Vaxandi áhugi á að selja lambakjöt beint frá býli - Landbunadur.is

8Formaður BÍ ogframkvæmdastjóriBónus ræðast við10Viðtal við ráðherraum breytingarnará stjórnarráðinu35Þeir sem erfalandið teknir íyfirheyrsluVerði íslenskum kúmskipt út fyrir sænskar:Þarf að breytarúmlega 200 fjósumeða byggja nýNú ræða menn um þann möguleikaað flytja inn fósturvísa úrrauðskjöldóttum sænskum kúmtil Íslands vegna þess að þærmjólka meira en þær íslensku oghagræðing í kúabúskap eykst.Verði það gert líður ekki á lönguþar til fjölmörg fjós, og þá einkumbásafjós, í landinu verðaorðin of lítil fyrir sænskar kýrþví þær eru umtalsvert stærri ogmeiri um sig en íslensku kýrnar.Í nóvemberhefti tímaritsinsFreys árið 2005 er greint frá þvíað það ár hafi verið samtals um500 básafjós í landinu en um 200legubásafjós. Að sögn ArnarsBjarna Eiríkssonar, húsasmiðs,bónda og framkvæmdastjóra Landstólpa,sem er langstærsta fyrirtækilandsins í byggingu fjósa, innréttingumþeirra og tæknibúnaði,hefur básafjósum fækkað mjögmikið síðust tvö árin. Hann segirað búið sé að breyta flestum fjósumsem eitthvert vit sé í að breytaí legubásafjós. Landstólpi hefurverið að selja allt að 1.500 legubásaá ári síðustu árin og árin 2006og 2007 hefur fyrirtækið selt 2.500legubása, þannig að miklar breytingarhafa átt sér stað hvað þettavarðar síðan 2005.Arnar Bjarni segist telja að ekkiséu eftir nema um 200 básafjós ogeru flest þeirra það lítil að þeimverður ekki breytt í legubásafjós. Ámjög mörgum þessara jarða verðaekki byggð ný fjós. Flest þeirraeru um það bil 20 kúa fjós en nýjufjósin eru öll fyrir um það bil 60mjólkandi kýr og svo er auðvitaðpláss fyrir kálfa og kvígur. Hannsegir að nýtt fjós með allri nýjustutækni kosti um eina milljón krónaá hverja mjólkandi kú. S.dórNánar er fjallað um hugmyndirum nýtt kúakyn á bls. 6-7.19. tölublað 2007 l Þriðjudagur 6. nóvember l Blað nr. 270 l Upplag 17.000Verktaki í heimaslátrun:Vaxandi áhugi á að selja lambakjöt beint frá býliNær allir sauðfjárbændur slátraeinhverjum dilkum heima oger kjötið aðeins til heimabrúksvegna þess að aðbúnaður til slátrunarer óviðunandi. Einungiskjöt sem kemur úr viðurkenndusláturhúsi má fara á almennanmarkað.Agnar Jónasson í Stykkishólmier verktaki hjá mörgum bændum viðheimaslátrun á svæðinu frá GilsfirðiAusturlambÞrír fjórðu hlutarkjötsins þegar seldirAusturlamb, sem eru samtöknokkurra bænda á Austurlandi,sem hafa undanfarin ár látiðslátra fyrir sig dilkum í viðurkenndusláturhúsi en selja síðanlambakjöt sitt sjálfir eftirpöntunum. Margir bæir erumeð fastan viðskiptavinahópog gengur salan því afar vel. Núþegar eru seld 75% af því kjötisem var á boðstólum í ár.Umsjónarmaður Austurlams áEgilsstöðum er Sigurjón Bjarnason.Hann sagði að svo virtist semþeir sem einu sinni kaupa kjötaf bændum innan Austurlambsgerðu það aftur. Hann sagði aðþað væri öruggt að bændur fengjuhærra verð fyrir kjötið með því aðselja það sjálfir beint. Það værihins vegar einkamál hvers og einshvaða verð hann fær. Þá bentiSigurjón á að auk þess að fá hærraverð fyrir kjötið skapaði þessi salabændum nokkra atvinnu.S.dórað Hvalfirði. Hann slátrar dilknum,flær og gengur frá kjötinu ef fólkæskir þess. Agnar sagði að vissulegamættu bændur slátra heima ogselja sjálfir kjötið en kostnaður viðað koma upp viðurkenndri aðstöðuværi svo mikill að enginn einn bóndileggur í það. Byggja yrði sérstakthús fyrir slíka heimaslátrun og þaðþyrfti að vera útbúið á sama hátt ogviðurkennt sláturhús.Áhugi á hverjum bæ,,En það er alveg ljóst að gríðarlegamikill áhugi er hjá bændumfyrir því að fá að selja heimaslátraðkjöt. Það er alveg sama við hvaðasauðfjárbónda maður talar, allir eruinn á þessu og vilja að slakað verðiaðeins á þeim ströngu kröfum semeru í gildi varðandi slátrun. Einsog þær eru núna er alltof dýrt fyrirbændur að koma þeim upp,“ sagðiAgnar.Hann segir að bændur á Vesturlandiséu orðnir mjög leiðir á hvelangt er í sláturhúsin. Þeir flytjasláturfé sitt annað hvort til Selfoss,Hvammstanga, Blönduóss eðaSauðárkróks.Nokkrir saman eða heilusveitirnar,,Ekki síst þess vegna eru bændurnú að tala um að taka sig samannokkrir eða jafnvel heilu sveitirnarog koma sér upp litlu sláturhúsiþar sem heimamenn vinni sjálfir ogselji síðan afurðirnar beint. Þetta telég raunhæft og þessari hugmyndvex fiskur um hrygg,“ sagði Agnar.Þess má geta að Agnar tekur 600krónur fyrir að slátra lambi en 850krónur fyrir fullorðna kind. Ef hannfær aðstoð heimamanna lækkarNemendur gerahundatal fyrirÁrneshreppÞessa dagana eru nemendurnirí Finnbogastaðaskóla í Trékyllisvíkað vinna þema um náttúruÁrneshrepps út frá ýmsum sjónarhornum.Nemendurnir gerðum.a. nýverið rannsókn á hundafjöldaí sveitinni sem er hluti afnámi í samfélagsfræði en þátturí rannsókninni er að skoða dýralífiðog allt nánasta umhverfinemendanna.Í Árneshreppi eru búsettir tólfhundar um þessar mundir, aukþess sem einn hundur er gestur ísveitinni um tíma. Kynskiptinghundanna í sveitinni er frekar tíkunumí hag, þó að það fari auðvitaðeftir því hvernig á það erlitið, en þær eru níu á móti þremurhundum, auk Spora sem er sásem er gestkomandi. Nemendurí Finnbogastaðaskóla í vetur erutvær stúlkur, sjö ára og tíu ára.Strandir.is segir frá þessu.Hér ræð ég!Það kemst enginn upp með neittmúður hjá þessum svipmiklahana sem Jón Eiríksson á Búrfellií Miðfirði hitti á dögunum.Sláturverktaki á Vesturlandi segist verða var við gríðarlegan áhuga bændaá að selja kjöt af lömbum sínum beint frá býli.verðið. Hjá Sláturfélagi Suðurlandsfengust þær upplýsingar að efbændur vilja taka heim eitthvað aflambakjöti í sláturtíðinni kosti það105 krónur á kílóið og þá er innmaturekki með.Þarna er því greinilega á ferðinnienn ein greinin þar sem bændurvilja selja beint frá býli en sú aldaer orðin býsna þung. S.dór.

FréttirBændablaðið | Þriðjudagur 6. nóvember 2007Arnlín Óladóttir og Magnús Rafnssoná Bakka í Bjarnarfirði fengusérstaka viðurkenningu fyrir sittverkefni. Björn Friðrik afhendirþeim viðurkenninguna.Nýr framkvæmdastjóriBændasamtakaÍslandsStjórn Bændasamtaka Íslandshefur ráðið Eirík Blöndal semframkvæmdastjóra samtakannafrá og með 1. janúar nk.Eiríkur hefur gegnt starfi framkvæmdastjóraBúnaðarsamtakaVesturlands frá árinu 2001.Sigurgeir Þorgeirsson lætur afstarfi framkvæmdastjóra BÍ ásama tíma en hann var nýlegaskipaður ráðuneytisstjóri sameinaðsráðuneytis landbúnaðarog sjávarútvegs.Eiríkur lauk verkfræðinámi fráLandbúnaðarháskólanum í Ásiárið 1996 en hans aðalgreinar vorurekstrartækni, landbúnaðarbyggingarauk byggða- og atvinnuþróunar.Búfræðinámi lauk hann íNoregi árið 1991. Eftir nám kenndiEiríkur við búnaðarskóla í Osló enréðist síðan til Rannsóknastofnunarlandbúnaðarins árið 1997.Eiríkur Blöndal hefur starfað aðfélagsmálum bænda um árabil ogsetið í ýmsum nefndum og ráðum.Á norrænum vettvangi hefur hannm.a. setið í stjórn tækniskorarnorrænna búvísindamanna og ífaghópi um landbúnaðarbyggingará norðurslóð.Eiríkur er fæddur árið 1970,býr á Jaðri í Bæjarsveit, kvænturSigurbjörgu Ósk Áskelsdótturlandslagsarkitekt og eiga þau tvöbörn. Sigurbjörg rekur ráðgjafarfyrirtækiðLandlínur í Borgarnesisem er í eigu þeirra hjóna.Vaxtarsprotarnir hafa alla burðitil að verða að gildum stofniÁ fimmtudaginn fór fram uppskeruhátíðVaxtarsprota á norðvesturlandi,að Staðarflöt í Hrútafirði.Tuttugu og sex þátttakendurmeð átján verkefni luku verkefninuá Húnaflóasvæðinu, það er íHúnavatns- og Strandasýslum.Verkefnin sem kynnt voru áStaðarflöt eru afar fjölbreytt, ásviði handverks, ferðaþjónustu,kjötvinnslu og trésmíða svo dæmiséu tekin.Vaxtarsprotar er heildstættstuðningsverkefni sem hefur það aðmarkmiði að hvetja og styðja viðfjölbreytta atvinnusköpun í sveitum.Verkefnið er á vegum Impruá Nýsköpunarmiðstöð Íslands ogFramleiðnisjóðs landbúnaðarins.Verkefninu var ýtt úr vör á tveimursvæðum á þessu ári, þ.e. á Suðurlandiog við Húnaflóa, en stefnt erað framhaldi á öðrum svæðum áárunum 2008 og 2009.Þátttakendum í verkefninu hefurstaðið til boða margvíslegurstuðningur. Boðið hefur verið uppLilja Sigrún Jónsdóttir í Fiskinesi við Drangsnes og Ásta Þórisdóttir áHólmavík reka Þúfu sem framleiðir minjagripi og handverk fyrir söfn ogsýningar. Hér eru þær með sínar viðurkenningum.á námskeið, einstaklingsbundnahandleiðslu og ráðgjöf, auk þesssem ýmsir styrkjamöguleikar hafaverið kynntir. Framkvæmd verkefnisinsvar unnin í samvinnu viðBúnaðarsambönd og atvinnuþróunarfélögá þeim svæðum sem umræðir. Samstarfsaðilarnir á Húnaflóasvæðinuvoru AtvinnuþróunarfélagVestfjarða, AtvinnuráðgjöfSamtaka sveitarfélaga á Norðurandivestra og Búnaðarsamband Húnaþingsog Stranda. Áhugi fyrir verkefninuvar strax í upphafi mjögmikill og aðsókn mjög góð á námskeiðog aðra viðburði á vegumverkefnisins.Allir þátttakendur fengu viðurkenningarskjölfyrir þátttökuna,rauða rós og hrós fyrir áhugaverðverkefni. Arnlín Óladóttirog Magnús Rafnsson, á Bakka íBjarnafirði, fengu sérstaka viðurkenningufyrir sitt verkefni, semgengur út á skipulagningu þemaferðaí samstarfi við ferðaþjónustuaðilaá Vesturlandi, Vestfjörðum ogSkotlandi. Eftir útskriftarathöfn,þar sem Þorsteinn Ingi Sigfússonformaður NýsköpunarmiðstöðvarÍslands, Elín Aradóttir verkefnisstjóriVaxtarsprota, Bjarni Guðmundssonstjórnarmaður hjáFramleiðnisjóði landbúnaðarinsog Björn Friðrik Brynjólfssonaðstoðarmaður sjávarútvegs- oglandbúnaðarráðherra ávörpuðusamkomuna, var sýning á afrakstriverkefnisins. Fjölmargir gestir voruGestir á uppskeruhátíðinni á Staðarflöt.á Staðarflöt, meðal annars sveitarstjórnarmennog gestir í boði þátttakenda,og var gerður góður rómurað afrakstrinum. Þátttakendur erualmennt ánægðir með námskeiðiðog telja það hafa gagnast sínumverkefnum vel. Mörgum þeirrahefur nú þegar verið ýtt úr vör enönnur eru enn á undirbúningsstigi.Ennfremur hafa margir forsvarsmennstarfandi fyrirtækja nýtt sérVaxtarsprotaverkefnið til frekariframþróunar á sinni starfsemi.kseTransfitusýrur hættulegri en áður var taliðNýjar rannsóknir sýna að transfitusýrur auki hættuna á þrálátum sjúkdómumHeilbrigðisyfirvöld geta ekkilokað augunum fyrir skaðsemihertrar fitu, segir Berit Johansen,prófessor við Tækniháskólanní Þrándheimi.Transfitusýrur eru í feiti semhefur verið hert og er notuð í matvælaiðnaði.Með því að herða fitunahækkar bræðslumark hennarog hún verður þéttari. Herðinginstuðlar einnig að því að fitan þránarekki og t.d. kex geymist óskemmtmánuðum saman.Herta fitu er einkum að finnaí djúpsteiktum matvælum og þáhelst í frönskum kartöflum. Kex ogkökur, sem geymast óskemmd mánuðumsaman við stofuhita, innihaldaeinnig töluvert af transfitu, einnigsúkkulaðivörur, t.d. súkkulaðiálegg.Transfita er ódýr í framleiðslu envarhugaverð í notkun.Skaðleg efnauppbyggingUppbygging transfitusýrunnar erskaðleg fyrir líkamann, segir BeritJohansen. Hún er prófessor í sameindafræðivið Tækniháskólann íÞrándheimi og rannsakar sambandmataræðis, bólgumyndunar ogþrálátra sjúkdóma.Hert fita eykur óhagstæða kólesterólið,LDL, og dregur úr þvíhagstæða, HDL. Það eykur hættuá hjarta- og æðasjúkdómum enauk þess hefur komið í ljós að hertfita stuðlar að bólgumyndun, semer sameiginlegt einkenni þrálátrasjúkdóma. Það eykur m.a. hættu ápsoriasis og öðrum slíkum þrálátumsjúkdómum.Tregða yfirvalda heilbrigðismálaNú er vitað af hverju kökur og kexvirðast jafn girnileg eftir langageymslu í stofuhita. Þar sem engarreglur eru til um að gefa upp samsetninguþessara vara er erfitt aðvita hvort og þá hve mikið af hertrifitu er í matvælum.Berit Johansen telur að þaðþurfi bæði að gefa upp magn aftransfitusýrum í matvælum í verslunumog að ákveða hámarks leyfilegtmagn þeirra.Dönsk stjórnvöld hafa ákveðiðslíkt hámark. Það má ekki verameira en 2% af heildarfitu í matvælunum.Tregða norskra yfirvalda íþessum efnum jaðrar við ábyrgðarleysi,segir Berit. Danmörk erenn sem komið er eina landiðsem hefur ákveðið slík mörk, en íBandaríkjunum hefur New Yorkríkibannað veitingahúsum að seljamat með meira en 0,5% af transfituaf heildarfitu réttarins.Norsk yfirvöld heilbrigðis- ogfélagsmála telja hins vegar aðástand þessara mála sé viðunandi íNoregi og innan þeirra marka semAlþjóða heilbrigðismálastofnunin,WHO, mælir með.Málið mikið rætt hér á landiElva Gísladóttir, verkefnisstjórinæringar hjá Lýðheilsustöð, sagðií samtali við Bændablaðið að húnteldi víst að framleiðendur matvælameð hertri fitu á Íslandi vissuum hættuna sem af henni stafar. Áárunum 1995 til 1997 var í gangi,m.a. hér á landi, evrópskt verkefnisem nefndist TRANSFAIRog var þá mikil umræða í landinuum transfitusýrur. Í verkefninuvar skoðað magn transfitusýru íákveðnum vörum og heildarneyslahennar metin hér á landi.,,Þegar þessu verkefni lauk fórmikil umræða í gang og margirmatvælaframleiðendur fóru íað minnka transfitusýrur í sínumvörum. Það var haldinn kynningarfundurfyrir framleiðendurá þessum tíma og eftir það fórusmjörlíkisframleiðendur í gangmeð að minnka magn transfitusýraí vörum sínum,“ segir Elva.Hún segir að síðan hafi danskursérfræðingur, prófessor SteenStender að nafni, komið hingaðtil lands og kom hann m.a. fram ísjónvarpi. Hann hafði tekið prufuraf íslenskum vörum og innfluttumvörum sem seldar voru hér á landiog innihéldu transfitusýrur ogkynnti niðurstöðurnar. Í ljós komað eitthvað af transfitusýrum varað finna í þeim vörum sem hannprófaði og seldar voru hér á landien minna í sams konar vörumí Danmörku en þar er notkun átransfitusýru í matvælum takmörkuðvið 2% heildarfitu.Steikingarfeiti með og ántransfitusýraEftir þetta var mikið rætt umtransfitusýru hér á landi. Elvasagðist ekki efa að framleiðendurþekktu til transfitusýra og þesssem þeim fylgir. Hún benti á aðhjá Samtökum iðnaðarins starfaðimatvælafræðingur og það segðisitt. Lýðheilsustöð hefur veriðí sambandi við Kjarnafæði semframleiðir smjörlíki fyrir bakaríin.Elva bendir á að um næstu áramóteigi smjörlíki, sem framleitt er hérá landi, að vera transfitusýrulaust.Steikingarfeiti er til sölu hér álandi með og án hertrar fitu. Verðiðá þessum tveimur tegundum ersvipað þannig að Elva telur aðauglýsa þurfi þennan valkost vel.Hún bendir á að fólk megi heldurekki gleyma því að mettaða fitansem er í mjólkurvörum o.fl. er líkaóholl og hennar er meira neytt enhertu fitunnar.,,Varðandi transfitusýrur er hægtað fara tvær leiðir í málinu. Þaðer hægt að setja lög um hámarksmagntransfitusýra eins og Danirhafa gert, og raunar fleiri, og þaðer líka hægt að vera í samvinnu viðframleiðendur og upplýsa neytendur.Maður þarf að hugsa um ávinningog kostnað við hvort tveggja.Annars vegar er kostnaður af eftirlitief bann er sett á og svo kostaráróður og fræðsla gegn hertri fitusitt ef bann er ekki sett á.Við á Lýðsheilsustöð höfumfarið þá leið að fræða neytendurum mataræði þar sem alls staðarer hvatt til þess að nota mjúka fituvið matseld þar sem því verður viðkomið. Hins vegar erum við í sambandivið framleiðendur og þeirhafa fengið okkar ráðleggingar ogtekið þeim vel og vonandi taka þeirtillit til þeirra við matvælaframleiðslu,“sagði Elva Gísladóttir.ME/S.dór/Nationen

Bændablaðið | Þriðjudagur 6. nóvember 2007Yfirlitsmynd af nýja hverfinu. Alls verða 84 íbúðir á svæðinu en byrjaðverður að gera 35 lóðir klárar í fyrsta áfanganum. Hver lóð á svæðinukostar á bilinu 2,5-3,5 milljónir króna (fer eftir stærð og nýtingarhlutfallilóðar). Alla göturnar í hverfinu hafa fengið nöfn sem tengjast hestum. Þæreru: Traustatún, Guststún, Blakkstún, Herutún, Fáfnistún, Sifjartún ogSjafnartún.Nýtt og glæsilegt íbúðahverfiá LaugarvatniBláskógabyggð og ByggingarfélagLaugarvatns ehf. hafa undirritaðsamstarfssamning um uppbyggingugatna í nýrri íbúabyggðá Laugarvatni. Um er að ræðasamning um uppbyggingu á hlutaaf íbúðahverfi sem skipulagt hefurverið fyrir neðan menntaskólann,eða 35 byggingarlóðir.Gatnagerð í þeim götum semByggingarfélagið hefur á sínumsnærum verður alfarið í höndumog hægt verður að hefja byggingarferilinní byrjun næsta árs.Hjá Byggingarfélagi Laugarvatnsstarfa þrettán manns. Markmiðfyrirtækisins er að verða öflugurbygginga- og jarðvinnuverktakisem getur tekið að sér stórverkefni og smá þar sem veigamikilþekking og kunnátta eigendaog starfsmanna kemur sér vel.Eigendur félagsins, þeir EiríkurSteinsson og Sölvi Arnarsson, segjastfélagsins. Þeim framkvæmdumvera mjög spenntir fyrir nýjaverður lokið í október 2008 meðmalbikuðum götum og hellulögðumgangstígum. Opnað var fyriralmenna úthlutun lóða 1. nóvemberverkefninu á Laugarvatni og hvetjafólk til að kynna sér málið betur áheimasíðunni www.laugarvatn.netMHHFrá undirritun samstarfssamningsins um nýja íbúðarhverfið á Laugarvatni átúninu fyrir neðan Menntaskólann. Hér eru þeir (talið frá vinstri) Eiríkur Steinsson,Margeir Ingólfsson, oddviti Bláskógabyggðar, og Sölvi Arnarsson.Víða um heim er fólk hvatt til aðneyta meira af hollustufæði engert hefur verið undanfarin ár.Í Danmörku eru þessar umræðurmjög miklar og þar er hvatt tilþess að lækka gjöld á þær vörursem kallaðar eru hollustuvörur.Á vefnum www.maskinbladet.dk10. október sl. er að finna greinþar sem hvatt er til þess að lækkaskatta og önnur gjöld á hollustuvörur.Björgvin G. Sigurðsson viðskiptaráðherravar inntur álits á þessu ogspurður hvort hann væri hlynntur þvíað létta gjöldum af hollustuvörum?Verðugt verkefniHann segir að sér sýnist það blasavið sem verðugt verkefni. Það séákveðin neyslustýring innbyggð íokkar kerfi. Björgvin bendir á aðþegar umræðan um að lækka virðisaukaskattá matvæli hér á landií vetur sem leið hafi verið um þaðdeilt hvort sykur og sykraðar vörurættu að vera með í lækkuninni.,,Ég verð að segja eins og erað þótt ég sé ekki mikill miðstýringarmaðurer ég hlynntur því aðneyslustýra með hófstilltum hættiað hollustuvörur beri lægri gjöld envörur eins og sælgæti og gosdrykkir,ekki síst í ljósi þess að það eru börnog unglingar sem neyta sykurvarannamest. Ég lýsi mig reiðubúinnað berjast fyrir því að hollustuvörurberi lægri álögur en þær semóhollar er taldar,“ sagði Björgvin G.Sigurðsson viðskiptaráðherra.Vantar betri skilgreininguTinna Laufey Ásgeirsdóttir, doktorí heilsuhagfræði og forstöðumaðurMS-náms í þeim fræðum við viðskipta-og hagfræðideild HáskólaÍslands, var spurð hvort hún værihlynnt því að lækka gjöld á þaðsem við köllum hollustuvörur. Húnbenti á að nýbúið væri að lækkaskatta og gjöld á matvörur hér álandi. Hún sagðist hafa gagnrýntþað í umræðunni um þær lækkanirað ekki væri gerður greinarmunur áhvers konar vöru væri um að ræða.Nánast allt sem inn fyrir varir fólksfæri hefði verið lækkað, að sælgætiundanskildu.Sveitarfélögin vilja losna við að greiða íBjargráðasjóðBændur eiga hvergi völ ásambærilegum tryggingum– segir Jóhannes Sigfússon, formaðurLandssamtaka sauðfjárbændaÁ fundi stjórnar Bjargráðasjóðsfyrir skömmu var lagt framminnisblað dagsett 11. október2007, ásamt bókun stjórnarBjargráðasjóðs frá fundi 11.október sl. Einnig var lagt framumræðuskjal nefndar um endurskoðuná hlutverki Bjargráðasjóðs.Síðan var eftirfarandisamþykkt samhljóða:,,Stjórn Sambands íslenskrasveitarfélaga telur að starfsemiBjargráðasjóðs sé miklu fremuratvinnumál tiltekinna starfsgreinaen sveitarstjórnarmál. Afþeirri ástæðu og í ljósi þróunar ástarfsemi sjóðsins á undanförnumárum leggur stjórnin áherslu á aðáfram verði unnið að því á vegumstjórnar Bjargráðasjóðs að sveitarfélöginverði leyst undan fjármögnunog rekstri sjóðsins og aðMiklar umræður í gangi víða um heim:Á að lækka gjöld á hollustuvörur?,,Það er nú þannig með okkurhagfræðinga að við erum yfirleittfrekar ánægð með skattalækkanir.Hér er þó ekki um almenna skattalækkunað ræða. Athugum að hvaðmatvöruna varðar er um fráhvarf fráalmennri virðisaukaskattprósentu ílandinu að ræða. Það eru rök semfólki eru færð fyrir því að vera meðmismunandi skattprósentu í landinuog fólk færir rök fyrir því aðþað vilji hafa skattprósentuna lægriá matvælum hér á landi heldur enalmennt skatthlutfall, sem er 24,5%virðisaukaskattur. Ég spyr hvortþau rök sem höfð eru að leiðarljósií þessari umræðu eigi við um nánastallar vörur sem fólk setur innfyrir sínar varir,“ segir Tinna.Óhagræði að því að vera meðmismunandi skattstigHún bendir á að þegar virðisaukaskatturinná matvæli var lækkaðurfyrr á þessu ári hafi skattur á gosdrykkit.d. verið lækkaður. Hvortþað hafi verið góð hugmynd segirhún vera eitthvað sem Íslendingarættu að skoða betur.eignum hans og skuldbindingumverði skipt upp milli eigenda, sbr.bókun stjórnar Bjargráðasjóðs frá11. október sl.“Vörn gegn stórtjóniJóhannes Sigfússon, formaðurLandssamtaka sauðfjárbænda ogstjórnarmaður í Bændasamtökunum,fer með þetta mál fyrir höndBÍ. Hann sagði að það hefði slæmarafleiðingar fyrir bændur ef sjóðurinnyrði lagður niður og ekkertannað kæmi í staðinn.,,Það er alveg ljóst að einsog málin standa nú eiga bændurhvergi völ á sambærilegumtryggingum og þeim sem Bjargráðasjóðurhefur verið að veitamönnum gegn stórtjóni eins ogkalskemmdum, stórfelldu lambaláti,eða sambærilegu tjóni sem,,Í því sambandi vil ég benda áað það er óhagræði að því að hafamismunandi skattstig. Með þvíverður meiri umsýslukostnaður ogóhagræði að vera ekki bara meðeina virðisaukaskattprósentu. Þaðer hins vegar ekki mikill vandi viðþað í okkar þjóðfélagi þar sem viðerum hvort eð er með tvö virðisaukaskattþrep.Við þyrftum þvíekki að ræða um neinn sérstakanskatt á hollustuvörur og annanfyrir óhollar vörur. Spurningin erhvort skilgreina eigi þær vörutegundirsem eru með skattafslátt meðöðrum hætti en gert er. Hinar vörurnargeta hins vegar stuðst við hiðalmenna 24,5% stig sem fyrir hendier,“ segir Tinna.Hún tekur það skýrt fram að þaðsé vandkvæðum bundið að veljahvað séu hollar matvörur og hvaðekki. Það segir hún vera töluvertflókið mál. Þó séu vissulega tilmatvörur sem auðvelt sé að skilgreina.Í því sambandi bendir húná ávexti annars vegar og gosdrykkihins vegar. ,,Það er leitun að fólkisem getur fært góð rök fyrir því aðgosdrykkir séu hollir og ávextir oggrænmeti óheilsusamleg fæða. Þaðer auðvelt að greina þarna á milli.“Síðan eru, að hennar sögn, til vörursem afar erfitt er að greina á milli ogtil eru vörur sem verða kannski að fáað njóta vafans.S.dórekki er hægt að tryggja sig fyrirhjá venjulegum tryggingafélögum,“segir Jóhannes.Engar ákvarðanir verið teknarHann bendir á að það hafi engarákvarðanir verið teknar í þessumáli, það sé bara verið að skoðaþað. Það eru sveitarfélögin semgreiða í sjóðinn ásamt bændumen ákveðinn hluti af búnaðargjaldsstofnifer til Bjargráðasjóðs.Sjóðurinn er deildaskiptur í A-deild og B-deild. B-deildin hefurbætt tjón á búfé en A-deildin hefurséð um hamfaratjón og ríkið hefurlíka komið til skjalanna.Jóhannes var spurður hvorthann óttaðist ekki að sjóðurinnyrði lagður niður.,,Það er alveg ljóst að sveitarfélöginvilja fara út úr sjóðnum.Eins hefur stjórn Landssambandkúabænda markað þá stefnu aðdraga sig út úr B-deild sjóðsinsog það virðist sem sveitarfélögingrípi það fegins hendi og segi semsvo að ef bændur sjálfir hafi ekkiáhuga á að greiða í sjóðinn þágeri sveitarfélögin það ekki heldur.Hins vegar er þeirri spurninguósvarað hvort menn treysta sértil að halda áfram með eitthvaðsambærilegt. Það gæti komið tilgreina að fá ríkið til að greiða ísams konar sjóð. Það er afar slæmtað leggja Bjargráðasjóð fyrir róðaán þess að annað komi í staðinn,“sagði Jóhannes Sigfússon. S.dórUngmennafélag Íslands:Helga Guðrún Guðjónsdóttir fyrstikvenformaðurinn í 100 árHelga Guðrún Guðjónsdóttirvar einróma kjörin formaðurUngmennafélags Íslands áþingi þess á Þingvöllum nýverið.Fráfarandi formaður, Björn B.Jónsson, gaf ekki kost á sér tilendurkjörs en hann hafði gegntformennsku í sex ár.Helga Guðrún var ein í kjöriog er þetta í fyrsta skipti í 100 árasögu UMFÍ sem kona er formaðurí hreyfingunni. Birni voru þökkuðvel unnin störf í þágu hreyfingarinnarog var sæmdur gullmerkiUMFÍ en við þingsetninguna álaugardag var hann sæmdur gullmerkiÍSÍ. Helga Guðrún er búsettí Hveragerði og er aðstoðarskólastjóriGrunnskóla Hveragerðis.MHHHelga Guðrún Guðjónsdóttir, nýrformaður Ungmennafélags Íslands.Moltuverksmiðjaí gangá næsta áriStefnt er það því að moltuverksmiðjasem fyrirhugað erað reisa á Þveráreyrum í Eyjafjarðarsveithefji starfsemi íágúst á næsta ári, árið 2008.Nýverið var stofnað félagiðFlokkun, en það er einkahlutafélagí eigu sveitarfélagasem áður áttu SorpeyðinguEyjafjarðar og mun það eigaog reka verksmiðjuna. EiðurGunnlaugsson er framkvæmdastjóriFlokkunar. Til stendurá næstunni að undirrita samningvið finnskt fyrirtæki umsmíði véla í verksmiðjuna. Íhenni verður unnið úr lífrænumúrgangi og áætlanir forsvarsmannagera ráð fyrir að unniðverði úr um 10 þúsund tonnumaf lífrænum úrgangi á ári, en þaðer allt hráefni af þeim toga semtil fellur á Eyjafjarðarsvæðinu.

Bændablaðið | Þriðjudagur 6. nóvember 2007F í t o n / S Í AEr búið rétt tryggt?Landbúnaðartrygging VÍS er hluti þeirrar tryggingaverndar sem er í samningi VÍS ogBændasamtakanna. Hún er nauðsynleg öllum bændum sem vilja hafa tryggingamál sín á hreinu.TRYGGIR:• Allt búfé, hey og kjarnfóður, áhöld og tæki á hefðbundnum búum.• Ábyrgðartrygging bændaBÆTIR:• Brunatjón• Óveðurstjón• Tjón á bústofni af völdum raflosts• Tjón á bústofni vegna umferðar• Tjón á fóðri vegna kolunar• Ábyrgðartjón vegna bús og tækjaNÝJUNGAR Í VÁTRYGGINGAVERND BÆNDA:• Örorkuvernd• RekstrarstöðvunartryggingSérstakir þjónustufulltrúar starfa í hverjum landshluta. Þeir veita bændum alla ráðgjöf varðanditryggingaverndina. Hafðu samband við næstu þjónustuskrifstofu VÍS og pantaðu heimsókn.Vátryggingafélag Íslands Ármúla 3 108 Reykjavík Sími 560 5000 vis.is

