Əlilliyi olan Uşaqlar

ƏŞHK-ə əsasən, əlilliyi olan uşaqlar və onların ailələriadekvat ərzaq, geyim və yaşayış yeri də daxil olmaqlaadekvat səviyyəli həyat standartına sahib olmaqhüququna malikdir. Əlilliyi olan uşaqlar və onlarıntərbiyəsi üçün məsuliyyət daşıyan şəxslər də gündəlikqayğı, möhlətli qayğı və özünə yardım qruplarınaçıxış kimi təminatlı və ya pulsuz dəstək xidmətləri ilətəmin edilməlidir.Əlilliyi olan uşaqlar və onların ailələri üçün sosialmüdafiə xüsusi önəm daşıyır, çünki bu ailələrinyaşamaq üçün xərcləri adətən daha yüksək olur vəonların pul qazanmaq imkanları olmur.8 yaşlı Marmane Haitinin Port-o-Prins şəhərində fəaliyyətgöstərən beynəlxalq qeyri-hökumət təşkilatı Médecins sansFrontières tərəfi ndən idarə edilən reabilitasiya mərkəzində çiyniüzərindən baxarkən. ©UNICEF/HQ2005-1970/LeMoyneşəxslər və onların ailə üzvləri ailələrin əlilliyi olanşəxslərin tam və bərabər hüquqlarına sahib olmasınatöhfə verə bilməsi üçün zəruri müdafiə və yardımlatəmin edilməlidirlər”. 13Əlilliyi olan bir uşağın hüquqlarının yerinə yetirilməsi– həmin uşağın cəmiyyət həyatına daxil edilməsi –erkən müdaxiləyə uyğun ev şəraitinin qurulmasındanbaşlayır. Bu uşağın təhsil və əyləncə-yaradıcılıqbaxımından yaşadığı müxtəlif mərhələlər boyuncaonun həyatının ilk günləri və həftələrindən başlayaraquşağa qarşı həvəsləndirmə, eləcə də valideynlərləvə tərbiyəçilərlə qarşılıqlı əlaqənin olmasını tələbedir. İnklüziya bütün yaş mərhələlərində vacib sayılır,lakin əlilliyi olan uşaqlara öz həmyaşıdları və dahageniş cəmiyyətlə əlaqə qurmaq imkanı nə qədər tezverilərsə, bunun bütün uşaqlara faydaları bir o qədərböyük olar.Əlilliyə görə ailələrin üzərinə düşən əlavə xərclərBöyük Britaniyada gəlir başına yüzdə 11-69,Avstraliyada yüzdə 29-37, İrlandiyada 20-37,Vyetnamda 9 və Bosniya və Herseqovinada 14arasında dəyişir. 14 Əlilliklə bağlı xərclərə tibbi müalicə,səyahət, reabilitasiya və ya qayğı xidməti yardımıkimi birbaşa xərclər, eləcə də valideynlər və ya ailəüzvlərinin işdən imtina etdikləri və ya bunu uşaq və yaəlilliyi olan uşağa qayğı ilə əvəzlədikləri vaxtlarda gəlirolmadığı zaman yaranan xərclər daxildir. 15Beynəlxalq Əmək Təşkilatının apardığı hesablamalaraəsasən az və orta gəlirli 10 ölkədə əlillikləbağlı iqtisadi xərclər ümumi daxili məhsulun 3-5faizini təşkil edir. 16 14 inkişaf etməkdə olan ölkə üzrəaparılan təhlil göstərmişdir ki, əlilliyi olan insanlarınyoxsulluq içində yaşamaq ehtimalı əlilliyi olmayaninsanlardan daha çoxdur. 17 Bu zaman əlilliyiolan şəxslərin təhsil, iş, yaşayış şəraiti və səhiyyəbaxımından daha aşağı rifaha sahib olmağa meylliolduqları müşahidə edilmişdir. Malavi və Uqandadaisə, əlilliyi olan ailə üzvlərinə sahib ev təsərrüfatlarınınoxşar, lakin əlilliyi olan ailə üzvləri olmayan evtəsərrüfatlarına nisbətən yoxsul olma ehtimalınındaha yüksək olduğu müəyyən edilmişdir. 18Ümumi götürdükdə əlilliyi olan ailə üzvlərinə sahibev təsərrüfatlarının digər ev təsərrüfatlarına nəzərəndaha aşağı gəlirləri olur və onların yoxsulluq həddininaltında yaşamaq riski daha yüksək olur. 19 İnkişafetməkdə olan ölkələrdə əlilliyi olan ailə üzvü və yaüzvlərinə sahib ev təsərrüfatları səhiyyə xidmətinəəhəmiyyətli dərəcədə daha çox pul sərf edirlər. 20 Bu142013-cü İL ÜZRƏ DÜNYA UŞAQLARININ VƏZİYYƏTİ: Əlı̇ llı̇ yı̇ olan Uşaqlar