obdarowanego. Może wartoby pomyśleć o katalogu dzieł rozproszonych.Wystawy wystawami, ale trzeba pokazać od„a” do „z” co robił pan Boguś. Dzięki takiejpracy być może wiele osób dowie się, jakie mabogactwo w domu – proponuje prezes TMW.Podczas benefisu Towarzystwo uhonorowałoBogusława Heczkę Medalem im. CzesławaKuryatty, ustanowionym przez TowarzystwoMiłośników Wisły dla osób, które w szczególnysposób wpłynęły na rozwój kultury regionuŚląska Cieszyńskiego.Na razie drukiem ukazało się najnowszewydawnictwo „Dawny Ustroń w grafice BogusławaHeczko”. Wydawnictwo w miękkiejoprawie, liczące 120 stron, jest – jak mówiwydawca, prywatnie syn artysty – idealnymprezentem na święta.TOMASZ WOLFF

sobota | 22 grudnia 2012 REKLAMA11Wesołych, pięknychi błogosławionych ŚwiątBOŻEGONARODZENIAoraz szczęśliwegoNOWEGO ROKUGL-672• Oferujemy do wynajęcia lokal z przeznaczeniem na biuroprzy ulicy Strzelniczej w Czeskim Cieszynie. Lokal znajdujesię w wyremontowanym budynku Ośrodka Kulturalno-Towarzyskiego „Strzelnica“ przed przejściem granicznymdo Polski przy moście Wolności. Powierzchnia biura wynosi21,3 m kw., łącznie ze wspólnym WC o powierzchni 9,53m kw. Wysokość rocznego czynszu razem z usługami (woda,ogrzewanie, prąd) ustalono na poziomie 37 980 koron.• Oferujemy do wynajęcia lokal z przeznaczeniem na biurolub sklep o powierzchni 45,4 m kw., łącznie z korytarzemi WC o powierzchni 5 m kw., które znajdują się w lokalachKina Central przy ulicy Štefánika w Czeskim Cieszynie.Osobne wejście do obiektu jest możliwe. Wysokość rocznegoczynszu ustalono na poziomie 72 858 koron bez usług(prąd, gaz, woda).Zainteresowanych prosimy o kontaktz działam ekonomicznym, Bc. Denisą Recmanową,tel.: +420 733 530 838,e-mail: denisa.recmanova@kassct.czGL789GL-799życzy załogaGorzelni Pod zieloną lipąw StonawieGL-485CZYTAJ NASCODZIENNIE!www.glosludu.czZareklamuj się w»GŁOSIE LUDU«Na Twój telefon czekaBEATA SCHÖNWALDdoradca ds. reklamyTel. 775 700 896Společnost PressMetal-CZ, spol. s r.o. se strojírenským zaměřením (lisování, kovoobrábění),se sídlem v Třinci hledá vhodného uchazeče na pozici»REFERENT JAKOSTI A LOGISTIKY«Požadujeme:‣Min. středoškolské vzdělání s maturitou, VŠ výhodou‣Znalost angličtiny na komunikativní úrovni, znalost němčiny výhodou‣Uživatelská znalost práce na PC (MS Office)‣Výhodou znalost práce s informačním systémem‣Výhodou znalost čtení technické a výkresové dokumentace‣Samostatnost i schopnost pracovat v týmu, spolehlivost, vysoké pracovní nasazení, dobréorganizační a komunikační schopnostiNáplň práce:‣řešení reklamací zákaznických, dodavatelských, interníchNabízíme:‣mzdu dohodou od 14.000,- Kč do 25.000,-Kč‣příspěvek na stravování a na penzijní připojištění‣systém vnitropodnikového vzděláváníStrukturované životopisy s uvedením názvu pozice zasílejte elektronicky na adresuhorakova@pressmetal.cz nebo písemně na adresu provozovny: PressMetal-CZ, spol. s r.o.,Staré Město 138, 739 61 Třinec, nejpozději do 4.1.2013.GL-338GL-783Firma KONTAKTO.CZInternetový obchod, spol. s r.o.Czeski Cieszyn(www.kontakto.cz i www. kontakto.sk)zatrudni od zarazPRACOWNIKAMARKETINGUWymagania:•działania marketingowew CZ oraz SK•SEO – pozycjonowaniestron internetowych•Google AdWords, Seznam.czAd – tworzenie kampaniireklamowych w GoogleAdWords, Sklik, etc.•Google Analytics– ogólna wiedza•umiejętność poruszania sięw środowisku Wordpress(proste czynności takie jakwrzucanie/edycja tekstów)•podstawowe umiejętności wtworzeniu stron internetowychoraz instalowaniu skryptów(np. Wordpress)•rozeznanie na temat emailmarketingu•pisanie tekstówmarketingowych, etc.Zainteresowani mogą przesyłaćCV najpóźniej do 13. 1. 2013 nae-mail: ucetnictvi@wroblova.czBliższe informacjepoda zainteresowanym:Lidie Wróblová – 777 142 155GL-804GL-757Společnost PressMetal-CZ, spol. s r.o. se strojírenským zaměřením (lisování, kovoobrábění), se sídlemv Třinci hledá vhodného uchazeče na pozici»MANAŽER JAKOSTI«Požadujeme:‣VŠ technického směru – výhodou zaměření na management jakosti, i absolvent‣Výhodou znalost ISO/TS 16 949 a orientace v technických normách‣Výhodou znalost postupů FMEA, APQP, PPAP/PPF‣Znalost angličtiny na komunikativní úrovni, znalost němčiny výhodou‣Uživatelská znalost práce na PC (MS Office)‣Výhodou znalost problematiky dodávek do automobilového průmyslu‣Výhodou znalost práce s informačním systémem‣Samostatnost i schopnost pracovat v týmu, spolehlivost, důvěryhodnost, vysoké pracovnínasazení, dobré organizační a komunikační schopnostiNáplň práce:‣Vedení a hodnocení reklamačních řízení‣Stanovování a zajišťování nápravných opatření‣Zajišťování cílů jakosti a programu zlepšování‣Provádění zákaznických, procesních a výrobkových auditů‣Spolupráce na projektech pro automobilový průmyslNabízíme:‣mzdu dohodou od 20.000,- Kč do 30.000,-Kč‣příspěvek na stravování a na penzijní připojištění‣systém vnitropodnikového vzděláváníStrukturované životopisy s uvedením názvu pozice zasílejte elektronicky na adresuhorakova@pressmetal.cz nebo písemně na adresu provozovny: PressMetal-CZ, spol. s r.o.,Staré Město 138, 739 61 Třinec, nejpozději do 4.1.2013.GL-783Ogłoszenia do »Głosu Ludu«przyjmowane są w dni powszednie:W redakcji „Głosu Ludu“ przyul. Komeńskiego 4, Czeski Cieszynw godz. 8.30-15.30, tel. 558 731 766e-mail: ogloszenia@glosludu.czW firmie Hudeczek Service,sp. z o.o. – Studio Graficzne,Czeski Cieszyn, ul. Strzelnicza 18(NA PARTERZE), codzienniew godz. od 8-16, tel. 558 711 027e-mail: ad.servis@hudeczek.cz.W Odd. Literatury PolskiejBiblioteki w Karwinie-Frysztacie(przy rynku) w po, wt: 8.00-12.30,13.00-18.00, czw: 13.00-18.00,pt: 8.00-12.30, 13.00-17.00,tel.: 596 312 477e-mail: knih-k1pl@rkka.czGL-769

PROGRAM TVsobota | 22 grudnia 2012 13SOBOTA 22 grudniaTVP 15.55 Wodnikowe Wzgórze 6.20 Martamówi! 6.55 Dlaczego? Po co? Jak?7.10 Las bliżej nas 7.30 Rok w ogrodzie8.00 Naszaarmia.pl 8.25 Dorapoznaje świat - Prezent dla Mikołaja8.55 SpongeBob Kanciastoporty9.30 Supah Ninjas 10.00 Chłopi (s.)10.55 Idą Święta 11.05 Weekendowymagazyn filmowy 11.35 Gwiazdy wJedynce - Il Divo 11.50 Idą Święta12.00 Wszystko przed nami (s.)13.25 Jaka to melodia? (teleturniej)13.50 Zwierzęta świata: Fish Life -Jak ryba w wodzie 14.25 Okrasa łamieprzepisy - Wołowina dojrzewająca15.00 Wesołych świąt 16.35 Idąświęta 17.00 Teleexpress 17.25 Nadrozlewiskiem… (s.) 18.20 Idą Święta- koncert przebojów świątecznych19.30 Wiadomości 20.20 Hit na sobotę- To znowu ty 22.20 Żywe trupy(s.) 23.15 Templariusze (s.) 0.55 Booszalałem dla niej.TVP 26.05 Czterdziestolatek (s.) 7.00 M jakmiłość (s.) 8.00 Pytanie na śniadanie10.40 Barwy szczęścia (s.) 12.25 Bitwana głosy 13.20 Bliskie i groźnespotkania Steve’a (s.) 14.00 Familiada(teleturtniej) 14.35 Rodzinka.pl (s.) 15.40 Alternatywy 4 (s.) 16.40Słowo na niedzielę 16.55 ZielonogórskieKlimaty 18.00 Panorama18.30 Sport Telegram 19.05 Postawna milion 20.10 Bitwa na głosy 21.30Neo-Nówka i przyjaciele - problemyŚwiętego Mikołaja 22.35 Stay Alive0.10 Na granicy ryzyka.TV KATOWICE6.00 Serwis Info 6.09 Info Poranek7.45 Pasmo lokalne 8.30 Serwis Info8.36 Info Poranek 9.14 Tu kobiety9.17 Info Poranek. 