KLLAPIA E TESAVVUFIT - El-Hikmeh

90 Kllapia e TesavufitBogomilët rëndësi të veçantë i kanë kushtuar edhe pastërtisë sëbrendshme dhe të jashtme. Ata para çdo lutjeje i kanë pastruarpjesët e caktuara të trupit. Varfëria kuptimore ka patur rëndësi tëposaçme në ideologjinë bogomile. Priftërinjtë bogomilë nukkanë pranuar pagesa për detyrat fetare të tyre dhe pasurinë e tyreua kanë ndarë të varfërve. Nuk kanë pirë verë, nuk kanë ngrënëmish derri, kanë agjëruar, ashtu që kanë ngrënë ushqim vetëmnjë herë në ditë edhe atë pas perëndimit të diellit. Bogomilëtjanë lutur pesë herë ditën dhe katër herë natën. Në lutjet e tyrejanë përkulur disa herë dhe disa herë kanë rënë me ballë përtoke. Ndonjëherë, gjatë lutjes, kanë lëvizur para-prapa mekokën, saqë edhe kanë kaluar në trans.Lideri i bogomilëve është emërtuar si gjysh. Gjyshi ështëzgjedhur nga ana e 12 senatorëve dhe në post ka qëndruar derinë fund të jetës. 262Torturat të cilat kisha katolike dhe ortodokse i kanë ushtruar mbibogomilët nëpërmjet mekanizmave shtetërore dhe ngjashmëritëteorike, praktike dhe institucionale të bogomilëve me fenëislame dhe në veçanti me botëkuptimin mistik islam të sufijve tëparë paraosmanë, kanë qenë prej faktorëve të cilët e kanëndihmuar procesin e pranimit të Islamit nga ana e popujve nëviset ballkanike.1.2. Depërtimi i sufijve të parë paraosmanëNë vitet e themelimit të Shtetit Osman në Anadoli, shtetet ekrishtera të Ballkanit ishin brenda një kaosi të paparë të inicuarnga përleshjet ndërfraksionale dhe ndëretnike. Para depërtimit tëushtrisë osmane në këto vise, platforma e shëndoshë ideologjikedhe karakteri sistematik dhe i përshtatshëm për natyrën e njeriuti fesë islame si fe zyrtare e Shtetit Osman, popujve dheshoqërive të kacafytyra ballkanike u ka prezentuar njëalternativë konstruktive teologjike dhe pragmatike.Është fakt i pamohueshëm se botëkuptimi islam i shtetit dheshoqërisë osmane ishte i gatuar me shijen e idesë së lartë sufikenë themelin e së cilës mbizotëronte parimi i edukimit të shpirtit262Po aty, f. 218. Praktikë të ngjashme kanë edhe bektashijtë.