Əlilliyi olan Uşaqlar

ilə müqayisədə 6-17 yaş arasındakı əlilliyi olanuşaqların məktəbə getmək ehtimalı əhəmiyyətlidərəcədə azdır.60 2004-cü ildə Malavidə aparılmıştədqiqat müəyyən etmişdir ki, əlilliyi olan uşağınhəyatı boyu məktəbdə iştirak etməmək ehtimalı əlilliyiolmayan uşağınkından iki dəfə çoxdur. Oxşar şəkildə,2008-ci ildə Birləşmiş Tanzaniya Respublikasındaaparılmış sorğuya əsasən ibtidai məktəbə getmişəlilliyi olan uşaqların təhsilin yuxarı pillələrinəyüksəlmə faizi əlilliyi olmayan uşaqlarınkının yalnızyarısına bərabər olub.61Əlilliyi olan uşaqların yaşadıqları icmalardakıyerli məktəblərə bərabər çıxışı təmin edilmədikcəhökumətlər universal ibtidai təhsilin əldə edilməsi iləbağlı Minilliyin İnkişaf Məqsədinə (MİM2), Əlilliyi olanŞəxslərin Hüquqları haqqında Konvensiyanın iştirakçıÖlkələri isə 24-cü Maddənin altındakı öhdəlikləriniyerinə yetirməyə nail ola bilməyəcəklər.62 UşaqHüquqları Konvensiyasının son monitorinqhesabatında etiraf edilir ki, “əlilliyi olan uşaqlarınöz təhsil hüquqlarını yerinə yetirməkdə üzləşdikləriçətinliklər ciddi olaraq qalır” və onlar “təhsil nöqteyinəzərdənən təcrid edilmiş və kənarda qalmış qruplararasında yer alır”.63Konvensiyaların inklüziv təhsil üçün ortaya güclüarqument qoymasına baxmayaraq, onlardanbəzən təcrid edilmiş təhsilin davam etdirilməsiniəsaslandırmaq üçün sui-istifadə də edilə bilər.Məsələn, xüsusi tipli internat məktəblərindəkiuşaqlara deyilə bilər ki, onlar orada təhsilə ‘daxiledilmək’ hüquqlarından istifadə edirlər – halbuki,bununla əslində onların öz ailələri ilə yaşamaq və özicmalarının bir hissəsi olmaq hüquqları pozulur.İnklüziv təhsil adi məktəb sistemi daxilində bütünuşaqların faydalı öyrənmə imkanları ilə təminedilməsini tələb edir. İdeal halda bu əlilliyi olanvə olmayan uşaqların yerli məktəbdə, ehtiyacduyulduqda əlavə və fərdi ehtiyaclara uyğun dəstəyintəmin edilməsi ilə, yaşa uyğun eyni dərslərdəiştirak etməsinə imkan verir. Bu pilləkənlər əvəzinəpandusların olduğu, qapı girəcəklərinin əlil arabalarıüçün kifayət qədər geniş olduğu fiziki şəraitinyaradılmasını, o cümlədən cəmiyyətdə var olabiləcək bütün insanları təmsil edən (yalnız əlilliyi olaninsanları deyil) və bütün uşaqların ehtiyaclarını əksetdirən uşaq yönümlü kurikulumun olmasını tələbedir. İnklüziv məktəbdə dərslər şagirdlərə onlarınbir-birləri ilə əməkdaşlıq edə biləcəkləri və rəqabətŞagirdlər Hindistanın Qərbi Benqaliya Ştatında Brayl əlifbasından riyaziyyat üçün istifadə etməyi öyrənərkən.© UNICEF/INDA2009-00026/Khemka282013-cü İL ÜZRƏ DÜNYA UŞAQLARININ VƏZİYYƏTİ: Əlı̇ llı̇ yı̇ olan Uşaqlar