9.30 Serwis Info9.39 Info Poranek 11.00 Eurosąsiedzi11.15 Tu kultura 11.30 Serwis Info11.55 Serwis sportowy 12.00 Świati gospodarka 12.55 Serwis sportowy13.00 Debata TVP Info 13.30Serwis Info 13.55 Serwis sportowy14.00 Raport z Polski - Ekstra 14.15Reportaż TVP Info 14.30 SerwisInfo 15.00 Było, nie minęło - kronikazwiadowców historii 15.45 Kronikarejsu 16.00 Studio Wschód 17.00Pasmo lokalne 20.00 Prawdę mówiąc20.30 Serwis Info 21.00 Kod dostępu22.15 Losowanie Lotto 22.24 60lat razem 23.03 Sportowy Wieczór23.36 Wszystko, co trzeba wiedzieć ośnie 0.36 Świat i gospodarka.POLSAT6.00 Nowy dzień z Polsat News 7.15Nowe przygody Scooby’ego 8.15Miś Yogi 8.45 Pinky i Mózg 9.15Scooby-Doo 9.45 The Looney TunesShow 10.15 Ewa gotuje 10.45 StudioWeekend 12.15 Dom nie do poznania14.30 Delgo 16.15 Dlaczego ja?17.15 Trudne sprawy 18.15 Imperiumdisco polo 18.50 Wydarzenia19.20 Sport 19.30 Świat wedługKiepskich (s.) 20.00 Jubileusz PiotraBałtroczyka. Pierwsza pięćdziesiątka23.00 Dobry agent (film USA).TVC 16.05 Klocki 6.15 Wigilia w Zaczarowanymprzedszkolu 6.45 O Radkui Milenie 7.50 Reniferek Niko (filmanim.) 9.10 Elf (film) 10.50 Trzeciepiętro (s.) 12.00 Tydzień w regionach12.25 Gęś (film) 12.50 Spostrzeżeniaz zagranicy 13.00 Wiadomości13.05 O rudej Anduli (bajka) 14.10Wydam żonę za mąż (film) 15.35Czekolada (film) 17.30 Tribute (koncert)18.25 Chłopaki w akcji 18.55Prognoza pogody, wiadomości, sport20.00 StarDance 21.55 Lista przebojówtelewizyjnej rozrywki 22.50Żona doskonała (film) 0.35 3:10 doYumy (film).TVC 26.00 Klasztor Cystersów w Plasach6.10 Jak się żyje z czeską rybą 6.25333 (mag. lit.) 7.15 Nasza wieś 7.30Kultura.cz 8.00 Panorama 8.30 Magazynfolklorystyczny 9.00 Wędrówkiw poszukiwaniu piosenki 9.25 2012- Przepowiednie Majów i koła w zbożu10.20 Paryż tańczy 11.15 Teatrżyje! 11.40 Babel 12.10 Granice bezgranic 12.35 Puder i benzyna (film)14.05 Galerie sztuki 14.35 Zaginioneadresy 15.00 Natura bez granic15.25 Znajdź swoje zwierzę 16.00Kamera w podróży 16.55 Cudownaplaneta: Drapieżnik doskonały 17.50O dziewczynce, która nadepnęła nachleb (bajka) 18.45 Wieczorynka18.55 Meduza 19.30 Moja rodzina20.00 Mity i fakty historii: KulisyWatykanu 20.45 Gangi Tokio 21.35Sky Kapitan i świat jutra (film) 23.20Czerwony Karzeł (s.) 23.50 Dlaczegobieda? 0.40 Jak się żyje z czeską rybą.NOVA5.55 Weterynarz z Bondi Beach6.20 Marynarz Popeye (s. anim.)6.40 Baby Looney Tunes (s. anim.)7.05 Batman: Odważny bohater(s. anim.) 7.30 Monsuno (s. anim.)7.55 Żółwie ninja (s.) 8.15 Hellcats(s.) 9.10 Pani Cudowna na Manhattanie(film) 11.00 Przyprawy 12.00Dzwoń do TV Nova 12.30 AntonŠpelec, ostrostřelec (film) 13.55 JaśFasola (s.) 14.25 Święta Denisa Rozrabiaki(film) 16.10 Święta Last Minute(film) 18.00 Na kłusowniczejścieżce (film) 19.30 Wiadomości,sport, pogoda 20.20 Ostatni władcawiatru (film) 22.35 Nowa wściekłapięść (film) 0.25 Motel (film).PRIMA6.20 Wiadomości 7.25 Tutenstein(s.) 7.55 Klub przyjaciół Myszki Miki8.25 M.A.S.H. (s.) 8.55 Salon samochodowy10.00 M.A.S.H. (s.) 10.30Columbo (s.) 12.20 Księżniczka nalodzie (film) 14.20 Mickey NiebieskieOko (film) 16.25 Morderstwaw Midsomer (s.) 18.20 Gotowaniez Marketą 18.55 Wiadomości, wiadomościkryminalne 19.50 VIP wiadomości20.00 Opowieść wigilijna(film) 22.05 Skazani na Shawshank(film) 0.50 Magia muzyki (film).NIEDZIELA 23 grudniaTVP 15.55 Miłka i Człapek 6.10 Hubert iHipolit 6.30 Była sobie Ziemia 7.00Transmisja Mszy Świętej z SanktuariumBożego Miłosierdzia w Krakowie-Łagiewnikach8.00 Tydzień 8.35O królu, który chciał kupić tęczę 8.55Ziarno 9.30 Jak to działa - programpopularnonaukowy 10.00 SerialoweBoże Narodzenie - Klan (s.) 10.50Serialowe Boże Narodzenie - Wojnadomowa (s.) 11.55 Między ziemiąa niebem 12.00 Anioł Pański 12.15Między ziemią a niebem 12.55 Wędrowcy.Wigilia 2010 13.25 Nie majak Polska - Święta w Kujawsko--Pomorskim 14.00 BBC w Jedynce -Prawda o lwach 15.10 Miecz prawdy17.00 Teleexpress 17.30 Ojciec Mateusz(s.) 18.20 Jaka to melodia? (teleturniej)19.00 Wieczorynka 19.30Wiadomości 20.20 Nad rozlewiskiem...(s.) 21.15 Zakochana Jedynka- Ja cię kocham, a ty śpisz 23.10Statyści (s.).TVP 26.10 Bliskie i groźne spotkaniaSteve’a (s.) 6.50 W słowach kilku owydrze, bobrze i wilku - Wychowaniepasterskiego psa stróżującego 7.25 Mjak miłość (s.) 8.15 Barwy szczęścia(s.) 9.20 Kultura, głupcze 10.00Rodzinne oglądanie - Niedźwiedźwładca gór 11.05 Wojciech Cejrowski- boso przez świat: Wyprawa dołowców głów 11.35 Makłowicz wpodróży - Islandia 12.15 Gwiazdyw południe - Zwariowany weekend14.00 Familiada (teleturniej) 14.40 Jato mam szczęście! (s.) 15.25 Janosik(s.) 16.20 Na dobre i na złe (s.) 17.20Kocham to, co lubię 18.00 Panorama18.35 Sport Telegram 18.55 KabaretowyKlub Dwójki 20.05 Dwójkaw akcji - Bez twarzy 22.35 Głębokawoda 23.30 WOK - Wszystko o Kulturze0.25 Studio filmowe Dwójki -Nic.TV KATOWICE7.00 Serwis Info 7.15 Era Wynalazków7.45 Pasmo lokalne 8.30 SerwisInfo 9.00 Polska według Kreta 9.55Serwis sportowy 10.00 Głos Mediów11.00 Teleplotki 11.55 Serwis sportowy12.00 Przegląd wydarzeń tygodnia12.30 Serwis Info 13.00 Prawdęmówiąc 13.30 Serwis Info 14.00 Raportz Polski - Ekstra 14.15 Czas najazdę - Motoinfo 15.00 Kościół z bliska15.30 Serwis Info 16.00 60 lat razem16.15 Reportaż TVP Info 17.00Pasmo lokalne 20.00 Listy gończe20.30 Serwis Info 20.50 Młodzieżkontra 21.45 Pasmo lokalne 23.00Sportowa niedziela 23.28 Witamy wlatach 80. - Listy przebojów, klipy ikomercja 0.31 Teleplotki.POLSAT6.00 Nowy dzień z Polsat News 7.15Nowe przygody Scooby’ego 2 8.15Gang Misia Yogi 8.45 Pinky i Mózg3 9.15 Scooby-Doo 9.45 The LooneyTunes Show 10.15Sylwester i Tweetyna tropie 3 10.45 Ania z ZielonegoWzgórza - nowy początek 12.20 Braciaprzyrodni (komedia USA) 14.20Przypadkowy bohater (komediaUSA) 16.55 Świat według Kiepskich(s.) 17.45 Pamiętniki z wakacji (s.)18.50 Wydarzenia 19.30 Chłopakido wzięcia (s.) 20.00 CSI: Kryminalnezagadki Miami (s.) 22.00 Kości(s.) 23.00 Instynkt mordercy 0.00Głosy (s.).TVC 16.00 Ciekawostki z regionów 6.25Tajemnice starożytnego Rzymu 6.50Tajemnica rusałki morskiej (bajka)7.35 Studio Kolega 9.45 Kalendarium10.00 Kamera na szlaku 10.30Obiektyw 11.05 Dynastia Novaków(s.) 11.55 Pr. rozrywkowy 13.00Wiadomości 13.05 Tęczowa panna(bajka) 14.20 Poranek mądrzejszy odwieczoru (film) 15.25 Kotwica kołoprzewozu (film) 17.00 Koncert Adwentowy2012 18.00 Historie sław- Július Satinský 18.55 Prognoza pogody,wiadomości, sport 20.00 AniołPański (bajka) 21.35 Charlie i fabrykaczekolady (film) 23.25 Wieczór wigilijnyradcy Vacátki (film) 0.10 KomisarzMoulin: Zakazane miasto (film).TVC 26.00 Kutná Hora 6.10 Karnali 6.30Kolory życia 7.20 Dom w sercu Europy7.30 Kultura.cz 8.00 Panorama8.30 Czechosłowacki tygodnik filmowy8.40 Poszukiwania czasu utraconego9.00 Dajcie nam skrzydła 9.55Lotniskowiec Enterprise: Kamikadze10.50 Obrońca 11.15 Dołącz do nas11.25 Nie poddawaj się 11.40 Chceszmnie? 