Bændablaðið | Þriðjudagur 6. nóvember 2007LEIÐARINNMálgagn bænda og landsbyggðarBændablaðið kemur út hálfsmánaðarlega. Því er dreift til allra bænda landsins og fjölmargra annarra er tengjast landbúnaði. Bændablaðinu erdreift ókeypis til þeirra er stunda búskap en þéttbýlisbúar geta gerst áskrifendur að blaðinu.Bændablaðið er í eigu Bændasamtaka Íslands.Árgangurinn kostar kr. 5.100 en sjötugir og eldri greiða kr. 2.300.Bændablaðið, Bændahöll við Hagatorg, 107 Reykjavík.Sími: 563 0300 – Fax: 562 3058 – Kt: 631294-2279 – Ritstjóri: Þröstur Haraldsson, ábm. th@bondi.isBlaðamenn: Erla Hjördís Gunnarsdóttir ehg@bondi.is – Margrét Þóra Þórsdóttir mth@bondi.is – Sigurdór Sigurdórsson ss@bondi.isAuglýsingastjóri: Eiríkur Helgason eh@bondi.isNetfang blaðsins (fréttir og annað efni) er bbl@bondi.is Netfang auglýsinga er augl@bondi.is Vefsíða blaðsins er www.bbl.isPrentun: Landsprent ehf. Upplag: sjá forsíðu – Íslandspóstur annast dreifingu blaðsins að mestu leyti. ISSN 1025-5621haustfundum Landssambands kúabændaÁ hefur verið sagt frá niðurstöðum rannsóknarsem sambandið lét gera á arðsemi þessað flytja inn erlent kúakyn í stað þess íslenska.Að þessu sinni beinist athygli manna að sænskumrauðskjöldóttum kúm sem komu best út úrsamanburði fjögurra erlendra kúakynja við þaðíslenska. Samkvæmt niðurstöðum rannsóknarinnarmá vænta fjárhagslegs ábata af því aðskipta um kyn sem nemur allt að 800-1.200milljónum króna árlega fyrir íslenska mjólkurframleiðslu.Það er hins vegar með þessa skýrslu eins ogsvo margar aðrar að spurningarnar sem vaknavið lestur þeirra eru miklu fleiri en þær semreynt er að svara. Það blasir við að efna þarf tiltöluverðra framhaldsrannsókna áður en spurningunnium íslenskt eða erlent kúakyn verðursvarað af einhverju viti.Fyrstu rannsóknirnar sem þarf að gera snúaað íslensku mjólkurkúnni. Eins og landsráðunautarí nautgriparækt benda á í viðtali hér íopnunni vitum við svo lítið um raunverulegaeiginleika þessarar skepnu sem þó hefur þjónaðokkur dyggilega í þúsund ár og gott betur.Við vitum að hún á það til að fá júgurbólgu ogþví er haldið fram að það gerist jafnvel oftaren hjá erlendum frænkum hennar. Um það erþó erfitt að fullyrða því skýrsluhald um búfjársjúkdómaer ekki betra en svo að þar er enginsvör að finna. Reynist það rétt að júgurbólgasé algengari í íslenskum kúm þarf að komastað því af hverju það stafar. Er það eitthvað íarfgerð kýrinnar sem veldur eða þarf að breytafóðrun eða aðbúnaði kúnna? Meðan við vitumþað ekki er ómögulegt að fullyrða nokkuð umþað hver tíðni þessa sjúkdóms yrði hjá innfluttumkúm í íslenskum fjósum.Ýmsar vísbendingar hafa komið fram umað mjólkin úr íslensku kúnum sé að því leytiEr rétt aðskipta umkúakyn?hollari en önnur kúamjólk að hún hafi aðgeyma prótein sem verndar fólk gegn áunninnisykursýki sem er að verða einhver skæðastisjúkdómsfaraldur okkar tíma. Þetta þarf þóað kanna miklu betur. En ef það reynist rétt þáþurfa rökin fyrir því að hætta að nota mjólkinaúr íslensku kúnni að vera afar sterk.Á það hefur verið bent að ekki sé til neinverndaráætlun fyrir íslenska kúakynið. Samtkveða lög á um að slík áætlun sé gerð, enda erþað í samræmi við skuldbindingar Íslendingaum viðhald íslensku dýrastofnanna og erfðafræðilegsfjölbreytileika. Verndaráætlanir afþessu tagi hafa verið gerðar í nágrannalöndumokkar en á þeim byggist mat á verndunarþörfsem skylt er að gera á kostnað þess sem hyggstflytja inn nýtt kyn.Ætli menn sér að halda áfram undirbúningifyrir innflutning á nýju kúakyni þarf líkaað kanna ýmsa þætti í rekstrarumhverfinu semekki var gert í rannsókn LK. Það fyrsta semupp kemur er afstaða neytenda. Í viðhorfskönnunsem LK lét gera fyrir skömmu kom framafar mikill velvilji í garð íslenskrar mjólkur ogafurða úr henni. Næsta skref samtakanna hlýturað vera að spyrja neytendur hvort þeir erujafnreiðubúnir að greiða hærra verð fyrir mjólkúr sænskum kúm en fyrir innfluttar mjólkurafurðir.Þetta er brýnt að vita vegna þess að þaðhlýtur að vera ein af forsendum þess að mjólkurframleiðslaeigi rétt á sér hér á landi að góðsátt sé á milli framleiðenda og neytenda.Tölurnar sem hent hefur verið á lofti umhugsanlegan ávinning sem orðið gæti af þvíað skipta um kúakyn eru hámarkstölur. Inní útreikningana vantar ýmsan kostnað semóhjákvæmilega mun hljótast af innflutningnum.Tölurnar byggjast einnig á því að enginnvandamál komi upp við innflutninginn ogað erlenda kúakynið standi sig jafnvel hingaðkomið og í heimalandinu.Síðast en ekki síst þarf að kanna viljaíslenskra bænda í þessu efni. Síðast þegar þaðvar gert fyrir sex árum fór fram mikil og á köflumtilfinningaþrungin umræða sem endaði meðþví að tillagan – sem þá gerði raunar ráð fyrirtilraunainnflutningi á norskum rauðskjöldóttumkúm – var kolfelld í almennri atkvæðagreiðslumeðal bænda. Eins og sakir standa er það einavísbendingin sem við höfum um afstöðu stéttarinnar.Það blasir því við þeim sem áhuga hafa áað flytja inn nýtt kúakyn að nú þurfa þeir aðbretta upp ermarnar og sjá til þess að þeimspurningum sem skýrslan margnefnda vekurupp verði svarað með þeim hætti að hægt sé aðtaka afstöðu til innflutningsins. Það er nefnilegakosturinn við skýrsluna að hún sýnir mjögglöggt hversu lítið er vitað um raunverulegrekstrarskilyrði íslenskrar mjólkurframleiðslu.Veigamiklum spurningum um sjálfa undirstöðuna,kúastofninn, er ósvarað. Vonandi beramenn gæfu til þess að ganga í það verk í staðþess að gera þau mistök að skipta sér niður áskotgrafirnar.–ÞHLOKAORÐINAf litlu en langlífusjávardýriÞað er fátt sem Íslendingar þrámeira en að eiga heimsmet í einhverju.Nú hefur það gerst að einlítil öðuskel fannst hér við land ogþar með getum við eignað okkurelstu lífveru sem vitað er um aðhafi gist þessa jörð. Vísindamenntelja að hún hafi verið 405 áragömul þegar hún fannst.Það merkir að skelin góða hefurverið orðin 25 ára þegar Tyrkjarániðvar framið og hún stóð ásextugu þegar Árni lögmaður grétsem sárast yfir Kópavogseiðnum. Ísjálfstæðisbaráttunni var hún þegarorðin eldri en sú lífvera sem vitaðer að hafi orðið næstelst.Þetta þykja Íslendingum góðtíðindi, enda höfum við alltaf vitaðað við búum í merkilegu landisem á sér langa og glæsilega sögu.Það eina sem skyggir á þessa uppgötvuner að til þess að hún gætiorðið lýðum ljós þurfti að drepaöldunginn. Öðuskelin var skorin ísundur svo fræðimönnum gæfistkostur á að lesa árhringa hennar.Engum sögum fer af því hvað varðum fiskinn innan í henni. Hvernigvar ástandið á honum þegar skelinopnaðist? Að þessu hafa blaðamennalveg gleymt að spyrja.Við getum þó huggað okkur viðað skelin góða, sem vísindamenngáfu nafnið Ming, nýtist mannkynií leit þess að svörum viðerfiðum spurningum. Öðuskeljareru þannig gerðar að þær safna ásig einu kalklagi á ári og þau erhægt að telja, rétt eins og árhringií trjám. Með því að leggja samanþær upplýsingar um ástand sjávarog annað sem vísindamenngeta lesið út úr kalklögum Mingsog samsvarandi upplýsingar úröðrum skeljum sem uppi voru ennfyrr er hægt að skýra myndina afhitasveiflum sem yfir jörðina hafagengið.Þannig mun hún Ming litlaverða til þess að varpa ljósi á þáspurningu sem helst brennur ámannkyni þessi misserin. Það máþví segja að fórn hennar sé ekki tileinskis. Henni var fórnað á altarivísindanna.–ÞHHeimsmarkaðsverð á landbúnaðarvörum mun fara hækkandiSíðustu misseri hafa verðhækkanirá landbúnaðarvörum skekiðheimsbyggðina. Verð á kornvörumog mjólkurdufti hefurhækkað umtalsvert og sér ekkifyrir endann á. Aukin eftirspurnfrá Austurlöndum, breytingar áveðurfari og framleiðsla á lífeldsneytieru meginástæðurnar aðmargra mati en til þess að ræðaþessi mál fengu BændasamtökinBretann Martin Haworth semgest á morgunverðarfund íBændahöllinni sem haldinn er ídag.Haworth er yfirmaður stefnumótunarensku bændasamtakannaNFU (National Farmer’s Union)en hann hefur starfað í landbúnaðargeiranumum áratugaskeið oghefur mikla þekkingu á alþjóðamálumog sölu landbúnaðarafurðaá neytendamarkaði. Bændablaðiðhitti Martin Haworth að máli ogspurði hann fyrst hvort hann teldievrópskan landbúnað eiga bjartaframtíð í ört breytilegum heimi.„Ég tel að framtíð landbúnaðarí Vestur-Evrópu eigi sér mjögbjarta framtíð. Verð á ýmsum framleiðsluvörumbænda hefur þokastupp á undanförnum misserum ogárum, fyrst og fremst á kornvörumarkaðien einnig í mjólkuriðnaðinum.Ástæðurnar eru breytingará heimsmarkaði og snaraukin eftirspurneftir þessum vörum. Viðsáum miklar hækkanir á maís fráBandaríkjunum árið 2006 og nú íár hefur hveitið fylgt á eftir ásamtumtalsverðum hækkunum á mjólk.Hækkanirnar hafa þó ekki ennþáskilað sér í allar greinar landbúnaðarins,t.d. hefur kjöt ekki hækkaðí takt við verð á korni og mjólk.En það er aðeins tímaspursmálhvenær kjötverð fer sömu leið aðmínu mati. Þegar aðföng sem eruneðarlega í framleiðslukeðjunnihækka er eðlilegt að vörur sem eruvið hinn endann hækki í kjölfarið.Við teljum að hækkanirnar komifyrst fram í kjúklinga- og svínakjöti,sem eru þær vörur sem mester verslað með á milli landa. Rauðakjötið fylgir svo á eftir.“Telur þú að þetta ástand sé varanlegteða bóla sem komi til meðað springa?„Okkar mat hjá ensku bændasamtökum er að tími hins lága matvælaverðssé í raun liðinn,“ segir Bretinn Martin Haworth sem er aðalfyrirlesari ámorgunverðarfundi Bændasamtakanna sem haldinn er í dag.„Mitt álit er að þetta sé viðvarandiástand. Ef við lítum á ástæðurnarfyrir þessari þróun má finnaþær bæði á eftirspurnar- og framboðshliðinni.Á eftirspurnarhliðinniþekkjum við þá staðreynd að mannkyninuer að fjölga og fleiri munnaþarf að metta. En það sem er nýtter að velmegun er að aukast mjöghratt í Austurlöndum, t.d. Kína ogá Indlandi. Áhrifin eru gríðarlegþví þetta eru stórar þjóðir. Vestrænnmjólkuriðnaður býr nú við miklaeftirspurn frá Kína og það sér allsekki fyrir endann á þeirri þróun.Síðan má telja eftirspurn eftir kornvörumsem nýttar eru til framleiðslulífeldsneytis. Í Bandaríkjunumog sums staðar í Evrópu er sú eftirspurnkomin til að vera að mínumati. Á framboðshliðinni hafa veðurfarsbreytingarí heiminum haftveruleg áhrif á framleiðslu bænda.Undir venjulegum kringumstæðumhefðum við sagt að veðrið gangi íbylgjum, þ.e. stundum er árferðiðhagstætt og stundum ekki. Síðustuár hafa hins vegar verið þannig aðástæða er til að ætla að áhrif hlýnunarandrúmsloftsins séu umfangsmikilog muni hafa varanlegarbreytingar í för með sér fyrir landbúnaðá jörðinni.“Martin nefnir einnig sem stóranáhrifaþátt að vatnsskortur er raunverulegtvandamál víða um heim.Hann segir að á svæðum, sem áðurvoru vænleg til ræktunar, séu þurrkartil mikilla trafala auk þess semgrunnvatnsstaða sé víða mjög slæm.Gott dæmi um það sé Ástralía. Allirþessir þættir séu komnir til að veraog án efa hafa þeir mikil áhrif álandbúnað í öllum heiminum. →

Í umræðunniBændablaðið | Þriðjudagur 6. nóvember 2007Við vitum svo lítið um íslensku mjólkurkúnaRætt við landsráðunauta í nautgriparækt um hugmyndir um að flytja inn sænskt kúakynÞað varð þónokkur hvellur þegarLandssamband kúabænda kynntiniðurstöður rannsóknar semsýndu að af því gæti orðið verulegurfjárhagslegur ávinningur afþví að skipta um kúakyn og flytjainn rauðskjöldóttar sænskar kýrí stað þeirra marglitu íslenskukúa sem skreytt hafa íslenska bithagafrá landnámsöld.Þegar umræðan hófst varð bráttljóst að skýrslan svaraði ekki öllumspurningum um þetta umdeildamál. Bændablaðið leitaði því tillandsráðunauta í nautgriparækt,þeirra Magnúsar B. Jónssonar ogGunnfríðar Elínar Hreiðarsdóttur,til þess að ræða efni hennar. Magnúser einn af skýrsluhöfundum enGunnfríður fylgdist með af hliðarlínunni,ef svo má segja. Fyrst varMagnús spurður hvaða forsendurlægju að baki skýrslunni.Forsendur skýrslunnar„Í fyrsta lagi sóttum við gögn umþessi kúakyn frá viðkomandi löndumen þau voru fengin úr skýrsluhaldihvers lands. Í öðru lagi reyndumvið að áætla hversu mikið þessi kynmyndu mjólka miðað við íslenskarfóðrunaraðferðir og aðrar aðstæðurhér á landi. Til þess að finna þaðfórum við í rannsóknir frá Írlandi ogreyndum að meta íslenska kynið ísamanburði við hin kynin fjögur.Hvað varðar vinnuna notuðumvið gögn sem Eiríkur Blöndalsafnaði saman í tengslum við endurskoðuná verðlagsgrundvellinumnema hvað varðaði mjaltir, þargerðum við sjálfstæða athugun semvið gerðum á vinnu í mjaltabásumog við mjaltaþjóna hér á landi. Umerlendu kynin notuðum við handbókartölursem við vorum með fráDanmörku og Þýskalandi.Þannig voru forsendurnar ístuttu máli og það hefur komiðfram í umræðunni að niðurstaðan ermjög næm fyrir því að forsendurnarséu réttar, séu þær það ekki geturmunurinn margfaldast í niðurstöðunni.Eins verður að geta þess aðskýrslan miðast í raun við að bóndinnsofni út frá íslenskum kúm aðkvöldi og vakni til útlendra kúa aðmorgni, það er engin tilraun gerðtil að meta hvernig innflutninginnfæri fram. Það verður að skoða niðurstöðurnarí því ljósi að þær sýnahámarksávinning sem gæti komiðEn munu ekki þjóðir í Austurlöndumog Austur-Evrópu ná tökumá nútímalandbúnaði og sinna sínummörkuðum í framtíðinni?„Jú, Austur-Evrópuþjóðirnar hafasumar hverjar svigrúm til að aukasína framleiðslu umtalsvert, bæðimeð bættri þekkingu og með því aðtaka tæknina í sína þjónustu. Það eruhins vegar ýmis ljón í veginum fyrirmargar þjóðir að auka framleiðsluna.Ástæðurnar eru m.a. af pólitískumtoga, fjármagn er ekki fyrir henditil uppbyggingar og mjög víða eruræktunarskilyrði og vatnsbúskapurmeð þeim hætti að ekki er raunhæftað stunda mikla landbúnaðarframleiðslu.Í Kína er ræktunarland íöðrum notum og vatnsbúskapur tilmjólkurframleiðslu mjög takmarkaður.Þjóðir í Suður-Ameríku einsog Argentína munu að mínu matiauka verulega við framleiðslu sína ánæstu árum en þar eru ágætir möguleikartil búskapar.“En hvernig hefur hækkandiverðlagi á landbúnaðarvörumverið tekið í Bretlandi?„Á Englandi og víðast í Evrópuhafa stórmarkaðirnir mikil áhrif áafkomu bænda. Þegar verð er lágtog framboð mikið hafa kaupmennað mörgu leyti haft bændur í hendisér vegna sterkrar samningsstöðu.Landsráðunautarnir Magnús B. Jónsson og Gunnfríður Elín Hreiðarsdóttirmeð eina fagurrauða íslenska á milli sín. Ljósm. –ÞHtil skila, en hann er mjög háðurþví hvernig staðið verður að því aðskipta um kúakyn.“Erfiður samanburðurÍ niðurstöðunum er það einkumtvennt sem vekur athygli: að vinnutíminner lengri við íslenskar kýrog hversu litlar upplýsingar eru tilum júgurbólgu í íslenskum kúm.Magnús: „Já, við sem stöndumað rannsóknum og leiðbeiningumí nautgriparækt erum ákaflegasvekkt yfir því hversu langan tímahefur tekið að koma á skipulögðuskýrsluhaldi um sjúkdóma í nautgriparæktinni.Fyrir því eru eflaustýmsar ástæður en þetta ætti að verahægt, Norðmenn hafa verið meðþetta í langan tíma. Þetta er bagalegtí öllum samanburði, einkum vegnaþess að í mörgum tilvikum er um aðræða arfbundna eiginleika sem viðvitum ekki hvernig hegða sér.“– En er þá ekki erfitt að berasaman ólík kúakyn?Gunnfríður: „Það er alltaf erfittað bera saman við mismunandiaðstæður og gera sér grein fyriráhrifum einstakra þátta. Ef viðtökum dæmi af vinnutímanum þágetur það verið að íslenskir bændurværu alveg jafnlengi að mjólkaerlendar kýr í sínum fjósum. Ásama hátt gætu íslenskar kýr sýntöðruvísi sjúkdómshegðun við aðraraðstæður. Þegar aðstæðurnar eruekki staðlaðar verður samanburðurinnaldrei nákvæmur. Það er hinsvegar óhætt að áætla ef menn gerasér grein fyrir því.“Þegar verð hækkar og framboð álandbúnaðarvörum minnkar, einsog nú er raunin, eru það hagsmunirverslunarinnar að treysta sambandsitt við bændur og halda viðskiptunum,m.a. með gerð langtímasamninga.Í Bretlandi er sambandbænda og verslunarinnar meðágætum og hefur verið um árabil.Það eru hagsmunir beggja aðselja meira af landbúnaðarvörumog flestar verslanir leggja mikinnmetnað í að starfa með bændum.Það væri í raun galið að líta á versluninasem óvin sinn því þær kaupaflestallar vörur bænda! Sem dæmium gott samband þá selja sumirstórmarkaðir mjólk frá ákveðnumbændum og auglýsa það sérstaklegaog það virðist nýtast þeimvel í markaðsstarfinu. Við höfumlifað við það á Vesturlöndum síðustu30-40 árin eða svo að verð ámatvælum hefur farið lækkandi oglægri hluti af ráðstöfunartekjumheimilanna hefur farið til kaupa ámat. Okkar mat hjá NFU er að núsé þróunin að snúast við og að tímihins lága matvælaverðs sé í raunliðinn,“ segir Martin Haworthþegar hann er inntur eftir þvíhvaða áhrif hækkandi heimsmarkaðsverðá landbúnaðarvörum hafitil framtíðar.TBMagnús: „Það eru engar tengingarmilli þessara kynja nema tilrauniní Færeyjum. Þar kom ekki framraunhæfur munur í mjaltatíma millikynjanna. Athugun okkar leiddi hinsvegar í ljós verulegan mun á vinnuvið mjaltir hér á landi samanboriðvið erlendar niðurstöður. Ein ástæðaþess gætu verið þessar miklu breytingarsem eru að verða á íslenskumkúabúskap þessi misserin. Mennmega hins vegar ekki gera þetta aðstaðreyndum því skekkjumöguleikarnireru svo margir og geta gerbreyttniðurstöðunni.“Gefur ákveðnar vísbendingar– Þú hefur staðið utan við rannsóknina,Gunnfríður, hvert er álitþitt á skýrslunni?Gunnfríður: „Skýrslan erbyggð á ákveðnum forsendum semMagnús er búinn að lýsa og þegarhún er skoðuð verður að hafa þærí huga. Mér finnst rangt að dragaákveðna hluti út úr niðurstöðunumog slíta þá frá forsendunum eins ogmér finnst tilhneiging til að gera.Þar með er ég ekki að segja að niðurstaðansé röng. Hún getur gefiðokkur ákveðnar vísbendingar enhún segir okkur ekki síst hvað viðþurfum að skoða betur.Þarna kemur fram að ávinningurinngæti orðið 800-1.200 milljónirkróna á ári en þá er miðað viðhálfgerðan draumaheim. Í skýrslunnieru nefnd mörg atriði semþarf að taka með í dæmið. Þar mánefna kostnað við innflutninginnog við þær skuldbindingar sem viðhöfum tekist á hendur vegna viðhaldserfðafræðilegs fjölbreytileikaog landnámskynjanna okkar. Þaðblasir einnig við að áfram verðurað halda uppi kynbótastarfi þvísá erfðahópur sem verður til viðað skipta um kúakyn verður alvegjafnlítill og sá sem við erum meðnúna. Þetta þarf að draga fram þvívið græðum ekkert á því að haldabara fram ávinningnum, það kemurbara í bakið á okkur.“Verndaráætlun um íslensku kúnaMagnús: „Nú liggur þessi skýrslafyrir og þá getum við farið að hugleiðanæstu skref. Þar hef ég bentá að Bændasamtök Íslands eruábyrg fyrir kynbótastarfinu og þvíað halda við gömlu stofnunum. Núþarf að meta erfðafræðilegt verðmætiíslenska stofnsins. Því hærrasem það er metið, þeim mun minniástæða er til að hrófla við honum.Ef við komumst að því að í honumliggi einhver sérstök verðmæti berokkur að varðveita þau.Í öðru lagi er skylt samkvæmtlögum að gera verndaráætlun fyriríslenska búfjárstofna ef ætluniner að flytja inn erlenda. Sú áætlunverður að liggja fyrir. Reyndar eigaþeir sem biðja um innflutninginnað standa straum af kostnaði viðgerð hennar.Í þriðja lagi finnst mér ekki óeðlilegtað velta því fyrir sér fræðilegahvernig staðið yrði að því að skiptaum kúakyn ef til þess kemur. Aðmínu viti eru það Bændasamtökinog Landbúnaðarháskóli Íslandssem bera ábyrgð á því að sú vinnasé unnin.“Hver er vilji neytenda?– Hvert er eðilegt að framhaldiðverði af þessari rannsókn?Gunnfríður: „Þessi skýrsla gefurein og sér ekkert tilefni til þess aðhefja skuli innflutning. Við verðumað skoða allar hliðar. Að öðrum kostisitjum við uppi með áhættuna af þvíað gera eitthvað án þess að hafaskoðað það nánar. Eitt af því semþarf að skoða er velvild neytenda.Það liggur fyrir viðhorfskönnun sembendir ótvírætt til þess að neytendurséu mjög velviljaðir í garð íslenskramjólkurkúa og reiðubúnir að greiðahærra verð fyrir mjólkina úr þeim.Við verðum að leita svara við þvíhvort þeir séu jafnvelviljaðir í garðerlendra kúa, hvort þeir séu tilbúnirað greiða sama verð fyrir mjólkinaúr þeim. Þetta er lykilatriði, því efenginn er tilbúinn að kaupa mjólkinaer heldur tilgangslaust að framleiðahana.“Arfgerðagreiningar nauðsynlegar– Er þessi aðferð, að taka eitt útlensktkyn og skipta því íslenska út,endilega sú rétta?Magnús: „Margir eru spenntirfyrir svonefndri blendingsrækt semgefur okkur kost á því að viðhaldaíslenska kúakyninu. Hún hefur hinsvegar þann ókost að þar er barasóttur einn ættliður í einu. Það gætiorðið flókið verkefni en er alvegþess virði að skoða.Skýrslan rekur á eftir ýmsumþáttum. Til dæmis finnst mér sjálfsagtað taka upp skipulagt eftirlitmeð arfgerðum þeirra nauta semvið notum í Nautastöðinni.“Gunnfríður: „Já, það þarf aðgera. Við erum líka komin meðhjálpartæki til þess sem verðasífellt ódýrari og einfaldari í notkun.Við þurfum að fara að huga aðþví vegna þess að við verðum aðbeita öllum tiltækum ráðum í kynbótastarfinu.Við þurfum að efla rannsóknir áþessu sviði til að öðlast betri þekkinguá íslensku mjólkurkúnni oghvaða eiginleika hún hefur til aðbera. Við höfum nú þegar ýmsarvísbendingar og ef við förum í þaðmeð skipulögðum hætti og beitumaðferðum sameindaerfðafræðinnarvið að arfgerðagreina kynbótagripigetum við svarað því hvort þeirhafa tiltekna eiginleika eða ekki.“Kallar á frekari rannsóknir– Mér sýnist spurningunum semeftir er að svara hafa heldur fjölgaðmeð þessari skýrslu.Gunnfríður: „Já, og það erí sjálfu sér mjög gott því einhversstaðar þarf að byrja. Grundvallaratriðiðer að horfa á hlutina íréttu samhengi og þá eru allar rannsókniraf hinu góða því þær segjaokkur allar eitthvað, svo framarlegasem við horfum á niðurstöðurnarmeð alla þætti í huga.“Magnús: „Niðurstaðan sýnirákveðinn ábata en hún kallar áskipulegar rannsóknir og umræðuum alla þá þætti sem ekki er tekiðá í skýrslu okkar. Eitt atriði er tildæmis hvert þessi hagnaður færi.Kæmi hann bændum einum tilgóða eða nyti samfélagið góðs afbreytingunni? Það sama gildir umkostnaðinn, hver myndi bera hann?Þetta vitum við ekki en það er mjögbrýnt að fá frekari rannsóknir á.“– Hvenær vakna íslenskir bændursvo til sænskra kúa?Magnús: „Ég ætla að leyfa mérað vona að íslenskir bændur vaknifyrr upp við breytingar á íslenskukvótakerfi heldur en sænskar kýr.“–ÞHMælt afmunni framJúdasÞegar mest gekk á við meirihlutaskiptiní Reykjavík var mörgumbrigslað um svik. Þá orti PéturStefánsson:Hvar sem bjóðast völd ogveraldarauður,vatn í munninn svikahrappurfær.– Jeg sem hélt að Júdas væridauðurog jarðaður í Austurlöndum nær.Villi ekki listann lasOg menn héldu áfram að yrkjaum þetta mál. Hjálmar Freysteinssonsagði:Forðast vildi þref og þras– þessu trúi ég á´ann –Villi ekki listann lasog langaði ekki að sjá´ann.Og Hreiðar Karlsson bætti við:Vilhjálmur gerði en vildi ekki,Vilhjálmur heyrði og skildi ekki.Vilhjálmur vissi en sá ekki,Vilhjálmur ræður, en má ekki.Kristján Eiríksson sendi þettainn á Leirinn:,,Það er náttúrlega fjallgrimmvissa fyrir því að menn semhafa góðan kauprétt vinna bæðibetur og meira en kaupréttarleysingjarog því sting ég upp á aðvið einkavæðum Leirinn eðahf-um hann að minnsta kosti ogfengi hver limur kauprétt eftirþví hversu Þórir Leirgætir hefðiá honum mikla velþóknun. Þáyrðu allir ánægðir ogvið efalaust myndum yrkja beturog öllu meirog kvæðum ódauðleg kvæði íveturmeð kauprétt á Leir.“NagladekkinPétur Stefánsson er líka við öllubúinn á hausti:Nú er hann genginn í norðantrekk,nú blæs hann kaldur um móa.Nú er ég kominn á nagladekk;nú má hann fara að snjóaUppi á vísdóms efsta tindiGuðbrandur Þorkell Guðbrandssonspurði á Leir hvort mennvissu eftir hvern þessi vísa væri;sig grunaði að hún væri þingeysk.Ég held það líka og að húnsé eftir Egil Jónasson en er þóekki viss:Uppi á vísdóms efsta tindiutan í sína tíu fingur,sjáirðu mann á móti vindimíga, þá er það verkfræðingur.Þeir efalausuStefán Vilhjálmsson spurði umeftirfarandi vísu eitt sinn á Leir.Hreiðar Karlsson svaraði ogsagði vísuna eftir Kristján Ólasoná Húsavík og að hún hefði birst íbókinni hans, Ferhendu, á sínumtíma. Kristján var úr Kelduhverfi,bróðir Árna Óla.Aðdáun og undrun hafaaukið hjá mér jafnt og þéttþeir sem aldrei eru í vafaog alltaf vita, hvað er rétt.Umsjón:Sigurdór Sigurdórssonss@bondi.is

Bændablaðið | Þriðjudagur 6. nóvember 2007Verðum að hlúa að íslenskri matvælaframleiðslu– segir Guðmundur Marteinsson framkvæmdastjóri Bónus sem heimsótti Harald Benediktsson í BændahöllinaÞað hefur andað fremur köldumilli bændastéttarinnar og verslanakeðjunnarBónus á undanförnumárum. Hér í blaðinuhafa það ekki síst verið kartöflubændursem rekið hafa hornin ífyrirtækið og sakað það um aðþrýsta verðinu til bænda niðurfyrir öll sársaukamörk. Svipaðarásakanir hafa einnig heyrst úröðrum greinum landbúnaðarog því hefur jafnvel verið haldiðfram að Bónus vilji íslenskanlandbúnað feigan, því þá getifyrirtækið flutt inn allar þær erlendumatvörur sem því sýnist.Með það í huga að Bónus erlangstærsti seljandi íslenskra landbúnaðarvaraþótti Haraldi Benediktssyniformanni BændasamtakaÍslands orðið tímabært að heyrahvað forsvarsmenn verslanakeðjunnarhefðu að segja um þessagagnrýni og hver væru viðhorfþeirra til íslensks landbúnaðar.Það varð því úr að hann bauð GuðmundiMarteinssyni framkvæmdastjóraBónusverslananna í kaffisopaí Bændahöllinni. Ritstjóri Bændablaðsinsfékk að sitja fundinn ogfrásögn af honum fylgir hér á eftir.Þess skal getið að fundurinn áttisér stað áður en Ríkisútvarpið hófumfjöllun um meint samráð Bónusog Krónunnar um verðlag.Landsfundur meðbúfjáreftirlitsmönnumLandsfundur með búfjáreftirlitsmönnumvar haldinn sl. föstudag,2. nóvember, á Hótel Sögu.Ólafur Dýrmundsson, landsráðunauturí lífrænum búskapog landnýtingu, setti fundinn ogstjórnaði honum.Til umræðu á fundinum varm.a. mikilvægi gagnasöfnunarum búfé og fóðurbirgðir. Framkvæmdin– útfylling, skýrsluskil,tölvuvinnsla, búfjáreftirlit, aðbúnaðurog hirðing.Einnig var til umræðu eftirlitvið vorskoðun með plöntumerkingusauðfjár, geitfjár og nautgripaog með garnaveikibólusetningusauðfjár og geitfjár. Skráningnautgripa, sauðfjár og geitfjárBændur fá meira en kaupmennfyrir kartöflurnarÞað verður seint sagt um GuðmundMarteinsson að formlegheitinséu að fara með hann. Í snjáðumgallabuxum, leðurjakka og bol sesthann inn á skrifstofu formannsinsog byrjar strax að tala um ásakanirkartöflubænda sem síðastheyrðust í viðtali sem blaðamaðurBændablaðsins átti við BergvinJóhannsson á Áshóli í Eyjafirði íseptember sl.„Við greiðum Kalla 60 kr. ánvirðisaukaskatts fyrir kílóið ogmeira ef uppskeran er undir meðallagi,“segir hann. „Allt tal umað við séum að greiða 30 krónurer einfaldlega rangt og ég skora ábændur að leggja fram sölunóturmeð því verði til staðfestingar þeimásökunum. Staðreyndin er sú aðkartöflubóndinn fær meira í sinnhlut en Bónus fyrir að selja kartöflurnarogekkert óeðlilegt við það.Við vitum líka að þótt við leggjumokkur fram um að lækka verðlag tilhagsbóta fyrir viðskiptavini okkarverðum við að hafa hugfast að ínánu samstarfi þarf framleiðandinnsitt. Sá sem ekki fær neitt út úr viðskiptumvið okkur missir áhugannog hættir að skipta við okkur, það ávið um bæði neytendur og birgja.“Kalli sem Guðmundur nefnirer Karl Ólafsson kartöflubóndi íÞykkvabænum en hann er langstærstikartöfluframleiðandi landsinsog selur Bónus nær alla uppskerusína. Um viðskipti Bónusog Kalla fer ýmsum sögum enGuðmundur vísar þeim á bug ogsegir þessi viðskipti hafa gengiðvel. Hann viti ekki betur en að Kallisé ánægður með þau, hann afhendivöruna í neytendaumbúðum á einnstað og Bónus kosti síðan dreifinguí allar verslanir sínar sem eru 25 ogdreifðar um land allt.„Það var gert mikið mál úr þvíþegar við héldum útsölu á kartöflumog buðum þær á 10 kr. kílóið.Það kom þannig til að eitt áriðvar uppskera óvenju mikil og viðstungum upp á því við Kalla, meiratil gamans, að við sæktum til hansallar kartöflur sem hann kæmi ekkifyrir í geymslum sínum og greiddumhonum 1 kr. fyrir kílóið. Þálosnaði hann við að henda þeim.Þannig fengju viðskiptavinir Bónusað njóta mikillar uppskeru og ekkiværi verið að henda vörunni.“Framleiðendur vilja ekki breytaHaraldur rifjar upp annað mál semvar á síðum Bændablaðsins enþað snerist um það fyrirkomulag ákjötsölu að afurðastöðvarnar þurfasjálfar að fylla á hillur verslanaBónus og taka það til baka semekki selst.„Ég get verið svolítið sammálaþví að þetta væri óeðlilegt ef framleiðendurfengju ekkert í staðinn.Í raun byggist þetta fyrirkomulagá því að framleiðendur hafa nánastfrjálsan aðgang að verslunumBónus með sínar vörur. Þeir ákveðasjálfir hvaða vörur þeir vilja hafaá boðstólum og í hvaða magni ení staðinn taka þeir á sig að sækjavörurnar þegar þær nálgast síðastasöludag ef varan hefur hefur ekkiselst.“Guðmundur segist hafa boðisttil að breyta þessu fyrirkomulagi,hann myndi velja vörurnar í hillurnarsjálfur, ákveða magnið og taka ásig afföllin. Því boði hafi framleiðendurekki viljað taka.til að ræða ágreining bænda og verslanakeðjunnarGuðmundur Marteinsson (t.v.) og Haraldur Benediktsson á skrifstofu þess síðarnefnda í Bændahöllinni. Ljósm. TB,,Ég er á þeirri skoðun að í dag séBónus að bjóða upp á allt of margartegundir af svonefndum vinnsluvörumfrá kjötframleiðendum, 25-30 tegundir af skinku, 15 tegundiraf bjúgum og annað eins af búðingumog kæfum. Svona mætti lengitelja. Ég held að það sé leitun aðverslunum sem eru eins opnar fyrirnýjum vörum frá bændum eins ogBónus. Við erum til í að prófa alltsem frá þeim kemur.Mjólkursamsalan er gott dæmium þetta en það fyrirtæki er sífelltað setja nýjungar á markað og hefurstaðið sig ákaflega vel í vöruþróun.Þar á bæ mættu menn hins vegarvera duglegri að grisja vöruúrvaliðhjá sér og taka úr framleiðslu þaðsem selst hægt,“ segir Guðmundurog bætir við að Bónus hafi líkaunnið mjög þétt með Sölufélagigarðyrkjumanna og tekið í söluallar nýjar tegundir sem frá íslenskrigarðyrkju hafi komið síðustu ár. Þaðsamstarf hafi gengið mjög vel, endaviðskiptavinir Bónus og neytenduralmennt mjög ánægðir með íslenskugarðyrkjuna. Þeir séu í flestum tilfellumtilbúnir að greiða hærra verðfyrir hana en þá innfluttu enda mikillgæðamunur.Góður samningur við KSHaraldur segir bændur kvarta undanþví að viðskiptin við smásöluversluninaséu ógegnsæ og að enginnviti hversu stóran hlut hver fær afþví verði sem neytendur greiða áendanum. Inn í þetta blandist eilífirafslættir sem rugli myndina ennfrekar.Guðmundur segir að verðmynduniná landbúnaðarvörum sé mjögmisjöfn, enda vöruflokkarnir margir.En hvað kjötmarkaðinn varði séverðlagningin að talsverðu leyti íhöndum framleiðenda sjálfra. „Þeirbera sjálfir ábyrgð á verðmerkingum,en það er svo að sjálfsögðu íhöndum verslunarinnar hvað húngefur mikinn afslátt til neytendafrá tilgreindu verði. Við erum síðanRúmlega 40 af 50 búfjáreftirlitsmönnum í landinu mættu á landsfundinná Hótel Sögu sl. föstudag.í MARK kerfið. Gæðastýringí sauðfjárrækt og hrossarækt –skráning í gæðabókhald og eftirlitmeð henni og merking á vorskoðunarblað.Auk þess fóru fram umræðurog fyrirspurnir.með nautakjöt, svínakjöt og kjúklingaundir vörumerkjum Bónusog þar ráðum við verðlagningusjálfir. Sú verðlagning miðar að þvíað þegar viðskiptavinir Bónus sjáBónusmerktar kjötvörur í hillunumþá séu þær á besta fáanlega verði.“Guðmundi verður tíðrætt umsamning Bónus við afurðastöð KSá Sauðárkróki sem hann segir aðmiði að því að lækka allan kostnaðvið ferlið og smásöluverð kjötsinsendurspegli algerlega þann ávinningsem af svona stórum samningihljótist. Verð til neytenda á KSlambakjötinusé tugum prósentalægra en frá öðrum framleiðendum.„Það er stærsti kjötsamningursem við höfum gert, eða um 1.300tonn af lambakjöti. Hann er gerðurtil eins árs í senn, verðið ákveðiðstrax og gildir fyrir allan samningstímann.Það þýðir að í sláturtíðinnipakkar KS og verðmerkir alltkjötið. Það er síðan geymt í frystiog sett á markað smám saman alltárið.“Haraldur rifjar upp verðhruniðsem varð á svínakjöti hér um áriðen orsök þess var offramboð á kjötisem þó var ekki í neinu samræmivið þá verðlækkun sem varð. Voruverslanirnar ekki einfaldlega aðnýta sér það tak sem þær höfðu ábændum?Guðmundur vill ekki viðurkennaþað og bendir á að neytendur séuútsjónarsamir. „Þegar verð tók aðlækka nýttu neytendur sér það velog þegar um mjög stór og góð tilboðvar að ræða fylltu neytendurhjá sér frystana. Við það minnkaðieftirspurnin tímabundið og verðiðlækkaði enn frekar. Síðastliðintvö ár hefur frekar verið skortur ákjöti en offramboð og verð hækkaðgríðarlega miðað við árin á undan,reyndar svo mikið að nú sé orðiðspurning hvort verið sé að verðleggjavöruna út af markaðnum,að neytendur snúi sér að öðrumvörum. Þetta á sérstaklega við umnautakjöt, svínakjöt og að einhverjuleyti kjúklinga. Þegar slíkt ástandskapast á að leyfa innflutning tilþess að anna eftirspurn.“Viljum sitja við sama borðGuðmundur kannast við að þaðandi köldu milli Bónus og bændaen segir það á misskilningi byggt.„Við verðum oft vör við neikvæðviðhorf í okkar garð og er þarskemmst að minnast ummæla fyrrverandilandbúnaðarráðherra umBónus.“Haraldur segir að það geti stafaðaf þeirri tilfinningu margrabænda að Bónus vilji helst gangaaf íslenskum landbúnaði dauðumsvo þeir hafi frjálsar hendur með aðflytja inn allar landbúnaðarvörur.Þetta segir Guðmundur allsekki vera rétt. „Það sem við höfumbent á í okkar málflutningi erað það sé stöðugt verið að berasaman verð í verslunum Bónus ogá Norðurlöndum. Til þess að sásamanburður verði réttlátur verðumvið að fá að sitja við sama borð ogkaupmenn í þessum löndum. Þaðfáum við ekki á meðan ofurtollarog höft ráða hér ríkjum.Við gerumþá kröfu til stjórnmálamanna aðþeir sýni kjark og þor og viðurkenniað tollaverndin við íslenskanlandbúnað kosti neytendur alltað þrefalt hærra verð á hinum ýmsulandbúnaðarvörum en á hinumNorðurlöndunum.“Guðmundur segir Íslendingaverða að vera sjálfum sér nægir ímatvælaframleiðsu því ástandiðí heiminum sé þess eðlis að lítiðmegi út af bregða svo ekki getiilla farið. Þessi umræða um matarverðiðsé hins vegar á villigötum.Staðreyndin sé sú að hlutdeildmatvæla í útgjöldum heimilannahafi snarminnkað á undanförnumárum, farið úr rúmlega 24% í rúmlega13%. Aldrei sé talað um aðraútgjaldaliði en mat.Breyttir tímarHaraldur spyr hvort sú staðreyndhversu fábreyttur lífrænn landbúnaðurer á Íslandi sé til trafala á matvörumarkaði.Guðmundur svararþví neitandi, það sé vissulega mikilaukning í eftirspurn eftir lífrænummatvælum en að neytendur álítiíslenska framleiðslu heilsusamlegaog þá sérstaklega grænmeti og fisk.„Viðhorf neytenda til íslenskraafurða er mjög jákvætt og þeirvirðast líta á að þær séu flestarsambærilegar við lífrænt ræktaðarafurðir. Grænmetið er gott dæmium þetta. Ef við erum með íslenskaog erlenda tómata hlið við hlið þáhreyfast þeir útlendu ekki og skiptirþá engu þótt þeir séu verulega mikiðódýrari. Fólk vill íslenskt grænmetiog er tilbúið að borga talsvert meirafyrir það en innflutt.Það eina sem ég verð var við erað margir eru óánægðir með allanþennan viðbætta sykur í mjólkurvörunum,þar mætti draga dálítiðúr. Fólk er líka orðið meira meðvitaðum innihald og næringargildimatarins. Þess vegna rokselst harðfiskurog skyr því þar vita neytendurað þeir fá mikið af Ómega-3fitusýrum og próteini.“Talið berst að því sem mikiðhefur verið rætt um á erlendumvettvangi en það er hækkandi verðá matvælum sem á rætur að rekja tilhækkandi verðs á korni og aukinnareftirspurnar frá löndum Asíu.Guðmundur kannast vel viðþað og segir að þeir verði varir viðgríðarlegar verðhækkanir í sumumvörutegundum og vitnar hann þarmeðal annars til þess sem er að gerastá vettvangi Euroshopper semsé erlent innkaupasamband semBónus sé aðili að. Hins vegar kannasthann ekki við að framboðið ámatvöru hafi minnkað en það kunniþó að breytast ef neyslan eykst íKína og Indlandi.Guðmundur bætir því við aðsömu sögu sé að segja af íslenskumfiski, verðið á honum hafi rokiðupp að undanförnu. Hluta af skýringunnisegir hann vera kvótaniðurskurðinnþví framboðið hefurminnkað. Hann fái að heyra það efhann reyni að fá verðið lækkað aðþá verði þetta bara flutt út, það sénóg eftirspurn eftir íslenskum fiskiá erlendum mörkuðum og verðiðsjaldan eða aldrei hærra en nú.Haraldur segir að þetta sé alvarlegtmál, ekki síst í ljósi veikrarstöðu íslensku krónunnar sem ofthefur verið spáð falli. Það sé þvíhætta á að hlutdeild matar í útgjöldumheimilanna aukist aftur.Þessu samsinnir Guðmundur ogsegir að í raun hafi verið offramboðá mat á heimsmarkaði á síðustuárum. „Það eru mörg teikn á loftium að þetta sé að breytast og égóttast að verð á matvælum kunniað hækka um allan heim,“ segirGuðmundur Marteinsson. –ÞH

