KLLAPIA E TESAVVUFIT - El-Hikmeh

94 Kllapia e Tesavufitviset ballkanike. 271 Pikërisht për këtë edhe shumica e tarikateveballkanike Sari Salltëkun e konsiderojnë nga radhët e veta. Porështë më se e vërtetë se Sari Salltëku më tepër famë ka fituar nëmesin e bektashive dhe në Ballkan është më tepër i njohur sipjesëtar i tarikatit bektashi.Në lidhje me jetën dhe veprën e këtij personaliteti të shquar tëhistorisë islame të dhënat më të vjetra të shkruara i hasim nëUdhëpërshkrimin e Ibn Batutës 272 , në Oguznamen e SejjidLlokmanit 273 si dhe në Udhëpërshkrimin e Evlija Çelebiut. 274Respekti i gjithanshëm i shoqërive ballkanike, si i atyre krishtereashtu edhe i atyre muslimane ndaj personalitetit të SariSalltëkut, ka bërë që për varrin e tij të flitet në shtatë vende tëndryshme. Madje thuhet që varri i tij gjendet edhe në oborrin edisa kishave. Sari Salltëku kishte depërtuar brenda në viset ekrishtera prandaj disa herë kishte qenë i detyruar që ta fshehëidentitetin e tij musliman. Në lidhje me këtë çështje nëSaltukname është shkruar: “... Ai e dinte gjuhën dhe fenë e tëkrishterëve sa një prift i tyre...” 275 , “... Ai njëzet e një vjet nëpetkun e krishterë ka thirrë në fenë islame dhe ka qenë përpjekësnë rrugën e Zotit (muxhahid fi sebilillah)...” 276 .Në bazë të përshkrimeve të Evlija Çelebiut, Sari Salltëku pastajka kaluar në Ballkan (Rumeli) e prej aty në Gdanjsk, ku kakthyer në Islam 150.000 tatarë. Prej aty është nisur për nëMoskë ku ka kthyer në Islam gjithashtu një numër të madh tëjomuslimanëve. 277271272273274275276277Hasluck, F. W., Anadolu ve Balkanlarda Bektasilik, Stamboll 1995, f.155-56.Tuhfetu’-Nudhdhar fi Garaibi’l-Emsar ve Axhaibi’l-Asfar, përkthyer nëfrengjitshte nga C. Defrenery dhe Dr. B.R. Sanguinethi, Paris 1854, II,416.Ixhmali Ahvali Ali Selçuk Ber Muxhibi Nakli Oguzname-i Sejjid Lokman,Helsingfors 1854.Evlija Çelebi, Sejahatname, Stamboll 1314, I,659-660; II,133-139;III,366-369, 481.Evlija Çelebi, Seyahatname, III,366.Koprulu, Fuad, Anadoluda Selçuk Tarihi, në “Belleten”, VII,434.Evlija Çelebi, Seyahatname, I,659-660. Në gojëdhënën ekzistuese përSari Salltëkun aktiviteti i tij është i përshkruar në këtë mënyrë: “SariSalltëku është shoku i nxënësit (murid) të Hoxhë Ahmed Jeseviut, Haxhi