12.00 Miss Potter (film) 13.30Dlaczego Ziemia jest okrągła 14.30Historie dla Natalki 14.45 Respicefinem 15.00 Słowo na niedzielę 15.05Magazyn chrześcijański 15.30 Przezucho igielne 15.55 Magazyn religijny16.25 Na pływalni z B.H. Ogola16.55 Karakoramskie lodowce 17.50Był sobie... kosmos (s. anim.) 18.15Bert i Ernie 18.20 Brzydkie kaczątkoi ja (s. anim.) 18.45 Wieczorynka18.55 Czerwony Karzeł (s.) 19.30Moja rodzina 20.00 Lodowe serce21.00 Cirque du Soleil: Alegría 22.35Filary Ziemi (s.) 23.35 Muzyka sferniebiańskich 0.45 Ślicznotka (film).NOVA5.35 Weterynarz z Bondi Beach 6.00Marynarz Popeye (s. anim.) 6.20 Sylwesteri Tweety (s. anim.) 6.35 Spiderman(s. anim.) 6.55 Monsuno (s.)7.25 Żółwie ninja (s. anim.) 7.50 Tom& Jerry (film anim.) 9.15 Ośmiornicez drugiego piętra (film) 11.15 Dwojew zoo (film) 12.50 Jak królewny conoc tańczyły (bajka) 14.00 Jaś Fasola(s.) 14.30 Igraszki losu (film) 16.10Wesołych Świąt (film) 17.55 Za krzakiemtarniny (film) 19.30 Wiadomości,sport, pogoda 20.20 O królewnieJasněnce i latającym szewcu (film)22.00 Wydział pościgowy (film) 0.35Bezwarunkowa miłość (film).PRIMA6.00 Wiadomości 7.20 Tutenstein(s. anim.) 7.45 Klub przyjaciół MyszkiMiki 8.15 Tajemnice II wojnyświatowej 9.15 Prima Świat 9.45 Rosemary& Thyme (s.) 11.05 Grinch:Świąt nie będzie (film) 13.05 Kevinsam w domu (film) 15.05 Jaś Fasola:Nadciąga totalny kataklizm (film)16.55 Rodzinka (s.) 18.00 Kiedy tatogotuje 18.55 Wiadomości, wiadomościkryminalne 19.50 VIP wiadomości20.00 To właśnie miłość (film)22.50 Wakacje (film) 1.20 Prawdziweoblicze Charliego (film).PONIEDZIAŁEK 24 grudniaTVP 16.15 5 dni z życia emeryta 7.05 KardynałWojtyła Papieżem 7.55 Domisie- Święta w Domisiowie 8.20 Wigiliaw lesie 8.45 Gdzie jesteś ŚwiętyMikołaju? 9.25 Idą Święta - koncertprzebojów świątecznych 10.05 SerialoweBoże Narodzenie - Plebania(s.) 10.50 Serialowe Boże Narodzenie- Warto kochać 11.40 Magicznedrzewo 13.00 Kardynał WojtyłaPapieżem 13.55 Śnieżna kula 15.20Serialowe Boże Narodzenie - OjciecMateusz (s.) 16.05 Szlachetnapaczka - koncert z Pałacu Prezydenckiego17.00 Teleexpress 17.20 Klan(s.) 17.50 Cała Polska śpiewa kolędy19.00 Wieczorynka 19.30 Wiadomości20.10 Orędzie Prymasa 20.20Renifer Niko ratuje święta (filmanim.) 21.45 Transmisja Pasterki zWatykanu 23.30 Bezprawie.TVP 26.00 Królewski karp 6.25 Wigilijnaopowieść małych myszek 7.10 M jakmiłość (s.) 8.00 Pytanie na śniadanie10.45 Rodzinka.pl (s.) 11.35 WojciechCejrowski - boso przez świat:Mały Indianin 12.00 Makłowicz wpodróży - Austria 12.30 Gwiazdy wpołudnie - W ukrytej kamerze 14.00Familiada (teleturniej) 14.35 ŚladamiJezusa z Nazaretu 15.25 Święty Mikołaj16.45 Kolęda Nova 2012. KoncertBożonarodzeniowy z Bazylikioo. Franciszkanów 18.00 Panorama18.40 Pierwsza Gwiazdka ŚwiętegoMikołaja 20.05 Barwy szczęścia (s.)20.30 M jak miłość (s.) 21.20 HrabiaMonte Christo 23.25 Gra dla dwojga1.25 Requiem dla mordercy.TV KATOWICE6.00 Serwis Info 6.15 Info Poranek7.30 Serwis Info 8.04 Gość poranka8.20 Info Poranek 9.10 Gość poranka9.45 Info Poranek 9.55 Serwis sportowy10.15 Info Poranek 10.45 Gośćporanka 11.00 Serwis Info 14.10Raport z Polski 14.30 Serwis Info15.15 Rozmowa dnia 16.00 Raportz Polski 17.00 Pasmo lokalne 20.00Serwis Info 20.06 Orędzie Prymasa20.20 Minęła 20ta 21.05 Telekurier21.30 Serwis Info 21.45 Pasmo lokalne22.15 Tu kultura 23.00 Jak zostaćŚwiętym Mikołajem 23.55 MszaPasterska. Fara w Kazimerzu Dolnym1.25 Minęła 20ta.POLSAT6.00 Nowy dzień z Polsat News 7.30Nowe przygody Scooby’ego 2 8.30Scooby-Doo 9.30 Zwariowany dziadekdo orzechów (film USA) 10.40Świat według Kiepskich (s.) 12.00Święta na Division Street (film USA)14.00 Idealny dzień (film USA)16.00 Dwudziesta Dziewiąta ulica(komedia kopr.) 18.00 Świętokrzyskiekolędowanie z Polsatem 18.50Wydarzenia 19.30 Świętokrzyskiekolędowanie z Polsatem 20.00 Epokalodowcowa - Mamucia Gwiazdka20.30 Ale szopka! (komedia bryt.)22.40 Święta Last Minute (komediaUSA) 0.45 Koncert świąteczny MichaelaBublé.TVC 16.00 Lekarska bajka 6.45 Kopciuszek(bajka) 8.25 Wigilijna lalka (bajka)9.15 Zimowa nimfa (bajka) 10.10Co powiesz na wesele, królewiczu?(bajka) 11.40 Niech przyleci bocian,królowo! (bajka) 13.15 Skrzyżowanemiecze (bajka) 14.20 Deszczowanimfa (bajka) 16.00 Królewna zezłotą gwiazdą (bajka) 17.20 Był sobiekról... (bajka) 19.00 Dwanaściemiesięcy (bajka) 20.35 Pelíšky (film)22.30 Pr. rozrywkowy 23.25 Opowiadaniefilmowe 0.00 Transmisja mszy1.15 Noc pasterzy.TVC 26.00 Magazyn chrześcijański 6.25Święta noc 6.45 Kamera w podróży7.35 Mity i fakty historii 8.30 Panorama9.00 Hradišťan i Spirituál kvintet9.30 Folklorika 10.00 Kiedy diabełprzynosi szczęście 11.00 Cirque duSoleil: Kooza 12.30 Kolędy chóralne13.00 Mary Poppins (film) 15.15Śpiewanie na Zielonej Górze 15.50 Ileciutko zadzwoni (film) 16.55 Przemowawigilijna Joela Rumla 17.05Kolędy: tu i teraz 17.35 Koncert wigilijnyKarla Gotta 18.45 Wieczorynka18.55 Kolędy 19.05 Jingle Bells 19.15Salon Cimrman, czyli Szczęśliwych iWesołych Świąt 20.00 Dziesięć przykazań(film) 22.15 Gość z zaświatów(film) 23.50 Kolędy ludowe 0.30Szelmostwa Skapena.NOVA5.40 Przygody Zacha i Annie (film)6.25 Looney Tunes - Opowieść wigilijna(film anim.) 7.15 Tom & Jerry:Dziadek do orzechów (film anim.)8.05 Wesołych Świąt życzą ośmiornice(film) 9.50 Z piekła szczęście(bajka) 11.55 Święta, święta i Po(film anim.) 12.20 Igraszki z diabłem(bajka) 14.00 Karkonosz i narciarze(film) 15.25 Szalenie smutna królewna(film) 17.00 Wiadomości, sport,pogoda 17.25 Ulica (s.) 18.25 Smerfy:Opowieść wigilijna (film anim.)18.50 O odważnym kowalu (bajka)20.15 Trzy orzeszki dla Kopciuszka(film) 21.50 Na odludziu pod lasem(film) 23.25 Światowcy (film) 1.15Zawód: Święty Mikołaj (film).PRIMA6.00 Amatorzy sportu III (film) 7.35Szczęśliwych i pogodnych Świąt(film anim.) 8.35 Epoka lodowcowa:Mamucia gwiazdka (film anim.) 9.00Jak szewcy rozpętali wojnę z powoduczerwonej sukni (film anim.) 10.25Dwaj bracia (film) 12.20 Moralnośćprzede wszystkim (film) 13.45 Jastrzębiamądrość (bajka) 15.30 Ochłopie, co okpił śmierć (bajka) 16.55Rodzinka (s.) 18.00 Wiadomości18.10 Zaczarowana (film) 20.15Dumna królewna (film) 21.50 Annai król (film).