Bændablaðið | Þriðjudagur 6. nóvember 2007Auglýsir eftir broddi ogöðru góðmeti úr sveitumSigurður Garðarsson rekurfyrirtækið Deplu sem selurýmsa matvöru allar helgar íKolaportinu. Vinsælustu vörurnareru harðfiskur, reykturfiskur og hrossakjöt en Sigurðurhefur áhuga á að fá fleiri vörurúr landbúnaði til að selja og jafnvelbeint frá bændum sem stundaheimavinnslu af einhverju tagi.„Hér eru tækifæri til að seljaýmislegt matarkyns sem kemurúr sveitum landsins. Eftir aðég fór á matarsýningu nemaúr Listaháskólanum í vor viðGrandagarð, þar sem þau höfðubúið til nýstárlegar vörur úr landbúnaðarafurðum,hugsaði ég meðmér að góður vettvangur væri íKolaportinu fyrir bændur að prófaSigurður Garðarsson selur bæði fisk- og kjötmeti ásamt heimabakstri allarhelgar í Kolaportinu og hefur áhuga á að selja fleiri vörur beint frá bændum.Vöruúrvalið er mikið hjá Sigurði enharðfiskur, hrossakjöt og hveitikökureru meðal þess vinsælasta.sig áfram með vörur og selja hér.Hér kemur breiður hópur viðskiptavinaog hér er mikið og gottmannlíf,“ segir Sigurður sem rekiðhefur matsöluna Deplu síðastliðinþrjú ár.Mikil eftirspurn eftir broddiSigurður bendir á að það sem er áboðstólum í Kolaportinu geti selstí ágætu magni en ekki í tonnavísog því tilvalið fyrir bændur í meðalframleiðsluað koma vörum í söluhjá sér.„Broddur er til að mynda alltafvinsæll og stundum er ég meðnóg af honum en á öðrum tímumer ekkert til. Ég hef verið að fábrodd frá bændum úr Flóanum enþað er mun meiri eftirspurn en þeirgeta annað,“ útskýrir Sigurður semselur vörur alls staðar af landinu ogaðspurður um vinsælustu matvörurnarsvarar hann:„Ég sel mikið af harðfiski ogreyktum fiski en einnig er hrossakjöt,bæði nýtt og saltað, mjögvinsælt. Ég er líka með bjúgu,hákarl, síld og ferskan fisk ásamtfleiru en norðlenska soðbrauðið ogvestfirsku hveitikökurnar rjúka alltafút.“Þeir sem hafa áhuga á aðkoma afurðum sínum á framfærihjá Sigurði geta haft samband viðhann í s. 697-3172 eða á netfanginu:siggi@fiskur.isehgCFrum– Kverneland –Tindar til traustra verkaRúlluspjótTindur í votheys- og taðkvíslTindur í heykvíslTindur í grjótgreip– VERKIN TALAGylfaflöt 32 • 112 Reykjavík • Sími 580 8200www.velfang.is • velfang@velfang.isJeppadekk 2 dálkar1.pdf 4.10.2007 16:28:32JEPPADEKKM+SSTSTTStærð Neglanleg vetrardekk Með VSK235/75R15 Cooper M+s 105s 13.549265/70R15 Cooper M+s 112s 17.450265/75R15 Cooper M+s 112s 15.65031x10.50R15 Cooper M+s 109q 18.834215/70R16 Cooper M+s 100s 13.549215/75R16 Cooper M+s 103s 15.509225/70R16 Cooper M+s 102s 15.250225/75R16 Cooper M+s 104s 14.889235/70R16 Cooper M+s 106s 15.449235/75R16 Cooper M+s 108s 15.650245/70R16 Cooper M+s 107s 15.449245/75R16 Cooper M+s 111s 15.880255/65R16 Cooper M+s 109s 17.865255/70R16 Cooper M+s 111s 17.299265/70R16 Cooper M+s 112s 18.450265/75R16 Cooper M+s 116s 15.990265/75R16 Cooper M+s 123q 22.949235/65R17 Cooper M+s 108h 17.949245/65R17 Cooper M+s 107s 18.959245/70R17 Cooper M+s 110s 19.960255/60R17 Cooper M+s 106s 20.849265/70R17 Cooper M+s 115s 18.949275/60R17 Cooper M+s 110s 21.749255/55R18 Cooper M+s 109s 22.949Stærð 32-37 tommu jeppadekk Með VSKMYCMMYCYCMYKATMTLTATRSXT32x11.50R15 Bfgoodrich At 113 R Tl 21.94932x11.50R15 Bfgoodrich Mt 113q Tl 21.94932x11.50R15 Cooper Stt 113q 25.79933x12.50R15 Bfgoodrich At 108r Tl 21.36933x12.50R15 Bfgoodrich Mt 108q Tl 23.94433x12.50R15 Cooper Lt 108q 19.35033x12.50R15 Cooper St 108q 22.24933x12.50R15 Cooper Stt 108q 27.92933x12.50R15 Dean M Terrain Sxt 108q 18.60433x12.50R15 Dean Wildcat Lt All Terr 18.40035x12.50R15 Bfgoodrich At 113q Tl 23.95435x12.50R15 Bfgoodrich Mt 113q Tl 23.97735x12.50R15 Cooper St 113q 25.33035x12.50R15 Cooper Stt 113q 30.85035x12.50R15 Dean Durango At 19.95035x12.50R15 Dean Durango Xtr 21.900255/70R16 Bfgoodrich At 115s Tl 21.495275/70R16 Cooper Atr 114r 26.99033x12.50R16.5 Dean Wildcat Lt All Terr 19.30035x12.50R16.5 Bfgoodrich At 123q 26.899265/70R17 Cooper Stt 121q 29.749265/70R17 Dean M Terrain Sxt 121q 26.599285/70R17 Bfgoodrich At 121q Tl (33") 30.989285/70R17 Cooper Stt 121q (33") 32.964315/70R17 Bfgoodrich At 121r Tl (35") 33.52933x12.50R17 Cooper St 114q 32.82833x12.50R17 Cooper Stt 114q 35.72433x12.50R17 Dean M Terrain Sxt 114q 27.50035x12.50R17 Cooper St 119q 33.59935x12.50R17 Cooper Stt 119q 39.95035x12.50R17 Dean M Terrain Sxt 119q 29.90037x12.50R17 Cooper Stt 124p 40.74935x12.50R18 Cooper Stt 118q 47.95035x12.50R20 Cooper Stt 122n 59.979Útsölustaðir Útsölustaðir ÚtsölustaðirVesturland/VestfirðirN1 Akranesi 431-1379KM. Þjónustan Búardal 434-1611Dekk og smur Stykkishólmi 438-1385Bifreiðaþjónusta Harðar Borgarnesi 437-1192Vélaverkst. Sveins Borðeyri 451-1145Hjólbarðaverkstæði Ísafjarðar 456-3501NorðurlandSuðurlandVélav. Hjartar Eiríkss. Hvammstanga 451-2514Kjalfell Blönduósi 452-4545Bílaverkstæði Óla Blönduósi 452-2887Vélav. Skagastrandar Skagaströnd 452-2689Pardus Hofsósi 453-7380Hjólbarðaþ. Óskars Sauðárkróki 453-6474Kf. Skagfirðinga Sauðárkróki 455-4570B.H.S. Árskógsströnd 466-1810Bílaþjónustan Húsavík 464-1122AusturlandBifreiðav. Sigursteins Breiðdalsvík 475-6616Vélsmiðja Hornafjarðar 478-1340Bíley Reyðarfirði 474-1453Réttingav. Sveins Neskaupsstað 477-1169Bifreiðav. Gunnars Klaustri 487-4630Framrás Vík 487-1330Gunnar Vilmundar Laugarvatni 486-1250Vélaverkstæðið Iðu 486-8840Hjólbarðaþjón. Magnúsar Selfossi 482-2151Bifreiðav. Jóhanns Hveragerði 483-4299Bílaþjónustan Hellu 487-5353Hvolsdekk Hvolsvelli 487-8005HöfuðborgarsvæðiðN1 Mosfellsbæ 566-8188N1 Réttarhálsi 587-5588N1 Fellsmúla 530-5700N1 Reykjavíkurvegi 555-1538N1 Ægissíðu 552-3470N1 er leiðandi verslunar- og þjónustufyrirtæki á sviði bílatengdrar starfsemi fyrir einstaklinga og fyrirtæki.SÍMI 440 1000WWW.N1.IS

10Bændablaðið | Þriðjudagur 6. nóvember 2007Atvinnuvegirnir fara jafngildirinn í nýja ráðuneytiðRætt við Einar K. Guðfinnsson landbúnaðar- og sjávarútvegsráðherraum breytingarnar á stjórnarráðinu og stefnu nýju stjórnarinnar ílandbúnaðarmálumNú er loksins komin mynd á þærbreytingar sem ríkisstjórnin boðaðiað hún myndi gera á skipulagistjórnarráðsins. Frumvarpum þær, svonefndur bandormur,hefur verið lagt fram ogumræður eru hafnar á þinginu.Í næstu opnu er gerð grein fyrirhelstu breytingunum sem verða ástjórnarráðinu en hér á eftir ferviðtal við Einar K. Guðfinnssonsem um næstu áramót tekur viðembætti ráðherra í sameinuðulandbúnaðar- og sjávarútvegsráðuneyti.Sumir segja að þessi sameiningráðuneyta hafi legið í loftinu,enda oft rætt um að búa til eitt öflugtatvinnuvegaráðuneyti. Sumirvildu raunar ganga lengra og leggjaiðnaðarráðuneytið og jafnvel fleirimálaflokka með í púkkið en niðurstaðaní stjórnarmyndunarviðræðumSjálfstæðisflokks og Samfylkingarvarð þessi.Eitt samþætt ráðuneyti– En hvað rak eftir þessum breytingumá stjórnarráðinu?„Það er auðvitað þannig að flest íokkar þjóðfélagi hefur breyst mikiðá undanförnum árum. Það á viðum fyrirtækin í landinu, stofnanirríkisins og sveitarfélögin sem hafaverið að stokka sig upp og sameinast.Það hefur hins vegar minnagerst á vettvangi stjórnarráðsins. Afþeim breytingum sem nú eru gerðarer sú stærsta að sameina ráðuneytintvö sem ég stýri, sjávarútvegs- oglandbúnaðarráðuneyti.Ég held að fáum hafi komið súsameining á óvart, enda hefur þaðverið lengi í umræðunni að sameinaþað sem við köllum atvinnuvegaráðuneytisem fara með tvogrundvallaratvinnuvegi þjóðarinnar.Þetta mun að mínu viti styrkjaráðuneytið og gera það færara umað sinna þörfum þessara tveggjagreina.Þessi ráðuneyti eiga ýmislegtsameiginlegt. Hluti af uppstokkuninnier sameining alls matvælaeftirlitsí landinu undir hatti þessanýja ráðuneytis í nýrri stofnun,Matvælaeftirlitinu. Það er þegarbúið að sameina matvælarannsóknirí Matís. Þetta er því rökréttþróun.“– Verður þetta nýja ráðuneytisamþætt eða verða þarna tvö ráðuneytiundir einum hatti?„Þetta verður eitt ráðuneyti ogatvinnuvegirnir fara jafngildir inní það. Það verður skipulagt eftirmálaflokkum en ekki þannig aðþar starfi eitt sjávarútvegssvið ogannað landbúnaðarsvið. Margt afþessu skarast, við erum með rannsóknir,alþjóðleg samskipti ogfjármálastjórn í báðum ráðuneytumog þannig mætti áfram telja.Matvælasviðið heyrir undir bæðiráðuneytin. Skipulagið tekur mið afþessum málaflokkum.“– Talandi um alþjóðleg samskiptiþá hefur stefna þessaratveggja ráðuneyta verið mjög ólík,einkum hvað varðar alþjóðaviðskipti.Sjávarútvegsráðuneytið hefurtala fyrir frjálsum heimsviðskiptumán allra tolla og hafta en landbúnaðarráðuneytiðhefur talið þaðskyldu sína að standa vörð umtollvernd landbúnaðarins. Verðurekki erfitt að samræma „utanríkisstefnu“þessa nýja ráðuneytis?„Nei, í sjálfu sér ekki. Íslenskstjórnvöld hafa treyst sér til þess aðgera það hingað til. Við vitum aðsjávarútvegurinn stendur og fellurmeð frjálsu aðgengi að erlendummörkuðum en landbúnaðurinn eröðruvísi skipulagður. Hann miðastfyrst og fremst við að sinna innlendumhagsmunum. Þar eru þóýmsir möguleikar á útflutningi ogvið höfum stigið skref í þá átt aðopna frekar fyrir útflutning á landbúnaðarafurðummeð samningumokkar á vettvangi GATT og viðEvrópusambandið. Við höfum haftmjög ákveðna stefnu í viðræðumokkar innan Alþjóðaviðskiptastofnunarinnar og það verður enginbreyting á því.“Tengslin við rannsóknir tryggðEf við snúum okkur að tilflutningiverkefna milli ráðuneyta þá hafabændur út af fyrir sig getað fallistá að skólarnir verði færðir undirmenntamálaráðuneytið og sumirþættir landgræðslu og skógræktartil umhverfisráðuneytis en þeir hafahaft áhyggjur af því að tengslin viðþá hluta sem að þeim snúa verðiminni en áður. Þetta á ekki hvaðsíst við um rannsóknaþáttinn í þeimstofnunum sem fluttar verða.„Já, ég get alveg skilið þæráhyggjur. Þess vegna var lögð áþað mikil áhersla af okkar hálfuað tryggja tengsl landbúnaðarinsvið rannsóknaþáttinn. Það segirsig sjálft að skólarnir eru ekkineitt neitt nema þar sé stunduðöflug rannsóknastarfsemi. Tengslinþarna á milli tryggjum við meðþví að ráðuneytið hefur til ráðstöfunarhluta af þeim fjármunum semLandbúnaðarháskóli Íslands hefurhaft umráð yfir. Við gerum síðansamning við skólann um að hannsinni þeim praktísku rannsóknumsem landbúnaðurinn hefur þörffyrir.Ég hef í sjálfu sér ekki haft afþessu miklar áhyggjur því þaðblasir við að LandbúnaðarháskóliÍslands stendur ekki undir nafninema hann sinni rannsóknum íþágu landbúnaðarins. En það ereðlilegt að við höldum utan umþetta. Það sama á við um rannsóknirSkógræktarinnar á Mógilsá. Þartryggjum við fjármuni til rannsóknasem tengjast landshlutabundnumskógræktarverkefnum bænda. Aðmínu viti tryggjum við aðkomulandbúnaðarins. Það er heldur ekkertóalgengt að gerðir séu samningaryfir landamæri ráðuneyta og efmenn sýna því skilning á það ekkiað vera neitt vandamál. Ég held aðí daglegum störfum sínum munibændur ekki verða svo mjög varirvið þessar breytingar.“Matvælaeftirlitið á einn staðEinar segir að samið hafi verið umþað í upphafi að landshlutabundnuskógræktarverkefnin yrðu áframhjá landbúnaðarráðuneytinu þóttönnur verkefni Skógræktarinnarflyttust til umhverfisráðuneytisins.„Sama er um Landgræðsluna,þar hefur verið ákveðið að verkefniðBændur græða landið verðiáfram á okkar vettvangi. Nú erRíkisendurskoðun að átta sig á þvíhversu umfangsmikið það verkefnier og á grunni þeirrar athugunarverður samið um fjármögnunverkefnisins. Þetta á einnig við umgæðastýringuna sem Landgræðslanhefur haft með höndum, við hyggjumstsemja um að Landgræðslansjái áfram um hana og ég hef allatrú á að svo verði.“– Hvað verður um Reyki í Ölfusi?„Það er atriði sem LandbúnaðarháskóliÍslands þarf að taka afstöðutil. Ég tel það ekki við hæfi að ég séað tjá mig meira um það núna þegarskólinn er að flytjast til menntamálaráðuneytisins.“– Matvælaeftirlitið, hvernigverður það uppbyggt?„Kjarninn í því verðurLandbúnaðarstofnun á Selfossi.Sú stofnun mun þó þurfa að hafastarfsemi víðar um land því eðlistarfseminnar mun taka verulegumbreytingum. Til hennarmunu einnig færast verkefnisem hingað til hafa verið unnin íFiskistofu og Umhverfisstofnun.Það vill svo til að við erum líkaað taka yfir nýja matvælalöggjöfEvrópusambandsins sem verðureitt stærsta verkefni stofnunarinnarí vetur. Það hittist vel á að það geristsamhliða þessum breytingum ástofnuninni.“– Er þá nokkuð annað eftir enað fela þessari nýju stofnun aðsjá um úthlutun fiskveiðikvóta oggreiðslumarks?„Nei, þessi stofnun á að annasteftirlit með matvælaframleiðslu,hvort sem er til lands eða sjávar.Úthlutun fiskveiðikvóta og stjórnsýslaní kringum hann verður áframhjá Fiskistofu. Við þurfum svo aðvelta því fyrir okkur hvernig þessuverður hagað til frambúðar í landbúnaði,hvort taka þurfi upp skýrariverkaskiptingu. BændasamtökÍslands annast hluta af stjórnsýslugreiðslumarksins samkvæmt samningiog ef til vill þarf að taka þaðtil endurskoðunar, en að því er ekkikomið enn.“Breytt stjórnarstefna?Sú breyting varð á ríkisstjórninnieftir kosningarnar í vor aðFramsóknarflokkurinn hvarf úrstjórn eftir tólf ára dvöl í stjórnarráðinuen í hans stað komSamfylkingin. Stefna þessaratveggja flokka í landbúnaðarmálumhefur verið allólík og því er ekki úrvegi að spyrja ráðherra hvort búastmegi við breytingum frá stefnufyrri stjórnar í þessum málaflokki.„Áherslurnar munu eflaust breytasteins og landbúnaðurinn sjálfursem hefur tekið miklum breytingumá undanförnum árum. Þessi ríkisstjórnhefur lýst því yfir að húnætli sér að standa vörð um íslenskanlandbúnað. Það er ekki langt síðanundirritaður var nýr samningur umstuðning ríkisins við sauðfjárræktinasem tekur gildi um næstu áramót.Mjólkursamningurinn verður ígildi til 2012. Það verður staðið viðþessa samninga, um það er engumblöðum að fletta.Einar K. Guðfinsson landbúnaðar- og sjávarútvegsráðherra ávarpar sunnlenskakúabændur á fundi LK í Þingborg. Á minni myndinni er hann meðGuðbrandi Sigurðssyni forstjóra MS við sama tækifæri. Ljósm. MHHStjórnin hefur lýst því yfir aðhún hyggist auka frelsi þeirra semstunda landbúnað og í krafti þessmunum við taka til endurskoðunarþær reglur sem nú gilda um verðmiðluninnan mjólkuriðnaðarins.Frumvarp um það mun líta dagsinsljós á næstunni. Innleiðingmatvælalöggjafar ESB mun líkaboða ýmsar breytingar í greininni.Á þarnæsta ári verður svo sest aðsamningaborði um nýjan mjólkursamning.Þá þurfum við að hafaí huga þá þróun sem er að verða áalþjóðavettvangi. Þar verður gengiðtil samninga fyrr eða síðar og viðþurfum að standa klár á því að lagastuðningskerfi landbúnaðarins aðþví sem þar verður ákveðið.Stóra málið er þó að landbúnaðurinngeti búið við stöðugleikaog séð fyrir breytingar sem verðameð nokkrum fyrirvara. Greinin erað takast á við miklar breytingar ogstjórnvöld eiga ekki að vera að ruggabátnum að óþörfu svo menn viti ekkifrá degi til dags hvað verður.“Gífurlegar breytingar álandbúnaðiNú hélt Samfylkingin því fram íkosningabaráttunni að það væriengin nauðsyn fyrir okkur að bíðaeftir niðurstöðum í WTO-viðræðunumheldur gætum við hafist handavið að vinda ofan af tollverndinni.„Já, það er út af fyrir sig rétt aðvið höfum það í hendi okkar. Mérfinnst ég hins vegar ekki skynja þaðí hinni pólitísku umræðu að mennséu mikið að reka hornin í stuðningokkar við landbúnaðinn eins oggert var áður. Ástæðan fyrir því ermeðal annars sú að íslenskt samfélager orðið ríkara og stuðningurinnvið landbúnað er hlutfallslegaminni en fyrir nokkrum árum. Áhinn bóginn er því ekki að leyna aðstuðningurinn er mikill í alþjólegumsamanburði. En þá mega mennekki gleyma því að landbúnaðurinnhefur gengið í gegnum gífurlegarbreytingar sem ekki sér fyrir endanná, stækkun og fækkun búa ogafurðafyrirtækja. Þessar breytingarfela meðal annars í sér að mörkiná milli hefðbundins og óhefðbundinslandbúnaðar eru að mást út.Bændur sem stunda hestamennsku,ferðaþjónustu, skógrækt eða hlunnindabúskaperu alveg jafngildir ogþeir sem búa með sauðfé og kýr.Mér finnst vera sóknarhugur íbændum og þeir vilja fylgjast með.Stækkun búanna er hluti af því enþá verða menn að horfast í augu viðafleiðingarnar. Ég var á fundi meðkúabændum austur í Þingborg ádögunum og lagði þar áherslu á aðlandbúnaður þyrfti að gera þróastá forsendum atvinnulífsins. Hannþyrfti að geta boðið því fólki semþar starfar góð kjör. Annars er hættansú að fólk hafi ekki áhuga á aðstarfa í þessari atvinnugrein.“Sænskar kýr?Á þessum fundi skaut aftur uppkollinum hugmynd sem olli mikludeilum fyrir nokkrum árum, innflutningurá nýju kúakyni. Hverniglíst þér á hann?„Ég hef sagt að menn eigi ekkiað hrapa að niðurstöðum í því máli.Landssamband kúabænda hefur lagtfram skýrslu sem rímar nokkuð velvið það sem Fagráð í nautgriparæktsetti fram á sínum tíma. Í skýrslunnieru því engin ný sannindi enhún styrkir þá mynd af hagkvæmninýs kúakyns sem dregin hafði veriðupp. Á þessu máli eru hins vegarfleiri hliðar. Í minnisblaði semdreift var á fundinum voru taldirupp ýmsir þættir sem þyrfti aðskoða, svo sem þjóðhagsleg hagkvæmni,stofnkostnaður og viðtökurmarkaðarins sem allar kannanirsýna að er mjög velviljaður íslenskakúakyninu. Neytendur vilja fremurkaupa íslenska mjólk en útlendaþótt hún kosti meira. Hingað tilhefur verið pólitískur vilji til aðstyðja við bakið á íslenskum landbúnaðien við vitum ekki hvernigfólk myndi bregðast við ef skiptværi um kúakyn.Þetta eru allt hlutir sem þarf aðræða. Þess vegna hef ég sagt aðþað liggi ekkert á að taka ákvörðuní þessu máli. Við verðum líka aðmuna að fyrir nokkrum árum urðumiklar umræður um nýtt kúakynsem lyktaði með því að hugmyndinum það var kolfelld í atkvæðagreiðslumeðal bænda. Það er þaðeina sem við vitum um hug bænda.Ég er því sallarólegur yfir þessariumræðu sem þarf að þróast áfram,“sagði Einar K. Guðfinnsson landbúnaðar-og sjávarútvegsráðherra.–ÞH

11Bændablaðið | Þriðjudagur 6. nóvember 2007Húnaþing vestra selurveiðileyfi á rjúpuSveitarstjórn Húnaþings vestrahefur ákveðið fyrirkomulagrjúpnaveiða á jörðum og afréttumí eigu sveitarfélagsins.Veiðileyfin eru til sölu áskrifstofu Húnaþings vestra áHvammstanga, hjá FerðaþjónustunniDæli, FerðaþjónustunniKolugili, Versluninni Laugarbakkaog Söluskálanum Hvammstanga.Verð fyrir hvert leyfi er4000 kr. til veiðimanna með lögheimilií Húnaþingi vestra og6000 kr. fyrir hvert leyfi til veiðimannameð lögheimili utan þess.Rjúpnaveiðitímabilið hófst þann1. nóvember. Fyrirkomulagið íHúnaþingi vestra er eftirfarandi.Svæðin eru:Lækjarkot, Gafl (í sameignHúnaþings vestra og Hrappsstaða),Hrappsstaðir og Syðra-Kolugil.Víðidalstunguheiði ásamt Króki,Stóru-Hlíð, Stóra-Hvarfi og Öxnatungu.Engjabrekka, Kirkjuhvammurog Ytri-Vellir á Vatnsnesi. Arnarvatnsheiðiog Tvídægra.Hvert veiðileyfi sem selt er gildirá veiðitímanum frá 1. nóvember2007 til og með 30. nóvember2007 og veitir einungis skráðumhandhafa þess heimild til veiða áumræddu svæði á áðurnefndumtíma.Fjöldi veiðimanna á veiðisvæðinverður ekki takmarkaður en áréttaðskal að leyfishafar hafa einir heimildtil veiða á umræddum svæðum.Fjallskiladeildir í Húnaþingivestra hafa heimild til að lokavegum og vegarslóðum án fyrirvaraef talið er að þeir liggi undirskemmdum vegna tíðarfars ogumferðar. Þannig veitir veiðileyfiðekki tryggingu fyrir því að ávallt séhægt að aka að veiðisvæði.Vegna fyrirspurna höfum viðákveðið að hjálpa félögum okkarí “Westfalia Surge” með sölu ámjaltatækni frá þeim á Íslandi.Færri taka sláturAlmenningur er ekki eins duglegur og áður að taka slátur, aðminnsta kosti ekki ef miðað er við sölutölur Norðlenska en í ár varum 15% samdráttur í sölu á slátrum hjá fyrirtækinu. Fólk virðistþó ekki vera hætt að borða þennan þjóðlega mat því sala á tilbúnuslátri hefur aukist ár frá ári.Forsvarsmenn Norðlenska hafa orðið varir við þessa þróun á liðnumárum og setja í samhengi við breytt neyslumynstur þjóðarinnar,fólk vilji nú í auknum mæli kaupa tilbúinn mat og við því verði framleiðendurað bregðast. Í ár var slátrað hjá Norðlenska rúmlega 80.000dilkum sem er svipaður fjöldi og undanfarin ár.Vinsamlega leitið frekari upplýsinga:baldvin@gea-westfalia.isfinnur@gea-westfalia.isSjá einnig: http://www.westfalia.com/hq/enTake the best – separate the rest..Dalvegi 16d · 200 Kópavogur · Sími: 564 2888 og 895 3699Bréfasími: 564 2877 · Netfang: westfalia@centrum.isBrynningartæki frá La BUvette í Frakklandistærsta framleiðanda drykkjarkerja í evrópu - vönduð og góð varaFyrir sauðfé og kálfaFrumFyrir nautgripi og hrossFyrir nautgripi og hrossFyrir sauðféFyrir nautgripiFyrir svín og kálfaVatnsstampur til nota úti þolir -30°CHeldur jöfnu hitastigi sumar sem veturAfar hentugt þar sem búfé er gefið útVERKIN TALAGylfaflöt 32 • 112 Reykjavík • Sími 580 8200 • www.velfang.is • velfang@velfang.is

12Bændablaðið | Þriðjudagur 6. nóvember 2007Jón Bjarnason, þingmaður VG:Það er verið að rústalandbúnaðarráðuneytið,,Auðvitað má alltaf endurskoðastöðu ráðuneyta og verkefnaþeirra en hins vegar á aldrei aðgera slíkt í miklu flaustri eða íósamkomulagi innan Alþingis.Það á að vanda til slíkra verka oggefa sér nægan tíma til að ræðamálin en ekki bara að gera þettatil að leysa ráðherravandamál,“segir Jón Bjarnason, þingmaðurVinstri – grænna.Hann segir að þær breytingarsem er að finna í bandorminumhafi verið keyrðar í gegn í ósáttí þinginu sem sé aldrei farsælt ísvona efnismiklum málum. Jónsegir að efnisleg gagnrýni VG ábandorminn sé fyrst og fremst sú aðþað sé verið að rústa landbúnaðarráðuneytiðmeð því að flytja grunnstoðirlandbúnaðarins, mennta- ogmenningarstofnanir hans á Hólumog Hvanneyri, yfir til menntamálaráðuneytisins.Starfsemi skólannahafi verið mjög náin við landbúnaðinnog sveitirnar og þannigverið hluti af ímynd landbúnaðarins.Sama sé að segja um skógræktog landgræðsluna sem hafa veriðflaggskip í ræktunar og menningarstarfilandbúnaðarskólanna.Sameining ráðuneytanna mistök,,Nú á að flytja þessa starfsemifrá landbúnaðarráðuneytinu yfirtil umhverfisráðuneytis en leggjasíðan saman landbúnaðar- og sjávarútvegsráðuneytisem við teljumþað alvarlegasta sem þarna er áferðinni,“ segir Jón.Hann segir að um þessi atriðistandi mesti styrinn ásamt þeimstjórnsýslulegu vinnubrögðumsem þarna séu viðhöfð; að ætla aðkeyra allt sem í bandorminum felistí gegn á nokkrum mánuðum.Jón segist hafa það á tilfinningunniað meginmál þessarar ríkisstjórnarSjálfstæðisflokks og Samfylkingarsé að slá grunnstoðir undan landbúnaðinumog veikja hann þannigalvarlega. Allir þekki umræðunaum innflutning landbúnaðarvara,óheft uppkaup á framleiðsluréttiog uppsöfnun á jörðum og fleira íþeim dúr sé bara liður í því að lamagrundvöll landbúnaðarins.,,Að ætla að keyra þetta í gegnmeð ofurkappi til þess að leysa einhvervandamál með uppsetningu áráðherrum innan ríkisstjórnarinnar– gera það með því að lama landbúnaðinn– eru alveg fráleit vinnubrögð,“sagði Jón Bjarnason. S.dórGuðni Ágústsson, formaður Framsóknarflokksins og fyrrum landbúnaðarráðsherraÁform ríkisstjórnarinnar eru landbúnaðinum skaðleg,,Í sjálfu sér hefur það legið fyrirlengi að menn hafa viljað sameinaráðuneyti og fækka þeim ogstækka, það hefur verið á stefnuskráallra flokka. Stjórnmálaforingjarhafa jafnan talað ummálið með þeim hætti að það yrðiað ná samstöðu um það meðalþingflokkanna og þá stjórnarandstöðunnarlíka. Þess vegna þóttimér ófært þegar tveggja mannasamningar Geirs H. Haarde ogIngibjargar Sólrúnar Gísladótturá Þingvöllum leiddu það af sér aðþingheimur allur stæði frammifyrir samkomulagi þeirra í þessumáli. Með þessu samkomulagi erekki verið að endurskipuleggjaStjórnarráðið til frambúðar. Þaðer verið að laga það að samningitveggja stjórnmálaflokka tilþess að koma ráðherrum fyrir,“Kristinn H. Gunnarsson, þingflokksformaður Frjálslyndra:Vill fækka ráðuneytunum niður í átta,,Við erum nú frekar jákvæðirgagnvart bandormsfrumvarpinusvona á heildina litið. Þaðer tímabært að gera breytingará verkaskiptingu innanStjórnarráðsins en það hefðimátt undirbúa þetta betur.Frumvarpið var ákveðið í stjórnarmynduninniog ef til vill þessvegna er hér ekki um að ræðaheildstæðar tillögur og hægt aðfallast á þær,“ sagði Kristinn H.Gunnarsson, þingflokksformaðurFrjálslynda flokksins, umbandormsfrumvarpið sem nú ertil umfjöllunar á Alþingi.Hann segist vera þeirrar skoðunarað nauðsynlegt sé að endurskoðahlutverk atvinnuvegaráðuneytannaog flytja hlutaverkefna yfir til umhverfisráðuneytisins.Sérstaklega nefnir hannþað sem lýtur að auðlindastjórnunog rannsóknum á auðlindum,hvort heldur er á láði eða legi.sagði Guðni Ágústsson, formaðurFramsóknarflokksins, í samtalivið Bændablaðið.Hann segist hafa gert sér fullagrein fyrir því að landbúnaðarráðuneytiog sjávarútvegsráðuneyti,þessi gömlu atvinnuvegaráðuneyti,gætu farið saman. En hann sagðisthafa búist við því að þegar það gerðistyrði það gert af þeirri virðingu aðbæði fengju að njóta þess sem þauættu. Þess vegna sagði hann sártað horfa upp á að byrjað væri á aðhöggva mörg verkefni af landbúnaðarráðuneytinusem hafa verið þarí áratugi og eiga þar heima.,,Mér finnst eins og verið sé aðstinga landbúnaðarráðuneytinuofan í skúffu í sjávarútvegsráðuneytinuog rödd landbúnaðarinsveikist í ríkisstjórninni ef svonafer,“ segir Guðni.Málin í réttum ráðuneytum,Þetta eru umhverfismál og þvíeðlilegt að þau fari til umhverfisráðuneytisins.Síðan eiga málsem lúta að atvinnugreinum einsog landbúnaði og sjávarútvegi aðvera hjá atvinnuvegaráðuneyti ogeinhverjar rannsóknir sem tilheyraþví,“ segir Kristinn.Í grófum dráttum segir hannþetta vera afstöðu Frjálslyndaflokksins til þessa frumvarps.Ljótt bandormsfrumvarpHann segist einnig gagnrýna þáákvörðun að viðskipta- og iðnaðarráðuneytunumskuli hafa veriðskipt niður í tvö ráðuneyti. „HvaðBreytingar á lögum vegna tilfærslu verkefna innan StjórnarráðsinsFrumvarpið um breytingar á ýmsumlögum vegna tilfærslna verkefna innanStjórnarráðsins hefur verið lagt fram áAlþingi. Í Bændablaðinu hefur þegar veriðgreint frá þeim breytingum sem að landbúnaðisnúa með samruna landbúnaðarogsjávarútvegsráðuneyta. Þá hefur veriðákveðið að landbúnaðarskólarnir færist frálandbúnaðarráðuneyti til menntamálaráðuneytis.Sömuleiðis munu Skógrækt ríkisinsog Landgræðslan færast frá landbúnaðarráðuneytinutil umhverfisráðuneytisins.Helstu efnislegar breytingar tengjast sameiningumatvælaeftirlits hjá Landbúnaðarstofnun,sem lagt er til að fái heitið Matvælaeftirlitið, tilsamræmis við aukin verkefni. Rétt er að takafram að ekki hefur verið talin ástæða til að geraá þessu stigi allsherjartillögu um breytingu ílögum á nöfnum ráðuneyta sem breytast umáramót.Helstu breytingar sem fólgnar eru í frumvarpinueru:Í 1. þætti frumvarpsins er að finna tillögu umlagabreytingar vegna flutnings sveitarstjórnarmálafrá félagsmálaráðuneyti til samgönguráðuneytis.Í 2. þætti frumvarpsins eru lagðar til breytingará lögum vegna flutnings ferðamála frásamgönguráðuneyti til iðnaðarráðuneytis.Í 3. þætti frumvarpsins eru breytingar lagðartil vegna flutnings alferða frá samgönguráðuneytitil viðskiptaráðuneytis.Í 4. þætti frumvarpsins eru lagðar til breytingará lögum um búnaðarfræðslu vegna fyrirhugaðsflutnings menntastofnana landbúnaðarinsfrá landbúnaðarráðuneyti til menntamálaráðuneytis.Samkvæmt lögum um rannsóknir í þáguatvinnuveganna segir að á vegum LandbúnaðarháskólaÍslands skuli stundaðar rannsóknir íþágu landbúnaðarins á sérstöku rannsóknasviðier hafi aðgreindan fjárhag frá annarri starfsemiLandbúnaðarháskóla Íslands. Miðað er viðað þetta ákvæði haldist óbreytt.Samtals nema tekjur Landbúnaðarháskólansá Hvanneyri tæpum 885 millj. kr. á ári samkvæmtfjárlögum 2007, en þar af eru um 270millj. kr. sértekjur. Gert er ráð fyrir að núverandifjárframlög og sértekjur skili sér að fullu tilLandbúnaðarháskóla Íslands. Í annan stað munusjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra og menntamálaráðherrastanda í sameiningu að gerð rannsóknasamningsvið skólann til þriggja til fimmára. Afnot Landbúnaðarháskólans af jörðum áforræði landbúnaðarráðuneytis haldast óbreytt.Í 5. þætti frumvarpsins er lagt til aðstjórnsýslulegt forræði og ábyrgð á Skógræktríkisins og Landgræðslu ríkisins færist frálandbúnaðarráðuneyti til umhverfisráðuneytis.Samhliða þessum breytingum eru gerðar tillögurum lagabreytingar til að einfalda framkvæmddýraverndar og til að tryggja betursjónarmið umhverfisverndar við innflutningá dýrum. Áfram verður unnið að endurskoðunlaga um búfjárhald og laga um dýraverndtil að skýra valdmörk og einfalda stjórnsýslu ímálaflokknum.Samkomulag er á milli viðkomandi ráðuneytaum að fjármunir til verkefnisins Bændurgræða landið, sem ætlaðir eru til uppgræðsluá heimajörðum bænda og eru nú á fjárlagaliðLandgræðslunnar, verði á forræði og fjárlagaliðsjávarútvegs- og landbúnaðarráðuneytis.Þá munu sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherraog umhverfisráðherra standa í sameininguað gerð rannsóknasamnings við RannsóknastöðSkógræktar ríkisins á Mógilsá til þriggja tilfimm ára um rannsóknir í þágu skógræktar, ífyrsta sinn á árinu 2008. Fjármunir til hagnýtrarannsóknaverkefna á sviði landbúnaðar, sem núeru viðfangsefni Rannsóknastöðvar Skógræktarríkisins á Mógilsá, verða áfram hjá sjávarútvegs-og landbúnaðarráðuneyti. Gert er ráð fyrirað sjávarútvegs- og landbúnaðarráðuneytið ísamráði við Bændasamtök Íslands og umhverfisráðuneytigeri samning til þriggja ára viðSkógrækt ríkisins um að Rannsóknastöðin aðMógilsá annist tilteknar rannsóknir í þágu landbúnaðarfyrir a.m.k. andvirði þeirrar fjárhæðarárlega með sama hætti og verið hefur til þessa.Í 6. þætti er að finna tillögur um lagabreytingarvegna fyrirhugaðs flutnings vatnamælingafrá iðnaðarráðuneyti til umhverfisráðuneytis.Í 7. þætti frumvarpsins er lagt til að stjórnsýslulegtforræði og ábyrgð matvælamála semnú heyra undir umhverfisráðuneytið flytjistá forræði sjávarútvegs- og landbúnaðarráðuneytis.Í 8. þætti frumvarpsins er lagt til að málefnier varða Nýsköpunarsjóð atvinnulífsins verðiflutt frá viðskiptaráðherra til iðnaðarráðherra.Samkvæmt 1. tölul. 8. gr. reglugerðar umStjórnarráð Íslands eru nýsköpun og tækniþróuná meðal þeirra verkefna sem fallaundir verksvið iðnaðarráðuneytisins. MálefniNýsköpunarsjóðs atvinnulífsins hafa hins vegarheyrt undir viðskiptaráðuneytið.Í 9. og 10. þætti frumvarpsins er að finnasmávægilegar breytingar er varða tillögur umað Einkaleyfastofa og hugverkaréttindi ogbreytingar sem leiða af flutningi málefna ervarða fasteignir frá dómsmálaráðuneyti til viðskiptaráðuneytis.Þingmenn hans muni ekki standagegn frumvarpinu þótt þeir séuekki tilbúnir að skrifa upp á allarbreytingatillögurnar.,,Ég vildi gjarna sjá atvinnuvegaráðuneytiverða til og éger þeirrar skoðunar að ráðuneytinættu bara að vera átta. Núerum við með jafnmarga ráðherraog Austurríkismenn semeru með átta milljónir íbúa. Mérþykir það of mikið í lagt að verameð tólf ráðherra á 63ja mannaþingi. Slíkt gerir stöðu ráðherraof sterka í litlum þingflokkum.Dæmi um það var til að myndaFramsóknarflokkurinn í síðusturíkisstjórn með sex ráðherra í tólfmanna þingflokki. Víðast hvarerlendis, þar sem ráðherrar erutólf, eru þingmennirnir um eðayfir 200. Þar með er vald ráðherrannaí þingflokkunum minnaen vald þingflokkanna miklumeira en hjá okkur,“ segir KristinnH. Gunnarsson. S.dóreiga sveitarstjórnarmálefni að geraí samgönguráðuneytinu?“ spyrGuðni. Sömuleiðis segist hanngagnrýna þá verkefnatilfærslu semblasi við í bandormsfrumvarpinusem forsætisráðherra hefur lagtfram. Hann segir það vera eitthvertljótasta bandormsfrumvarpsem komið hafi fram á Alþingi. Íþví séu atriði sem Ingibjörg Sólrúnog Geir H. Haarde hafi samið umsín í milli og þingheimur standi núframmi fyrir.,,Hin faglega vinna við frumvarpiðá eftir að fara fram og þaðverða ekki margar vikur til aðskoða þau mistök ofan í kjölinnsem verið er að gera. Ég tel það tilað mynda gríðarleg mistök að færaskógrækt og landgræðslu frá landbúnaðarráðuneytinutil umhverfisráðuneytisins.Þessar greinar tilheyralandbúnaði og eiga ekkerterindi til umhverfisráðuneytisins.Vísindamenn í skógrækt og landgræðslueiga að sjálfsögðu að verameð landbúnaðinum. Landgræðslaner framkvæmdastofnun sem vakiðhefur athygli um allan heim. Húnhefur unnið náið með íslenskumbændum og hefur mörg verkefniá sinni könnu sem snúa að landbúnaði.Ég vona að bændur ogallir þeir sem unna skógrækt oglandgræðslu taki nú á og reyni aðkoma vitinu fyrir stjórnarflokkana íþessum efnum vegna þess að þessiverkefni tilheyra landbúnaðinum,“segir Guðni.Alvarleg mistökHann segir að landbúnaðarháskólarnirá Hólum og Hvanneyri séuatvinnuvegaháskólar sem sinnimikilli þjónustu við landbúnaðinnenda byggðir upp sem slíkir. Þessvegna eigi þeir að tilheyra landbúnaðarráðuneytinuog menn verði aðfara afar vel yfir þetta mál áður enákvörðun um flutning þeirra verðitekin.,,Ef það gerist að landgræðslanog skógræktin verði flutt tilumhverfisráðuneytisins og ennfremur landbúnaðarháskólarnir,verða nánast allir vísindamennlandbúnaðarins farnir frá landbúnaðarráðuneytinuog landbúnaðinumyfir í umhverfisráðuneytið ogmenntamálaráðuneytið, þar meðtaldar kynbóta- og rannsóknarstöðvarlandbúnaðarins. Það tel égmjög alvarleg mistök og að það séekki hægt að koma svona fram viðlandbúnaðinn. Þetta er bæði skilningsleysiog óvirðing við hann,“sagði Guðni Ágústsson. S.dór