14PROGRAM TVsobota | 22 grudnia 2012WTOREK 25 grudniaTVP 15.45 5 dni z życia emeryta 6.55 TajemniceWatykanu 7.50 Klan (s.)8.25 Renifer Niko ratuje święta 9.50Serialowe Boże Narodzenie - Wielkamiłość Balzaka (s.) 10.55 SerialoweBoże Narodzenie - Czterdziestolatek- dwadzieścia lat później (s.) 11.55Urbi et Orbi 12.35 Kolędy w TeatrzeStarym w Lublinie 13.35 Opowieściz Narnii. Książę Kaspian 16.05 CałaPolska śpiewa kolędy 17.00 Teleexpress17.20 Jaka to melodia? (teleturniej)18.05 Mała wielka miłość (s.)18.55 Wieczorynka 19.30 Wiadomości20.20 Nasza niania jest agentem22.00 Prowokacja 23.35 Dlaczegonie! 1.20 EURO 2012 - przeżyjmy tojeszcze raz.TVP 26.10 Śladami Jezusa z Nazaretu 7.10Święta u Śląskich Metodystów 7.35Balto 8.55 Bitwa na głosy - Miłośćjest wszędzie 10.10 Gang Olsenaznowu w akcji 11.50 Gwiazdy w południe- Gra dla dwojga 14.00 Familiada(teleturniej) 14.35 Rodzinka.pl(s.) 15.45 Flintstonowie. Niech żyjeRock Vegas! 17.20 Z Jerzym Stuhremrozmawia Agata Buzek 18.00Panorama 18.50 Laskowik & Malicki- świątecznie 20.05 Zróbmy sobiewnuka 21.40 Pretty Woman (filmUSA) 23.40 Ostatnia wspinaczka1.15 Gang Olsena znowu w akcji.TV KATOWICE7.00 Reportaż TVP Info - Najmniejszaparafia w Polsce 7.30 Serwis Info7.45 Pasmo lokalne 9.00 Światowiec9.30 Serwis Info 10.00 ReportażTVP Info 11.00 Eurosąsiedzi 11.15Tu kultura 11.30 Serwis Info 12.00Świat i gospodarka 13.00 Prawdę mówiąc- Jacek i Andrzej Zielińscy 13.30Serwis Info 14.00 Raport z Polski15.00 Reportaż TVP Info - Cuda sięzdarzają... 16.00 60 lat razem 17.00Pasmo lokalne 20.00 Prawdę mówiąc- Romuald Sadowski 20.30 SerwisInfo 21.05 Telekurier 21.45 Pasmolokalne 22.15 Losowanie Lotto 22.2460 lat razem 22.30 Serwis Info 23.00Wybór Hanny 0.00 Cicha noc naulicy Betlejemskiej{PL} 0.30 Świat igospodarka.POLSAT6.00 Nowy dzień z Polsat News7.00 Nowe przygody Scooby’ego 28.00 Garfield ucieka z komiksu 9.45Świętokrzyskie kolędowanie z Polsatem10.45 Święty Mikołaj z 34. ulicy13.00 Zawód Święty Mikołaj (komediaUSA) 14.40 Ale szopka! (komediabryt.) 16.45 Mały Manhattan (komediaUSA) 18.20 Epoka lodowcowa- Mamucia Gwiazdka 18.50 Wydarzenia19.30 Kevin sam w NowymJorku (komedia USA) 21.55 Milionna Gwiazdkę (komedia kopr.) 23.55Rodzinny dom wariatów (film USA)1.45 Zagadkowa noc.TVC 16.00 Ość w gardle 6.30 Pokój ludziomdobrej woli 7.35 Taniec przezdwa piekła (bajka) 8.35 Zakochanykundel (film anim.) 9.50 O królewnie,która nie umiała wymawiać „r”(bajka) 10.50 Nieśmiertelna ciotka(bajka) 12.30 Dzwoniące miecze (bajka)13.30 Nocny motyl (film) 15.00Piekarz cesarza (film) 16.20 Cesarz idobosz (film) 17.30 Jak wyrwać wielorybowiząb trzonowy (film) 18.55Prognoza pogody, wiadomości, sport20.00 Szczęśliwy pechowiec (film)21.40 Nieśmiertelna Jiřina 22.30 Miłośćbez końca (film) 0.20 Opowiadaniaz Małej Strony (film).TVC 26.00 Podróbki: bomba zegarowa 6.55Dziki kraj tym razem niepoważnie7.10 Natura bez granic 7.40 Zaginioneadresy 8.00 Cudowna Gwiazdka8.30 Panorama 9.00 Transmisja mszy10.00 Karakorumskie lodowce 10.55Spostrzeżenia z zagranicy 11.05 Kosmos:Kosmiczne dziury 11.50 Chceszje? 11.55 Urbi et orbi 12.35 ŚwiętyJózef 12.50 Droga do nadziei 13.45Lekcja śpiewania 14.35 Modelka(film) 16.20 Podróż Gastona 16.45Pr. muzyczny 17.15 Matka Teresa(film) 18.45 Wieczorynka 19.00Wigilijny koncert z ValdštejnskiegoPałacu 20.00 Dziesięcioro przykazań(film) 21.35 Rzymskie wakacje (film)23.30 Maryja Panna Przeczysta 0.35Dianne Reeves.NOVA5.25 Szalenie smutna królewna (bajka)6.50 Laura, jej gwiazdka i tajemniczysmok Nian (film anim.) 8.15 Wybuchnastąpi o siedemnastej (film) 9.40 Zpiekła szczęście II (bajka) 11.35 Shrek(film anim.) 13.10 Smerfy: Opowieśćwigilijna (film anim.) 13.35 Urlop zAndělem (film) 14.55 Pokojówka naManhattanie (film) 16.45 Trzej weterani(film) 18.35 Ulica (s.) 19.30Wiadomości, sport, pogoda 20.20 Wpierzynie (film) 22.20 Firewall (film)0.10 Incydent (film) 1.45 Pokojówkana Manhattanie (film).PRIMA6.20 Kubuś i Hefalumpy (film anim.)7.35 Dr Dolittle (film) 9.10 Pięknai bestia (bajka) 10.50 Kevin sam wNowym Jorku (film) 13.05 Asterixi Obelix kontra Cezar (film) 15.05Dobry wojak Szwejk (film) 17.00 Rodzinka(s.) 18.05 Nakryto do stołu!18.55 Wiadomości, wiadomości kryminalne19.50 VIP wiadomości 20.00Epoka lodowcowa III: Era dinozaurów(film anim.) 21.50 Pretty Woman(film) 0.05 Pole marzeń (film) 1.55Dzwoń do jasnowidza.ŚRODA 26 grudniaTVP 16.00 5 dni z życia emeryta 7.00 TajemniceWatykanu 8.25 Błękitnastrzała 10.00 Serialowe Boże Narodzenie11.50 Ogniem i mieczem12.45 EURO 2012 - przeżyjmy tojeszcze raz 13.15 Jaka to melodia?(teleturniej) 14.00 Skoki Narciarskiew Wiśle - konkurs świąteczny 15.20Film TV Polar»Dom Górali« wyróżnionyW czwartek w Warszawie rozdanezostały nagrody w konkursie dladziennikarzy ogłoszonym przezSenat RP. Z rąk marszałka Senatu,Bogdana Borusewicza, wyróżnienieodebrali również Otylia Toboła i JiříBrzóska, autorzy reportażu filmowego,którego bohaterami są działaczeprzygotowujący największą zaolziańskąimprezę – Gorolski Świętow Jabłonkowie. – Tematem konkursubyła opieka Senatu nad Polakamiza granicą i Polonią. Doszłam downiosku, że dla Polaków z lewegobrzegu Olzy najważniejsza jest pomocfinansowa Senatu w modernizacjiich siedzib, Domów PZKO i tostaraliśmy się pokazać w reportażu– mówi Otylia Toboła.Na konkurs wpłynęło 15 reportażystacji radiowych i telewizyjnychz Polski, Niemiec, Ukrainy, Litwy iCzech. Reportaż „Dom Górali” TVPolar wyemituje w programie regionalnym25 grudnia o godz. 18.26.Od 15 listopada można go równieżoglądać na portalu internetowymwww.tvportal.cz/stonava. (dc)ŚLUBNE WOJNYKomedia romantyczna, USA 2009TVP 1, środa 26 grudnia 2012,godz. 20.15Reżyseria: Gary WinickWykonawcy: Kate Hudson, AnneHathaway, Bryan Greenberg,Chris Pratt, Steve Howey, CandiceBergen, Kristen JohnstonEmma i Liv przyjaźnią się oddzieciństwa. Zawsze snułyplany dotyczące wesela, któremiałoby się odbyć w czerwcu wnowojorskim Hotelu Plaza. Obiedziewczyny łapią bukiet na weselukoleżanki. Wkrótce narzeczeniproszą je rękę. Szczęśliwe pannymłode udają się do najmodniejszejw mieście organizatorki ceremoniiślubnych, Marion St. Claire. Rezerwujądwa ostatnie czerwcoweterminy w wymarzonym hotelui ruszają na poszukiwanie sukienślubnych. Idylla kończy się, gdy wychodzina jaw, że śluby przyjaciółekzostały omyłkowo wpisane na tensam dzień.Nasza niania jest agentem 17.00 Teleexpress17.20 Jaka to melodia? (teleturniej)18.05 Mała wielka miłość(s.) 19.00 Wieczorynka 19.30 Wiadomości20.15 Ślubne wojny 21.55Dlaczego nie! 23.40 Ostateczny termin1.10 EURO 2012 - przeżyjmy tojeszcze raz.TVP 26.10 Anioły w mieście 7.40 CiekawskiGeorge - bardzo małpie święta8.35 Rodzinne oglądanie - Minizwierzaki9.30 Andrea Bocelli i DavidFoster - Moje Boże Narodzenie 10.30Zróbmy sobie wnuka 12.00 Gwiazdyw południe - Fałszywy senator 14.00Familiada (teleturniej) 14.30 Rodzinka.pl(s.) 15.30 Oscar, czyli 60kłopotów na minutę 17.20 Z JerzymHoffmanem rozmawia Anna Dymna18.00 Panorama 18.35 Ściągany20.10 Kabaret Moralnego Niepokoju- Galaktikos. Halo, panie pilocie!22.05 Kontrakt na zabijanie 23.45Operacja Samum.TV KATOWICE7.00 Etniczne klimaty - Zagrajmy wkrykieta 7.30 Serwis Info 7.45 Pasmolokalne 9.00 Polska według Kreta9.30 Serwis Info 10.00 Reportaż TVPInfo - Święta u Księcia 10.30 SerwisInfo 12.00 Przegląd wydarzeń tygodnia12.30 Serwis Info 13.00 Prawdęmówiąc - Romuald Sadowski 14.00Raport z Polski 14.30 Serwis Info15.00 Reportaż TVP Info - Morskieopowieści 16.00 60 lat razem 17.00Pasmo lokalne 20.00 Prawdę mówiąc- Robert Makłowicz 20.30 SerwisInfo 21.05 Telekurier 21.30 SerwisInfo 21.45 Pasmo lokalne 22.30 SerwisInfo 23.00 Paparazzi (s.) 0.00 ReportażTVP Info - Morskie opowieści0.30 Przegląd wydarzeń tygodnia.POLSAT6.00 Nowy dzień z Polsat News 7.00Scooby Doo 2 7.35 Tryumf PanaKleksa 9.00 Piaskowy Dziadek i zaginionypiasek snów (film kopr.) 10.30W pustyni i w puszczy 12.45 Kevinsam w domu - po raz czwarty (komediaUSA) 14.20 Milion na Gwiazdkę(komedia kopr.) 16.25 Parnassus(film kopr.) 18.50 Wydarzenia 19.30Fałszywa dwunastka (komedia USA)21.30 Bezsenność w Seattle (komediaUSA) 23.40 Te święta (film USA).TVC 16.00 Anioł 6.15 Królewna żyrafa(bajka) 7.15 O kominiarskim uczniui córce cukiernika (bajka) 8.20 Zakochanykundel II: Przygody Chapsa(film anim.) 9.30 O szczęściu ipięknie (bajka) 10.35 Diabli wiedzą(bajka) 12.15 Cudowne miecze (bajka)13.20 Tajemnicza kochanka (film)14.40 Cesarz piekarza (film) 15.45Królewskie czary (bajka) 17.20 Jakdostać tatę do poprawczaka (film)18.55 Prognoza pogody, wiadomości,sport 20.00 Saxana i Leksykon magii(film) 21.35 Niezniszczalny VladimírMenšík 22.35 Rozważna i romantyczna(film) 0.50 Opowiadania zMałej Strony (film).TVC 26.00 Jeruzalem Starego Testamentu6.10 Boski pokarm 7.00 Przez uchoigielne 7.30 Kolędy chóralne 8.00 Napływalni z B.H. Ogola 8.30 Panorama9.00 Z nogami na równiku, z głową wchmurach 9.55 Z bratem na Alasce10.55 2012 – przepowiednie Majówi koła w zbożu 11.50 J.S. Bach 13.20Papież XX wieku 14.20 Dom w sercuEuropy 14.30 Love story 15.20 Laureli Hardy 15.25 Paryż tańczy 16.20Jak spotkałem Izrael 17.15 Matka Teresa(film) 18.45 Wieczorynka 19.00Betlejem z Sušic 20.00 Dom, czyliDokąd prowadzi nasza droga 21.00Polskie Radio zapraszana nabożeństwa ewangelickieW drugą niedzielę Adwentu ekiparadiowa Polskiego Radia z Warszawyodwiedziła Luterański KościółEwangelicki A.W. w RC, by nagraćnabożeństwo adwentowe orazprzeprowadzić wywiad z zastępcąbiskupa kościoła, ks. WiesławemSzpakiem na temat historii kościoła.Wszystko dla cotygodniowej audycjiPR „Kościoły w Polsce i na świecie”.Emitowana jest zawsze w sobotę ogodz. 21.45 w programie pierwszymPR na falach długich i UKF (FM).Już jutro w programie II PolskiegoRadia na fali ultrakrótkiejUKF (FM) 106 kHz retransmisjanabożeństwa z kościoła ewangelicko-luterańskiegow Bystrzycy.Początek o godz. 8.00. Liturgia: ks.Wiesław Szpak, kazanie ks. mgrTomasz Molin, organy i chór kościelnyJózefa Podola, czeski chór ks.Eva Devečková. Na tej samej fali io tej samej porze dnia będzie możnaposłuchać innego nabożeństwa zregionu: w drugi dzień świąt BożegoNarodzenia 26 grudnia z kościoła wKowalach koło Skoczowa.Edward i George – dwaj bracia, jedentron 21.55 Globalny Santa Claus22.50 Andrea Bocelli w Central Parku0.15 Walka syna 0.45 Kosmos.NOVA5.40 Trzej weterani (film) 7.15 Luisa iLotka (film anim.) 8.45 Czarodziejkiz peryferii (film) 10.15 Jak się budzikrólewny (bajka) 11.50 Shrek II (filmanim.) 13.30 Anděl w górach (film)14.55 Sydney i siedmiu nieudaczników(film) 16.50 Jak świat tracipoetów (film) 18.35 Ulica (s.) 19.30Wiadomości, sport, pogoda 20.20 Zdiabłami nie ma żartów (bajka) 22.10Zgadnij kto (film) 0.05 Złodziejskikodeks (film) 1.45 Jak świat traci poetów(film).PRIMA6.20 Tajemnica czarodziejskiej dyni(film) 7.55 Śnięty Mikołaj III (film)9.35 Dr Dolittle II (film) 11.10 Niania(film) 13.00 Biała pani (film)14.45 Johnny English (film) 16.30Melduję posłusznie (film) 18.05 Nakrytodo stołu! 18.55 Wiadomości,wiadomości kryminalne 19.50 VIPwiadomości 20.00 Hrabia MonteChristo (film) 22.30 Top Star magazyn23.35 Sprawa niewiernej Klary(film) 1.20 Dzwoń do jasnowidza.TV POLONIAWTOREK 25 grudnia6.05 Słownik polsko@polski, talk-show prof. Jana Miodka 6.40Chwała na wysokości - kolędy zZakopanego 7.50 Polonia 24 8.20Pogoda.pl 8.30 Jedno słowo 9.35Kolędy i pastorałki śpiewa ZespółPieśni i Tańca „Śląsk” 10.10 Podróżepana Kleksa 11.40 Gwiazdkaz Nieba 11.55 Urbi et Orbi 12.35Hej kolęda, kolęda 13.00 Czas honoru13.55 Polski Książę w Chile14.25 Cała Polska śpiewa kolędy15.45 Kardynał Wojtyła Papieżem16.40 Przybieżeli do Betlejem17.30 Teleexpress 17.50 Miasto zmorza 19.25 Dobranocka 20.00Wiadomości, sport, pogoda 20.55Ojciec Mateusz (s.) 21.50 Znachor0.05 Cała Polska śpiewa.ŚRODA 26 grudnia7.25 Wilnoteka 7.50 Cała Polskaśpiewa kolędy 9.05 Cały Gruza10.05 Podróże pana Kleksa (s.)11.30 Niespotykanie spokojnyczłowiek 12.30 Przybieżeli do Betlejem13.20 Londyńczycy II (s.)14.10 700 mil od Hollywood 14.40Opole na bis 15.45 Rozmowy przystole 16.40 Bardzo cicha noc - RyszardRynkowski 17.10 Wilnoteka17.30 Teleexpress 17.55 Miasto zmorza 19.45 Dobranocka 20.00Wiadomości, sport, pogoda 20.50Warto kochać 21.40 Kolęda, hejkolęda 22.00 Polonia 24 22.45Laskowik & Malicki - świątecznie0.05 Opole na bis - Polskie seriale1.05 700 mil od Hollywood.CZWARTEK 27 grudnia6.55 Dzika Polska - Bogatsze życie7.30 Tajemnica Sagali 8.00Pytanie na śniadanie 11.00 Polonia24 11.35 Wszystko przed nami (s)12.00 Barwy szczęścia (s.) 12.30Polonia w Komie - Tajlandia 12.45Dziewczyna i gołębie 13.40 Laskowik& Malicki - świątecznie 15.05Okrasa łamie przepisy - Wołowinadojrzewająca 15.40 Złotopolscy (s.)16.10 Rozmowy Po - Szczególne -z Jerzym Stuhrem rozmawia AgataBuzek (1) 16.50 Wszystko przednami (s.) 17.20 Polonia w Komie -Tajlandia 17.30 Teleexpress 17.55Andrzej Cierniewski Symfonicznie19.00 Ktokolwiek widział, ktokolwiekwie... 19.15 Barwy szczęścia(s.) 19.40 Dobranocka 20.00 Wiadomości,sport, pogoda 20.55 Oficerowie21.45 Polonia w Komie22.00 Polonia 24 22.30 Pogoda.pl22.45 Nowa (s.) 23.40 Był Luksemburg...0.45 Wszystko przednami (s.).tabelazanieczyszczeńStężenie pyłu zawieszonego wpowietrzu 21. 12. o godz. 6.00PM 10Bogumin 87Czeski Cieszyn 123Hawierzów 110Karwina 83Orłowa 85Trzyniec 161Wierzniowice 84Legenda: Wartości są podanew mikrogramach na metr sześcienny.Dopuszczalny limit stężeniapyłu zawieszonego (PM 10)wynosi 50 μg/m 3 .Źródło: Czeski Urząd Hydrometeorologiiw Ostrawie.