13Bygging fjölnotaíþróttahúss í Hrísey gengur velFramkvæmdum við nýtt fjölnotaíþróttahús og endurbæturá sundlauginni í Hríseymiðar vel og er verkið á áætlun.Áætlað er að verkinu ljúki íjúní næsta sumar.Fjölnota íþróttahúsið er rúmlega600 fermetrar og stendurvið sundlaugina og verður notaðí tengslum við hana. Í því verðurm.a. íþróttasalur, aðstaða fyrir líkamsræktog kennslueldhús og þarverða búningsklefar sem samnýtastmeð sundlaug. Á efri hæð erstórt herbergi sem unnt er að notatil fundarhalda eða tómstunda.Gerðar verða miklar endurbæturá sundlauginni sem gera hanahentugri til sundkennslu. Einnigverða um 300 m² byggðir viðsundlaugarhúsið þar sem verðabarnalaug og heitir pottar. Búiðer að steypa upp húsið og viðbygginguvið sundlaug, einangraog klæða. Allir gluggar og hurðireru ísett og glerjun er að mestulokið ásamt því sem verið er aðmála innveggi. Aðalverktaki erVölvusteinn og kostnaður verðurrúmar 300 milljónir króna.Íþróttaaðstaða Hríseyingarmun gjörbreytast í kjölfar nýjubyggingarinnar og börnin íeynni, sem ekki hafa áður kynnstalmennilegri íþróttaaðstöðu innandyra,kætast eflaust mjög.Ný fjárrétt verður reist á HúsavíkHaustslátrun er lokið hjá Norðlenskaá Húsavík. Heildarfjöldisláturfjár var 80.236, samanboriðvið 81.769 haustið 2006.Meðalþungi dilka var sem næst15,2 kg, en endanleg tala liggurekki fyrir. Sláturtíð stóð yfirí 43 daga, ívíð skemmri tíma ení fyrra, enda sláturfé nokkrufærra en þá.Verulegar endurbætur verða gerðará fjárrétt sláturhúss félagsins áHúsavík, þær munu bæta aðstöðustarfsfólks og fjáreigenda auk þess aðspara vinnu. Núverandi fjárrétt verðurrifin og ný rétt sett upp frá grunni.Að jafnaði safnast allt að 40 tonn afskít undir grindum fjárréttarinnar oger mikil vinna við að hreinsa hann úteftir hverja sláturtíð.Nýja fjárréttin verður á lofti, efsvo má segja, þannig að unnt verðurað hreinsa skítinn út með vél.Gólf nýju réttarinnar, sem kemurí einingum hingað til lands fráBretlandi, verður úr plasti. Stefnter að því að setja nýju réttina uppí febrúar á næsta ári og munu seljendurkoma hingað til lands ogannast verkið að því er fram kemurá vef Norðlenska.NæstaBændablaðkemur út20. nóvemberBændablaðið | Þriðjudagur 6. nóvember 2007Nýjar og notaðarVélarMcCormick MC 115Árgerð ’05takkaskipt,ekin 1376 tímaStoll Róbust 30 tæki.DEUTZ Agrotron K110. . . alvöru þýsk dráttarvél !Velgerdobble action rúllusamstæðaÁrgerð ´04McCormick MC 105Árgerð ´07Ekin 340 tímaStoll Robust 15Keeman Klassic 170fóðurvagnÁrgerð ’06DEUTZ-FAHR Agrotron K110býðst nú á sérstöku tilboðsverðifram að 30. nóvember n.k.Nú í takmarkaðan tíma bjóðum við þýsku DEUTZ-FAHRAgrotron K-110 dráttarvélarnar á sérstöku tilboðsverði sem erum 500.000 krónum undir venjulegu verði!Agrotron K-110 dráttarvélarnar eru löngu búnar að sanna sighér á landi þar sem saman fer einstaklega sparneytinn og kraftmikill6 strokka DEUTZ díselmótor og níðsterk vökvaskiptingfrá ZF. Ökumannshúsið er eitt það besta og þægilegasta semvöl er á í dag. Og lipurð vélarinnar er ótrúleg.Bændur, látið ekki þetta einstaka tækifæra ganga ykkur úrgreipum. Hafið samband sem fyrst og kynnið ykkur nánarþetta frábæra tilboð okkar á þýsku DEUTZ-FAHR AgrotronK-110 dráttarvélunum.Ve r ð a ð e i n s k r. 5 . 3 0 0 . 0 0 0 - * ) á n v s kP r o f i L i n e l ú x u s p a k k i k r. 4 0 0 . 0 0 0 - * )á n v s k*)Verð til bænda á lögbýlum. Tilboðið gildir til 30. nóvember 2007 eða meðan birgðir endast.Staðalbúnaður:• 118 ha 6 strokka sparneytinn DEUTZ mótor• Vökvaskiptur ZF gírkassi (24x8)• Öflugur kúplingsfrír vökvavendigír• Vökvakerfi samtals 83 lítrar, 200 bar.• Lyftigeta beislislyftu 6220 kg• Þrjár vökvasneiðar (6 vökvaúrtök)• Vökvavagnbremsutengi• Lyftutengdur vökvaskotkrókur• Rafstýrt beisli með EHR stýrikerfi.• 4ra hraða aflúrtak, 540/540E/1000/1000E• 180 lítra eldsneytisgeymir• 6 pósta ökumannshús með fjöðrun• Loftpúðasæti með öryggisbelti. Farþegasæti.• Öflug miðstöð með loftkælingu (A/C)• Útvarp með geislaspilara• Loftlúga úr gleri.• 10 öflugir ljóskastarar. Afturrúðuþurrka• Flothjólbarðar: 540/65R24 & 540/65R38ProfLine lúxuspakki:• 85 lítra álagsstýrð vökvadæla• 33 lítra sérbyggð stýrisdæla• PowerCom rafstýrikerfi• APS sjálfskipting á alla milligíra• Fjórar rafstýrðar vökvasneiðar (8 úrtök)• Tölvustýrð miðstöð með A/CCase 895Árgerð ’92með Tríma tækjumOrkel 1250Árgerð ´00Með hnífa og netMcHale Fusion rúllusamstæðaÁrgerð ’04Þ Ó R H F | R e y k j a v í k : Á r m ú l a 1 1 | S í m i 5 6 8 - 1 5 0 0 | A k u r e y r i : L ó n s b a k k a | S í m i 4 6 1 - 1 0 7 0 | w w w. t h o r. i s

14Bændablaðið | Þriðjudagur 6. nóvember 2007Háskóli í heimabyggð eykurþekkingarstig samfélagsins, eflirnýsköpun og frumkvöðlaanda íatvinnulífi og menningu, hannhefur bein áhrif á búsetuþróunog er áhrifamikil byggðaaðgerðsem virkar á fjölbreyttan hátt.Þetta segir Skúli Skúlason rektorHólaskóla - Háskólans á Hólum.Háskólinn á Hólum hefur markaðsér þá stefnu til næstu fimmára að efla allar deildir skólanssem öndvegissetur á alþjóðleganmælikvarða, enda segir Skúli aðframtíð háskóla á Íslandi verðiað skoða í alþjóðlegu samkeppnisumhverfi.„Jafnvel lítill skóli norður ílandi, í 5.000 manna samfélaginorður í Skagafirði verður að hugsaá þessum nótum, við lifum oghrærumst í alþjóðlegu samkeppnisumhverfi.Háskólaumhverfið ermeð þeim hætti nú að við verðumað huga að þeim árangri sem viðgetum náð í því að mennta fólk,stunda öflugar rannsóknir og aflanýrrar þekkingar, allt verður þettaað vera sambærilegt við það bestasem gerist í heiminum,“ segirSkúli Skúlason rektor Hólaskóla-Háskólans á Hólum segir stefnt að því aðstyrkja alla starfsemi skólans:Eflum allar deildir sem öndvegisseturá alþjóðlegum mælikvarðaSkúli. Hann segir að Hólamenn hafilagt mikla vinnu að undanförnu ístefnumótun, enda þurfi að hugavel og vandlega að því hvernig litlirskólar, líkt og Háskólinn á Hólum,eigi að ná árangri í samkeppni viðstærri háskóla heima og í útlöndum.„Við horfðum meðal annars tilþeirra auðlinda sem við höfum hérá svæðinu, náttúrunnar, sögunnarog menningarinnar. Og það eruekki margir skólar sem geta státaðsig af því sem við höfum hér á bæjarhlaðinu,“segir Skúli.Meginmarkmiðið að styðja viðnýsköpun, framþróun og vöxtÞrjár deildir eru við Háskólann áHólum, ferðamáladeild, fiskeldisogfiskalíffræðideild og hrossaræktardeildog er skólinn miðstöð fyrirkennslu og rannsóknir í hrossaræktog hestamennsku, fiskeldi og ferðaþjónustuí dreifbýli. MeginmarkmiðHáskólans á Hólum er að styðjavið nýsköpun, framþróun og vöxtí þessum atvinnugreinum með öflugumennta- og rannsóknarstarfi.Við skólann er einnig unnt að sækjaendurmenntun í áðurnefndumfræðigreinum og eins veitir hannalmenningi fræðslu í þessum greinum.Áhersla er lögð á að þróa starfseminaí anda sjálfbærrar þróunarvið nýtingu náttúruauðlinda, virkrarbyggðastefnu og nýsköpunar.„Við höfum lagt mikla vinnu íað skoða hvaða leiðir eru færar fyrirlitla háskóla í dreifbýli, þeir þurfaað okkar mati að vera sérhæfðir,byggja á sterkum tengslum og samstarfiog markmið þeirra þurfa aðvera skýr. Við höfum markað okkurþá stefnu að rækta okkar sérstöðu,efla deildir skólans enn frekar ogleggja ríka áherslu á rannsóknaogþróunarverkefni auk þess aðbyggja upp góða aðstöðu. Þá máekki gleyma því að skólinn byggirá langri og merkri sögu menntaog menningar á Hólum, síðan árið1106,“ segir Skúli. Við viljum einnigtaka þátt í að auka framboð ogaðgengi að víðtækri háskólamenntuná okkar svæði, m.a. með samvinnumilli skólastiga og samstarfivið aðra háskóla.Háskólinn á Hólum býður semfyrr segir upp á nám sem felur í sérAuk almenns skólahalds sinnir Háskólinn á Hólum staðarhaldi á Hólummeð það að markmiði að viðhalda reisn þessa sögu- og helgistaðar ogefla gott mannlíf á Hólum. Skúli rektor við Hóladómkirkju.ákveðna sérstöðu sem stutt er meðvaxandi rannsóknastarfi á öllumbrautum. Uppbygging akademískrarstarfsemi við skólann byggir einnigá nánu samstarfi við háskólastofnanirhérlendis sem erlendis. Þettasamstarf eykur gildi þess náms semboðið er upp á og gefur nemendumskólans færi á fjölbreyttum valkostum.Ferðamál, fiskeldi og hestarFerðamáladeild Háskólans á Hólumbýður upp á háskólanám í ferðamálafræðimeð áherslu á náttúru ogmenningu, annars vegar diplomanám,eitt ár og hinsvegar til BAgráðu,þriggja ára nám. Markmiðmeð náminu er m.a. að stuðla aðábyrgri uppbyggingu og þróunferðaþjónustu um land allt. Áherslaferðamálanámsins hefur frá upphafiverið á ferðaþjónustu sem tengistmenningu og náttúru viðkomandisvæðis. Það er ferðaþjónusta sembyggir á hugmyndafræði sjálfbærrarþróunar og hefur það m.a.að markmiði að stuðla að aukinniþekkingu bæði gesta og gestgjafa ánáttúru- og menningarverðmætum.Markmið fiskeldis- og fiskalíffræðideildarer að afla og miðlaþekkingu á sviði sjávar- og vatnalíffræði,fiskeldis og fiskalíffræði.Deildin er miðstöð rannsókna,kennslu og endurmenntunar í sjávar-og vatnalíffræði, fiskeldi ogfiskalíffræði. Þá stuðlar deildin aðfaglegri uppbyggingu fiskeldis íanda sjálfbærrar þróunar. Í náminuer lögð sérstök áhersla á að nemendurlæri að temja sér gagnrýnahugsun og undirbúa þá undir aðtaka að sér forystuhlutverk í þróunatvinnuvegarins. Sérstaða fiskeldisnámsinsvið Háskólann á Hólummótast af áherslu á líffræðilegar ogtæknilegar hliðar fiskeldis.Deildin er stærsta miðstöð fiskeldisrannsóknaá Íslandi og hefuraðgang að einni bestu aðstöðuá þessu sviði hérlendis í VerinuVísindagörðum á Sauðárkróki..Sérfræðingar skólans vinna að fjölbreyttumrannsókna- og þróunarverkefnumá sviði fiskeldis, fiskalíffræðiog vistfræði. Nýhafnar erutilraunir með eldi sjávarfiska enskólinn hefur um árabil unniðað rannsóknum og kynbótum ábleikju. Nemendur taka virkanþátt í þessu rannsókna- og þróunarstarfiog fá þannig að kynnastaf eigin raun nýjungum í fiskeldi.Deildin á í formlegu samstarfi viðfjölda háskóla hérlendis og erlendisá sviði kennslu og rannsókna.Til marks um umsvif rannsóknamá geta þess að sértekjur skólansvegna fiskeldisrannsókna eru um40 milljónir á ári.Markmið hrossaræktardeildar erað veita fagmenntun á sviði hrossaræktar,tamninga, reiðmennsku ogreiðkennslu og að vinna að þróun ognýsköpun með rannsóknarstarfsemi.Með þessum hætti verði stuðlað aðaukinni arðsemi í atvinnugreininni,útbreiðslu hestamennskunnar ogvelferð hestanna. Deildin er alþjóðlegmiðstöð menntunar og rannsóknaá sviði hrossaræktar, tamninga,reiðmennsku og reiðkennslu,enda sækja námið fjöldi erlendranemenda. Deildin hefur mjög góðaaðstöðu, hesthús og reiðhallir.Vaxtartillögur gera ráð fyrir fjöldanýrra starfa„Stefna skólans til næstu fimm áragerir ráð fyrir að við eflum allardeildir sem öndvegissetur á alþjóðlegummælikvarða,“ segir Skúli engangi vaxtatillögur skólans eftir mábúast við að allt að 30 ný störf á áriverði til á svæðinu næstu árin. Núþegar skapar þekkingarsamfélagiðá Hólum allt að 80 störf. Gangi allteftir sem áætlað er verða nemendurHáskólans á Hólum um 300 talsinsinnan fárra ára, árið 2010. „Þaðmá eiginlega segja að Hólar séu aðbreytast úr lögbýli í þéttbýli. Hérbúa nú um 150 manns og við höfumséð þetta samfélag hér þroskast ínýjar áttir, nýtt samfélag fæðast efsvo má segja. Hér er mikið af ungufólki sem best má sjá á aldurssamsetninguíbúanna, stærstu bekkirgrunnskólans á staðnum eru gjarnanþeir yngstu. Samfélagið hér beröll einkenni þess hvernig háskólastarfhefur áhrif á umhverfi sitt,það beinlínis blómstrar. Ég nefnistundum í þessu samhengi dæmiaf því þegar háskóli var stofnaðurí Umeå í Svíþjóð á sínum tíma.Valið stóð á milli tveggja bæja,Umeå og Sundsvall. Sá fyrrnefndi,sem fékk háskólann er nú stór ogöflugur, hinn stendur í stað,“ segirSkúli og nefnir að auki að mýmörgdæmi af svipuðu tagi megi nefnafrá Bandaríkjunum. Nærtækast séað nefna Stanford í því samhengi,sem upphaflega var sveitabær þarsem heimafólk fékkst við að kynbætahross, en nú þyki samnefndurháskóli einn sá alflottasti um víðaveröld.Háskólarnir eru gífurlega sterkt aflHann kveðst oft og iðulega ámannamótum minnast á hversuhrikalega sterkt afl háskólar eru,einkum og sér í lagi fyrir hinardreifðari byggðir. „Í landi sem erauðugt eins og Ísland á að beinamiklu fé inn í háskóla í dreifbýli.Þegar rætt er um landsbyggð ogatvinnuuppbyggingu tel ég að auksamgöngubóta er stórfelld uppbyggingmenntunar á háskólastigiþað sem mestum árangri skilar. Égfullyrði að ef okkar fimm ára áætlungengur eftir verður atvinnulífhér á svæðinu mun fjölbreyttara enþað er nú. Það mun gerast í kjölfarþess nýsköpunarkrafts sem háskólastarfiðleysir úr læðingi og þessfjármagns sem laðast að svæðinumeð þeim. Að hafa háskóla heimaí héraði breytir ímynd svæðisins,fyrirtæki sjá sér hag í að starfa ínámunda við þá, þar er menntaðfólk til staðar, eitthvað að gerast ogþar vill fólk vera. Þeir nemendursem sækja nám í háskólana skapajákvæðan anda og hafa gríðarlegáhrif með nýsköpun sinni,” segirSkúli. „Það er ekkert launungarmálað háskólarnir eru að taka forystuhvað varðar uppbyggingu samfélagsins.“Skúli segir að samkvæmt stefnuskólans sé ætlunin að auka rannsóknirog koma á meistaranámi, ogsíðar doktorsnámi. Þegar er í boðimeistaranám í sjávar- og vatnalíffræðivið skólann. Mikið samstarfer einnig við aðra skóla ogstofnanir og má í því sambandinefna að nú fyrr á árinu var skrifaðundir samning um samstarf viðLandbúnaðarháskóla Íslands umsameiginlegt BS-nám í hestafræðumog eins við Háskóla Íslandsvarðandi nám í sjávar- og vatnalíffræði.Í báðum tilvikum fá nemarnauðsynlegan grunn í skólunumsyðra en sækja sér svo sérhæftnám við Háskólann á Hólum aðþví loknu. „Við höfum áður átt gottsamstarf við þessa skóla og þaðhefur einungis komist á vegna þesstrausts sem skapast hefur á milliþeirra. Hið sama gildir einnig varðandisamstarf okkar við erlendaháskóla sem við störfum með,“segir Skúli.Atvinnugreinarnar sem tengjastnáminu í örum vextiLiður í að styrkja deildir skólansfelst einnig í því að lögð er áhersla áað auka framboð þeirra á námsleiðum.Sem dæmi má nefna að nýlegahófst nám í viðburðarstjórnun viðHáskólann á Hólum, í samvinnuvið HÍ var boðið upp á námskeiðí sögutengdri ferðaþjónustu og þáer verið að þróa nám í hestatengdriferðaþjónustu. Undirbúningurstendur yfir við þriggja ára nám íreiðkennslufræðum sem væntanlegahefst næsta haust. Tveir sumarkúrsarhafa verið í boði í tengslum viðHólarannsóknina, fornleifauppgröftá Hólum og víðar í Skagafirði, ogFornverkaskólinn hefur þegar tekiðtil starfa í samstarfi við ByggðasafnSkagfirðinga og FjölbrautaskólaNorðurlands vestra, en um er aðræða nám þar sem sjónum er beintað menningararfi þjóðarinanr, einkumog sér í lagi verkmenningararfihennar. Þá stendur skólinn ásamtVígslubiskupi á Hólum og HÍ aðGuðbrandsstofnun sem sinnir m.a.miðlun sögu, helgi og menningar áHólum.“Skúli bendir líka á að atvinnugreinarnarsem tengjast náminuséu í örum vexti. Það hefurorðið sprenging í ferðamálunumog mikill vöxtur á liðnum árum.Hestamennskan er risastór grein,stærsta útflutningsgrein landbúnaðarinsnú um stundir og fjölmargirsem sækja sér nám á því sviði. Loksmá nefna að nú á tímum kvótaniðurskurðarþurfum við að huga aðnýsköpun og finna nýjar leiðir t.d.með fiskeldi og sjávarlíffræði, þaðer einfaldlega krafa samtímans.”Myndir og texti: MÞÞ

15Bændablaðið | Þriðjudagur 6. nóvember 2007Skeiða- og Gnúpverjahreppur:Fimm fyrirtækjum úthlutað styrkjum til markaðssetningarSveitarstjórn Skeiða- og Gnúpverjahreppshefur úthlutað fimm fyrirtækjum styrkjum tilmarkaðssetningar á fyrirtækjunum. Þetta eruVélaverkstæði Einars Guðnasonar, Kertasmiðjanehf., Finnbogi Jóhannsson vegna tveggja sumarbústaða,Hótelfélagið Skyggnir ehf. og HótelHekla.„Hugsunin á bak við þetta er að það skiptir miklumáli fyrir sveitarfélagið að hér starfi öflug fyrirtæki.Styrkur nemur 20% af álögðum fasteignasköttum oger því misjafnt hve háa upphæð aðilar fá. Rétt er aðundirstrika að það eru bara fyrirtæki sem eru skráðhér í sveitarfélaginu sem hafa rétt til að sækja um.Fyrirtæki, sem eru með starfsemi hér en ekki lögheimili,eiga ekki rétt á styrkveitingu,“ sagði SigurðurJónsson sveitarstjóri, aðspurður um málið. MHHBúfræðikennariKínverska sendinefndin ásamt fulltrúum íslenskra bænda. Blaðið treystirsér ekki til að nafngreina hópinn að þessu sinni og vonar að lesendur takiþað ekki óstinnt upp!Kínverskir bændur horfa til íslensks landbúnaðarFjöldi gesta kemur árlega í heimsókn til Bændasamtakanna til þessað fræðast um íslenskan landbúnað. Kínversk sendinefnd, sem í vorum.a. framkvæmdastjórar hjá héraðssamtökum bænda í Peking, áttilangan fund með fulltrúum íslenskra bænda á dögunum. Markmiðheimsóknarinnar var að kynna sér hvernig íslenskir bændur hagasínum málum en m.a. bar á góma stuðningur við landbúnað hérlendis,tollamál, eignarhald á bújörðum og samskipti íslenskra bændavið ríkisvaldið. Kínverjarnir virtust hafa mikinn áhuga á íslenskummjólkurvörum sem þeir lofuðu í hástert. Að þeirra sögn er vaxandimarkaður fyrir hágæðamatvörur í Kína enda miklir uppgangstímarí landinu.2,4 milljónir tonna af kindakjöti og 20 þúsund vinnumenn!Gestirnir sögðu frá aðstæðum í Kína sem eru harla ólíkar því sem íslenskirbændur eiga að venjast. Þar í landi þekkjast t.d. samyrkjubú sem erumeð 20 þúsund manns í vinnu en allt landbúnaðarland er í eigu ríkisinssem framleigir það til bænda. Kínverjar eru án efa mestu matvælaframleiðendurí heimi. Þeir framleiða 2,4 milljónir tonna af kindakjöti en tilsamanburðar framleiða Nýsjálendingar rúmlega 500 þúsund tonn en viðÍslendingar um 8,6 þúsund tonn! Þegar litið er til heimsframleiðslu á kjötiá Kína 28,5% hlut en Bandaríkin um 15%.Landbúnaðarháskóli Íslands óskar eftir að ráða til starfa kennara við starfs- ogendurmenntunardeild skólans. Starfið felst í umsjón með námsdvöl búfræðinema,bóklegri og verklegri kennslu í búfræði og skyldum greinum á búfræðibraut á Hvanneyri,ásamt kennslu á endurmenntunarnámskeiðum á vegum LbhÍ. Um er að ræða 100% starf.Umsækjandi þarf að geta hafið störf sem fyrst. Laun eru samkvæmt kjarasamningiviðkomandi stéttarfélags og fjármálaráðherra.Umsækjendur hafi háskólapróf í búvísindum eða sambærilega menntun.Æskilegt er að viðkomandi hafi reynslu af búskap, sérstaklega nautgriparækt.Áhersla er lögð á vandvirkni, skipulagshæfni, frumkvæði og sjálfstæði ívinnubrögðumLipurð í mannlegum samskiptumReynsla af kennslu er æskilegUmsóknarfrestur er til 15. nóvember 2007. Umsóknir sendist til forstöðumanns starfs- ogendurmenntunardeildar LbhÍ, Reykjum, Ölfusi, 810 Hveragerði.Öllum umsóknum verður svarað þegar ákvörðun um ráðningu liggur fyrir.Nánari upplýsingar um starfið veitir Guðríður Helgadóttir forstöðumaður starfs-ogendurmenntunardeildar í síma 433 5314, gsm 843 5314.

16Bændablaðið | Þriðjudagur 6. nóvember 2007Bryggjan sem Ómar byggði í fyrraer lykilatriði í framleiðslunni.að stærð en efni sem fer mest í gólfeða svokölluð steinateppi er 4-8mm. Síðan eru stærri flokkar semég er að reyna að koma í steypuefnien það er í vinnslu. Stærra efniðsem er í þróun er meðal annars nýttí svokallaðar síur sem Svíar nota tilað ná mengun úr vötnum þar semolíumengun er og þess háttar.“Flytur út fjörusteina í tonnavísVinsældir steinateppaÞað var fyrir hálfgerða tilviljun aðreksturinn þróaðist á þennan hátthjá Ómari og má það að vissu leytiþakka uppbyggingu síðustu árafyrir austan vegna byggingu álversins.Nú er svo komið að steinarnirí fjörunni veita þremur mannsatvinnu og útlit er fyrir að Ómarverði að auka við starfsfólkið.„Ég hafði verið að flytja steypuefnitil Reyðarfjarðar útaf álverinu.Einn daginn álpuðust svo nokkrirAmeríkanar hingað og bönkuðuupp á hjá mér en þeir höfðu áhugaá efninu. Þeir nota þetta í sundlaugar,múra þær að innan og þvo svosementið af. Það er allt svo stórt íBandaríkjunum en þetta fyrirtækisetur á 50 þúsund sundlaugar á ári.Þær eru þó ekki allar stórar. Siglter með efnið til Arizona og keyptuþeir 12 þúsund tonn af því á síðastaári,“ segir Ómar.„Nú hefur þetta þróast út í þessisteinateppi sem ég er að undirbúasölu á í Danmörku en það hefurvantað þennan lit sem ég er meðinn í þessa flóru. Þetta þykir hagkvæmtefni í Danmörku og Svíþjóð,það er fljótlegt að setja það á og fermikið í verslanir og á vélasali ogeinnig á heimili. Það er meiri vinnaí steinateppunum því það efni þarfað sigta, þvo og þurrka og setja þaðÓmar Antonsson bóndi á Horni íHornafirði nýtir nú efnið úr fjörunnisinni til atvinnureksturs ensteinarnir sem þar er að finnaeru um margt sérstakir. Nú flyturÓmar efnið út í skipsförmumtil Bandaríkjanna þar sem þaðer notað í sundlaugar en nýjastahugmynd Ómars er að nota efniðí steinateppi hérlendis og á Norðurlöndum.„Það er fyrst og fremst liturinnsem selur þetta efni en dökki liturinner sjaldgæfur. Síðan er efniðvel svorfið eftir hafið því það erumiklir straumar hér úti fyrir svo þaðer mikill kostur. Víða erlendis þarfað slípa efnið til í vélum til að geraþað sívalt í laginu og þá er það settí tromlur en sjórinn sér um það fyrirmig. Kosturinn við þetta er líka sáað efnið er mjög hreint þegar þaðkemur úr sjónum en ég þvæ það þólíka með ferskvatni. Annarsstaðarþarf að hreinsa þetta með miklumtilkostnaði,“ útskýrir Ómar.Sjálfbær námaÁ síðasta ári lét Ómar reisa bryggjuhjá sér í fjörunni sem er nánaststaðsett í námunni og segir hannsmíði hennar hafa gjörbylt ölluvinnsluferlinu.„Ég er með tíu kílómetra langafjöru sem er full af þessu efnisvo þetta er sjálfbær náma, eftirþví sem ég tek úr bætist meira í.Vandamálið varðandi efnið er flutningurog því er bryggjan lykillinn íað koma þessu frá sér fyrir skikkanlegtverð. Þetta er mest allt fluttút í skipsförmum,“ segir Ómar semlýsir jafnframt vinnsluferlinu:„Efnið er tekið úr fjörunni ogþað er sigtað í ákveðnar stærðir enþað eru nokkrar stærðir sem hægter að velja um. Efni sem ég sel tilBandaríkjanna er til dæmis 1-4 mmÓmar með sýnishorn af steinateppisem unnið er úr steinum í fjörunnihans.Hér til vinstri má sjá vinnslusvæðiðí fjörunni.síðan í poka. Markaðssetningin erjafnnauðsynleg og jafnmikil vinnaog annað og hún tekur mikinn tímaen borgar sig þó oftast nær,“ útskýrirÓmar.ehgÍ steinateppin eru notaðir 4-8 mm steinar en sérstaða efnisins er litur þessog hversu sívalir steinarnir koma beint úr hafinu.