INFORMATORsobota | 22 grudnia 2012 15ŻYCZENIADnia 24. 12. 2012 obchodzi swój życiowy jubileusz naszKochany Mąż, Tatuś i Dziadekpan HENIO DZIKZ tej okazji składamy serdeczne życzenia zdrowia, szczęścia,wszelkiej pomyślności i wiele radości. Żona Danka,córki z mężami oraz wnuczęta Dorotka, Julka, Kubuś,Tomek i Ewelinka.GL-803Niech marzenia się spełniają i się Tobie dodawają.Dnia 26. 12. 2012 obchodzi swój jubileusz 60 latpan JAN KANTORz Gródku. Z tej okazji dużo zdrowia pomyślności, dużo szczęścia i radościżyczą żona, córka, syn z rodzinami oraz wnuczęta Filipek, Izabelka, Zuzankai Damianek.GL-77560 lat temu rzecz się ta działa,piękna dziewczyna chłopca poznała.Chłopak przystojniak w nią zapatrzony,powiedział sobie: „Takiej chcę żony”W dniu 3 stycznia 2013 roku obchodzą swojeDiamentowe Godypaństwo HILDA i BRONISŁAWFIRLOWIEz Suchej Górnej. Serdeczne gratulacje oraz życzeniawszelkiej pomyślności i dużo zdrowia życzącórka Wiesława i syn Bohdan z rodzinami.GL-792Już kocham Cię tyle lat,na przemian w mroku i śpiewie,może to już osiem lat,a może dziewięć – nie wiem.Złote Gody obchodzą dziś – 22. 12. 2012państwo GERTRUDA i EDWARDFOLWARCZNIZ okazji tego pięknego jubileuszu wiązankężyczeń zdrowia, szczęścia oraz jeszcze wielu wspólnie spędzonych latżyczy syn Dariusz z rodziną.RK-234WSPOMNIENIAPamięć o Tobie nadal trwa...Dnia 25. 12. 2012 obchodziłby 80. urodzinyśp. inż. KAROL FOLWARCZNYz Czeskiego Cieszyna, zaś 19. 2. 2013 minie 21. rocznica,gdy ucichło Jego serce. Z miłością i szacunkiem wspominajążona oraz córka z rodziną.AD-139Kto kochał – nie zapomni,kto znał – niechaj wspomni.Dnia 25 grudnia minie 1. rocznica śmierci naszego KochanegoMęża, Ojca, Wujka, Przyjacielaśp. ZYGMUNTA KOZDRYz Czeskiego Cieszyna. O modlitwę i chwilę wspomnieńproszą najbliżsi.GL-797W wieczór wigilijny minie 20. rocznica śmierci KochanegoOjca, Brata i Dziadkaśp. TEOFILA ORSZULIKAz Orłowej. O chwilę wspomnień oraz modlitwę prosi synz rodziną.RK-227Dziś, 22 grudnia 2012, obchodziłby swój zacny jubileusz– 90. urodziny nasz Drogiśp. JAN PASZEKz Czeskiego Cieszyna, zaś 28 stycznia 2013 minie 9. bolesnarocznica Jego śmierci. Z szacunkiem i wdzięcznościąwspominają żona, córka, wnuk z rodziną, prawnuczkai najbliżsi.GL-782Gdyby płacz mógł uzdrawiać,a łzy wskrzeszać, byłbyś z nami...Dziś, 22 grudnia 2012, mija 1. bolesna rocznica śmierci naszego Drogiegośp. WŁADYSŁAWA PILCHAz Orłowej-Lutyni. Z miłością i szacunkiem wspominają żona i córka z rodziną.AD-132NEKROLOGICO W KINACHHAWIERZÓW – Centrum: Oceanprzygód (22, 23, godz. 15.30);Pitch perfect (22, 23, godz. 17.00);Saga Zmierzch: Przed świtem, cz. 2(22, 23, godz. 17.45); Życie Pi (22,23, godz. 19.30); Titanic (22, 23,godz. 20.00); KARWINA – Centrum:Dzwoneczek i sekret magicznychskrzydeł (22, 23, godz. 15.30);Strażnicy marzeń (22, 23, godz.17.30; 25, 26, godz. 15.30); Faceci odkuchni (22, 23, godz. 19.30); AnnaKarenina (25, godz. 20.00); Hobbit– Niezwykła podróż (25, 26, godz.17.00); Kronika opętania (26, godz.20.00); TRZYNIEC – Kosmos:Saga Zmierzch: Przed świtem, cz.2 (22, 23, godz. 17.30); Pitch perfect(22, 23, godz. 20.00); ParanormalActivity 4 (26, godz. 20.00); CIE-SZYN – Piast: Renifer Niko ratujebrata (22, 23, godz. 15.00, 16.45);Atlas chmur (22, 23, godz. 18.30).CO NA ANTENIEPOLSKIE WIADOMOŚCI: ČT1SM, piątek, wiadomości regionalneod godz. 18.00.POLSKIE AUDYCJE: po-pt: godz.19.05, so godz. 17.30 Ostrawa 107,3MHz i Trzyniec 105,3 MHzgodz.OFERTYGABINET MEDYCYNY TYBE-TAŃSKIEJ (czynny od 1997 r.).Leczenie akupunkturą: układ nerwowy,trawienny, oddechowy, krążeniei inne. Hirudoterapia (pijawki).Cieszyn, ul. Chrobrego 29 (kołoSzpitala Śląskiego). Gabinet czynny:wtorek, czwartek w godz. 11-16, tel.:0048 338 512 717. Inf. i rejestracja:komórka 0048 663 757 044. GL-780Czas jak potok płynie, lata przemijają,nasza miłość i wspomnienia na stałew sercu miejsce mają.Dnia 23. 12. 2012 minie 20. rocznica, kiedy umilkło sercenaszej Kochanej Mamyśp. AGATY PASTOREKz Trzyńca. Z miłością i szacunkiem wspominają córkiLida i Nina z rodzinami.AD-137Dzisiaj mija 31 lat od śmierciśp. ANTONIEGO WACŁAWKAstolarza z Mostów koło Jabłonkowa. Z miłością i szacunkiemwspomina córka z rodziną.RK-237Czas wprawdzie goi rany,lecz rok to za krótko,my wciąż wspominamyz żalem i cichutko.Jutro, 23. 12. 2012, minie pierwsza bolesna rocznica, kiedyna zawsze ucichło szlachetne serce naszej Kochanejśp. ELŻBIETY ŹDZIEBŁOWEJO chwilę zadumy i modlitwę proszą córki z rodzinami.ANTYKI KUPIĘ – meble przedwojenne,obrazy, zegary, odznaczenia,srebra, militaria, stare zdjęcia,pocztówki i wiele innych, tel.: 0048605 255 770. GL-691MATRYMONIALNEROZWIEDZIONA,RK-238W głębokim smutku pogrążeni zawiadamiamy wszystkichkrewnych, przyjaciół i znajomych, że dnia 20. 