17Bændablaðið | Þriðjudagur 6. nóvember 2007ÚTVEGGJAEININGAR ÚR TIMBRIHYGGSTU BYGGJA?● vandað (íslensk hönnun fyrir íslenskt veðurfarog að standast RB vottun, 10 ára reynsla)● fljótt (afgreiðslutími er 7-10 vikur– reising útveggja tekur ~ ½ dag)● ódýrt (útveggir í 200m 2 hús kosta frá ~ 2,9 millj.- m 2 í útvegg kostar ~ 18-22 þús)● sjálfur (við byggingu timburhúsa nýtisteigið vinnuframlag hvað best, sé þess óskað)Sprotahönnun ehf. / Suðurlandsbraut 16 / 108 ReykjavíkSími: 517 4200 / 864 1919 / netf: sprotahonnun@simnet.isKaupfélag Steingrímsfjarðarhefur sent frá sér fréttatilkynninguþar sem segir:„Kaupfélag Steingrímsfjarðarhefur í meira en eitthundrað árverið öflugur þátttakandi í verslun,atvinnu og mannlífi á Ströndum,bæði til sjós og lands.Undanfarin ár hefur reksturinnverið erfiður og flestar deildir reknarmeð tapi.Stjórnendur félagsins fengu þvíSævar Kristinsson hjá Netspor ehf,til að greina rekstur þess og komameð ábendingar um hvað megibetur fara, svo KSH nái betri árangrií að efla atvinnu- og búsetuskilyrðiá félagssvæðinu, laga reksturinn ognýta þau tækifæri sem felast í bættumsamgöngum og meiri ferðalögumfólks milli landshluta.Félagið hefur sterkan efnahagog hefur í sinni þjónustu trauststarfsfólk. Það nýtur álits sem áreiðanlegtfyrirtæki hjá sínum viðskiptaaðilum,stórum og smáum.Félagið nýtur velvildar margraíbúa svæðisins og skilnings á mikilvægiþess í atvinnu- og samfélagslegutilliti, því eru góðar líkur á aðþessi markmið náist.Hagur heimabyggðarNotaðar vélartil söluKomastu PC16R-2Árgerð 2006, vinnustundir 343Verð 26.100 €Á næstu vikum mun stjórn KSHkynna umbætur á rekstri félagsinsÞar sem meðal annars er stefnt að þvíað sameina allan verslunarreksturfélagsins á Hólmavík í einu húsnæði.Núverandi rekstur og væntanlegarbreytingar eru að sjálfsögðuekki yfir gagnrýni hafnar og öllumábendingum verður vel tekið,enda tilgangur þeirra sá sami oghjá Kaupfélagi Steingrímsfjarðar„Hagur heimabyggðar“.Aðspurður um fyrirhugaðarbreytingar sagði Jón Alfreðssonkaupfélagsstjóri að ekkert væri fastákveðiðum þær, umfram það semfram kemur í fréttatilkynningunni.Hann staðfesti þó að til stæði aðsameina allan reksturinn undir eittþak en ekki lægi fyrir hvort og þáhve mikið þyrfti að bæta við verslunarhúsnæðiðtil þess að svo gætiorðið, en í dag er söluskáli KSHrekinn í sér húsnæði þar sem einnigeru seldar bensín- og olíuvörur fráN-1. Jón sagði jafnframt að sölu ábyggingarvörum yrði haldið áfram,en það hefði verið eitt af því semtekið hefði verið til skoðunar aðhætta rekstri byggingarvörudeildar.kseSendum frítt um land allt!JeppadekkHeilsársdekk31" kr. 12.900(31x10.50R15)33" kr. 15.900(33x12.50R15)Úrval annarra stærða upp í 38".Felgustærð 15", 16" 17" og 18".Nánar á jeppadekk.isVið mælum með míkróskurðiAlorka • Vagnhöfða 6 • Sími 577 3080PIPAR • SÍA • 70622Komatsu PC15-8Árgerð 1999, vinnustundir 2.110Verð 10.900 €Komatsu PC95-2Árgerð 2005, vinnustundir 970Verð 66.380 €Komatsu PW110-1Árgerð 1999, vinnustundir 7.658Verð 45.180 €Komatsu WB97R-2Árgerð 2003, vinnustundir 1.500Verð 44.600 €Komatsu WB97S-2Árgerð 2005, vinnustundir 2.293Verð 61.980 €Komatsu WB97S-2Árgerð 2005, vinnustundir 4.462Verð 56.580 €argus 07-0852Lækjarmel 1-2 /// 116 ReykjavíkSími 535 3500 /// www.kraftvelar.is

18Bændablaðið | Þriðjudagur 6. nóvember 2007Búnaðarsamtök VesturlandsÆtla að vera vel undirbúinkomu óbyggðanefndarFlestir kannast við þær deilur ogþau málaferli sem sprottið hafaupp undanfarin misseri vegnahinna svonefndu þjóðlendumála.Þjóðlendunefnd ríkisins fer umog gerir kröfur fyrir hönd ríkisinsum að það eigi þetta eðahitt landsvæðið sem bændurtelja sig eiga. Bændur og aðrirlandeigendur hafa oftast nærekki verið nógu vel undirbúnirþegar kröfugerðin hefur litiðdagsins ljós.Búnaðarsamtök Vesturlandsætla ekki að láta slíkt henda sigþegar Óbyggðanefnd kemur íheimsókn á næsta ári. Því hafaBúnaðarsamtökin ráðið ÓðinSigþórsson, bónda í Einarsnesi,til að sjá um undirbúning málsinsfyrir landeigendur á félagssvæðinu,Borgarbyggð og fleiri sveitarfélög áVesturlandi ef þau hafa áhuga.Ætlum að vera viðbúinÓðinn sagði í samtali við Bændablaðiðað verkefni hans væri aðundirbúa landslagið fyrir landeigendurvarðandi þetta mál, í undanfaraþeirrar kröfugerðar semvæntanlega verður gerð á svæðinuum þjóðlendur.„Töfrandi staður með forvitnuog vinalegu fólki“,,Það hefur víða verið þannigað menn hafa ekki verið viðbúnirkröfugerðinni og því ekki undirþað búnir að takast á við þettaverkefni og kröfugerðin hefurkomið mönnum á óvart. Þá hafamenn farið að takast á um efnisatriðiná síðari stigum málsins semer ekki nógu gott. Hugmyndin hérhjá okkur er að koma sjónarmiðumog gögnum að á frumstigi til þessað draga úr umfangi málsins einsog kostur er,“ sagði Óðinn.Hann sagði að verkefnið væriað gæta þeirra sjónarmiða umeignarrétt á landi sem menn héldufram að væri innan þinglýstralandamerkja og þess vegna háðeinkaeignarrétti. Verkefnið væriþví að styrkja þetta sjónarmið einsog kostur væri.Hægt að afla gagnaÓðinn segir að þetta sé hægt meðþví að afla gagna og leggja þaufram. Síðan sé það þannig aðÓbyggðanefnd hafi ákveðna rannsóknarskyldusamkvæmt lögum.Það er réttur landeigenda að bendaá gögn sem þeir vilja láta rannsakaog til þess að það sé hægt verðamenn að vita hvaða gögn það eruog hvar þau er að finna. Hann segirað margir séu að velta þessu málifyrir sér á Vesturlandi. Hans hlutverksé ekki síst að leiða þá samanþannig að allur fróðleikur og öllvitneskja sem menn búa yfir komisaman upp á borðið á einum stað.Hnitsetning,,Þetta verkefni fléttast nokkuðsaman við annað verkefni semBændasamtökin hafa verið að undirbúaen það er að hnitsetja landamerkijarða. Það verkefni er sjálfstættút af fyrir sig en menn telja þaðskipta miklu máli að landamerkjumsé glögglega lýst og að menn séu áeinu máli um hvernig þeim sé háttaðþegar þjóðlendumálið kemur tilskoðunar og að ekki sé uppi vafimeðal heimamanna í þeim efnum,“sagði Óðinn.Hnitsetning jarða segir Óðinnað sé afar merkilegt frumkvöðlastarf.Í því felst að varðveita vitneskjuum landamerki og örnefni;hvar þau eru nákvæmlega staðsett.Hann segir nauðsynlegt, til þess aðglata ekki staðsetningu örnefna, aðhnitsetja þau.,,Menn mega ekki gleyma þvíað þeim fer óðum fækkandi semÓðinn Sigþórsson bóndi í Einarsnesi. Ljósm. ÁÞvita hvar örnefnin eru. Nú er þaðorðið svo að það verða eigendaskiptiá jörðum og þeir sem þekkjatil á svæðinu fara burt en þeir semtaka við eru öllum hnútum ókunnugir.Þess vegna liggur okkur áí þessum málum,“ sagði ÓðinnSigþórsson.S.dórÍ byrjun desember kemur út nýíslensk ferðabók um Ísland frábókaforlaginu The Bradt TravelGuide og nefnist einfaldlegaIceland. Höfundur bókarinnarer Bandaríkjamaðurinn AndrewEllis Evans sem fór heldur óhefðbundnarleiðir við efnisöflun sínaþar sem hann gaf sér góðan tímatil að kynnast landi og þjóð ogskrifaði mun ýtarlegri lýsingaren þekkist í slíkum bókum.Andrew Ellis Evans fæddistí Texas en ólst upp í Ohio í hópiníu systkina og er nú búsettur íWashington. Hann er landfræðingurað mennt og hefur unnið við greiningarfyrir NATO. Jafnframt móðurmálisínu talar Andrew rússneskuog frönsku. Hann hefur mikinnáhuga á ljósmyndun og hefur skrifaðþrjár ferðabækur; um Kænugarð(Kiev) og Úkraínu og nýjasta afurðhans er ferðabók um Ísland.Andrew kom fyrst til Íslandsárið 1999 en þá hafði hann lengiMykjuþjarkurVélaval-Varmahlíð hf.sími: 453-8888Ferðabók Andrews um Ísland, semnefnist Iceland, lítur svona út enhann fór heldur óhefðbundnar leiðirvið efnisöflun.dreymt um að koma hingað. Hannvar heillaður af landfræði landsins,stöðu þess í heiminum, magnaðritilvist og fólkinu. BlaðamaðurBændablaðsins náði tali af Andrewþar sem hann var staddur í Londonað leggja lokahönd á ferðabókinaum Ísland áður en hún fór í prentun.Af hverju ákvaðstu að skrifaferðabók um Ísland?– Eitt er að heimsækja land enég hef komist að því að besta leiðintil þess að kynnast landi er að skrifabók um það. Það neyðir mann til aðlæra eins mikið og mögulegt er ogtil að sjá eins mikið og mögulegter. Skrifin neyddu mig til að faraog sjá alla staði á Íslandi sem mighefur langað að sjá. Að auki finnstmér gaman að skrifa og að reyna aðútskýra þessa staði fyrir öðru fólki.Hvernig eru ferðabækur þínarfrábrugðnar öðrum ferðabókum?– Nú, þessi bók er mjög ýtarlegog yfirgripsmikil. Hún er 464blaðsíður, sem er nokkuð langt.Mig langaði til að skrifa góðanleiðarvísi fyrir ferðamenn og veitaþeim góða yfirsýn yfir sem flestastaði landsins. Mig langaði ekkitil að framleiða leiðarvísi sem einblíndieingöngu á aðal ferðamannastaðina.Mér finnst að minn leiðarvísirsé öðruvísi því hann býðurupp á margt á öllum svæðum, ekkiaðeins ferðamannastöðum. Kaflinnum Vestfirði er einn sá lengsti ogég skrifa mikið um litlu eyjarnar;Grímsey, Flatey, Papey, Vigur ogHeimaey, svo dæmi séu tekin. Fyrirmér eru þetta svo mikilvægir hlutaraf Íslandi.Hvaða tilfinningar berð þú tilÍslands?– Mér finnst erfitt að lýsa tilfinningummínum til Íslands. Þettaer staður sem ég hugsa mikið umennþá og ég vonast til að lærameira. Ég elska það að sjálfsögðuog ég er alvarlega heillaður af ölluplássinu og skringilegheitunum enmér finnst þetta stór og töfrandistaður. Þetta er svo dramatískt landog uppáhaldsiðja mín þar er bara aðkeyra um og stoppa síðan þegar égsé eitthvað fallegt. Það gerist oft áÍslandi. Á öðrum stöðum í heiminummyndi ég bara halda áfram aðkeyra en á Íslandi verð ég reglulegaað stoppa.Áttu þér uppáhaldsstað áÍslandi?– Ég á margar góðar minningarum marga staði. Mér líka velAndrew í Skaftholtsrétt á þessu ári þar sem hann tók fullan þátt í réttarstörfunum.þessir öfgastaðir á Íslandi þar semmanni líður eins og maður sé á ystubrún jarðar; Látrabjarg, Langanes,Hveravellir og Grímsey. Ég elskaSnæfellsnes og Austfirðina, sérstaklegaDjúpavog. Það er erfittfyrir mig að velja minn uppáhaldsstaðá Íslandi en ég held að ég gætifarið aftur og aftur á Vestfirðina ogaldrei orðið fyrir vonbrigðum. Égelska það svæði.Hvað fannst þér um íslenskuþjóðina?– Mér finnst Íslendingar einstakir.Fólkið er mjög jákvætt,greint, forvitið og mjög vinalegt.Ég var líka heillaður af því hversufólkinu er umhugað um land sittog hefðir. Það hefur svo heilbrigtviðhorf til lífsins. Ég naut aðstoðarmargra Íslendinga við gerð bókarinnarog er þeim mjög þakklátur.Þeir sem vilja fræðast meira umAndrew eða setja sig í sambandvið hann er bent á heimasíðu hans;www.walkedandwalked.com.ehg

19Bændablaðið | Þriðjudagur 6. nóvember 2007Kambar og hnífarLambeyrar.is hefur gert samning við ástralska fyrirtækið BeiYuan.BeiYuan er með framleiðslu í Kína en aðalmarkaðurinn er Ástralía ogNýja Sjáland. BeiYuan framleiðir um 150 tegundir af kömbum fyrirþennan markað.Endurbrýnum alla kamba og hnífa áður en þeir eru sendir til bænda.Ásmundur Einar DaðasonSími: 896-1231ÓTRÚLEGT VERÐ!BeiYuan rúningskambar.Verð: 2.000.- án vsk.Tegundir sem til eru á lager (breidd/flái):96/5, 92/5, 93/5, 96/7, 93/7, 92/7, 87/7BeiYuan rúningshnífarVerð: 400.- án vsk.Frí heimsending er innifalin í verði!LAMBEYRAR.ISLambeyrum371 Búðardalursími: 434-1278Netfang: lambeyrar@simnet.isVefsíða: www.lambeyrar.isHelgi Haukur HaukssonSími: 865-1717FlagheflarVinnslubreidd 2,5 mVerð kr. 268.000 m. vsk.H. Hauksson ehfSuðurlandsbraut 48108 ReykjavíkSími 588 1130 DeDion_Grillo_pallbill_071003_5dx10.ai 5.10.2007 15:19:56www.grillo.isVeldu Grillo PK10002.160.000 kr. án vsk.Frábær í vinnu við t.d.:• Skógrækt• Göngustíga• Girðingavinnu• Garðvinnu• Kirkjugarða• Golfvelli• Dísil 37 hö. 10 gíra.• Vinnuvélaskráning• Ber 1700 kg.• Mikil dráttargeta• Upphitað 2 manna hús• Tengi fyrir aflúrtak• Kemst um þrönga stígaAuðveldaðu þér verkið. Auktu á hagkvæmni í rekstrimeð Grillo vinnuvélum.Hjá DeDion færðu breiða línu sláttuvéla og burðarvagna á beltumog hjólum. frá hinum þekkta smávélaframleiðanda Grillo á Ítalíu.Aflaðu þér nánari upplýsingaKíktu á netið: www.grillo.isDeDion | Draupnisgötu 7L | 603 AkureyriSími 462 6900 | dedion@dedion.is | www.dedion.isSmávélar & Þjónusta

20Bændablaðið | Þriðjudagur 6. nóvember 2007Bækurnar aðvestan 2007Kæru bændur og búalið!Við leyfum okkur að vekja athygliykkar á nýju bókunum að vestan.Okkur er heiður að auglýsa þærhér í Bændablaðinu.Bækurnar að vestan fjalla fyrst og fremstum Vestfirði og Vestfirðinga, en eins ogallir vita eru Vestfirðingar nokkuð sérá báti. Ætli bækurnar um þá séu ekkidálítið sérstakar líka?DiddasögurReykjavíkurstrákur segir fráKristinn Snæland, Diddi, segir frá uppvaxtarárunum í Reykjavík,þar sem margt var brallað. Síðan var hann svo lánsamur að verasendur í sveit. Það varð honum til gæfu eins og mörgum öðrum.Þetta var á árunum 1940-50, þegar Ísland var að gjörbreytast.Höfundur segir meðal annars í formála:Ég kann að valda þeim vonbrigðum sem vænta þess að ég geti sagt fráillu atlæti, hungri, vosbúð, vinnuþrælkun eða barsmíðum. Sem beturfer leið allur þessi tími nánast sem sæla í sumri og sólaryl. Svona sáég, lifði og lærði þessi byltingarkenndu ár.Yfir húmsins hafeftir síra Ágúst Sigurðsson frá MöðruvöllumÞetta er þriðja bókin sem Vestfirska forlagið gefur út eftir síraÁgúst, þar sem segir frá kirkjum og kirkjustöðum á Vestfjörðumí stuttu og hnitmiðuðu máli. Í manns munni fjallar um staðinaí Barðastrandarsýslu og Kvöldlag við kirkjudyr segir frá Vestur-Ísafjarðarsýslu. Sú nýjasta, Yfir húmsins haf, fjallar um kirkjur ogstaði í Norður-Ísafjarðarsýslu. Alls eru þetta 43 kirkjusetur hérvestra sem fróðleiks- og sagnapresturinn segir frá með sínu fornalagi, en fáir ef nokkrir núlifandi fræðimenn skrifa slíkan texta semsíra Ágúst Sigurðsson.Um 500 ljósmyndir eru í þessari vestfirsku kirkjusögu og erþó Strandasýslan eftir. Margar þeirra hafa aldrei birst áður ogkennir þar ýmissa grasa. Ólíklegt er að nokkurs staðar séu samankomnar svo margar frásagnir í myndum af vestfirskum kirkjum, prestum, eiginkonum þeirraog niðjum, leikmönnum, kirkjulegu starfi og athöfnum sem í bókum Möðruvellingsins margfróða.Söfnun hans á myndum úr vestfirskum prestaköllum er með ólíkindum og lýsir miklum dugnaðiog þreki fræðiklerksins. En síra Ágúst á líka hauk í horni þar sem er eiginkona hans, Guðrún L.Ásgeirsdóttir, sem styður hann með ráðum og dáð.BrimaldaKönnunarsaga eftir Þorvarð HelgasonBrimalda segir frá ungum manni utan af landi, sem kemur afturá æskustöðvarnar eftir námsdvöl erlendis og stuttan starfstíma íReykjavík. Hann fór ungur að heiman undir sterkum áhrifumfrá afa sínum, sem var mikill guðspekisinni og áhugamaður umfélagslegt réttlæti.Þegar hann kemur aftur til að kenna í plássinu verður á vegi hansundarlegt fyrirbæri, þykir honum, draugur frá löngu liðinnitíð, lénsfyrirkomulag sem kallast manna á milli kvótakerfi.Hann ákveður að kynna sér þetta ófrýni, afturgengið á Íslandinútímans. Sagan segir frá þeirri könnun, sem og ýmsu öðru semhefur orðið og verður á vegi hans.Verð 2.900 krónur.Verð 3.980 krónur.Verð 1.900 krónur.Jón Sigurðsson forsetiLítil sögubók. Hallgrímur Sveinsson tók samanÞetta kver er ekki annað og meira en það sýnist vera: Örfá orð um Jónforseta handa alþýðu manna.Allir Íslendingar ættu að kunna skil á nokkrum grundvallaratriðum úrævi Jóns Sigurðssonar. Minnumst þess, að ef við gleymum sögu okkarer hætta á að við týnumst í eigin landi. Látum það ekki henda okkur,að þeir sem eiga að erfa landið viti ekki hvers vegna 17. júní var valinnþjóðhátíðardagur á Íslandi.Á nokkrum stöðum eru kaflar sem nefnast Til áherslu. Þá ættu semflestir, einkum þeir sem ungir eru, að læra utan að. Hinir eldri ættu aðhlýða þeim yngri yfir. Munið: Ungur nemur, gamall temur. Sumt afþví sem lært var í æsku muna margir ævilangt. Þá þarf ekkert að veraað fletta því upp í tölvu! Auk þess hafa allir gott af að læra eitthvaðutanbókar.Vissir þú hvílíkt afrek það var að halda úti Nýjum félagsritum í 30 ár? Vissir þú að Jón forseti sagði aðalgjört frelsi væri sama og agaleysi og óstjórn? Vissir þú að sá hlutur var varla til sem landar Jóns báðuhann ekki um að hjálpa sér með? Vissir þú að hann stundaði heræfingar í lífverði Danakóngs? Vissirþú að árið 1855 var Jón Sigurðsson illa staddur fjárhagslega, sem rekja mátti beint til starfa hans íþágu Íslendinga? Vissir þú að þá söfnuðu stuðningsmenn hans 47 ríkisdölum og 76 skildingum á ölluÍslandi honum til stuðnings? Og vissir þú að sama ár skutu Íslendingar saman 1480 ríkisdölum til aðreisa styttu af Marteini Lúther suður í Þýskalandi?Verð 390 krónur.SvalvogavegurKafli úr lífsbók minni ásamt vísnagátum,eftir Elís KjaranFallegur, skemmtilegur og hrikalegur eru lýsingarorð semnotuð hafa verið um útnesjaveginn hans Ella, sem ásíðari árum hefur verið kallaður Kjaransbraut. Nýlega varvegurinn útnefndur eitt af sjö merkilegustu mannvirkjum áVestfjörðum.Efnisyfirlit:• Svona vinna skapanornirnar• Nú var unnið af hugsjón• Geisli og orka fjallsins unnu með mér• Berghellan skurraði niður og fram í sjó• Að höggva með járnkarli spor í setlagið í Hrafnholum!• Fyrstu kynni af innanveggja Vegagerðarprelátum• Ráðherrar og þingmenn mæta á svæðið• Hver mældi fyrir þessum vegi?• Þórður á Múla og Knútur á Kirkjubóli mæta meðSteingrím• Tími kraftaverkanna er liðinn• Og áfram var haldið í Lokinhamra• Huldukonan í Bríeðarholti• Vegagerðarforystan sýndi fremur kulda og andúð• Elín Pálmadóttir: Í vegavinnu á klettakleif. Sannsögulegtævintýri af vegarlagningu og einstaklingsframtaki• 73 vísnagáturReyndu að ráða hana þessa:Í stofunni er ég staðlað parstundum ýtt á saltan mar.Í fornum veislum fagnaðarog flyt enn boðskap gleðinnar.Verð 1.700 krónur.

21Bændablaðið | Þriðjudagur 6. nóvember 2007Frá Bjargtöngum að Djúpi,10. bindiÍ bókaflokknum er fjallað um vestfirskt mannlíf að fornuog nýju. Hér er um að ræða rammvestfirskt efni, skrifað afmörgum landskunnum og minna þekktum höfundum ogfróðleiksmönnum, sem allir tengjast Vestfjörðum á einneða annan veg. Þúsundir Vestfirðinga koma hér við sögu.Hundruð ljósmynda setja sterkan svip á bókaflokkinn ogmargar birtast þar í fyrsta sinn.Meðal efnis í þessu bindi:• Ari Ívarsson fjallar um Sauðlauksdal og kartöflurækt séraBjörns Halldórssonar, sem breiddist þaðan út um landið.• Hafliði Magnússon stiklar á stóru um lífshlaup MarinósJóhannssonar flugstjóra og skrifar einnig þáttinn Gamanmálað vestan.• Finnur Torfi Hjörleifsson segir frá veru sinni á Núpsskóla 1950-52.• Ítarleg umfjöllun um Sturlu Jónsson á Suðureyri í máli og myndum.99 vestfirskar þjóðsögurGamanmál að vestan, 2. heftiSéra Þórarinn Þór var sóknarprestur á Reykhólum allmörg ár ásíðari hluta 20. aldar. Eitt sinn sem oftar var haldinn fundur ísóknarnefnd Garpsdalskirkju í Gilsfirði, sem séra Þórarinn þjónaði.Meðal sóknarnefndarmanna var Ólafur E. Ólafsson, kaupfélagsstjórií Króksfjarðarnesi. Rædd voru fyrirliggjandi mál, svo sem venja er áfundum, en prestur tók engan þátt í því, þar sem hann var upptekinnvið að semja krossgátu.Þegar langt er liðið á fundinn segir Ólafur með nokkrum þunga:Erum við ekki að trufla þig, séra Þórarinn, með þessum umræðum?Nei, segir prestur, ég er að verða búinn.Satt eða logið? Kannski skiptir það ekki öllu máli. Efsagan er góð, þá er hún sönn, var einhvern tíma sagt. Svo mun almennt vera um vestfirskunútímaþjóðsögurnar. Flestar eða allar sögurnar sem hér birtast í 2. heftinu af 99 vestfirskumþjóðsögum eru sannar – með einum eða öðrum hætti. Vestfirski húmorinn lætur ekki að sér hæðafremur en fyrri daginn.Verð 3.980 krónur.Verð 1.900 krónur.Amma Lóló og égBarnabók eftir Björgu Elínu FinnsdótturBirta og amma hennar Lóló bralla margt saman. PabbiBirtu segir að amma Lóló sé grallari hinn mesti.Amma Lóló býr í Vesturbænum í Reykjavík. Þar er jafngott að búa og í henni Kaupmannahöfn, segir ammaLóló. Þar átti hún og afi heima fyrir langa löngu. Þávar mamma bara lítil stelpa og afi var að læra að verðaverkfræðingur og amma Lóló að læra myndlist.Já, amma þín dásamar Vesturbæinn, segir mamma.Amma Lóló kenndi mér ljóð eftir Tómas Guðmundssonsem byrjar svona:Það kvað vera fallegt í Kína.Keisarans hallir skínahvítar við safírsænum.En er nokkuð yndislegra- leit auga þitt nokkuð fegra -en vorkvöld í Vesturbænum?VestanvindurLjóð og lausir endar, eftir Ólínu ÞorvarðardótturÓlína Þorvarðardóttir, fyrrum skólameistari Menntaskólans áÍsafirði, er ein af þessum vestfirsku kjarnakonum sem láta sér ekkiallt fyrir brjósti brenna. Þetta er hennar fyrsta ljóðabók.Ólína er landsmönnum kunn af störfum sínum á sviðifjölmiðla, þjóðfélagsumræðu og fræða. Hún er þjóðfræðingurað mennt, háskólakennari og rithöfundur. Ólína hefur starfaðsem sjónvarpsfréttamaður, ritstjóri, borgarfulltrúi í Reykjavíkog skólameistari á Ísafirði. Hún er fimm barna móðir og núnýbökuð amma.Þó að Ólína Þorvarðardóttir sé þekktur hagyrðingur hefur húnfarið hljóðlega sem ljóðskáld. Vestanvindur spannar ljóðagerðhennar frá unglingsárum fram á þennan dag. Í bókinni eru einnig nokkrir prósar, eða lausir endar,eins og höfundur kýs að kalla þá.Verð 1.900 krónur.Verð 1.900 krónur.Siljaeftir Guðrúnu Jónínu MagnúsdótturMannlíf og saga fyrir vestan,20. heftiSilja er framhald bókarinnar Harpa sem út kom í fyrra hjáVestfirska forlaginu, í bókaflokknum Ástarsögurnar að vestan.Söguhetjan er héraðs- og fæðingarlæknir úti á landi, sennilegaeinhvers staðar í Húnavatnssýslum. Hún býr rétt við þjóðveginn ágömlum sveitabæ sem hún gerir upp með vinkonum sínum.Það fylgir því álag að vera læknir á Íslandi, sérstaklega yfirvetrartímann, og Silja fer ekki varhluta af slíku. Jafnframt stríðaþær vinkonur allar við ýmsa drauga úr fortíðinni, sem erfitt er aðkveða niður. Óli sjúkrabílstjóri og vegagerðarmaður hefur aðseturí kjallaranum hjá þeim stöllum og hrífur eitt og eitt hjarta.Verð 1.900 krónur.20. heftið í ritröðinni Mannlíf og saga fjallar eingöngu umBreiðavíkurheimilið á árunum 1952-64. Segja má að þetta sé hinhliðin á Breiðavík og er þá vísað til þeirra sársaukafullu og einsleituumræðna sem áttu sér stað snemma á árinu. Vestfirska forlagið villleggja sitt litla lóð á vogarskálina til að rifja upp, að á hinu stóravestfirska sveitaheimili í Breiðavík ríktu ekki alltaf tómt svartnættieða kuldi. Oft voru leiðarljósin þar mannúð og mildi.Svo skrifaði Jón Bjarnasonblaðamaður á Þjóðviljanum árið 1963:Í stuttu máli: Þjóðfélagið hefur ekki tíma til að sinna barniumhirðulausu á götunni fyrr en það er farið að angrasjoppueigendur. Þá fyrst er komið auga á það, það tekið og sent tilBreiðavíkur – svo sjoppumenningin geti blómgazt í friði.Verð 1.700 krónur.Bækurnar að vestan eru allar prentaðar á Íslandi, hjá Ásprenti á Akureyri og Odda íReykjavík. Þær fást í bókaverslunum um land allt.Við vekjum athygli á því, að Bækurnar að vestan hafa lítið hækkað í verði í nokkur ár, endaeru peningar ekki grunntónninn í okkar starfsemi þó nauðsynlegir séu til síns brúks.Bestu kveðjur til ykkar og hafið það alltaf sem best.Vestfirska forlagið, Hallgrímur Sveinsson.

22Bændablaðið | Þriðjudagur 6. nóvember 2007Viðtal við finnskan bóndaSvínabændum hefur fækkað eftirinngönguna í EvrópusambandiðTarru Antikainen bóndi íPeltokkrokka í suðvesturFinnlandi var einn þátttakendannaá Alþjóðaráðstefnu kvennaí dreifbýli ACWW í Turku íFinnlandi í júní síðastliðnum. Áráðstefnunni kom skýrt fram aðbreyting búsetu um allan heimkallar fólk burt úr dreifbýli tilstórborganna nú sem aldrei fyrr,hvort sem landið er Malasía,Kanada, Kína, Bretland eðaSuður-Afríka. Kristín Lindaí Miðhvammi spjallaði viðTarru í Turku í Finnlandi fyrirBændablaðið.„Ég bý með svín og akuryrkjuá bænum Peltokkrokka,eða Krákuakri ásamt eiginmannimínum Maati og við eigum tvo syniþá Perttu sjö ára og Santer 5 ára.Auk okkar tveggja starfar bróðirhans Matti við búið og einn starfsmaðurallt árið. Við erum því fjögurí fullu starfi sem bændur og eigumöll, samkvæmt samningi finnskubændasamtakanna við ríkið, réttá 23 daga afleysingu ár hvert. Þágreiðir hið opinbera algjörlega launafleysingamanns og allan kosnaðvið afleysinguna við leggjum barainn pönntun hvernær við kjósumað fá afleysingarmanninn og einnighvaða starfsmann við óskumeftir að fá. Þetta kerfi hefur orðiðtil þess að þeir sem kjósa að starfavið landbúnað og búa í sveitinnián þess að binda sig sem eigendurkjósa að starfa sem afleysingamennog í sveitinni okkar sem telur samtalsum 80 bú starfa og búa nokkrirmagnaðir afleysingamenn. Þettaeru eftirsótt störf þar sem laun ogatvinnuöryggi er í góðu lagi og þvítekst að halda hæfum einstaklinguí þessum störfum sem auðvitaðskiptir sköpum fyrir okkur bændur.Almennt nýta allir finnskir bændursé þennan rétt til þess að taka sérfrí, annars mundum við ekki endastsem bændur, held ég, svo starfsmenná Peltokkrokka eru sem sagtfjórir plús afleysingarmenn.“Frum70.000 bú í Finnlandi– Hvernig búskap stundið þið íPeltokkrokka?„Við búum með 200-230 gylturog ölum upp öll dýr í sláturstærðog ræktum til sölu á markaði sykurrófur,bygg, hveiti og hafra aukþess sem skógurinn er nýttur. Býliðer um 150 hektarar þar af eru 85hektarar skógur. Svínabændum íFinnlandi hefur fækkað mjög síðanvið gengum í Evrópusambandiðárið 1995, þá voru tæplega 10.000svínabú í landinu en nú eru þau4500 en fjöldi svína er nær alvegsá sami nú og 1995 búin hafa þvístækkað hratt og tæknivæðst.“Þess má geta að skv. upplýsingumfinnska landbúnaðarráðuneytisinseru 6% finnskra búa svínabú,24% kúabú með mjólkurframleiðslu,1% búa framleiða nautakjöt5% hænsna og kjúklingabú, og59% eru akuryrkju og garðyrkjubúog 5% annar búskapur, sauðfjárbúkomst ekki á blað í töflum ráðuneytisins.Samtals eru um 70.000bú í Finnlandi, meðal landstærðfinnskra lögbýla er 33,3 hektararauk þess sem þau búa sem eigaskóg eiga að meðal tali um 46 hektararlands undir skógi. Meðalaldurfinnskra bænda er 49 ár og 90%búanna eru í einkaeigu.Nauðsynlegt að stækka og byggja– Var mikil breyting í ykkar búskapút af inngöngunni í Evrópusambandið?„Mér fannst mesta breytinginvera sú að það bættist við gífurlegamikil pappírsvinna og ef hún erekki í lagi hvern einasta dag verðurbúið beinlínis af tekjum. Á okkarKUHN ProTwin slinger – Tvö tæki í einuHentar til dreifingar á skít,til undirburðar og blöndunar jarðefna Tveir sniglar mynda hringrás í dreifaranum Genghertir hnallar á dreifirótor Blandar og dreifir öllum gerðum af skít ogöðrum úrgangi Stillanleg dreifibreidd 0,9 – 15 m Einföld magnstilling Dreifir hálmi, sagi, spæni, og öðrum undirburði Fjöldi stærða í boðiÍ finnskum sveitum er frístundabyggðin þétt við vötn og ár og borgirnarnær tæmast um helgar eins og víðar í heiminum. Finnar stunda veiðar,sveppatínslu, berjatínslu, ýmiskonar siglingar, sund í vötnum og ám aðógleymdum saunaböðum sem flestir sannir finnar stunda nær daglega.VERKIN TALAGylfaflöt 32 • 112 Reykjavík • Sími 580 8200 • www.velfang.is • velfang@velfang.isTarru Antikainen bóndi í Peltokkrokka í Vestur Finnlandi.Á þessu finnska býli eru kýr af fjórum mismunandi kúakynjum, samtalsum 60 kýr mjólkaðar með DeLaval róbót, og auk þess tekjur af skógi.búi kom hún fyrst og fremst í minnhlut, ég er menntuð sem þýðandi,leiðsögumaður og túlkur frá Turkuháskóla og þótti hæfust á búinu ípappírsvinnuna. Það hefur orðið tilþess að vinna mín í svínahúsinu ogvið akuryrkjuna er fyrst og fremstvið ýmiskonar skráningar, merkingarog skýrsluhald. Annars byrjardagurinn í svínahúsinu klukkan áttaþá er fylgst með fóðrum á gyltunumsem er að mestu sjálfvirk en þær erufóðraðar þrisvar á dag en eldisgrísirnirtvisvar svo þarf að þrífa, færatil dýr, merkja og skrá og annaðsem til fellur. Svo er vinnan á ökrunumstór þáttur starfsins á búinuog hún er auðvitað árstíðarbundin.Við fjögur sem vinnum við búiðhöfum skýra verkaskiptingu okkará milli og hvert sitt svið varðandiábyrgð þó allar meiriháttar ákvarðanirséu auðvitað sameiginlegar.“– Hvernig gengur reksturinnfjárhagslega?„Það er sama sagan hjá okkureins og öðrum bændum, til þess aðþetta gangi upp og búið geti greittokkur ásættanleg laun fyrir okkarvinnu höfum við þurft að stækkabúið, kaupa land, byggja hús ogþað sem kannski er mikilvægastaf öllu tæknivæðast. Með því mótihöfum við góða afkomu en það ersannarlega mikið álag í starfi aðverða sífellt að stækka og byggjaog tileinka sér nýjar tækni en þaðer auðvitað raunveruleikinn í dagekki bara í búskap heldur í atvinnurekstrialmennt. Annars segi ég aðlykillinn að góðri afkomu okkarsé sá að við erum í hópi þeirrafinnsku svínabænda sem framleiðahágæða svínakjöt samkvæmt viðurkendumgæðastöðlun. Það hefurtryggt okkur aðgang að markaði áfullu verði plús gæða álag sem ernú um 127 krónur á kíló og þaðskiptir sköpum að mínum mati.Þessu fylgja kröfur um aukið húsplássfyrir dýrin, tíðara eftirlit dýralækna,minni notkun lyfja, strangaraeftirlit með aðföngum á búinusvo sem vatni og fóðri og nákvæmtskýrsluhald. Nú er búist við þvíað framleiðsla svínakjöts innaEvrópusambandsins muni færast íauknum mæli til Póllands svo hverveit hvað verður?“Samkvæmt upplýsingum fráfinnska landbúnaðarráðuneytinuskiptast tekur finnskra búa þannigað 35% eru tekur af sölu afurða ogauk þess eru 9% tekna af sölu skógarafurða,tekur vegna stuðnings/styrkja er 29% og tekur af annarristarfsemi 27%.Skýr og góð verkaskipting– Af hverju kjósið þið hjónin aðbyggja dreifbýlið og starfa sembændur?„Í fyrsta lagi er það lykilatriðií mínum huga að það tekur okkurinnan við klukkustund að aka ínæstu borg frá heimili okkar svokannski má þá segja að ég haldi þvífram að nálægð við borgir séu lykillað blómlegri byggð í sveitum?En starfið að vera bóndi það er ímínum huga fyrst og fremst eftirsóknarvertvegna þess að ég hefþar einstakt frelsi til að velja mérverkefni dag hvern og svo er þaðfjölbreytt. Samt held ég að þettamundi ekki ganga svona vel hjáokkur nema vegna þess hvað viðhöfum skýra og góða verkaskiptinguokkar á milli og vegna þess aðvið getum áhyggjulaus farið í frí.“– Hvað fáist þið hjónin við í frístundum?„Við dönsum samkvæmisdansaog erum í danshópi í sveitinni ogþað er mjög gaman. Svo keyrum viðsuður Evrópu á húsbílnum okkarmeð strákana þegar við eigum frí.Sjálf stunda ég sund reglulega eneftir vinnu dagsins finnst mér núbest að leggjast einhverstaðar meðgóða bók,“ segir Tarru Antikainení Peltokkrokka.Texti og myndir:Kristín Linda Jónsdóttir

23Bændablaðið | Þriðjudagur 6. nóvember 2007WeckmansturtuvagnarÉg er tveggja ára Íslenskurfjárhundur og er orðinnhundleiður á malbikinu.Er blíður og gegninn.Óska eftir að komast ágóðan sveitabæ.Upplýsingar í símum:844-6090586-8658844-60906,5 tonn. Verð kr. 650.000,- m/vsk.10 tonn. Verð kr. 800.000,- m/vsk.12 tonn. Verð kr. 890.000,- m/vsk.14 tonn. Verð kr. 1.350.000,- m/vsk.17 tonn. Verð kr. 1.990.000,- m/vsk.Grjót- malarvagnar meðföstum skjólborðum12 tonn. Verð kr. 1.530.000,- m/vsk.16 tonn. Verð kr. 2.100.000,- m/vsk.Flatvagnar12 tonn. Verð kr. 970.000, m/vsk.. H. Hauksson ehfSuðurlandsbraut 48Sími: 588 1130Fax: 588 1131 Sturtuvagnar frá8 til 20 tonna á40 km öxlumGigant sjálflosandi fjölnotavagnar í mörgum stærðumSteypuhrærivélarMulti sugur frá PowerPacGazelle vertakabílar 4x4með sturtum og kranaHægt að fá 7manna margarútfærslur og frábært verð.Verðum á sýníngunni í Hannoverdagana 11. og 12. nóvember íHöll 17 B standur no. 46.Allir velkomnir. Sýningarvagn ertil staðar hjá Bíla- og BúvélasölunniSkútahraun 11 - 220 HafnarfirðiS 5652727. - www.hraunbt.is