12.2012 zmarł po długiej i ciężkiej chorobie w wieku 68lat Drogi Mąż, Ojciec, Brat, Teść, Dziadek, Szwagier,Kuzyn i Wujekśp. BRONISŁAW SIWEKzamieszkały w Suchej Górnej. Pogrzeb Drogiego Zmarłegoodbędzie się w piątek 28. 12. 2012 o godz. 14.00 z kościoła katolickiegow Suchej Górnej. Zasmucona rodzina.GL-805niepaląca,47 lat, szczupła, 165 wzrost, długieciemne włosy, średnie wykształcenie,poszukuje inteligentnego, miłegopana. Zainteresowania, narty, łyżwy,kultura, podróże, atd. Hawierzów.Kontakt : 774 346 568. GL-784KONCERTYBYSTRZYCA – ŚKEAW zapraszaw niedzielę 23. 12. o godz. 16.00 domiejscowego kościoła na Wieczórkolęd. Wystąpią: Chór mieszany ParafiiEwangelicko-Augsburskiej wWiśle-Malince, Męski chór jabłonkowskiegosenioratu ŚKEAW, muzycznagrupa młodzieżowa.CZ. CIESZYN – MK PZKO Cz.Cieszyn-Centrum zaprasza na koncert28. 12. o godz. 17.00 do kościołaewangelickiego Na Niwach. Wprogramie: chór mieszany „Harfa”,chór jubileuszowy zespołu Pieśni iTańca Ziemi Cieszyńskiej im. JaninyMarcinkowej, kwartet wokalny zKrakowa oraz zespół „Dzwonki” zeSkoczowa.TRZYNIEC – Luterański KościółEwang. A.W. zaprasza na tradycyjnyWieczór kolęd w niedzielę 23. 12. ogodz. 16.00 do miejscowego kościołaewangelickiego. Wykonawcami będąsoliści i chór „Lutheran Chorus” orazorkiestra kameralna pod kierownictwemJózefa Podoli.POLSKI ZESPÓŁ ŚPIEWACZY„HUTNIK” – Zaprasza na Koncertświąteczny do kościoła ewangelickiegow Oldrzychowicach 30. 12. ogodz. 15.00. Z chórem wystąpią soliściAndrea Pyszko – sopran i WładysławCzepiec – tenor, fortepian,organy – Beata Drzewiecka, słowo omuzyce – Urszula Wałach.WYSTAWYMUZEUM ZIEMI CIESZYŃ-SKIEJ, SALA WYSTAW w Cz.Cieszynie, Praska 3/14: stała ekspozycja„Obrazki z przeszłości ŚląskaCieszyńskiego”. Czynna: wt-pt:8.00-16.30.SALA WYSTAW w Karwinie,Rynek Masaryka: do 31. 1. wystawapt. „Czas radości – stajenki z okolicyKysuc”; stała ekspozycja „Migawkiz historii Karwiny”. Czynne: wtpt:8.00-16.30, so: 9.00-13.00, nie:13.00-17.00.SALA WYSTAW w Jabłonkowie,Rynek Mariański 14: do 28. 2.2013 wystawa „Jabłonkowski przesmyk– brama do Śląska”; wystawastała „Z przeszłości Jabłonkowa iokolicy”. Czynne: wt-pt: 8.00-16.30.SALA WYSTAW w Pietwałdzie,Do Muzeum 89: do 31. 1. 2013wystawa pt. „Następny, proszę!”.Czynna: po-pt: 8.00-16.30.SALA WYSTAW w Orłowej,Masaryka 985: stała ekspozycja „Orłowa– przeszłość i teraźniejszość”.Czynna: po-pt: 8.00-16.30.CO ZA OLZĄWIEŻA PIASTOWSKA I RO-TUNDA św. Mikołaja: czynne codziennie9.00-18.00.•Wycieczki samolotem z Ostrawy: Turcja, Bułgaria•Wycieczki autokarowe: Chorwacja, (Riwiera Makarska), Polska (Bałtyk,Mazury, Tatry), Włochy (Dolomity), Słowenia (Bled), austriackie i niemieckieAlpy, Węgry – kąpiele termalne (Bűkfűrdo), łaźnie Luhaczowice, Teplicenad Beczwą, Trenczianskie Teplice, Dudince, kąpiele termalne – Beszeniowa,Podhajska i Wielki Meder.•Wycieczki krajoznawcze: Czechy, Słowacja, Europa.•Promocja emeryci +55: Hiszpania, Sycylia. Rejs statkiem,sprzedaż w toku,katalogi przesyłamy darmowo.CK A-Z Tour Bystřice, bezpłatny tel. 800 944 933, www.ckaztour.czSTAVEBNINY WOREK– MATERIAŁY BUDOWLANEoferujemy szeroki asortyment materiałów budowlanychw korzystnych cenach (Baumit, Murexin,Cemix, Porotherm, Presbeton, Pórobeton i inne)Kompleks Gródek nr 80 (za piekarnią Bajusz)Tel. 558 320 021, 737 647 873GL-801GL-572Przy wsparciu finansowym Ministerstwa Kultury RC wydaje Kongres Polaków w RC, ul. Komeńskiego 4, 737 01 Czeski Cieszyn, IČO: 00535613, w wydawnictwie POL–PRESS, s.r.o. IČO: 26792575 •Adres redakcji: Redakcja „Głos Ludu”,ul. Ko meńskiego 4, Czeski Cieszyn 737 01 •Redaktor naczelny: Tomasz Wolff, wolff@glosludu.cz •Zastępca redaktora naczelnego, redaktor sportowy: Janusz Bittmar, bittmar@glosludu.cz •Redaktorzy terenowi: Jacek Sikora,sikoraj@glosludu.cz •Danuta Chlup, danuta.chlup@glosludu.cz •Magdalena Ćmiel, cmiel@glosludu.cz •Doradca ds. reklamy: Beata Schönwald, beata.schonwald@glosludu.cz •Telefony: sekretariat/centrala 558 731 766,fax: 558 740 044, e-mail: info@glosludu.cz •www.glosludu.cz •Pismo wychodzi we wtorki, czwartki i soboty •Dostawę prenumeratorom prowadzi spółka Mediaservis s.r.o., Zákaznické centrum, Vídeňská 995/63, 639 63Brno •Zamówienia – tel.: 541 233 232, fax: 541 616 160, e-mail: predplatne@mediaservis.cz •Reklamacje – tel.: 800 800 890 •Kolportaż: SmD, s.r.o. •Druk: Ringier Axel Springer Print CZ, a.s. Ostrawa •Materiałów niezamówionych redakcja nie zwraca. Zastrzegasobie również prawo ich redagowania i skracania •Numer ewidencyjny Ministerstwa Kultury RC: MK ČR E 588, nr Indeksu 42501, ISSN 1212-4222.