24Vildi alltaf búa í sveitMajken Egumfeldt Jorgensen,28 ára, er uppalin í Danmörkuog Suður-Ameríku en kom tilÍslands fyrir átta árum. Húnbýr nú í Hólmahjáleigu í Austur-Landeyjum og er í sambúð meðRafni Bergssyni. Þau eiga tvöbörn, Bjarka þriggja og hálfs ársog Írisi Dröfn níu mánaða.„Ég kom tíl Íslands í ágúst 1999sem „vinnukona“ hjá hjónunumAgnesi Antonsdóttur og BergiPálssyni, sem eru tengdaforeldrarmínir í dag,“ útskýrir Majken þegarhún er spurð hvers vegna hún hafikomið til Íslands. „Ég kom aðallegatil að temja hross; hafði alltafverið í hestamennsku úti en þá barameð stóru hestakynin og langaðiað prófa eitthvað nýtt. Ég þurfti aðmjólka kýr og áhuginn hafði veriðfrekar takmarkaður áður en ég komtil landsins. En þegar ég var búin aðvinna í fjósinu í nokkrar vikur varðekki aftur snúið. Ég var orðin mjöghrifin af kusunum og líkaði vel aðvinna í kringum þær. Faðir minnvar alinn upp í sveit í Chile en viðfjölskyldan höfðum alltaf búið ístórborgum, bæði í Danmörku ogSuður-Ameríku. Sögur föður mínsum sveitalífið og áhugi hans á hestumhafa líklega gert það að verkumað mig hefur alltaf langað tilað eiga heima í sveit. Þegar okkurbauðst svo tækifæri til að taka viðbúi tengdaforeldra minna var ekkieftir neinu að bíða.“Þú ákvaðst að hefja fjarnám áHvanneyri. Hvað fékk þig til þess?„Við tókum við í Hólmahjáleiguvorið 2005 og þá var búið að seljakýr og kvóta. Síðan þá höfum viðverið að endurnýja fjósið og kaupakvóta og kýr. Þar fyrir utan erumvið með kindur og hross. Reynslamín af landbúnaði var takmörkuðog mig langaði að læra meira umþað sem ég var að starfa við og fáreynslu og þekkingu til að bæta ogbreyta í búskapnum hjá okkur.“Hvernig verður fyrir þig aðsamræma námið við annað sem þúert að gera? „Þetta er víst aðallegaspurning um sjálfsaga og áhugaþegar kemur að fjárnámi. En auðvitaðfer drjúgur tími í að læra. Þaðer líka talsverð áskorun að finnatíma til að læra þegar maður er áfullu í vinnu við búskapinn, meðtvö lítil börn og heimili sem þarflíka að sjá um. En ég lít á námiðsem hluta af vinnunni minni, endatengist það starfinu og ég tek frátíma á kvöldin þegar krakkarnireru sofnaðir. Einnig á daginnþegar Bjarki er í leikskóla og Írissefur úti. Þar fyrir utan er ég baraí þremur áföngum og reikna meðað dreifa náminu á fjögur ár. Þaðer mikill kostur við fjarnámið aðgeta valið hversu margar einingará önn maður tekur og hversu lengimaður vill vera að klára námið. Þaðer líka mikill kostur hversu heimilislegter að koma á Hvanneyrií námsdvöl. Til dæmis varð ég aðtaka hana Írisi með mér, aðeins sexmánaða gamla, og það var ekkertnema sjálfsagt og tekið mikið tillittil okkar. Það var ekkert mál að fáað taka barnavagninn með inn ogallt annað sem fylgir því að ferðastum með lítið barn.“Hvernig sérðu framtíðina fyrirþér í þínu fagi?„Framtíðin er björt, enda þýðirekkert annað en að vera bjartsýnn.Mér finnst metnaðurinn mikillí landbúnaði almennt. Bændur íkringum mig eru duglegir að sækjasér upplýsingar, prófa eitthvað nýttog framkvæma. Fjósin eru stærriog tæknilegri og mikil áherslalögð á að dýrunum líði sem bestog að afurðirnar verði eins og bestverður á kosið. Bændur eru líkafarnir að sækja sér meiri þekkinguum pengingamál og viðskipti, endaer þetta orðinn ansi stór hluti afbúskapnum.“Sóknarfæri í landbúnaði á VestfjörðumMarý Karlsdóttir er 25 ára einstæðmóðir fjögurra ára stúlku.Hún býr ásamt foreldrum sínumí Neðri-Hjarðardal II í Dýrafirðiog er fjölskyldan með sauðfésem aðalbúgrein. Einnig vinnurMarý sem sjúkraliði á Dvalaroghjúkrunarheimilinu Tjörn áÞingeyri og jafnframt á heilsugæslunniþar.Um skeið hafði Marý velt þvífyrir sér að auka við þekkingu sína.En hvað fékk hana til þess að fara ífjarnám í búfræði?„Mig langaði að prófa eitthvaðnýtt og vegna þess að ég er úr sveitlá þetta vel við. Einnig er gott aðgeta verið í fjarnámi og stundaðsína vinnu með.“Fyrir einstæða móður í fullrivinnu er varla einfalt að stunda námá fullu. Það vex Marý hins vegarekki í augum. Hún ætlar að látanámið ganga upp samhliða sínu daglegaamstri og segir ekkert vandamálFjarnám í búfræði heillaðiSigurður Ottó Kristinsson erfæddur og uppalinn á Eystra-Seljalandi í Vestur-Eyjafjallahreppisem ber nú það „einkennileganafn“, eins og hann orðarþað í glettni, Rangárþingeystra. Kona hans er Arna LindArnórsdóttir. „Hún er Ísafjarðarmeyog við eigum saman hanaKöru Líf sem varð eins árs 17.júní síðastliðinn.“Fjarnámið í búfræði heillaðiSigurð Ottó. „Ég hafði fyrst ogfremst áhuga á að vita meira umþað sem ég var að vinna við,“ segirhann og miklar ekki fyrir sér aðsinna náminu meðfram búskapnum.„Þetta hefur tekist hingað til þóað haustverkin séu mikil og mörgí sveitinni, sérstaklega í kringumkornslátt, en maður vinnur bara íþessu snemma á morgnana,“ segirhann.Bændur í fjarnámi við LBHÍað ná takti í vinnu og námi.„Þetta mun bara ganga vel þvíég vandist fjarnámi við Verkmenntaskólanná Akureyri,“ segir hún gallhörð.Sigurður gerir heldur ekki lítiðúr þeirri aðstoð sem hann nýtur áheimilinu. „Ég bý svo vel að hafaróbóta í fjósinu þannig að einhverlaus tími skapast fyrir lærdóminnog konan tekur meira á sig heimilisverkiná meðan á náminu stendur.“Ertu með ákveðnar hugmyndirum framtíð landbúnaðar í þinnisveit?„Kúabúum hefur fækkað síðustuár og á örugglega eftir aðfækka eitthvað áfram. Þess vegnaer mikilvægt að rekstrareiningarverði hagkvæmar. Það verða samtalltaf til lítil býli líka og ég tel aðþeir bændur sem vilja halda búumsínum minni fari æ meira út í lífrænaræktun.“Á Ísland fyrir sér mikla möguleikaí landbúnaði yfirleitt?„Íslendingar standa mörgumöðrum þjóðum framar í gæðumMarý segir ekki vafamál aðýmis sóknarfæri séu í landbúnaði áVestfjörðum. „Ég tel að Vestfirðireigi góða framtíð í sauðfjárræktinnien líklega er meiri spurningum mjólkurframleiðsluna því aðmjólkurbændum hefur fækkað ásvæðinu.“Hvað varðar rekstur búsins íNeðri-Hjarðardal vonast Marý tilað koma auga á ýmsa möguleikaí framtíðinni með því að bæta viðmenntun sína.„Já, ég verð að segja það þvíað með menntun minni og aukinniþekkingu hljótum við að geta aukiðgæði búsins. Mér hlýtur að aukastvíðsýni og betri sýn á það sem ernýjast og best í greininni.“Hvernig sérðu framtíðina fyrirþér að loknu námi?„Þegar ég hef lokið þessu námimun líklega taka við meira nám áþessu sviði og ég hef hug á að fara íbúvísindi við LBHÍ.“á landbúnaðarvörum og ég tel þónokkur sóknarfæri í því. Sértaklegaí náinni framtíð þegar vatns- oglandskortur verður í heiminumvegna gríðarlegrar fólksfjölgunar,“segir ungur, bjartsýnn bóndi undirEyjafjöllum.Það kostar sitt að byggja sérsumarbústað eða frístundahúseins og það heitir nú til dags.Eitt af því sem trauðla er hægtað vera án í nútíma frístundahúsier rafmagn. En það kostarallnokkuð að fá rafmagnskapalheim í húsið.Hjá RARIK fengust þær upplýsingarað ef um er að ræða frístundahúsí skipulögðu hverfi erheimtaugargjaldið 312 þúsundkrónur, sé vegalengdin frá vegiað húsi 200 metrar eða minna. Sévegalengdin meira en 200 metrarverður húseigandi að leita tilboðahjá RARIK í lögnina. Sama er aðsegja ef frístundahúsið stendurá óskipulögðu svæði, þá þarf aðleita tilboða í verkið.Bændablaðið | Þriðjudagur 6. nóvember 2007Að byggja sumarbústaðRafmagnsinntakið kostar aðlágmarki 312 þúsund krónurÞað sem menn greiða fyrirmeð heimtaugargjaldinu er aðrafmagnskapall er lagður frágötu í skipulögðu hverfi eðanæstu spennistöð, sé svæðið ekkiskipulagt. Húseigandinn þarf aðgrafa fyrir honum. Hann þarf líkaað vera búinn að koma sér upprafmagnstöflu sem kapallinn ersíðan tengdur við og gengið frárafmagnsmæli sem fylgir í heimtaugargjaldinu.Mörgum frístundahúsaeigandanumhefur þótt þetta hátt gjaldfyrir ekki meiri né merkilegriatburð en að leggja og tengja rafmagnskapalsem búið er að grafafyrir og koma upp rafmagnstöfluí húsinu.S.dórLíftæknifyrirtækið ORFgerir stóran samning viðlyfjafyrirtæki í KínaÞegar forseti Íslands, herraÓlafur Ragnar Grímsson, varí opinberri heimsókn í Kína íseptember var hann meðal annarsviðstaddur undirritun samningsmilli íslenska líftæknifyrirtækisinsORF og stærsta lyfjafyrirtækisKína, Sinopharm.Samningurinn felur í sér að hiðrisavaxna kínverska fyrirtækimun nýta sér prótein sem ORFframleiðir úr byggi en sú aðferðopnar nýja möguleika í lyfjaframleiðsluog þróun lyfja.„Þetta getur haft töluvert miklaþýðingu fyrir fyrirtækið en meðsamningnum erum við hugsanlegaað fá nýjan farveg fyrir okkarvöru. Við erum með í pípunum hjáokkur mörg mismunandi prótein íframleiðslu og erum að setja þauá rannsóknarmarkað. Einnig erumvið með prótein sem geta átt miklustærri markað og við erum að skoðaþau með þessu kínverska lyfjafyrirtæki,“segir Björn L. Örvar, framkvæmdastjóriORF Líftækni ehf.Kirkjubæjarstofa á Kirkjubæjarklaustri,fræðasetur á sviðináttúru, sögu og menningar,stendur fyrir ráðstefnu 9.-10.nóv. 2007, í tilefni af tíu árastarfsafmæli sínu. Ráðstefnanverður haldin á Hótel Klaustriog hefst hún kl. 15.00 föstudaginn9. nóv.Margir fyrirlesarar koma framá ráðstefnunni og er dagskránniskipt í þrjá hluta: Á föstudeginumverður fjallað um stofnun og söguKirkjubæjarstofu og kynnt nokkuraf þeim fjölmörgu verkefnum semstofan hefur komið að. Fyrir hádegiá laugardeginum 10. nóv. verðurfjallað um mikilvægar rannsóknir2000 fermetra gróðurhús brátt ínotkunForseti Íslands fagnaði þessumáfanga og sagði að hann fæli í sérmikla viðurkenningu fyrir vísindasamfélagiðá Íslandi, rannsóknirsem stundaðar hefðu veriðí íslenskum háskólum og árangursríktsamstarf íslenskra sérfræðingavið alþjóðleg rannsóknarsetur.Samningurinn væri því eindregintraustsyfirlýsing við íslenskt þekkingarsamfélagen aðferð ORF eríslensk uppfinning.„Okkar framleiðsla miðast aðþví að nota erfðatækni til að búa tilprótein en allt sem við hreinsum hérfer erlendis. Í þessu tilviki erum viðað tala um prótein sem við ræktumí gróðurhúsi í Grindavík en bráðumtökum við í notkun 2000 fermetragróðurhús sem á að ná yfir rannsóknarmarkaðog líka prótein fyrirlyfjamarkað. Það skiptir okkurmiklu máli að hafa ræktun ogúrvinnslu hér á landi en við erumeinnig að skoða önnur verkefnisem lúta að útiræktun sem myndihafa mun lægri framleiðslukostnaðí för með sér,“ útskýrir Björn.ehgLélegir vegir íRangárþingi eystraGrunnskólanefnd Rangárþingseystra hefur samþykkt eftirfarandiályktun sem sveitarstjórnhefur tekið heilshugar undir:„Grunnskólanefnd lýsir megnrióánægju með lélegt viðhald vegaí í umdæminu. Þá lýsir hún furðusinni yfir því að vegir sem nauðsynlegireru til eðlilegs akstursmeð skólabörn, skuli hafa veriðteknir af skrá og valda því að þauverða að sitja lengur í skólabíl enella. Skorað er á Vegagerð ríkisinsað gera úrbætur hið fyrsta.“ MHHKirkjubæjarstofa – tíu ára afmælisráðstefnaá starfssvæði Kirkjubæjarstofu.Eftir hádegi á laugardag verðasíðan umræður um hlutverk ogstarfsemi Kirkjubæjarstofu.Fyrirlesarar verða Jóna Sigurbjartsdóttir,oddviti Skaftárhrepps,Ólafía Jakobsdóttir, Helga Guðmundsdóttir,Elín ErlingsdóttirKristín Huld Sigurðardóttir, VilborgDavíðsdóttir, ÞorvaldurÞórðarson, Þóra Ellen Þórhallsdóttir,Jóna Björk Jónsdóttir,Þórður H. Ólafsson, Anna DóraSæþórsdóttir, Rannveig Ólafsdóttir.Síðan verða opnar umræðursem þeir Bjarni Daníelsson ogÞorvarður Árnason stýra. Nánariupplýsingar í síma: 487 4645.

25Bændablaðið | Þriðjudagur 6. nóvember 2007Til á lager á hagstæðu verði. AMA vökvayfirtengi. Avant liðstýrðar minivélar. Álrampar fyrir minivéla. Bombelli snjófjölplógar. Bombelli sand/saltdreifarar. B&P haugsugudælur og 6" tengi. Erlau snjókeðjur. Europower traktorsrafstöðvar. Lacotec kornmyllur. Luck Now snjóblásarar. Maschio hnífatætarar. Maschio pinnatætarar. Michelin dekk 540/65R x 30. MX lyftukrókar. MX rúllugreipar. Nardi brotplógar. OMC heyskerar. Peecon flaghefillar. Reck mykjuhrærur. SAME dráttarvél 87 hö. Sigma ýtutennur.Uppl. Símar: 5876065 - 8920016.Orkutækni ehf. Hyrjarhöfða 3 Rvk.ÁDÆLUR SEM DUGAÓTRÚLEGUVERÐI!KINGQUAD700 4X4FRÁ 899.000 KR.KINGQUAD700 4X4FELULITAÐ929.000 KR.Robin vatnsdælur eru léttarsjálfsogandi dælur á góðuverði. Afkastagetan er alltað 2.000 lítrar á mínútu.VINSON500 4X4FRÁ 629.000 KR.EIGER400 4X4FRÁ 539.000 KR.Dælurnar eru fáanlegarmeð bensín- og díselmótorí stærðum frá 1” 4”AUKAHLUTIRWARN HÁGÆÐA SPIL Á AÐEINS 19.900 KR.AUKA SÆTI AFTAN Á HJÓLIN Á AÐEINS 24.900 KR.MÓTORVAL KLETTHÁLS 15 110 REYKJAVÍK SÍMI 699 2929 OG 822 0797Klettagarðar 25 - 104 Reykjavík - Sími: 520 0000 - www.rsigmundsson.is

26Bændablaðið | Þriðjudagur 6. nóvember 2007Alþjóðasamband íslenska hestsins,skammstafað FEIF, telur um60.000 félagsmenn í 18 löndumen þeir eiga yfir 100.000 hesta.Samtökin hafa vaxið hratt á undanförnumárum og að sögn JensIversen forseti FEIF eru möguleikará enn frekara vexti verulegir,ekki síst í Austur-Evrópu.Jens var á ferð hér á landi fyrirskemmstu og ræddi þá við blaðamannBændablaðsins um starfsemisamtakanna og tengsl sínvið Ísland.Jens Iversen hefur spjallið áþví að teikna fyrir mig uppdráttað framtíðarsýn FEIF en þar erorðið ástríða miðlægt hugtak.Hann segir að samtökin byggist áástríðu félagsmanna sem beinist aðíslenska hestinum og í framhaldiaf því íslenskri hestamenningu oglífstíl hestamannsins.Kynbætur og íþróttir eiga samanVið hér á Íslandi vitum hvað hesturinnstendur fyrir hér, en hvernigupplifir fólk hann í miðri Evrópu?„Það eru fyrst og fremst gangtegundirnarsem veita fólki sérstakaupplifun og laða það að hestinum.Það skapar öðruvísi hestamennskuen hjá öðrum hestategundum ogannað andrúmsloft í íþróttinni.Íslenski hesturinn hefur átt mikillivelgengni að fagna í sumum löndumEvrópu. Í Danmörku er áttundihver hestur íslenskur. Ein ástæðaþessara vinsælda er að fjölskyldangetur sameinast um hestinn. Fólk áöllum aldri getur notað sama hestinn,tekið þátt í ræktun hans ogkeppt á mótum.Þetta skapar sömu ástríðuna fyrirhestinum hjá öllum fjölskyldumeðlimum.Það er mikil þróun í gangi. Áheimsvísu er búið að mennta 5-600þjálfara og reiðkennara en samter það svo að í Danmörku hamlarskortur á kennurum og tamningamönnumþróuninni.Annað sem aðskilur íslenskahestinn frá öðrum hestakynjum erað keppni og uppeldi hestsins fersaman. Hjá öðrum hestakynjumeru til íþróttafélög sem halda mótog svo mörg smærri samtök semsjá um ræktun og uppeldi hestannaen þessi tvenns konar samtök erualgerlega aðskilin. Það er miklueðlilegra að þessi tvö svið starfisaman því þá vita ræktendurnirhver markaðurinn er fyrir hestasína og knaparnir geta komið því tilskila við ræktendurna hvernig hestaþeir vilja fá.“Jens Iversen forseti Alþjóðasamtaka íslenska hestsins. Ljósm. TBJens Iversen forseti FEIF í heimsókn á ÍslandiTilgangurinn er að sameina fólkí ástríðu til íslenska hestsinsWorldFengur heldur starfinusamankunn og nú vinnum við að því aðsetja úrslit úr öllum mótum inn íþar eru því miður ræktendur semreyna að stytta sér leið með því að„Hornsteinar FEIF eru fjórir: grunninn. Engin önnur grein hestaíþróttannablanda saman kynjum. Það er þvíkynbótastarf, íþróttir, menntun ogæskulýðsstarf,“ heldur Jens áfram.„Við leggjum mikla áherslu áæskulýðsstarfið þar sem við kennumungmennum ekki bara að sitjahest heldur innprentum þeim aðsannur hestamaður setur sér markmiðog hann umgengst hestana afvirðingu.býr að eins góðum upp­lýsingum og íslenski hesturinn. Viðhöfum séð að eftir að eitthvert landhefur fengið aðild að grunninumfjölgar þeim sem leita upplýsingaþangað.Þegar ný lönd sækja um aðildbendum við þeim á að senda innupplýsingar um alla íslenska hestamikill styrkur fyrir okkur í FEIF aðgeta bent á þennan öfluga gagnagrunnsem tryggir hreinræktunhestsins.Við fengum fyrir skömmu íheimsókn þekktan knapa og tamningamannsem vinnur með önnurhestakyn en íslensk og sýndumhonum WorldFeng. Hann varð yfirWorldFengur er svo mikilvægastainn í gagnagrunninn. Það land sem sig hrifinn og sagðist aldrei hafatækið sem við höfumtil að halda þessu starfi saman.Aðildarfélögin hafa skuldbundiðsig til að skila inn öllum upplýsingumum hesta á sínu svæði ogtaka þátt í kostnaði við að viðhaldaþessum einstaka gagnagrunni. Þargetum við gengið að upplýsingumum uppruna, BLUP, kynbótaein­sennilega bætist næst við samtökiner Nýja-Sjáland og þar erunú skráðir 80 íslenskir hestar íWorldFeng. Ættbókarskráningin ersennilega mikilvægara fyrir hestamenní öðrum löndum en Íslandi.Hér á landi er bara eitt hestakyn svohér er engin hætta á erfðablöndun. ÍDanmörku eru 40-50 hestakyn ogséð neitt þessu líkt. Honum fannstbeinlínis ótrúlegt að hægt væri aðbyggja upp gagnagrunn þar semhægt væri að finna allar kynbótaupplýsingarog bráðum einnigkeppnisárangir allra hesta sem tilheyraheilu hestakyni.Nú eiga sér stað mikil viðskiptimeð íslenska hesta milli landa ogGrunnmenntaskóliá StröndumNíu nemendur á Ströndum áaldrinum 30-50 ára hafa undanfarnarvikur tekið þátt ínámskeiðinu grunnmenntaskólinn,sem kennt er á Hólmavík,á vegum FræðslumiðstöðvarVestfjarða. Námskeiðið er 300stundir og kennt er eftir námskráfrá Fræðslumiðstöð atvinnulífsins.Menntamálaráðuneytiðhefur gefið út heimild um aðframhaldsskólar megi meta efniþess til allt að 24 eininga í námi.Nemendurnir á Hólmavík sitjatíma í ensku, upplýsingatækni,námstækni og sjálfstyrkingu tiláramóta, og eru það reyndir grunnskólakennarará Hólmavík ásamtnáms- og starfsráðgjafa sem sjáum kennsluna. Nemendahópurinnhefur breiða starfsreynslu að baki ognokkrir hafa lokið einhverjum fögumí fjarnámi hjá hinum ýmsu skólum.Kosturinn við grunnmenntaskólanner meðal annars aðhaldið sem fæstmeð því að þurfa að mæta á ákveðnumstað á ákveðnum tíma, ásamtstuðningnum sem menn fá hver aföðrum. Smári Haraldsson forstöðumaðurFræðslumiðstöðvarinnar erafar ánægður með viðtökunnar ánámskeiðinu, sem einnig er kenntá Ísafirði. Hann segir að grunnmenntaskólinnsé ein af mörgumnámskrám sem Fræðslumiðstöðatvinnulífsins hefur gefið út undanfarinár. Fræðslu- og símenntunarmiðstöðvarnará landsbyggðinni,ásamt nokkrum fræðsluaðilumá höfuðborgarsvæðinu, hafagert samning við FA um kennsluþeirra. Markhópur allra námskránnaer fólk með fremur stutta formlegaskólagöngu. Smári segir aðGrunnmenntaskólinn sé heppilegurtil að koma fólki af stað eftir hlé ínámi. Fólk rifjar upp vissar kjarnagreinar,lærir að læra og eflist aðsjálfstrausti. Hvernig það nýtist fólkifer eftir hverjum og einum. Sumirgeta farið beint í krefjandi nám aðloknum grunnmenntaskólanum, enaðrir þurfa frekari undirbúning.Auk grunnmenntaskólans hefurNemendur í grunnmenntaskólanum á Hólmavík.Fræðslumiðstöð Vestfjarða kenntnámskrár sem kallast fagnámskeiðog er fyrir starfsfólk í heilbrigðisþjónustuog landnemaskóli, semer fyrir nýbúa. Þá er miðstöðin aðhefja kennslu á námskrá sem heitirskref til sjálfshjálpar í lestri ogritun.Starfsemi FræðslumiðstöðvarVestfjarða hefur verið öflug nú íhaust. T.d. hafa verið haldin óvenjumörg námskeið á Hólmavík ogmeiri umsvif á Reykhólum ennokkru sinni fyrr. Góð aðsóknhefur hvarvetna verið að námskeiðum.Aukin umsvif eru að þakkabreyttum viðhorfum til símenntunarog fullorðinsfræðslu, aukþess sem miðstöðin hefur komiðupp tengiliðum á Hólmavík ogReykhólum, sem hafa staðið sigvel í að hvetja fólk til náms. Ánæstunni mun FræðslumiðstöðVestfjarða auglýsa eftir starfsmanniá Patreksfirði, sem hafa munaðsetur í hinu nýja Þekkingarsetriá staðnum.ksemenn eru að selja erfðaefni framog til baka svo það er ákaflegamikilvægt að halda utan um allarupplýsingar um hestana, hreinleikaþeirra, uppruna og annað.“Ársþing á Íslandi í febrúarErindi Jens til Íslands að þessusinni var meðal annars að undirbúaþing sem haldið er á hverju ári ennæsta þing verður haldið á Íslandi ífebrúar á næsta ári.„Á þessum þingum eru öll sviðFEIF undir, mótahald, kynbótastarf,æskulýðsstarf og uppeldisstarf. Viðhöfum fengið grænt ljós frá öllumaðildarfélögunum á að koma áskipulagi sem miðast við að öllfélögin greiði fast gjald til rekstursWorldFengs. Þarna verður ýmislegtfleira til umræðu, til dæmis verðureitt þemað hestar sem fá munnsæriog hvernig er best að rannsaka ogfyrirbyggja það. Þetta vandamálhefur verið töluvert rætt að undanförnu.Ég hef einnig verið að ræða viðhugsanlega kostendur hér á landien um það get ég ekki talað eins ogsakir standa.“Hvaða hestur er bestur?Því fer fjarri að þetta sé fyrstaheimsókn Jens Iversen til Íslands.Tengsl hans við Ísland og íslenskahestinn teygja sig aftur til 1968.„Ég fékk áhuga á hestum þegarég var barn en foreldrum mínumfannst ekkert vit í að láta mig fáhest. Svo heimsóttum við eitt sinnLangvad-fjölskylduna sem var meðsauðfé og íslenska hesta. Eftir þáheimsókn sagði móðir mín að svonahesta gæti hún alveg samþykkt. Viðfengum svo íslenska hesta og höfumnotað þá mikið. Ég hef tekið þátt ímörgum mótum og tekið fjórumsinnum þátt í Evrópumeistaramótiþar sem ég vann til silfurverðlauna.Árið 1983 var ég svo umsjö mánaða skeið á Varmalæk íSkagafirði hjá Birni og Sveiniog vann við tamningar. Það varskemmtileg reynsla og þaðan áég stutta sögu sem ég vil gjarnansegja. Þannig var að við höfðumfarið á ball í Varmahlíð eitt kvöldiðog daginn eftir fór ég með Sveiniakandi yfir að Miðsitju. Ég varekkert allt of vel fyrir kallaður. Áleiðinni mættum við tveimur ríðandimönnum á dökkum hestumsem komu á móti okkur á veginum.Þegar þeir voru farnir hjá spurðiSveinn hvor hesturinn væri betri.Við þetta vaknaði ég upp því égfann að nú tók alvaran við.Ég hafði ekki tekið allt of veleftir hestunum en sagði að sennilegaværi það sá til hægri. Þá skammaðiSveinn mig og sagði að með þessumóti yrði ég aldrei góður hestamaður.Maður þyrfti að vera glöggur oggeta sagt strax hvaða hestur væribestur ef maður mætti hrossahópi.Um þetta hef ég oft hugsað. Viðleikum okkur stundum að því hjóninef við sjáum hóp af hestum aðannað spyr: Hvaða hestur er meðfallegasta makkann? eða eitthvaðí þeim dúr. Á þennan hátt skerpirmaður hugann og lærir að sjá kostog löst á hestum. Það eykur færnimanna í að meta hesta. Þetta lærðiég af Sveini og gleymi því aldrei.“Jens hefur síðan haldið góðusambandi við Ísland og á meira aðsegja fola hér á landi.Einstök samtökEn í ljósi þess að félagar í FEIFlýsa sambandi sínu við íslenskahestinn sem ástríðu, má þá ekkilíkja heimsóknum þeirra til Íslandsvið það þegar múslimar fara í pílagrímsferðtil Mekka?„Jú, það má alveg segja það.Ástin á hestinum er margþætt ogtengist landinu og íslenskri menningu.Starfsemi FEIF snýst umþessa ástríðu og það er í rauninnieinstætt að til séu alþjóðleg samtöksem hafa það að markmiði að hyllamenningu eins lands. Ég á mjögbágt með að sjá fyrir mér einhveralþjóðleg samtök sem tækju sérfyrir hendur að hylla dönsk gildi.Þetta er einstakt og um þetta snýststarfsemi FEIF,“ segir Jens Iversen.–ÞH

27Bændablaðið | Þriðjudagur 6. nóvember 2007Sturtuvagnarog stálgrindahúsfráWECKMANSturtuvagnarEinnig þakogveggstálá góðu verðiStálgrindahús.Margar gerðir,hagstætt verð.H. Hauksson ehfSuðurlandsbraut 48Sími: 588 1130Fax: 588 1131www.bbl.isÞað var ekki spurning!Lárus Gestsson í Haukatungu Ikeypti KUBOTA dráttarvél fyrir3 árum.Hann segist aldrei hafa átt liprari,öruggari eða sparneytnari vél.Þess vegna var auðvelt að velja sérnýja dráttarvél og nú á Lárustvær KUBOTA dráttarvélar.Lárus gerir kröfur um gæði.Hvaða kröfur gerir þú ??Þ Ó R H F | R E Y K J AV Í K : Á r m ú l a 1 1 | S í m i 5 6 8 - 1 5 0 0 | A K U R E Y R I : L ó n s b a k k a | S í m i 4 6 1 - 1 0 7 0 | w w w. t h o r. i s

28Utan úr heimiBændablaðið | Þriðjudagur 6. nóvember 2007Skárra útlit á heimsmarkaðifyrir kornVerð á hveiti hefur hækkaðmikið á heimsmarkaði frá sl.vori eða tvöfaldast, frá 175 dollurumupp í 350 dollara á tonnið.Þessi hækkun virðist nú hafanáð hámarki, þar sem uppskeruhorfurhafa batnað. Ástæðaner m.a. sú að uppskeruhorfur íBandaríkjunum hafa tekið viðsér á síðustu vikum eftir að afturfór að rigna og útlit er fyrir aðuppskera vetrarhveitis, þ.e. hveitis,sem sáð er að hausti og uppskoriðnæsta sumar, hafi batnað.Bandarískir bændur hafa einnigsáð að undanförnu meira hveitien nokkru sinni fyrr vegna hinsháa verðs.Þá hefur það áhrif til lækkunar áhveitiverðinu að ESB hefur ákveðiðað hætta að borga bændum fyrirað nýta ekki hluta af ræktunarlandisínu, eins og gert hefur veriðKínverjar hafaáhyggjur af umhverfisínu, auðlindumog spillinguembættismannaFlokksþing kínverska kommúnistaflokksinskom saman ummiðjan október sl., en þingið erhaldið á fimm ára fresti. Rúmlega2200 fulltrúar sóttu þingið enþað var haldið í Höll þjóðarinnarsem stendur við Torg hinshimneska friðar í Peking.Forseti Kína, Hu Jintao, fluttisetningarræðuna sem stóð í tværog hálfa klukkustund. Hann nefndiþar að gríðarlega mikill hagvöxturí Kína hefði tekið sinn toll af auðlindumog umhverfi í landinu.Þá ræddi hann um að ójafnvægiværi í þróun þéttbýlis og dreifbýlismilli landsvæða og tekjudreifinginværi ójafnari en svo að unað verðivið.Hagvöxturinn hefur komið misjafntniður meðal þjóðarinnar svosem á húsakost fólks, menntunþess og aðbúnað á vinnustöðum, enforsetinn lagði jafnframt áherslu áað aukinn hagvöxtur væri áframmikilvægur og að stefna flokksinsværi að fjórfalda þjóðarframleiðslunafram til ársins 2020.Forsetinn fjallaði einnig umspillinguna innan kommunistaflokksinsog varaði við að húnógnaði tilveru flokksins.– Nokkrir embættismenn flokksins,en ekki margir, eru óheiðarlegir.Munaðarlíf, sóun og spilling ogönnur óæskileg framkoma er ennalvarlegt vandamál, sagði forsetinn,en hann hefur gert baráttu viðspilingu að einu af höfuðmálefnumsínum.– Hörð viðurlög og markvissbarátta gegn spillingum skiptirhöfuðmáli um fylgi flokksinsmeðal þjóðarinnar og tilveru hans,sagði hann. Það verður að veraflokksfélögum fulljóst að baráttanvið spillinguna verður langvinn,margþætt og okkur erfið, sagði HuJintao forseti.Nationenwww.bondi.isum árabil. Við það má vænta þessað kornuppskera vaxi í Evrópu ánæsta ári.Spá FAOMatvæla- og landbúnaðarstofnunSÞ, FAO, birti fyrir skömmu nýjaspá um kornuppskeru í heiminumí ár. Samkvæmt henni er áætlað aðsamanlögð uppskera í ár af korntegundum,maís og hrísgrjónum verðialls 2.114 milljón tonn í ár, sem er5,3% meiri uppskera en á sl. ári.Búist er við minni uppskeruí Evrópu og Afríku en á sl. ári enmeiri uppskeru í Suður-Ameríku(um 17%) og Norður-Ameríku (um22%). Þá er vænst meiri uppskeru íÁstralíu en á sl. ári en þá varð þarvíða mikill uppskerubrestur vegnaþurrka en það hafði og hefur ennáhrif á heimsmarkaðinn.Áætlað er að heimsframleiðsla áhveiti í ár verði 605 milljón tonn,á öðrum korntegundum rúmlegaeinn milljarður tonna og á hrísgrjónum429 milljón tonn. Þráttfyrir það að uppskera aukist á milliára þá eykst kornneyslan enn meiraog kornbirgðir minnka. Áætlað erað þær verði 143 milljónir tonna íárslok 2008 eða hinar minnstu fráárinu 1982. Út frá þessu gerir FAOráð fyrir að kornverð verði áframhátt, einkum á hveiti.Minni uppskera í ESB í árHeildar kornuppskera í ESB í ár eráætluð 263 milljón tonn, eða 2,5%minni en á sl. ári. Það er einkumí Rúmeníu og Búlgaríu, sem uppskeraer minnki vegna þurrka, eðaum 25-40% minni en meðaltal síðustufimm ára. Þá dregst uppskerasaman í Þýskalandi og Frakklandi,en vex aftur í Póllandi og á Spániþar sem vænst er meiri uppskeru ená sl. ári.Í Austur-Evrópu urðu mestuþurrkar í Moldavíu í manna minnumog Úkraínu urðu einnig skaðaraf völdum þurrka.Vænst er 25 milljón tonna uppskeruaf korn í Ástralíu í ár, í fyrravar uppskeran þar 18 milljón tonnen árið 2005 40 milljón tonn.NationenMyndin er frá rússneska bænum Barentsburg á Svalbarða.Fræsafn fyrir heiminn á SvalbarðaGeymir fræ af nytjajurtum hvaðanæva úrheiminumFrakkland á að banna sölu á erfðabreyttuYfirmaður umhverfismála íUm áratugaskeið hafa verið uppiáætlanir um fræsafn á veraldarvísu.Á komandi vetri verðurumrætt safn tekið í notkun áSvalbarða.Til eru um 1400 fræsöfn, (genabankar)miðlun fræs af matjurtum á millilanda. Í framhaldi af því ákvað ríkisstjórnNoregs að bjóða Svalbarðafram sem aðsetur safnsins, en þareru kjöraðstæður vegna þess hveSvalbarði er norðarlega á jörðinni.útsæði, að áliti Jean LouiseBarloo, umhverfisráðherra Frakkaog vöktu þau ummæli hans miklaathygli. Hins vegar kom í ljós aðríkisstjórn Frakklands hafði þáekki fjallað um málið.Í viðtali, sem blaðið Le Mondeátti við ráðherrann, hvatti hann tilþess að gerð yrði „vistfræðilegbylting“ í Frakklandi til að stuðlaþar að sjálfbærum landbúnaði, m.a.með því að banna ræktun á erfðabreyttuútsæði.ESB, Stavros Dimas, vekur athygliá að svæðisbundið bann við ræktuná erfðabreyttum jurtum stríði gegnlögum sambandsins. Ekkert landog ekkert hérað í ESB getur tekiðslíka ákvörðun einhliða.Héraðið Oberösterreich í Austurríkihefur sótt mál við Evrópudómstólinnum þetta ákvæði og tapaðiþví. Þar með hefur skerpst enn frekará ákvæðinu þar sem áður lá einungisfyrir álit framkvæmdastjórnar ESB.Hins vegar geta allir bændurum víða veröld þar sem Geymsluhvelfingin minnir á Ummælunum var fagnað víða á ákveðnu svæði tekið sig samanfræ, sem bændur hafa safnað, ergeymt. Hið nýja safn má kalla safnhöll og þar sífrost. Engin hættastafar af straumrofi né hækkandií Evrópu, m.a. í Austurríki, þarsem héraðsstjórnir vilja bannaum að hafna erfðabreyttri ræktunaf frjálsum og fúsum vilja. Ísafnanna. Geymsluhvelfin þess er sjávarborði. Í hvelfingunni er þessa ræktun. Á stjórnarskrifstofumsamræmi við það er til tengslanetsprengd inn í fjall og hlutverk safnsinser að vera öryggisnet fyrir öllrúm fyrir meira en fjórar milljónirmismunandi tegundir og stofna í París yppa menn hins vegaröxlum. Þar situr þó vinnuhópur aðslíkra svæða, alls 230 svæða meðí allt 4200 sýslur og tugþúsundirönnur fræsöfn heimsins ef slys eða fræs hvaðanæva úr heiminum. störfum, sem fjallar um framtíðarstefnubænda á bak við sig. Auk þessóhöpp skyldu eiga sér stað.Samningur um byggingu ogrekstur safnsins var gerður áriðAfhending fræs til geymslu breytirekki eignarrétti á því eða öðrumréttindum sem snerta fræið.í þessum málaflokki, en íhonum eiga sæti fulltrúar frönskuríkisstjórnarinnar, landbúnaðarinshafa 15 lönd innan ESB innleitt hjásér sínar eigin öryggisreglur eðatakmarkanir við erfðabreyttri ræktun.2001 og það var Matvæla- og Þar sem líffræðilegur fjölbreytileikiog umhverfissamtaka. Þessi vinnu­Framkvæmdastjórnin hyggstlandbúnaðarstofnun SÞ, FAO,í heiminum á nú í vök að verhópurleggur til að bændum verði nú kanna þessar reglur til að athugasem hafði forgöngu um hann, ensamningurinn kveður m.a. á umjastr gegnir fræsafnið á Svalbarðamiklu hlutverki. Bonde og Småbrukerí sjálfsvald sett hvort þeir notavenjulegt útsæði eða erfðabreytt.hvort þær brjóti í bága við lög ESB.Landsbygdens FolkMeiri dreifbýlisstyrkir en minni framleiðslustyrkir í ESBLandbúnaðarpólitík ESB er tekinreglulega til endurskoðunar. Síðustuár hefur athyglin einkumbeinst að því að draga úr beinumstyrkjum við framleiðslu búvara,en auka í þess stað styrki við býlinsjálf, þar með talda góða umgengnivið umhverfi og náttúru.Hugmyndin bak við þessa breytinguer m.a. sú að koma til mótsvið gagnrýni víða um heim á ESBfyrir að niðurgreiða útflutningsinn á búvörum og skekkja þar meðsamkeppnisstöðuna á alþjóðlegummörkuðum.Til skamms tíma var offramleiðslaá helstu búvörum í ESB ogupp hlóðust “smjörfjöll” og birgðirfleiri búvara, svo sem korns.Flutningur á styrkjum yfir á bújarðir,án tengingar við framleiðslu, varþá jafnframt hugsaður til að léttaþar á.Þessi yfirfærsla á styrkjum í ESBer kölluð “modulering” og hefurlandbúnaðarstjóri ESB, MariannFischer Boel, boðað að hluturstyrkja út á jarðnæði í ESB verði13% árið 2013, en þessi hlutur ernú 5%. Jafnframt mun ESB stuðlaDýr þurfa að eiga sér góðar stundirDýravelferð varðar ekki aðeins það að draga úr þjáningum ogstreitu dýra, heldur ekki síður að gefa gripunum gott líf.– Við vitum ekki mikið um hvernig meta á þessa þætti hjá fullvöxnumgripum en ung dýr sýna líðan sína í því hvernig þau leika sér.Dýrið leikur sér ekki nema það sé hvorki svangt eða þyrst né veikt,stressað eða hrætt.Þetta segir Linda Keeling, prófessor í dýravernd við LandbúnaðarháskólaSvíþjóðar, SLU, en hún starfar við búfjárræktardeild skólansog viðfangsefni hennar eru umhverfi og heilsa búfjár og gæludýra.Mjög skortir á það í búfjárhaldi nútímans að búféð eigi sér góðarstundir. Gæludýr þurfa einnig að eiga sér fleiri góðar stundir.Linda Keeling leggur áherslu á að það séu fyrstu vikurnar í lífigripsins sem skipti mestu máli. Dýrum, sem fá örvun frá umhverfinumeð umgangi við önnur dýr, veitist auðveldara en öðrum dýrum aðbregðast við álagi síðar í lífi sínu. Þessar aðstæður þurfa ekki að kostabóndann mikið, það getur verið nóg að bæta við undirburð og sjá tilþess að gripurinn hafi félagsskap.Í búfjárhaldi eru margir faldir kostnaðarliðir sem íþyngja rekstrinum.Gripir, sem vanþrífast og sýna ýmiss konar afbrigðilega hegðun, valdabúrekstrinum auknum kostnaði, jafnvel auknum dýralæknakostnaði.Í rannsóknum sínum hefur Linda Keeling æ meira tekið mið afheilsugæslu fólks og hvað það er sem skiptir máli varðandi lífsgæðiþess. Hún telur að aðferðir við rannsóknir á geðrænum vandamálumfólks, t.d. varðandi depurð og hræðslu, megi hafa til hliðsjónar viðrannsóknir á búfé. Dapur einstaklingur, hvort sem það er manneskjaeða gripur, misskilur þau skilaboð sem hann fær og telur hlutlaus boðneikvæð. Einnig unnt að nota þekkingu á hegðan dýra, t.d. um líkamstjáninguþeirra, við rannsóknir á fólki. Landsbygdens Folk/LoAUmræða um erfðabreytt matvæli í ESBað aukinni uppbyggingu á ferðaþjónustuog að bættri umgengni viðnáttúruna.Minni styrkir við stórbýliFramkvæmdastjórn ESB leggureinnig til að dregið verði úr styrkjumtil stórbýla og hyggst þannigauka sátt innan ESB við framlögtil landbúnaðar. Þjóðverjar fallastekki á þá breytingu en mest er umstórar bújarðir í fyrrum Austur-Þýskalandi. Mariann Fisher Boelleggur til að 100 þúsund evra styrkurá jörð lækki um 10%, 200 þúsundevra styrkur um 25% og 300þúsund um 45%. Gagnrýnendurþessa telja að eigendur stórujarðanna bregðis við því með þvíað skipta jörðunum niður í minnieiningar.Framkvæmdastjórnin bendiraftur á að víða í Vestur-Evrópu séuefnaðir eigendur stórbýla og aðstyrkir til þeirra séu betur komnirtil annarra þarfa innan landbúnaðarins.Þjóðverjar beita hins vegarþeim rökum stórar bújarðir búi ekkisjálfkrafa við góðan efnahag.Landsbygdens Folk

29Bændablaðið | Þriðjudagur 6. nóvember 2007Frá 8 til 16?– Af vinnuþjörkum og borgarbúum í sveitum landsinsÉg fór í fyrsta skipti í sveit semkaupakona þegar ég var þrettán áragömul. Bærinn var á Suðurlandinuog hjónin ungu sem þar bjugguhöfðu nýlega fest kaup á jörðinni.Auk mín voru þar tveir aðrir unglingartil aðstoðar. Heilsufarið áhjónunum var ekki gott og tókumvið unglingarnir að okkur mikið afútistörfunum þetta sumarið, s.s. aðmjólka, fóðra og heyja. Sumariðleið hratt, veðrið var gott, vinnanvar skemmtileg og á hverju kvöldidatt maður út af dauðþreyttur ákoddann eftir langan vinnudag.Sem fullorðin manneskja hugsaég til þessa tíma með mikilli hlýjuog ánægju. Best þótti mér í lokdvalarinnar þegar ég fékk aukalegagreitt fyrir að hafa staðið mig svovel í vinnu. „Hún er hörkudugleg,“sögðu hjónin og er þessi setningað mínu mati eitt mesta hrós semnokkur getur fengið frá bónda eðaÍslendingi almennt.En vinnutíminn var langur...Erum við vinnuþjarkar?Íslendingar leggja mikið upp úrvinnu. Þrátt fyrir ýmsar Evróputilskipanirer enn töluvert ríkt íokkur að telja eðlilegt að vinnamikinn og langan vinnudag. Viðhnussum yfir Frökkum og Norðmönnumsem eru farnir að vinnatöluvert minna en 40 klst. á vikuog virðast leggja meira upp úrsumar- og vetrarfríum en fjöldayfirvinnutíma. Í sveitum landsinsvar lengi vel algengt að ekki værimikið verið að velta fyrir sér fjöldavinnutíma, eða hvernig best væriErlendir starfsmenn í sveitEygló HarðardóttirRáðningaþjónustunni Nínukotieyglo@ninukot.is – www.ninukot.isað skipuleggja vinnuna til að dekkafrí.En þetta hefur verið að breytast.Hvað segja kjarasamningar?Samkvæmt kjarasamningi Bændasamtakannaog Starfsgreinasambandsinsþá er fullt starf starfsmanna18 ára og eldri í sveit 173,33unnar stundir á mánuði eða 40 klst.á viku. Bændum er frjálst að skipuleggjavinnutíma starfsmanna sinnaað því gefnu að þeir fái á hverjumsólarhringi a.m.k. 11 klst. samfelldahvíld, og má vinnutími ekkifara yfir 13 klst. Undantekning eraðeins ef bjarga þarf verðmætumog er þá hámarkið 16 klst. og þáverður starfsmaður að fá að hvílastí 11 klst. samfellt eftir á.Á hverju sjö daga tímabili skalstarfsmaður fá a.m.k. einn vikuleganfrídag sem tengist beint daglegumhvíldartíma.Sérstakar aðstæðurÍ starfi mínu er ekki óalgengtað ræða þurfi um fyrirkomulagvinnutíma bæði við starfsmenn ogatvinnurekendur. „Ég er bara alltafað vinna, frá því að ég vaknaá morgnana og þar til að ég dettút af á kvöldin,“ sagði María viðmig nýlega. „Og hvað gerirðu ívinnunni?“ spyr ég. „Nú ég vaknaog fer út að mjólka, svo kem ég innog tek til morgunmatinn og skutlaí eina vél og síðan förum við oggefum fénu. Síðan þarf að takatil hádegismatinn og brjóta samanþvottinn, dytta að ýmsu og svo eraftur kominn mjaltartími, o.s.frv.“svaraði María.Meginástæða þessara samtalaeru sérstakar aðstæður á sveitabæjum.Alla jafna býr fólk ekkiheima hjá vinnuveitanda sínumog vinnutími er vel skilgreinduraf þeim tíma sem maður eyðir ávinnustaðnum. Stimpilklukkur eðaumsaminn vinnutími hjálpa síðan tilvið að átta sig á því hvenær maðurer í vinnunni og hvenær ekki. Ásveitabæjum búa starfsmenn yfirleitthjá fjölskyldunni. Erfitt geturþví verið að gera sér grein fyrir þvíhvað er vinnan og hvað er eðlilegurhluti af fjölskyldulífinu og lífsstílnumað búa í sveit.Vægt menningarsjokkBorgarbúinn sem hefur ætíð unniðfrá kl. 8-16 getur því fengið vægtmenningarsjokk þegar hann mætirtil starfa í sveit. Miklu skiptir þvífyrir atvinnurekendur að hafa þettaí huga og reyna að skipuleggjavinnutímann sem best. Það auðveldareinnig að reikna út endanleganvinnutíma og greiða fyriryfirvinnu, eða þá tíma sem eruumfram 173,33 klst.„Já, þú segir nokkuð,“ sagðiMaría og settist síðan niður meðvinnuveitanda sínum til að skilgreinabetur vinnutímann og starfsskyldursínar.JARÐIRLANDSPILDURSUMARHÚSYFIR 90 BÚJARÐIR OG LANDSPILDUR OG UM50 SUMARHÚS Á SÖLUSKRÁ FMEINNIG Á SÖLUSKRÁ MIKILL FJÖLDI EIGNAÁ HÖFUÐBORGARSVÆÐINU. AUK ÞESSGLÆSIEIGNIR Í FLORÍDA.Sjá nánar:www.fasteignamidstodin.iswww.thevikingteam.com

30Á markaðiBændablaðið | Þriðjudagur 6. nóvember 2007Um OECD og PSEAllnokkrar umræður urðu umskýrslu sem OECD gaf út nú áhaustdögum um stuðning viðlandbúnað í aðildarríkjum stofnunarinnar.Af því tilefni tókErna Bjarnadóttir hagfræðingurBændasamtakanna samannokkra punkta um þennan stuðningog aðferðirnar við að mælahann.Í skýrslu OECD er stuðst við tölurfrá árinu 2006 sem eru áætlunartölur.Stuðningurinn er mældur í PSEsem stendur fyrir Producer supportestimate. Þetta er mælikvarðiþróaður af OECD til að mælaárlegar tilfærslur frá neytendum ogskattgreiðendum til bænda.PSE skiptist í tvennt.1. Markaðsstuðning. Hann ermetinn út frá mismun á verði tilframleiðenda innanlands og innflutningsverði(cif) á sömu afurðm.v. verð til framleiðenda. Hérer því verið að meta áhrif tollaog innflutningstakmarkana áverð til framleiðenda. Mikilvægter að hafa skýrt að engin tilrauner gerð til að meta verð til neytendané heldur hvernig verð tilframleiðenda á heimsmarkaðimyndi breytast ef ekki væru innflutningstakmarkanir.Heimsmarkaðsverð getur einnigverið vandasamt að finna. Semdæmi er engin verslun á heimsmarkaðimeð hrámjólk. Heimsmarkaðsverðá mjólk er því fundiðút frá heimsmarkaðsverði ásmjöri og undanrennudufti.Þá geta kröfur til afurða semverslað er með á heimsmarkaði,heilbrigðiskröfur osfrv verið alltaðrar en gerðar eru t.d. hér álandi.Gengisskráning hefur einnigáhrif á reiknaðan markaðsstuðning.Þannig var gengi krónunnarveikara árið 2006 en árið 2005og reiknaður markaðsstuðningureinnig ívið lægri. Gengi krónunnarhefur verið hátt um langtskeið sem hefur þar með áhrifá þessa útreikninga og samanburð.Einnig má nefna að verðlag hérá landi er almennt hátt, þar másérstaklega nefna laun og vexti.PSE mælikvarðinn á markaðsstuðniger því alls ekki mælikvarðiá kostnað neytenda aftollum og innflutningstakmörkunum.Hann er fyrst og fremstætlaður til að bera saman þróunmilli ára og einnig til að berasaman stuðning milli landa.Markaðsstuðningur var áætlaður47,5% af PSE árið 2006hér á landi eða 7.051 millj. kr.Það er hins vegar af og frá aðþessi upphæð skýri þau áhrifsem neytendur yrðu fyrir væruPSE hlutfall (í %) í nokkrum löndum sem við berum okkur saman viðinnflutningstakmarkanir þ.m.t.tollar, afnumdar.2. Framlög ríkisins/ríkisstyrkir.Stærsti hlutinn af þessum styrkjumeru greiðslur til mjólkur ogkindakjötsframleiðenda. Tilþessa teljast einnig framlög tilráðgjafaþjónustu, kynbótastarfs,sjúkdómavarna, Bjargráðasjóðsofl. Þessi hluti stuðningsins varáætlaður 52,5% af PSE árið2006PSE á Íslandi er þannig sambærilegtvið það sem þekkist í Noregiog Sviss þó þetta hlaupi til um örfáprósentustig milli ára, t.d. vegnagengisbreytinga. Innan ESB er líkabreytileiki á stuðningi við landbúnað.Þannig njóta bændur í Finnlandiog norðurhéruðum Svíþjóðar meiristuðnings en kollegar þeirra sunnarí álfunni, á grundvelli erfiðaribúskaparskilyrða.Fábreytni íslensks landbúnaðarÞá er þess að geta að hér á landieru mun færri búgreinar sem njótatollverndar og/eða ríkisstyrkja en íþeim löndum sem við berum okkursaman við.Í úttekt WTO á fjölda þeirratollflokka sem einstök lönd hafaheimildir til að leggja á svokallaðamagntolla (föst krónutala á stykkieða kg vöru) kemur athyglisverðniðurstaða í ljós. Ísland hefurslíka heimild fyrir 363 tollalínuraf 1606 eða 22,6%. Noregur hefurhins vegar slíkar heimildir fyrir722 tollalínur af 1060 eða 68,1%.Með öðrum orðum, landbúnaður íNoregi er mun fjölbreyttari en hérá landi og því takmarka Norðmenninnflutning á fleiri landbúnaðarafurðumen Íslendingar. InnanESB er slíkar heimildir að finnafyrir 1.010 tollalínur (45,8%),Kanada 404 tollalínur (30,1%) ogí Bandaríkjunum 755 tollalínur eða42,5%.Hlutfall ríkisútgjalda til landbúnaðarmála sem hlutfall af heildarútgjöldum1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 20054,10% 3,98% 3,69% 3,80% 3,65% 3,50% 3,37% 3,30%Árið 1992 voru þau 8,6%1986-1988 2004-2006 2004 2005 2006ESB 41 34 36 33 32Ísland 77 66 65 67 66Japan 64 55 56 55 53Kórea 70 63 63 63 63Noregur 71 66 67 66 65Sviss 77 66 68 67 63Mjólkurverð til bænda hækkarVerðlagsnefnd búvara hefur ákveðið að þann 1. nóvember nk.muni verð á mjólk til bænda hækka um 0,62 kr. á lítrann. Þessiákvörðun er tekin með hliðsjón af þeim hækkunum sem orðið hafaá aðföngum kúabænda, ekki síst á fóðri. Lágmarksverð mjólkurfrá afurðastöð verður þar með 49,26 kr/lítra.Hækkun launaliðar verðlagsgrundvallar sl. 12 mánuði er 3,32 kr.á lítra, þar af er afurðastöðvahluti 54,5% eða 1,81 kr. Þann 1. júní sl.hækkaði mjólkurverð um 1,19 kr. og því nemur hækkun mjólkurverðssamtals 1,81 kr/l. Heildarhækkun verðlagsgrundvallarins á lítra nemurhins vegar 2,77 kr. eða 0,96 kr/l meira en verðhækkanir til bænda áárinu.Heildsöluverði mjólkur og mjólkurafurða frá afurðastöðvum verðuráfram óbreytt.Fjöldi lögbýla3.5003.0002.5002.0001.5001.00050002000 2001 2002 2003 2004 2005 2006Annað Hross Blandað Kýr SauðféFjöldi lögbýla í framleiðslu búfjárafurða 2000-2006Sauðfé Kýr Blandað Hross Annað Alls2000 1698 669 409 265 38 30792001 1599 667 337 303 44 29502002 1609 652 288 290 42 28812003 1575 623 280 271 38 27872004 1532 627 245 315 34 27532005 1507 590 238 355 35 27252006 1511 564 207 381 30 2693Í síðustu tveimur Bændablöðumhefur verið greint frá niðurstöðumnefndar sem fékk það hlutverkað kanna breytingar á eignarhaldií sveitum landsins frá síðustualdamótum. Hér er síðastihluti þeirrar frásagnar þar semkannaður er fjöldi búfjárjarðaþar sem framleiðsla er stunduð.Á grundvelli landnúmera lögbýlavoru samkeyrðar upplýsingarúr búfjárskýrslum (forðagæsluskýrslum)og skýrslum um framleiðslumjólkur og kindakjöts semeru greinanlegar á lögbýli annarsvegar og lögbýlaskrá hins vegartil að komast að því hvort landbúnaðarstarfsemisem byggir ábúfjárrækt er stunduð á viðkomandilögbýli. Lögbýli sem uppfylltuþau skilyrði að á þeim væri skráðbúfjárhald, þ.m.t. alifuglar, svín ogloðdýr eða framleiðsla mjólkur eðakindakjöts, töldust í framleiðslu, aðfrátöldum þeim býlum þar sem eingöngukomu fram færri en 20 hrosseða færri en 500 alifuglar.Til blandaðra búa teljast búmeð meira en 20% af framleiðslunni(umreiknað í ærgildi þannigað eitt ærgildi mjólkur samsvarar174 lítrum og eitt ærgildi í sauðféjafngildir 18,2 kg kjöts) í annaðhvort mjólkur- eða kindakjötsframleiðslu.Hreint kúabú er þá tilsvarandimeð 80% eða meira af framleiðslunnií mjólk og tilsvarandifyrir sauðfjárbú.Niðurstaðan var sú að árið 2000voru 3.079 lögbýli þar sem framleiðslabúfjárafurða þ.mt. hrossaræktvar stunduð. Árið 2006 voruþau 2.693 og hafði því fækkað um386 eða 12,5%.Hér eru hins vegar ótalin lögbýliþar sem eingöngu er starfsemií skógrækt og garðyrkju, þ.m.t.kartöflurækt, gulrófnarækt, ylræktosfrv. Einnig þar sem einvörðunguer stunduð ferðaþjónusta eða nýtinghlunninda. EB/DMK/ÓJVerð á greiðslumarki verðlagsárið 2007-2008Dagsetning gildistöku Sala á greiðslumarki ltr. Uppsafnað frá upphafiverðlagsárs, ltr.Meðalverð síðustu500.000 ltr. kr/ltr*1. september 2007 1.241.046 1.241.046 289,081. október 2007 49.126 1.290.172 295,031. nóvember 2007 304.211 1.594.383 303,91* Að baki meðalverði er að lágmarki miðað við síðustu 500 þúsund lítra.Þann 1. nóvember nk. kemur til framkvæmda flutningur á ríflega 304 þús. lítrum greiðslumarks milli lögbýla.Meðalverð nú miðað við síðustu samninga sem ná að lágmarki 500 þús. lítrum samanlagt er tæpar 304 krónurog er það tæplega 9 kr hækkun frá síðasta tímabili.EB

31Jóhann Helgi Hlöðversson skrúðgarðyrkjumeistariog MargrétOrmsdóttir, kona hans, tókusig upp með fjölskylduna fyrirtveimur árum frá Hafnarfirðiog flutti fyrirtæki sitt, JóhannHelgi & Co., á jörðina Vatnsholt2 í Flóahreppi. Þau eru afar sælmeð þá ákvörðun enda blómstrabæði fjölskyldumeðlimir og fyrirtækiðí Flóanum. Segja má aðfyrirtækið sé falið leyndarmál ísveitinni enda hefur það komiðsér fyrir í gömlu fjósi þar semmjólkurhúsið er orðið að glæsilegriskrifstofu og fjósið sjálft aðsýningarsal.Fyrirtækið var stofnað árið1990 en fyrstu árin var starfseminaðallega á sviði skrúðgarðyrkju,s.s. gerð skóla- og leikskólalóða.Árið 1994 hóf fyrirtækið innflutningá Lappset-útileiktækjumfrá Finnlandi og hefur síðan þásífellt verið að auka starfsemina.Megináhersla Jóhanns Helgahefur verið fólgin í því að getaboðið upp á heildarlausnir fyrirleik- og sportsvæði af ýmsumtoga, s.s. „startpakka“ með öllufyrir nýja leikskóla, útileiktækifyrir skóla, leikskóla og sundlaugar.Útiæfingakerfi eins og til aðmynda æfingastöðvar við göngustígaeða sundlaugar. Aðstöðufyrir boltaíþróttir, s.s. sparkvelliog körfuboltavelli, girðingar utanum íþróttaleikvanga, aðstöðufyrir jaðaríþróttir, s.s. hjólabrettarampa.Fyrirtækið er einnig meðfjölmargt annað sem eykur á yndifólks sem iðkar útivist, s.s. borðog bekki, skrúðgarðaskýli, ásamtþví að bjóða upp á heildarlausnirfyrir garða og torg, s.s. sorptunnur,reiðhjólagrindur og skýli, stubbahús,strætóskýli og fleira. Nýjastasportið sem Jóhann Helgi & Co.þjónustar er hestasportið og hægter að fá hestamottur, drenmottur ogmottur í hestakerrur og stíur. Þessinýja vörulína hentar að sjálfsögðuöðrum bændum líka. Nánari upplýsingarum starfsemi fyrirtækisinser hægt að fá á heimasíðu þess,www.johannhelgi.is MHHNámskeiðfyrir þig!Jarðvegur, áburður ogáburðarnotkunKennsla: Ríkharð Brynjólfssonprófessor við LbhÍ.Tími: Þri. 13. nóv. kl. 10:00- 16:30 áStóra Ármóti.Verð: 13.000 kr.SauðfjárræktarkerfiðFjarvis.isKennari: Jón Baldur Lorangeforstöðumaður tölvudeildarBændasamtaka Íslands.Tími: Mið. 14. nóv. kl. 10:00-16:30á Hvanneyri.Verð: 14.000 kr.E N N E M M / S Í A / N M 3 0 5 4 0Bændablaðið | Þriðjudagur 6. nóvember 2007Jóhann Helgi & Co í Vatnsholti 2 í Flóanum:Leiktæki, hjólabrettarampar, hestamottur og járngirðingar í sveitinniÞetta er gamla fjósið í Vatnsholti sem hefur nú verið breytt í glæsilegt fyrirtækiðmeð skrifstofum og sýningarsal. Jóhann Helgi og fjölskylda erualsæl í sveitinni enda hefur fyrirtækið sjaldan eða aldrei gengið jafn vel ogsíðan þau fluttu í Flóahrepp.Eigendur fyrirtækisins Jóhann Helgi & Co í Vatnsholti 2 í Flóahreppi,Jóhann Helgi Hlöðversson og Margrét Ormsdóttir, ásamt Önnu MargrétiStefánsdóttur, starfsmanni á skrifstofunni. Að jafnaði vinna 4-6 starfsmennhjá fyrirtækinu.Er hægt að lækkafjármagnskostnaðinn?Umsjón: Jóhannes Hr.Símonarson ráðunautur hjá BSSL.Tími: Fim. 15. nóv. kl 10:00-16:00 áHvanneyri.Verð: 14.500 kr.Vinna við hendi -Grunnur að öllum æfingumKennsla: Reynir Aðalsteinssontamningameistari.Tími: 23.-25. nóv. á Miðfossum íBorgarfirðiVerð: 35.000 kr.AlþjóðlegigagnagrunnurinnWorldFengurKennari: Jón Baldur Lorangeforstöðumaður tölvudeildarBændasamtaka Íslands.Tími: Lau. 24. nóv. kl. 10:00-16:30á Hvanneyri.Verð: 14.000 kr.

32Líf og starfBændablaðið | Þriðjudagur 6. nóvember 2007Hugleiðingar verðandi bóndaGuðný Harðardóttirnemi á búvísindadeildLandbúnaðarháskóla Íslandsgudnyhardar@gmail.comHvers vegna ernýliðun ekki meirií landbúnaði?Vinna alla daga ársins, virka dagasem helga. Útköll á öllum tímumsólarhringsins, hvorki jólafrí nésumarfrí og ekkert svigrúm fyrirveikindi.Hvaða heilvita maður ræðursig í svona vinnu? Bændur lifa viðþessi starfsskilyrði. Ekki nóg meðþetta þá eru hæfniskröfurnar gríðarlegar.Nauðsynlegt er að kunnaskil á hinum ýmsu vélum og tækjum,vera góður skepnuhirðir, veranokkuð veðurglöggur, kunna jarðogplöntufræði og gleymum ekkilíffræðinni. Þetta er orðinn risastórpakki!Þessi atriði eiga sérstaklegavið í rekstri mjólkurbúa sem gerirþað að verkum að ekki eru margirsem fara út í þá starfsgrein.Mjólkurframleiðendur í dag þurfaannað hvort að eiga góða ættingjaeða hafa góðan vinnumann,til að geta brugðið sér af bæ. Ekkieru einstaklingar á hverju stráisem treysta má fyrir búi. Umsjónmjólkurbús í einhvern tíma þarfnastreynslu og þekkingar.Líf þeirra sem ekki eru svoheppnir að eiga ættingja eða góðanvinnumann sem geta séð um búiðer ekki gott. Fyrir þá einstaklingaer ekki hlaupið að því að fara í frí.Einnig getur alltaf eitthvað komiðupp á, veikindi hrjá alla, meira aðsegja bændur.Afleysingaþjónusta í landbúnaðier engin. Bændur þurfa aðþekkja rétta fólkið sem mögulegagetur séð um mjaltirnar fyrir þá.Leit að hæfum einstaklingi er náttúrulegatímafrek. Ef ekki næst íneinn með nauðsynlega þekkinguþarf að kenna viðkomandi allt áðuren hægt er að hugsa um að fara íburtu. Vinnuálag eykst þar af leiðandihjá bóndanum í nokkrar vikurtil þess að hann geti farið í frí. Varhann ekki búinn að vinna nóg tilþess að eiga það inni? Þarf hannvirkilega að auka á vinnu sína tilað geta slappað af?Afleysing er eitt atriði sem þarfað skoða til að ýta undir nýliðuní sveitum landsins. Bændur þurfafrí eins og annað fólk. Sannaðhefur verið að fólk sinnir vinnusinni betur ef það fær frí reglulega,bændur eru ekki undantekning fráþví.Ný reglugerð um bólusetningusauðfjár og geita gegn garnaveikiHinn 10. október sl. kom út endurskoðuðreglugerð um bólusetningusauðfjár og geita gegngarnaveiki. Rg. 933/2007. Fyrrireglugerðir nr. 638/1997 og nr.913/1999 um sama efni voruekki lengur nógu markvissar eðaréttar. Það var farið að hamlabaráttunni og endurskoðun þvítímabær.Markmið reglugerðarinnarer að stuðla að útrýmingu garnaveikií jórturdýrum með samstilltuátaki búfjáreigenda, Landbúnaðarstofnunarog sveitarfélaga. Hér áeftir verður fyrst fjallað almenntum bólusetningu gegn garnaveikien síðan farið yfir helstu breytingarfrá fyrri reglugerðum og megináherslur í hinni nýju.Almennt um garnaveikibólusetningu:─ bólusetning snemmahausts er virkasta vörninBólusetning allra ásetningslambaog kiða SNEMMA HAUSTS ervirkasta vörn gegn garnaveiki.Hreinlæti og natni við fóðrunbrynningu og aðra umhirðu sömuleiðis.Færst hefur í aukana, aðbólusetning dragist fram eftir vetri.Ástæðan er m.a. sú, að smalamennskureru ónákvæmari ogómarkvissari en áður var, fé heimtistseint og illa. Heimalönd eyðibýlaog jafnvel byggðra bóla líka,eru ekki smöluð svo sem skylt er.Sveitarstjórnir hafa sumar hverjarekki skilið hve nauðsynlegt er aðþær taki þátt í þessari baráttu.Með góðu skipulagi dýralæknaog traustri þátttöku sveitarstjórnatekur útrýming garnaveiki fá ár.Það segir reynslan á svæðum þarsem bólusetningu hefur verið hætt.Án tilstyrks sveitarstjórna er baráttandæmd til að taka enn lengri tíma.Þar sem fleiri en einn dýralæknirbólusetur á sama svæði getur veriðsnúið að hafa yfirsýn yfir bólusetninguá öllum stöðum. Menn hafasumir ekki talið sig geta vísaðlömbum sínum fram til bólusetningará réttum tíma. Jafnvel hafamenn beitt ýmsum brögðum til aðkomast undan því að bólusetja.Þess vegna hefur orðið útundan aðbólusetja á einstökum bæjum. Þessiatriði og fleiri hafa spillt því aðtakast mætti að uppræta garnaveikinanokkuð víða. Það var því fullástæða til að skerpa á framkvæmdinnimeð markvissari reglum og aðná sveitarstjórnum með í baráttu tilútrýmingar með snörpu átaki. Þaðskal undirstrikað, að þetta átak þarfekki að taka mörg ár, ef góð samstaðanæst og jákvæður baráttuandi,eins og orðið hefur, þar semheppnast hefur að losna við veikina.Ávinningsvonin er mikil.Kynningarefni áburðarsala stundum ábótavantAðfangaeftirlitið, sem nú heyrirundir Landbúnaðarstofnun,efnagreinir áburð frá innflytjendumá hverju ári. Það kemurfyrir að kynningarefni áburðarsalannasé ekki alltaf nákvæmt.Uppgefið efnamagn er stundumminna en af er látið þegar auglýster. Þetta hafa bændur fullyrtvið Bændablaðið.Viktor Pálsson hjá Landbúnaðarstofnun(Aðfangaeftirlitinu)sagði í samtali við Bændablaðiðað sýnin sem tekin væru hefðukomið misjafnlega út í gegnumárin. Hann segir það ekkertleyndarmál að stofnunin hafi sentáburðarsölum bréf í vetur er leiðþar sem hert var á því að ekkertvantaði í áburðinn og nefnt að tilgreina kæmi að birta niðurstöðureftirlitssýnanna.Hann segir að þau efni sem oflítið var af og stóðust ekki lýsingar,séu lítið brot af tegundunum íáburðinum og segist viss um aðhér sé um óhöpp eða kæruleysiað ræða því það séu sjaldnastdýrustu efnin sem vanti þannig aðekki sé verið að spara. Sömuleiðisséu alltaf einhver frávik í áburðiog hjá því verði varla komist ogþess vegna eru mörk í þessu svomenn hafi eitthvert svigrúm, enniður fyrir ákveðin mörk má ekkifara. Viktor segist telja að hér séalls ekki um neitt vandamál aðræða.S.dórSjúkdómavarnirSigurður Sigurðarsondýralæknir, Landbúnaðarstofnunss@lbs.isHvers vegna þarf að bólusetjasnemma?Ástæður þess, að bólusetja þarfsnemma hausts, jafnvel í ágúst ogseptember, eru þessar:Lömb bólusettra áa fá mótefnimeð broddinum, sem ver þau fráfæðingu og fram til hausts gegnsmiti í umhverfi þeirra og frá smitberumí hjörðinni. Ef ærin er illabólusett og í broddi hennar er lítiðaf mótefnum, endist vörnin aðeinsfram á haust þ.e. fram í ágúst, enef ærin er vel bólusett endist lömbunummótstaðan gegn veikinnifram í október og nóvember. Eftirþað eru lömbin lítt eða ekki varingegn smiti í umhverfinu. Það er þvímikilvægt að bólusetja snemma,einkum þar sem mest hæta er ágarnaveiki, en draga það hvergifram á síðustu stund um áramótin.Misheppnist bólusetningin eða,ef ekki er bólusett, eru lömbin berskjölduðfyrir smiti frá fyrstu stundog veikjast fyrr. Hægt er að dragaúr smithættu fyrir ásetningslömbað haustinu, þegar mótstaða semþau fengu í broddinum er farin aðdvína, með því að taka þau um réttirfrá fullorðna fénu, sem gæti veriðsmitberar, og setja þau á túnbletti,sem friðaðir voru fyrir beit um voriðog ekki borinn á húsdýraáburður.Best er að bólusetja lömbin áður enþau eru tekin á hús, en hafa ber íhuga, að þau fá hita við bólusetningunaog gætu verið viðkvæm. Þvígæti þurft að hýsa þau í hrakviðrumskömmu á eftir. Síðheimt lömb þarfað taka frá fullorðnu fé jafnóðumog þau koma heim.Smithættan er lítil í úthaga enmagnast þegar heim kemur. Léleglömb, lömb undan smitberum,grunsamlegum vanþrifakindum,ætti aldrei að setja á. Ef bólusetningdregst fram á vetur, getur sjúkdómurinnverið kominn af stað ogbólusetningin varið lömbin aðeinsað hluta þ.e. stöðvað veikina af oggert lambið að smitbera, orðið tilað fjölga smitberum í stað þess aðgirða fyrir veikina.Helstu breytingar og megináherslur í nýrri reglugerð til aðná markmiðum hennar eru þessi:a) Eigendur bera nú ábyrgð á þvíað öll ásetningslömb þeirraséu bólusett fyrir áramót(2.gr.). Þeir skulu tilkynnaLandbúnaðarstofnun (héraðsdýralækni)á eyðublaði sem máfinna á heimasíðu stofnunarinnareigi síðar en 1. nóvember umáætlaðan fjölda ásetningslambasinna og staðsetningu þeirra(4.gr). Eigendum er skylt aðsmala fé sínu til bólusetningar(ef á þarf að halda) og tilkynnasvo fljótt sem auðið er um síðheimtfé (2.gr.).b) Héraðsdýralæknir skal hafasamráð við þá sem gerst vita íhverju sveitarfélagi, hvort nýirfjáreigendur hafi bæst við eðaaðrir hætt fjárbúskap á liðnu áriog tryggja að bólusett verði hjáöllum snemma (4.gr.).c) Landbúnaðarstofnun skal útnefnabólusetningarmann/mennfyrir tiltekið landsvæði aðhöfðu samráði við sveitarfélög.Bólusetningarmaðurinn skalfyrir 20. janúar gera grein fyrirbólusetningu á öllum bæjumog stöðum á svæði sínu, einnigþeim sem aðrir hafa bólusett á.Hann skal gera sérstaklega greinfyrir bæjum þar sem bólusetninghefur ekki farið fram ogástæðum þess (5.gr.). Menngeta eftir sem áður kallað til þádýralækna, sem þeir vilja látabólusetja, en þeim er eins ogöðrum bólusetningarmönnumskylt að tilkynna um bólusetningunatil Landbúnaðarstofnunar(héraðsdýralæknis) sem fyrst ogekki síðar en 20 janúar. Landbúnaðarstofnun(héraðsdýralækni)er heimilt að útnefna leikmennsem bólusetningarmenn sbr.reglugerð nr. 539/2000.d) Allir þeir sem bólusetja skuluskila Landbúnaðarstofnun skýrslumfyrir 20. janúar, en stofnuninvinnur úr þeim. Stofnunin skalganga eftir því að skýrslum séskilað í tæka tíð. Hafi bólusetningverið vanrækt og eigandilætur ekki bæta úr því innanfrests, sem Landbúnaðarstofnunsetur honum, skal stofnunin látabólusetja féð á kostnað eigenda/umráðamanna (7.gr.).e) Óheimilt er að gefa undanþágufrá bólusetningu fyrir lömb,sem ráðgert er að slátra eftiráramót (páskalömb, smálömb).Heimilt er að veita undanþágufrá bólusetningarskyldu fyrirsauðfé og geitur í eyjum ogá svæðum þar sem flutningurtil lífs til og frá fer ekki fram.Landbúnaðarstofnun skal leggjatil við ráðherra að bólusetninguverði hætt á svæðum þar semveikinnar hefur ekki orðið vartí 10 ár, enda álíti stofnunin aðgarnaveiki hefi verið útrýmt úrhólfinu. Könnun skal fara framá viðhorfi eigenda og kanna skalheilsufar og vanhöld jórturdýraí hólfinu,áður en tillaga er gerð(3.gr.).f) Sveitarfélögum er heimilt aðtaka á sig allan kostnað eðahluta kostnaðar af bólusetninguen er heimilt að bjóðaút vinnu við bólusetninguna.Landbúnaðarstofnun ber kostnaðaf starfi héraðsdýralækna viðstjórnsýslueftirlit með bólusetningu(8.gr.).Hvað hefur unnist?Góðar horfur eru á því að takistað útrýma garnaveiki úr landinu.Tekist hefur (vonandi) aðuppræta hana með samtaka mættiaf Vestfjarðakjálkanum öllum,Miðfjarðarhólfi, Skjálfandahólfi,Austurlandi öllu frá Hraunhafnartangaað Berufjarðarbotni og undanEyjafjöllum. Næst gæti komið aðDalahólfi nyrðra frá Hvammsfirðiog Hrútafjarðarbotni að Gilsfirði ogBitru og síðan Snæfellsnesi vestanvarnarlínu. Til greina koma einnigSuðurnes, ef tekið verður fyrir fjárflutningatil og frá því svæði. Þaðsem hefur tekist á einu svæði ættiað geta tekist á öðru.Á einu svæði tókst ekki að útrýmaveikinniÁ einu svæði, Vatnsnesi, brástokkur bogalistin. Þremur árum eftirað bólusetningu var hætt blossaðiveikin upp á einum bæ og síðargreindist hún en aðeins í einni kindá grannbæ. Veikin hafði ekki fundistáður á svæðinu en hefur kannskeverið nýkomin og mallað á upphafsreití skjóli bólusetningar án þess aðnokkurn grunaði. Tjónið er nálægt100 kindur á um 5 árum, sem drepisthafa eða verið lógað veikum ogsýktum skv. blóðprófi. Þetta kostaðiblóðsýnatöku úr öllu óbólusettufé, þremur árgöngum á afmörkuðusvæði, förgun á öllu sem var grunsamlegtí blóðprófi og bólusetning áhinu öllu. Síðan þurfti að taka uppbólusetningu að nýju á öllum ásetningslömbumog verður að halda þvíáfram þar til 10 ár eru liðin frá síðastagarnaveikitilfelli á svæðinu,kannske til 2017. Þetta sýnir, aðvarasamt getur verið að hætta bólusetningu,nema full vissa sé fyrirþví, að veikin leynist ekki á svæðinuog mikilvægt er að fylgjast velmeð heilsufari einstakra kinda, semtærast upp, fá skituköst. Það er líkaljóst, að þegar bólusetningu er hætt,verður viðkomandi svæði berskjaldaðfyrir garnaveikisýklum, sem fluttireru að frá sýktum svæðum meðheyi og torfi og jafnvel hálmi, meðóhreinum skófatnaði góðra gesta afsýktum svæðum, með farandvélum,sem fara hólf úr hólfi án hreinsunar,með notuðum óhreinsuðum landbúnaðartækjum,óhreinum hestakerrum,sem notaðar eru sitt á hvaðtil flutnings á sauðfé og hrossum ogaldrei eða sjaldan þrifnar, hvað þásótthreinsaðar. Heimamenn verðaþví að standa vaktina og láta vitaum allar grunsamlegar vanþrifakindur.Enginn getur það betur enþeir sjálfir. Kostnaður við rannsóknvanmetakinda er gerð mönnum aðkostnaðarlausu.Bólusetja skal sauðfé oggeitur á eftirtöldum svæðum(garnaveikisvæði):1. Suðurland, Suðvesturland ogVesturland frá Markarfljóti aðvarnarlínu úr Gilsfirði í Bitrunema Vestmannaeyjar og fjárskiptabæirí Biskupstungum.Bólusetja þarf á einum bæ íBiskupstungum2. Bólusetja skal á Norðurlandifrá Húnaflóa að Skjálfandafljótinema í Miðfjarðarhólfi og íGrímsey.3. Bólusetja skal á Austur- ogSuðausturlandi frá Berufjarðarbotniað Jökulsá á Breiðamerkursandi.Kveðja í sveitinaÞar sem éghef nú látið afstörfum semmjólkureftirlitsmaðurhjáMS Reykjavík,MS Búðardal,MS Blönduósi,MS Egilsstöðumog núfrá áramótum MS Ísafirði ogMjólkursamlagi KS á Sauðárkróki,vil ég af alhug þakkaöllum þeim bændum sem éghef haft samskipti við fyrr ogsíðar mjög svo ánægjulegt samstarfí alla staði.Þessi tími sem að baki er ísveitum landsins og þau kynnivið íslenska bændur sem myndasthafa eru mér algerlega ómetanlegurfjársjóður.Að gefnu tilefni vil ég fyrirbyggjaallan vafa vegna starfslokaminna í mjólkureftirlitinu.Þann 28. september var mérafhent uppsagnarbréf og gert aðhætta störfum þá þegar.Ástæða uppsagnarinnar ertilgreind skipulagsbreyting.Ykkur er að sjálfsögðu velkomiðað hafa samband við mighvenær sem er í síma 862 1403eða á netfangið frjo@simnet.is.Ég óska íslenkum bændumog þar með íslenskum mjólkuriðnaðialls hins besta í framtíðinni.Með góðum kveðjum í sveitina.Friðjón Ingi Jóhannssonfyrrverandimjólkureftirlitsmaður