16 SPORTWigilia w kręgu rodzinnymJuż tylko osiemnaście dni pozostało do historycznego konkursu Pucharu Świata w skokach narciarskich w Wiśle. Rywalizacja naskoczni im. Adama Małysza w Wiśle-Malince rozpoczyna się 9 stycznia. O tym, jak wyglądają ostatnie przygotowania, ale także ozbliżających się Świętach Bożego Narodzenia, rozmawiamy z Janem Szturcem – trenerem KS Wisła Ustronianka. Szturc zasłynąłm.in. jako pierwszy trener Adama Małysza, do dziś zajmuje się też wyszkoleniem młodych skoczków w Wiśle.9 stycznia to dla Wisły magiczna data. W jakiejfazie znajdują się przygotowania do konkursuPucharu Świata?Jesteśmy na etapie finalizowania wszystkichkwestii technicznych i organizacyjnych. Tegotypu impreza wymaga dokładnego zaplanowania,skrupulatnych przygotowań. Jeżeli chodzi omnie, to podczas zawodów w Wiśle będę odpowiedzialnyza wszystkich przedskoczków. Toduża odpowiedzialność, wszystko musi być idealniepoukładane, żeby nie doszło do wypadkówi kontuzji. Na bieżąco jesteśmy w kontakcie zwładzami federacji i mam nadzieję, że wszystkopozapinane będzie na ostatni guzik. Takimsprawdzianem generalnym dla tej skoczni będątradycyjne świąteczne zawody w Wiśle, któreodbędą się 26 grudnia. Pojawi się cała czołówkapolskich skoczków, nie zabraknie też zawodnikówz Czech.Czy to zdrowo, tak od stołu wigilijnego odrazu wskoczyć w wir sportu?Nie ma innego wyjścia, rywalizacja w PucharzeŚwiata rządzi się swoimi regułami. Już 30grudnia rusza Turniej Czterech Skoczni, a tamzawodnicy muszą być w szczytowej formie. Jestemw stałym kontakcie z trenerem kadry, ŁukaszemKruczkiem. Konsultujemy różne sprawy,ostatnio chociażby słabszą dyspozycję KamilaStocha i Piotra Żyły po pierwszych konkursachPucharu Świata. Na całe szczęście obaj skoczkowiespokojnie potrenowali w Ramsau i wyglądana to, że wrócili do rywalizacji w dużo lepszejformie. W Engelbergu Kamil spisał się bardzodobrze, trochę brakuje Piotrkowi. Jeszcze nieFot. ARCJan Szturc.wiadomo, w jakim składzie Polacy wystąpią wTurnieju Czterech Skoczni, ale bardzo chciałbym,żeby w kadrze znalazł się też Piotrek Żyła.To nasz skoczek z Wisły, czyli rzecz jasna życzęmu jak najlepszych wyników.Proszę przybliżyć tradycje wigilijne w rodzinieSzturców?Jesteśmy typowo polską rodziną. Z żoną mamyod wielu lat wspólne upodobania. Zaczynamywieczerzę od dzielenia się opłatkiem, potem raczymysię chlebem ze solą, czosnkiem, cebulą imiodem. Z zup króluje na naszym stole barszcz,a z ryb oczywiście świąteczny karp. Na zakończeniepojawia się jeszcze pieczeń z gęsi, to taki naszśląski zwyczaj. Wigilia to dla mnie rzecz święta.Uwielbiam wigilijne spotkania w kręgu rodzinnym,tym bardziej, że w całym sezonie często jestempoza domem.Rozmawiał: JANUSZ BITTMAROFERTAsobota | 22 grudnia 2012»PUCHAR SYLWESTROWY«W SLALOMIE GIGANCIESylwester można spędzić w różnysposób. Organizatorzy z klubunarciarskiego SKI Mosty polecająspędzić go na sportowo. Sprawdzićswoje umiejętności można 31 grudniaw Istebnej, gdzie przyszykowanyjest „Puchar Sylwestrowy” w slalomiegigancie. Zawody organizowanewspólnie przez SKI Mosty i ośrodekw Istebnej rozpoczynają się o godz.8.30.Na początek wystartują kategorienajmłodsze, w tym przypadkudzieci z przedszkoli. Rywalizacjaobejmuje także najstarsze kategorie– udział w slalomie zarezerwowanyjest m.in. dla mężczyzn urodzonychw 1962 roku i starszych. – To zabawadla wszystkich, którzy także Sylwestranie potrafią sobie wyobrazićbez sportu i nart – poinformowałanas Wanda Martynek z klubu SKIMosty. Slalom rozgrywany będziena stoku narciarskim Złoty Groń wIstebnej.Zgłoszenia do „Pucharu Sylwestrowego”przyjmowane są do 29grudnia pod adresem mailowym:martynkovav@seznam.cz. Biuroorganizatorów otwarte będzie 31grudnia od godz. 7.00 do 7.45, zaś od7.45 do 8.15 będzie okazja do rewizjii sprawdzenia stanu technicznegocałej trasy. Wpisowe wynosi 150koron, zawodnicy startują na własnąodpowiedzialność.(jb)HOKEJ – TIPSPORT EKSTRA-LIGA: Trzyniec – Liberec (środa 26.12., 17.00).UNIHOKEJ – FORTUNA EKS-TRALIGA: Hawierzów – Otrokowice(jutro, 17.00).(jb)Kiepski prezent świątecznyTIPGAMES EKSTRALIGANie tak wyobrażali sobie końcówki roku szczypiorniściBanika Karwina. Zespół po przegranejz Lowosicami mocno skomplikował sobiedrogę do „Final 6” zapewniającej grę o medaleekstraligi. Zespół borykający się z kontuzjaminie był w stanie nawiązać z rywalem wyrównanejwalki.KARWINA – LOWOSICE 23:25Do przerwy: 10:15. Karwina: Pyško, Schams –Vala, O. Meca 3, Krahulec 1, Hanisch, Vančo6, Petrovský 5/3, Dudek, Hardt 3, Gelnar 1,Paululík 1, R. Meca 3.Trener Banika Karwina, Ludvík Mrkva, wypiłkielich goryczy do samego dna. – To byłjeden z kluczowych meczów sezonu. Niestetysprawy potoczyły się niezbyt korzystniedla nas już przed samym spotkaniem. Znówzagraliśmy w osłabionym składzie, musiałemnawet zabrać na ławkę niedoświadczonegoPaululíka – skomentował przegrany pojedynekszkoleniowiec Karwiny.Feralna dla gospodarzy okazała się końcówkapierwszej połowy, w której agresywnie grającygoście wypracowali sobie pięciobramkowąprzewagę. Banik popełnił wtedy fatalne błędyw defensywie, sporo było też niepotrzebnychbłędów technicznych wynikających z brakuzgrania i doświadczenia wielu młodychzawodników. Ambitne Lowosice wyczułyszansę i w drugiej połowie podkręciły tempo.– Chłopcy trzymali się dzielnie, zabrakłonam trochę szczęścia, no i lepszej statystykiniewymuszonych błędów – podkreślił Mrkva.Goście prowadzili 20:12, Banik zdołał wprawdzielekko odrobić te straty, ale zbliżył się tylkona odległość dwóch goli. W finale spotkaniagospodarzy pogrążyły po raz kolejny błędytechniczne.Jeżeli szczypiorniści Banika chcą realniemarzyć o walce w strefie medalowej ekstraligi,muszą w nowym roku zagrać znacznie lepiej.Na poprawę gry karwiniacy mają ponadpółtora miesiąca, kolejne mecze w TipgamesEkstralidze zaplanowane są bowiem dopierona luty 2013. Karwiniacy z bezpośrednimiprzeciwnikami w rywalizacji o „Final 6” zmierząsię na wyjeździe. 2 lutego Banik zagra naparkiecie szóstego w tabeli Brna, zaś 2 marca(w przedostatniej kolejce fazy zasadniczej)podopieczni Ludvíka Mrkvy zagrają w Zubrzi.Drużyna Zubrzi przechodzi obecnie taki samkryzys, co Banik. Jeden z bardziej utytułowanychklubów w historii czeskiej piłki ręcznejFot. IVO DUDEKMarek Vančo został najlepszym strzelcem Banikaw meczu z Lowosicami.zajmuje w tabeli Tipgames Ekstraligi dopieroósmą pozycję, ze stratą 2 punktów do siódmejKarwiny.(jb)Ofensywny huragan w Werk ArenieTIPSPORT EKSTRALIGATRZYNIEC – CHOMUTÓW 6:4Tercje: 1:0, 3:2, 2:2. Bramki i asysty: 20. Hudler(Růžička, Varaďa), 32. Květoň (Růžička,Hrabal), 34. Květoň (Hrabal, Zíb), 35. Hudler(Hrabal), 45. Adamský (Květoň), 52. Květoň(Hudler, Růžička) – 27. D. Hruška (Zálešák,Michael Frolík), 40. Důras (Procházka, Gajovský),46. Palin (D. Hruška, Pulpán), 56. MichaelFrolík (Pulpán). Trzyniec: Hamerlík – Galvas,Roth, Hrabal, Zíb, Lojek, Ovčačík, Kania– Růžička, Bonk, Varaďa – Zagrapan, Hudler,Orsava – Adamský, Peterek, Květoň – Polanský.Wszyscy czekali, co takiego wymyśli JiříHudler, świeża akwizycja w zespole HC StalownicyTrzyniec. Napastnik Calgary Flames,który z trzyniecką drużyną trenuje dopiero odponiedziałku, zaraz w pierwszym meczu strzeliłdwie bramki. Jeszcze lepiej spisał się napastnikDavid Květoň, autor hat tricka. – Takie meczezawsze dobrze wpływają na samopoczucie.Hat trick to dla każdego hokeisty miły prezent– powiedział Květoň, który po trochę słabszymstarcie do sezonu wrócił do swojej stabilnej,wysokiej formy.Podopieczni trenera Josefa Turka rozszyfrowalirywala w stałych fragmentach gry. Hudler,który zdobył pierwszego gola, wykorzystywanybył także w przewagach liczebnych u boku najlepszychtrzynieckich napastników. – Zespółpokazał, że jest bardzo ofensywnie nastawiony.Lubię taki hokej – ocenił Hudler, który wtrakcie strajku w NHL nie zaliczył do środy anijednego spotkania o punkty. Dziś, w ramach 32.kolejki, Stalownicy zaprezentują się w wyjazdowymmeczu ze Spartą Praga. Będzie to okazjado poprawy lokaty – do piątku trzyńczanie zajmowaliczwarte miejsce w ekstraligowej stawce.W dalszym ciągu tabeli przewodzi Pilzno.II LIGAW. MIĘDZYRZECZEKARWINA4:5 (d)Tercje: 2:3, 2:0, 0:1 – 0:1. Bramki i asysty: 3.Bokroš (Coufal), 9. Coufal (Heža), 27. Coufal(Heža, Ambruz), 28. Machala (Varga) – 5.Moravec ( Javín, Holý), 13. Vnenk (Rosůlek,Badžo), 19. Holý ( Javín, Saliji), 48. Holý (Ivan),63. Holý (Moravec, Zajac). Karwina: Smolka– Javín, Sznapka, Kowalczyk, Deutsch, Zajac,Vnenk – Saliji (45. Samiec), Moravec, Holý –Ivan, Luka, Mikšan – Zuber, Badžo, Rosůlek.HAWIERZÓW – N. JICZYN 2:1Tercje: 1:1, 0:0, 1:0. Bramki i asysty: 7. Klimša(Krisl), 58. Klimša (Krisl, Prokop) - 15. Uhlár(Foltýn). Hawierzów: L. Daneček – Prokop,Vydra, Krisl, Graca, Jonáš, Zientek, Hegegy,Jaroch – J. Daneček, Najdek, Sztefek – Kolařík,Pechanec, Kanko – Stránský, Potočný, Pavlas –Matějek, Haas, Klimša.Wczoraj (po zamknięciu numeru) Karwinazmierzyła się z Przerowem. Dziś (17.00) Hawierzówzagra na wyjeździe z Prościejowem.JANUSZ BITTMAR