33Bændablaðið | Þriðjudagur 6. nóvember 2007Flóahreppur inn í félagsþjónustu uppsveita ÁrnessýsluSveitarfélögin fjögur í uppsveitumÁrnessýslu hafa öll samþykktað taka Flóahrepp inn í sínavinnu varðandi félagsþjónustusveitarfélagsins.Samningurinn felur í sér aðsameiginleg félagsmálanefndmun sinna verkefnum sem henniber samkvæmt lögum og reglumfyrir sveitarfélögin fimm meðeinn fulltrúa úr hverju sveitarfélagi.Ýmsarreglur og samþykktirverða samræmdar eins og hægt er.Sameiginlegur starfsmaður, félagsmálastjóri,sér um ráðningu starfsfólksog ber ábyrgð á daglegumrekstri og framkvæmd þjónustunnar.Öllum sameiginlegum kostnaðiverður jafnað niður á sveitarfélöginí hlutfalli við íbúatölu en bein fjárhagsaðstoðog ýmis sértæk úrræðigreidd af lögheimilissveitarfélagi.MHHNæsta Bændablað kemur útþriðjudaginn 20. nóvemberMyndatexti: Aðalsteinn Sveinsson (t.v.), oddviti Flóahrepps, og SigurðurIngi Jóhannsson, oddviti Hrunamannahrepps og formaður oddvitanefndaruppsveitanna, skrifuðu undir samninginn.Luktir - vinnuljós - kastararFrumFjölbreytt úrval allskonar ljósafrá á mjög hagstæðu verði!– VERKIN TALAGylfaflöt 32 • 112 Reykjavík • Sími 580 8200www.velfang.is • velfang@velfang.iswww.bbl.isDráttarvélar í sérflokkiHaugsugur og keðjukastdreifararHaugsugurGerð lítrar l/mín dekkjastærð þyngd1600 7274 9000 21.3x24 2125 kg2000 9092 9000 28.1-26 3450 kg2500 11365 11000 30.5R32 3990 kg3000 Tandem 13640 11000 22.5/60 4670 kgStaðalbúnaður:Vökvatopplúga, vökvabremsur,vökvastjórnun á dreifistút,áfyllingarstútur að aftan,áfyllingarflans beggja vegnaað framan og 6”barki 5m langur.C-MaxCXMCAukabúnaður:14000L dæla8” barkiFjaðrandi beisliGlussadrifinn dreifistútur ofanáhaugsuguSjálfvirkur áfyllingarbúnaðurMTXXTXZTXKeðjukastdreifararGerð lítrar dekkjastærð800 3630 15x22.5 glussatjakkur á loki1000 4546 24/50-22.5 glussatjakkur á lokiHöldur á Akureyri er söluaðili V&Þ á Norðurlandi, sími 461 6061

34Bændablaðið | Þriðjudagur 6. nóvember 2007Kæru lesendur.Sagnir segja frá því að kaffi hafiuppgötvast fyrir tilviljun á 9. öldá meðal hirðingja á svæðinu Kaffaí Egyptalandi. Hirðingjarnir tókueftir því að sá hluti geitahóps þeirrasem nærði sig á runna einum meðhvítum blómum og rauðum kirsuberjalöguðumberjum var hinnhressasti langt fram á nótt og hlupudýrin æst um á meðan hin vorulöngu orðin þreytt. Sagt er að hirðingjarnirhafi kvartað undan þessarihegðun dýranna við munka ínærliggjandi klaustri. Munkarnirkönnuðu málið betur, týndu berinog gerðu af þeim eins konar te, enaf áhrifum þess voru þeir einnigglaðvakandi langt fram á nótt.Nú er góður tími til aðhita sér ljúft kaffi í bolla eðanærandi te í krús og setjast aðkvöldlagi með góða garðabók íhönd, fræðast meira, lesa sér til,skoða myndir, fá hugdettur umýmislegt skemmtilegt sem hægter að gera í garðinum þegarvorar. Svo er hægt að hvíla sigá garðræktinni, það getur líkaverið gott. Það hefur sennilegalíka sinn tilgang að garðar liggjaí dvala yfir veturinn hér á norðlægarislóðum.Elsta járnaldarmannvirkiðsem enn er í notkunKaffi – gamall unaðsdrykkur og nútíma neysluvaraÞað að fá sér góðan kaffisopa á hefð sína að rekja til Mið-Austurlanda. Hérer svokallað mjólkurkaffi, sterkt expressókaffi með þeyttri heitri mjólk.Áhrifamáttur kaffisEin helgisaga íslamstrúar segirfrá því að erkiengillinn Gabríelhafi með kaffi læknað spámanninnMúhameð af slæmri svefnsýki.Aðrar lækningasögur eru einnigtengdar kaffi og kaffidrykkju. Taliðer að persneski læknirinn og heimspekingurinnIbn Sina hafi komistað virkni koffíns og notað kaffiplöntunatil lækninga. Það er reyndargert enn í dag því eitt hómópatískumeðalanna, coffea, er einmittunnið úr berjum kaffijurtarinnareins og drykkurinn sjálfur. Fleirisagnir um kaffið tengjast íslamstrú,enda ekki að undra þar sem kaffiðkemur upphaflega frá þeim svæðumþar sem sú trú var og er ennríkjandi. Samt er ekki talið að orðiðkaffi komi frá nafni landsvæðisinsKaffa, heldur frá fornarabíska orðinu“qahwah”, en með því er átt viðvín það sem trúuðum múslímumvar bannað að neyta. Vegna þesshversu mikil áhrif kaffi getur haftá líðan fólks, líkt og vín, hefur þaðverið kallað „vín íslamskrar truer“.MenningardrykkurFrá Egyptalandi barst kaffivinnslaog neysla á kaffi til Arabíu, sennilegameð þrælahaldi, og varð Arabíaleiðandi í kaffigerð. Borgin Mochaeða Mokka gegndi þar lykilhlutverkien sú borg heitir í dag Al Mukha oger í landinu Jemen. Talið er að fyrstukaffihúsin hafi svo verið opnuð íGróður og garðmenningKristín Þóra Kjartansdóttirsagnfræðingur og garðyrkjunemikristinkj@gmx.netPersíu, nokkurn veginn þar sem núer Íran. Þaðan barst svo kaffihefðintil landa Evrópu. Fyrsta evrópskakaffihúsið var opnað í Istanbúl árið1517 og er svo getið fjölda kaffihúsaí öðrum stærri borgum álfunnar uppúr því og þá í Feneyjum, Oxford,London, Marseille, París, Hamborgog Leipzig. Á 17. öld urðu svoHollendingar einráðir í kaffiframleiðsluog sölu þess. Á þeim tímafærist ræktun kaffis frá Arabíu ogAfríku til nýlendna Evrópu í Asíu(á eyjuna Java) og í Mið- og Suður-Ameríku. Kaffiframleiðslan tengistsvo að segja allt fram á okkar daganáið heimsvaldastefnu og alþjóðlegrimarkaðsvæðingu með öllu tilheyrandi.Kaffiræktun vandasamt verkKaffiplantan tilheyrir plöntufjölskyldunniRubiceae. Til eru fjölmargartegundir kaffiplantna enþær mikilvægustu eru arabica, robusta,excelsa og liberica. Allar eigaþær þó sameiginlegt að þykja mjögviðkvæmar í ræktun og því þónokkur kúnst að stunda kaffirækt.Passa þarf upp á að plönturnar fáimikla sól, en alls ekki of mikla. Ofteru því kaffiplöntur ræktaðar undirbananatrjám og fá skugga af stórumblöðum þeirra. Enn fremur þurfakaffiplöntur nægan raka og rakadræganjarðveg og þola mjög illamiklar breytingar á hitastigi, allsekki hitastig undir tíu gráðum. Hinvandasama ræktun kaffis er stunduðí yfir 50 löndum í heiminum.Helstu ræktunarhéruðin liggja íríkjum Mið- og Suður-Ameríku enlangstærsta kaffiframleiðslulandiðer Brasilía með nærri 30% af allriheimsframleiðslunni.„Fair trade“ – sanngjörn viðskiptimeð kaffiÁ meginlandi Evrópu og í norðanverðriAmeríku hefur undanfarnatvo áratugi eða svo nokkuð fariðfyrir umræðu um svokallaðar „fairtrade“ vörur eða vöruskipti á sanngjörnumgrundvelli, þar á meðalkaffi. Sú umræða er einnig öll aðkoma til hér á landi í tengslum viðaukinn áhuga fólks á lífrænt ræktaðrivöru og umhverfismálum.Þessar vörur eiga að stuðla að sanngjarnariviðskiptum fyrir þá bændursem stunda kaffiræktun, þannigað þeir fái sem stærstan hluta afágóða vörusölunnar í sínar hendur.Það er gert með því að sleppa semflestum milliliðum á milli framleiðandansog kaupandans og með þvíeinnig að tryggja að ágóði sölunnarrenni örugglega til framleiðandans.Keypt er meira af smábændum ogunnið að því að stuðla að sjálfbærriþróun svæða, gera framleiðendurminna háða stórum millisöluaðilumsem hafa allt í höndum sér. GEPAsamtökineru ein þau öflugustu semstanda fyrir slíkum viðskiptaháttum(sjá www.gepa.de). Það má segjaað með slíkum viðskiptaháttum séætlunin að leiðrétta á vissan háttafleiðingar af nýlendustefnunni ogstuðla að því að við getum setið ígóðu yfirlæti yfir okkar yndislegakaffibolla, sérstaklega nú í vaxandiskammdeginu. Njótið vel.Skarðsrétt í Bjarnarfirði á Ströndumer um margt merkilegt mannvirkien búast má við að hún liggiundir skemmdum verði ekki fljótlegagripið til aðgerða um varðveisluhennar. Ritstjóri Gagnvegarfór á stúfana á dögunum og aflaðisér heimilda um málið hjá MagnúsiRafnssyni á Bakka í Bjarnarfirði.Um er að ræða gamla fjárrétthlaðna úr torfi.Réttir af þessu tagi voru algengarfyrrum, en þó ekki jafn algengar ogþær sem eingöngu voru hlaðnar úrgrjóti eða úr hvoru tveggja, torfi oggrjóti. Réttin stendur á eyrum viðBjarnarfjarðará í landi Skarðs semnú er í eigu Kaldrananeshrepps.Réttin var tekin í notkun haustið1917 og er því níutíu ára gömul.Umræður um réttarbygginguna máfinna í sveitabókum hreppsins öðruhvoru frá 1915 og mun hún hafaverið byggð á tveimur sumrum,1916 og 1917. Vinnuframlag bændaí sveitinni við réttarbygginguna fóreftir fjáreign þeirra. Erfitt er að sjákostnað af byggingunni í reikningumsveitarsjóðs, þrátt fyrir að þeirséu varðveittir á Þjóðskjalasafni,þar sem frágangur þeirra er ófullnægjandi.Skarðsrétt er samsett úr tveimurhringlaga veggjum úr torfi ogtimburmilligjörðum á milli dilka.Öll hleðsla er úr klömbru og strengog hafa menn greinilega vandaðhleðsluna. Veggirnir eru um hálfurannar metri á hæð, ytra þvermálréttarinnar er 56 metrar oginnra þvermál almenningsins er 31metri. Þar sem hinir hlöðnu veggireru nokkuð teknir að skemmasthefur verið bætt timbri ofan á þá.Fyrir nærri áratug var leitað eftirfjárstyrk til að gera við réttina enán árangurs. Réttinni hefur fariðfrekar aftur síðan það var og núhyggst Kaldrananeshreppur leitaaftur eftir stuðningi við að varðveitamannvirkið. Þegar sótt varum áðurnefndan styrk var leitaðumsagnar Þórs Magnússonar fyrrv.þjóðminjavarðar og taldi hann aðréttin væri líklegast eina torfhlaðnaréttin í landinu sem enn væri notuð.Hann taldi að um nánast einstæðarmenningarminjar væri að ræðaog mikilsvert að halda réttinni viðog halda áfram að nota hana, endaværi hún meðal síðustu minja umhið gamla járnaldarþjóðfélag í landinu.kse

35Bændablaðið | Þriðjudagur 6. nóvember 2007Fólkið sem erfir landiðPitsusnúðarnirhennar múttubestirÍ Bændablaðinu byrjar nú nýr þáttur þar sem púlsinn verður tekinná börnum og unglingum í sveitum og kaupstöðum landsins og þauspurð spjörunum úr. Heiðursmaðurinn Sigurgeir Ólafsson, sem ernemandi í 9. bekk Grunnskólans á Hofsósi, mun hér ríða á vaðið oggefa lesendum innsýn í hvaða mann hann hefur að geyma.Nafn: Sigurgeir Ólafsson.Aldur: 14 ára.Stjörnumerki: Fiskur.Búseta: Kálfsstaðir í Hjaltadal.Skemmtilegast í skólanum: Boltaíþróttir.Uppáhaldsdýr: Jakuxi.Uppáhaldsmatur: Pitsusnúðarnir hennar múttu.Uppáhaldshljómsveit: Metallica.Uppáhaldskvikmynd: South Park the Movie.Fyrsta minningin: Að fara út að slá grasið með eldhúshnífnum.Æfir þú íþróttir eða spilarðu á hljóðfæri? Já, ég æfi körfu og spila á gítarog píanó.Hvað er það skemmtilegasta sem þú gerir í tölvu? Að drepa fólk.Hvað ætlar þú að verða þegar þú verður stór? Eitthvað sem ég græðihelling á.Hvað er það klikkaðasta sem þú hefur gert? Þegar ég var lítill reyndi égog vinur minn að búa til heimsins stærstu tyggjóklessu á gangstétt.Hvað er það leiðinlegasta sem þú hefur gert? Að hjálpa einhverjum viðeitthvað en verða í raun ekki til neins gagns.Ráðstefnan Hrossarækt 2006Ráðstefnan Hrossarækt 2006 verður haldin í Sunnusal, Hótel Sögu laugardaginn 11.ÁRMÚLA 11 | Sími 568-1500 | Lónsbakka | Sími 461-1070 | www.thor.isnóvember og hefst kl. 12:30. Ráðstefnan er öllum opin sem láta sig íslenskahrossarækt varða jafnt fagfólki sem áhugamönnum.Ráðstefnustjóri: Víkingur Gunnarsson.TaðdreifararHL-taðdreifarar - smíðaðireftir HOWARD teikningunum.Fyrirliggjandi - Hagstætt verð.Bændasamtök ÍslandsFAGRÁÐ Í HROSSARÆKTUmsóknir um lán eða styrki úrDagskrá:Stofnverndarsjóði íslenska hestakynsins12:30 Setning - Kristinn Guðnason formaður Fagráðs íhrossaræktFagráð í hrossarækt starfar samkvæmt 15 gr. búnaðarlaga nr. 70/1998. Fagráð fer, meðal annarraverkefna, með stjórn Stofnverndarsjóðs sem starfræktur er samkvæmt ákvæðum í sömu12:35 Hrossaræktarárið lögum og reglugerð 2006 nr. 470/1999 - Nýtt um kynbótamat sama efni. - Guðlaugur V. Antonsson,hrossaræktarráðunauturVerkefni sjóðsins eru:Að veita fé til þróunarverkefna í hrossarækt sem nýtast til styrktar13:00 Tilnefningar íslenska hrossastofninum. til ræktunarverðlauna13:30 Erindi:Að veita lán og styrki til kaupa á sérstökum úrvalskynbótagripum ef sannað þykir að þeir- verði Ágrip fluttir úr hjá landi íslenskum að öðrum kosti. kynbótahrossum, Hér væri að ræða gripi Friðrik sem gætu Már haft Sigurðsson, úrslitaáhrif á LBHÍ- erfðabreytileika Hönnun hesthúsa í stofninum s.s. og litafjölbreytni, aðbúnaður eða hrossa byggju yfir á húsi, einstæðu Sigtryggur kynbótagildi í Veigar þeimeiginleikum sem prýða íslenskan hest.Herbertsson og Snorri Sigurðsson, LBHÍ- Fagráð Mat tekur á þýskum ákvörðun um dómum styrkveitingar á íslenskum í desember 2007. unghrossum, Nánari upplýsingar Elisa og Susanne umsóknareyðublöðfást hjá Bændasamtökunum. Frestur til að skila inn umsóknum er til 1. desember2007 Bienzle, og skal umsóknum LBHÍ skilað til Fagráðs í hrossarækt, Bændahöllinni v/Hagatorg, 107- Reykjavík. Atvinnusköpun í hestamennsku, Sigurlaugur Gíslason, Bifröst- DNA-greining íslenska Reykjavík hrossastofnsins, 1. nóvember 2007Sigríður Hjörleifsdóttir,Prokaria15:30 Kaffihlé16:00 Umræður – orðið laust um erindin og ræktunarmál almenntRáðstefnunni lýkur kl. 17:00Fagráð í hrossarækt

36Líf og lystBændablaðið | Þriðjudagur 6. nóvember 2007Líf og fjör og ilmandikjötsúpaHinn árlegi kjötsúpudagur varhaldinn hátíðlegur á Skólavörðustígnumfyrsta vetrardag og eróhætt að segja að fólk hafi kunnaðvel að meta uppákomuna enmikið líf og fjör var í götunni umþað leyti sem ilmandi kjötsúpanvar borin fram. Súpan var íboði Markaðsráðs kindakjöts oggrænmetisræktenda og voru þaðSiggi Hall og Jói í Ostabúðinnisem sáu um að matreiða en súpanvar löguð að hætti Sigga Hall.Súpan var borin fram við Hegningarhúsiðaf hinum þjóðkunnalistamanni Villa naglbít en fyrstvar föngunum í Hegningarhúsinufenginn einn stútfulllur pottur tilsmökkunar áður en almenningurá götum úti stillti sér upp í röð tilað bragða á. Það var eins og viðmanninn mælt því þegar farið varað ausa myndaðist löng röð uppSkólavörðustíginn. Á meðan slóguþrír vaskir piltar bongótrommuraf miklum móð og dansarar úrKramhúsinu lögðu undir sig götunatil að sýna réttu sporin við mikinnfögnuð áhorfenda sem klöppuðutaktfast með. Ýmislegt fleira var íboði í tilefni kjötsúpudagsins semþótti takast með eindæmum vel,enda veðrið fallegt og ekki laustvið að Esjan væri komin í örlítinnvetrarbúning.ehgFljótlega myndaðist löng röð upp Skólavörðustíginn af súpuþyrstum gestum.Dansstúlkur úr Kramhúsinu stigu á stokk og lögðuundir sig götuna.Hinn þjóðkunni söngvari og listamaður Villi naglbíturskenkti fólki súpu af glæsibrag.Hún var girnileg kjötsúpan að hætti Sigga Hall og ilmurinn ekki síðri.Á meðan súpan var borin fram slógu þessir drengir afríkanskantakt á trommurnar við mikinn fögnuð áhorfenda.Einn trommarinn var í svo miklu stuði að hann steigeinnig á stokk og tók fjörug dansspor svo áhorfendurfóru ósjálfrátt að klappa með.Fyrir kvenfélagsfundinn og karlakórinnNú eru almenn félagsstörf ogsaumaklúbbar komið í fastarskorður eftir sumarleyfistímannog þá þarf að leggja höfuðiðí bleyti fyrir komandi vertíð umhvað sé best að hafa á boðstólum.Hér gefur að líta þrjár ólíkar tillögursem myndu sóma sér vel áhvaða borði sem er af hvaða tilefnisem er.Fjallagrasakex40 g þurrkuð fjallagrös200 g hveiti200 g heilhveiti100 g haframjöl4 tsk. lyftiduft1/4 tsk. salt250 g smjörlíki3 dl mjólk1 egg, þeyttAðferð:Hitið ofninn í 200°C. Skolið fjallagrösin,þerrið þau og saxið smátt.Blandið saman grösum, mjöli,MATURlyftidufti og salti. Myljið smjörlíkiðsaman við og vætið í með mjólkinni.Hnoðið deigið vel, fletjið þaðþunnt og pikkið vel með gaffli.Stingið út kökur, kringlóttar eðakantaðar, og berið á þær þeytt egg.Bakið kexkökurnar í 10-12 mínútur,eða þar til þær eru fallega brúnar.Kökurnar eru rosalega góðar meðostum og kexi.(Uppskrift fengin að láni hjá SigurviniGunnarssyni matreiðslumanni)Ávaxtakaka með rjóma150 g smjör200 g sykur4 egg200 g hveiti1 tsk. lyftiduft2 tsk. vanillusykur½ dós ferskjur2 græn epli100 g rúsínur100 g súkkulaði1 peli rjómiAðferð:Hrærið vel saman smjör, sykur ogegg (látið eggin út í, eitt og eitt íeinu). Brytjið ferskjurnar (má líkavera ananas eða apríkósur), eplinog súkkulaðið og blandið saman viðhveitið ásamt rúsínum, lyftidufti ogvanillusykri. Hrærið hveitiblöndunnisaman við smjörhræruna meðsleif, þannig að þær blandist vel.Bakið kökuna í vel smurðu eldföstumóti (u.þ.b. 20x30 cm) við 170°C íum 30 mínútur. Berið kökuna framvolga með þeyttum rjóma.(Af vef www.ms.is)Súkkulaðiskelin hennarBotnar:140 g sykur5 egg80 g hveiti35 g kartöflumjöl2/3 tsk. natrón20 g kakóBúðingur:2 eggjarauður2 msk. sykur5 matarlímsblöðUm 200 g ber, t.d. bláber, sólber,hindber eða jarðarber1 msk. sykur1 tsk. sítrónudropar100 g Síríus rjómasúkkulaði, saxað1/4 l rjómi, þeytturHjúpur:marsipan200 g Síríus rjómasúkkulaði20 g smjörAðferð:Þeytið egg og sykur vel í u.þ.b.15 mín. Sigtið þurrefnin út í.Blandið þeim varlega saman viðmeð sleikju. Gerið tvo hringi ásmjörpappír (um 25 cm) og smyrjiðdeigið út eða bakið í tveimurformum. Bakið við 220-230°Cí 8-10 mínútur. Leysið upp matarlímið.Setjið 2/3 af berjunum ímatvinnsluvél og maukið, setjiðsykurinn og sítrónudropana samanvið. Setjið matarlímið saman við.Þeytið vel saman eggjarauður ogsykur. Blandið svo eggjahrærunnisaman við berjamaukið. Setjið þettasaman við 2/3 af þeytta rjómanum.Skerið afganginn af berjunum, enþau fara síðan út í rjómann. Setjiðannan botninn á disk. Setjið búðinginná, mest á miðjuna, leggiðsíðan hinn botninn yfir þannig aðmyndist hálfkúla. Kælið eða frystið.Smyrjið afgangnum af þeyttarjómanum yfir botninn og þekiðmeð marsipani. Bræðið súkkulaðiðog smjörið og penslið yfir marsipaniðnokkrar umferðir, látið kólna ámilli. Skreytið með afganginum afmarsipaninu.ehg5 6 31 6 78 58 92 49 17 83 2 63 19 1 36 51 57 6 42 75 9 84 74 22 6 85 93 9 71 3 64 2 62 85 7 99 3 56 2 71 4SudokuGaldurinn við Sudoku-þrautirnar erað setja réttar tölur frá 1-9 í eyðurnar.Sama talan má ekki koma fyrirtvisvar í línu lárétt og lóðrétt ogheldur ekki innan hvers reits semafmarkaður er af sverari línum.Þrautirnar eru miserfiðar, súsem er lengst til vinstri er léttust ogsú til hægri þyngst en sú í miðjunniþar á milli.Hægt er að fræðast nánar umSudoku-þrautirnar á vefsíðunniwww.sudoku.com og þar er einnigað finna fleiri þrautir ef þessiskammtur nægir ekki.

37Bændablaðið | Þriðjudagur 6. nóvember 2007

Smáauglýsingar38Til söluTil sölu varahlutir í MF HX-50 D,4x4, árg. ´82. Bacho gæti hentaðá dráttarvél. Einnig varahlutirí Hydor loftpressu. Einnig 100hö. Ursus dráttarvél, 75 kW rafmótorog 110 kW rafall. Uppl. ísíma 861-8994.Til sölu Massey Ferguson 575,árg. ´84, þarfnast lagfæringar.Er með ámoksturstæki og snjóskófluog óslitin dekk. 2 sláttuþyrlurJF, Carraro lyftutengdrúllupökkunarvél. Allt staðsettí Svansvík í Ísafjarðardjúpi.Tilboð óskast, uppl. í síma 867-7815 (Haukur) eða 456-4835(Jóhanna).Ert þú búin að kynna þér LRHenning kúrinn? Síðasta sendingseldist upp! Tryggðu þérpakka áður en hann verðuruppseldur á ný! Hjá mér færðudagsplön um leið og þú verslar!Fáðu góðar leiðbeiningarog sjáðu árangurinn! Vala, sími847-4704. Netfang: vala.lr@hive.isManito skotbómulyftari til sölu,árg. ´92, notaður 14.000 vst. Erí ágætis lagi, 6 m lyftihæð. Erekki með snúningi. Uppl. í síma891-7701.Til sölu 4ra stólpa notuð bílalyfta,í góðu ástandi. Selst ódýrt.Einnig til sölu gas hitaofnar ávegg, gaseldavél og gasofn.Tenglar og stjórnstöð fyrir lágspennu(12volt). Uppl. í síma893-6439.Sími 563 0300 Fax 552 3855Netfang augl@bondi.isSnjókeðjur. Mikið úrval snjókeðjafyrir allar stærðir dekkja.Betra verð til bænda! SKM ehf.,Bíldshöfða 16. S: 517-8400 eðawww.snjokedjur.isTil sölu tvö Polaris Cyclone,árg. ‘87 til sölu. Þarfnast smáaðhlynningar en ekkert stórvægilegt.Verð kr. 150.000.Skoða skipti á tvöfaldri kerru.Uppl. í síma 896-2899 eftir kl.16 eða veitansf@simnet.isSauðfjárgreiðslumark. Tilboðóskast í 116,5 ærgilda greiðslumarkí sauðfé til nýtingar frá 1.janúar 2008. Seljandi áskilur sérrétt til að taka hvaða tilboði semer eða hafna öllum. Tilboð sendistRegula - lögmannsstofu ehf.,Stórhöfða 15, 110 Reykjavík ísíðasta lagi 16. nóvember n.k.,merkt „Sauðfjárkvóti“ eða í tölvupóstitil fridbjorn@regula.isTil sölu International 585 XLdráttarvél, árg. ‘85, skemmdeftir bruna. Húsið ónýtt en margtannað heilt. Vélin var ekin um3.600 tíma og í góðu viðhaldi.Til greina kemur að skipta áhliðstæðri dráttarvél í lagi. Uppl.í síma 694-4343.Til sölu Zetor 7045, 4x4, árg.´84, með góðum tækjum. Lítiðnotuð vél. Uppl. í síma 482-4007 eða 844-5762.Til sölu Mc Hale rúlluskeri. Fimmára gamall, lítið notaður. Uppl. ísíma 453-8078.Til sölu Nissan Double cabárg.´05 ekinn 32.000 km.Óbreyttur, pallhús og klæðningá palli. Uppl. í síma 894-8242.Selaveisla ársins 2007Selkjöt, ásamt hreifum og spiki, Japanavar mikilvæg fæða í mörgum Grillað hvalkjötlandshlutum fyrr á tímum. Villijurta grafinn lax með sólberjaNúorðið eru það fáir sem þekkja jógúrtsósuþessa fæðu, enda afurðir selsins Grafin gæslítt sýnilegar í hinu mikla fæðuúrvalinútímans. Afurðir selsinsHákarleru þó góð viðbót við það fjölbreyttaúrval sem nú býðst afsérstæðum veislukosti.Breiðfirðingurinn GuðmundurRagnarsson frá Vesturbúðum íFlatey hefur í allmörg ár boðiðtil hinnar sérstæðu „Selaveislu“og nýtur hún vaxandi vinsælda.Fullyrða má að með þessu hefurhann sýnt athyglisvert framtak ogsannað að selkjöt er tilvalið hráefnií hinar bestu veislur.Enn á ný er komið að hinniárlegu Selaveislu. Hún verðurhaldin laugardaginn 10. nóvembernk. í Nýja Haukahúsinuað Ásvöllum í Hafnarfirði. Húsiðopnar kl 19:00, en borðhald hefststundvíslega kl. 20:00.MatseðillGrillað selkjötSaltaður selur, soðinnReyktur selurSiginn fiskur með selspiki oghnoðmörSúrsuð selshreifasultaGlóðasteikt lambalæri með tilheyrandiLétt söltuð uxabringaHrár marineraður hvalur að hættiBoðið verður upp á þægilegahljómlist undir borðum. Að borðhaldiloknu verður dansað til kl.02:00 eftir miðnætti.Veislustjóri verður TryggviGunnarsson, frá Krákuvör íFlatey. Jóhannes Kristjánsson,skemmtikraftur, mun fara meðgamanmál.Miðaverð er kr. 5.600 á mann.Miðana þarf að kaupa fyrirfram.Hallbjörn Bergmann sér aðvanda um miðasöluna. Hannmun selja miðana á veitingahúsinuLauga-Ási, Laugarásvegi 1,Reykjavík, laugardaginn 3. nóvemberá milli kl. 14:00 og 16:00og fimmtudaginn 8. nóvember ámilli kl. 19:00 og 21:00.Takið með ykkur gesti ogleyfið sem flestum að kynnastþessum frábæra mat. Bent skal áað húsrúm er takmarkað. Vegnamikillar aðsóknar undanfarinár er því vissara að tryggja séraðgöngumiða í tíma. Í fyrra komustfærri að en vildu.Þeir sem koma utan af landigeta pantað miða hjá HallbirniBergmann í síma 555 3461 og865 2510. ÁSJeppadekk. Interco Trexus MudTerrain dekk til sölu, 33 x 12,5 x17“, negld og míkróskorin. Verðkr. 80.000 kr. Uppl. í síma 862-1035.Til söIu Isusu Trooper, árg.´99, skemmdur að framan eftirárekstur. Selst í pörtum. Uppl. ísíma 891-6236.Til sölu Elho-Pak pökkunarvélárg. u.þ.b. 1990. Krone KR-130 Classic-Line rúlluvél fyrirgarn árg. ´00. Deutz-Fahr KS-90-DN stjörnumúgavél, 2,60m vinnslubreidd, í eldri kantinum.Hovenette hitakútur úrrústfríu stáli, 150 lítra. Fjórirnýlegir mjaltakrossar De-Laval.Þvottavél/mjólkurmælar, 2 stk.sogdælur, forkælir. Uppl. á ulfsstadir@simnet.iseða 453-8895og 895-3395.Til sölu 1.600 ltr. Atlas Copcostimpilpressa ásamt loftkúti,vatnkæling getur fylgt. Uppl. ísíma 863-4489, Guðmundur.Til sölu notaður Murska-700kornvals. Uppl. í síma 862-7583.Til sölu átta tonna haugtankurMoi A/S, átta ára. Nýupptekindæla, ný dekk. Vel með farinn.Uppl. í síma 863-7111.Til sölu Ground Hawk II, 38”míkróskorin dekk, á sex gataálfelgum. Verð kr. 270.000.Einnig stórgripa gjafagrindur.Verð kr. 30.000. Á sama staðóskast kjötkýr og kvígur. Uppl. ísíma 863-1238. Óli.Hef til sölu 33 fiskeldisker úrplasti og stáli. Stærðir frá 0,25rúmmetrum til 15 rúmmetra ogeitt stk. 300 rúmmetra plastker.Uppl. gefur Erlendur í síma 821-3160.Til sölu fjórhjól, Suzuki minkur,árg. ´04. Hjól í þokkalegu standi.Verð: Tilboð. Uppl. í síma 899-0786.Til sölu gott snemmslegið heyog há. Uppl. í síma 894-5063.Erum með gullfallega ljósakristallatil sölu einnig Victoríusecretilminn. Áhugasamir hafisamband í síma 463-1408 eða822-8370. Einnig er hægt aðpanta heimakynningu. Veitt ergjöf fyrir góða sölukynningu.Mjög æskilegt er að ekki séufærri en sjö á kynningu. Hringiðendilega í síma 463-1408 -822-8370. www.123.is/natturulist ogwww.is/kristalheimarÓska eftirÓska eftir að kaupa gamaltPolaris Cyclone í varahluti. Uppl.gefur Jón í síma 896-0357.Óska eftir Yamaha hljómborði,helst frá 1970-1980. Uppl. ísíma 862-0575.Skúffa á Toyota Double Cabóskast. Þarf að passa á jeppaaf árg. 1993. Uppl. í síma 661-8864.www.bbl.isAtvinnaStarfskraftur óskast í sveit áNorðurlandi. Úti- og innivinna.Sex km frá Þjóðvegi 1. Stutt íverslun. Uppl. í síma 453-8016.Vantar ykkur starfsfólk? Viðútvegum starfsfólk af EESsvæðinuí landbúnað, ferðaþjónustu,garðyrkju og sem heimilishjálpum land allt. Áratugareynsla! Göngum frá skráningu!Gerið verðsamanburð!Nínukot, Skeggjastöðum, 861Hvolsvöllur, sími 487-8576,netfang ninukot@ninukot.is,vefsíða www.ninukot.isVerktaki í nágrenni Reykjavíkuróskar eftir að ráða fjölhæfanmann í fjölbreytt störf.Vinnuvélastjórn, smíðar, girðingavinna,hellulagnir og fl.Starfið hentar mjög vel fyrrverandibónda sem finnst gott aðvera í sveitinni. Uppl. í síma894-7664.GefinsTveggja og hálfs mánaða BorderCollie hvolpar fást gefins. Uppl. ísíma 895-6193.Sjö mánaða fallegur, svarturLabrador-Collie hundurfæst gefins á gott heimili. Er áNorðurlandi. Uppl. í síma 866-9591.ÞjónustaTek að mér uppstoppun á fuglumog dýrum. Kristján frá Gilhaga,Laugavegi 13, 560 Varmahlíð.Sími 892- 8154.Allar almennar húsaviðgerðir,flísalagnir og múrverk. Sævar S.ehf., sími 893-0146.www.bondi.isBændablaðið | Þriðjudagur 6. nóvember 2007Framleiðnisjóðurlandbúnaðarins styður:atvinnuuppbyggingunýsköpunþróunrannsóknirendurmenntuní þágu landbúnaðar.Kynntu þér málið:Veffang: www.fl.isNetpóstfang: fl@fl.isSími: 430-4300Aðsetur: Hvanneyri311 BorgarnesNæstaBændablaðkemur út20. nóvemberGISTIÐ- VIÐ GEYMUM BÍLINNBjóðum heimilislega gistinguí miðbæ Keflavíkur.Flatskjár og nettengingí hverju herbergi.Morgunmatur og akstur ávöllinn. Hagstætt verð.G.G.GuesthouseSólvallagata 11, KeflavíkSími 568-1813 / 892-4766Póstfang. gguest@gguest.isVeffang: gguest.isC M Y CM MY CY C

39Bændablaðið | Þriðjudagur 6. nóvember 2007Ríkið yfirtaki Hvalfjarðargöngog felli niður vegagjaldiðÞau Jón Bjarnason, Árni ÞórSigurðsson, Katrín Jakobsdóttir,Þuríður Backman hafa lagt framá Alþingi þingsályktunartillöguum að Alþingi feli samgönguráðherraog fjármálaráðherra aðsemja um yfirtöku ríkisins á Speliehf. í því skyni að veggjald umHvalfjarðargöng verði fellt niðureigi síðar en 1. júní 2008. Gertverði ráð fyrir kostnaði við verkefniðá fjárlögum ársins 2008..Árið 1990 stofnuðu Vegagerðin,Járnblendifélagið hf. og Akranesbærfélag um jarðgangagerð undirHvalfjörð. Ári síðar stofnuðu þessiraðilar hlutafélagið Spöl ehf.Gangnagerðin var boðin út 1994,framkvæmdir við göngin hófust1996 og þau voru opnuð fyrir umferðtveimur árum síðar, þ.e 1998.Að mati flutningsmanna er skynsamlegastaleiðin sú að ríkið yfirtakieinkahlutafélagið Spöl og þar meðallar skuldbindingar þess. Með þvíværi lúkningu þeirra samninga semgerðir voru við Spöl ehf. árið 1995flýtt. Þá yrði samhliða tekin ákvörðunum að fella niður veggjöldin ígöngunum en í vegáætlun hversárs yrði gert ráð fyrir framlagi til aðstanda undir rekstri ganganna eins ogöðrum vegamannvirkjum og greiðsluáhvílandi lána vegna framkvæmdarinnartil ársins 2018. Nú munu lánSpalar ehf. nema um 3,9 milljörðumkr., en þar af er m.a. skuld viðlífeyrissjóði um 2,7 milljarðar kr.og lánstími þeirra til ársins 2018.Rekstrarkostnaður Hvalfjarðargangaeru um 200 millj. kr. á ári, en niðurfellingveggjalds mundi lækkakostnað af rekstri ganganna.Frumsýna SölkuVölku á DalvíkÞað hefur mikið gengið á íUngó á Dalvík síðustu daga,en stífar æfingar hafa staðiðyfir á Sölku Völku eftirsögu Halldórs Laxness, íleikgerð og leikstjórn InguBjarnasonar. Stefnt er aðfrumsýningu á þessu verkinúá föstudag, 9. nóvember.Alls verða 12 sýningar áleikverkinu og eru miðapantanirþegar farnar að streymainn að sögn aðstandenda. Þegarer uppselt á frumsýningu ogörfáir miðar lausir á næstu sýningará eftir. Alls sendi stjórnLeikfélags Dalvíkur boð til 13skóla á Eyjafjarðarsvæðinu umað koma og sjá sýninguna ítengslum við íslenskukennslu íefri bekkjum grunnskólanna ogvar því víða vel tekið.GjafabréfFerðaþjónustu bænda - BændaferðaLeyfishafiFerðamálastofuTilvalin jólagjöf!Gildir í utanlandsferðir og á ferðaþjónustubæjuminnanlands (gisting, matur, afþreying).Selt á skrifstofu Ferðaþjónustu bænda, Síðumúla 2.www.baendaferdir.is s: 570 2790Spör ehf. - Ragnheiður I. ÁgústsdóttirVélfang – Notaðar vélarNánari upplýsingar veita sölumenn okkarValtra. 6550Hi-Tec. Alö 960 tÁrg: 2000Notkun: 4350 vst.Terex 980TraktorsgrafaÁrg: 2006Notkun: 1.700 vst.M. Benz ActrosÁrg: 1999Notkun: 290 þús km.Cat skotbómulyftariTH 84Árg: 2000Notkun: 5.000 vst.Skyjackvinnulyfta 6832Árg: 2000Lyftigeta: 11mFrumValtra A 90Árg: 2005Notkun: 1600 vst.Stærð: 95 höDrif: 4wdBúnaður: ÁmoksturstækiFent 309 CAÁrg: 2001Notkun: 4000 vst.Búnaður: Trima ámoksturstæki.HiSpec1600HaugsugaÁrg: 1999Stærð: 7000 lítraMF 390Árg: 1990Notkun: 7.400 vst.Búnaður: Trima 1440ámoksturstækiValmet 565Árg: 1997Notkun: 4.600 vst.VERKIN TALAGylfaflöt 32 • 112 Reykjavík • Sími 580 8200 • www.velfang.is • velfang@velfang.is