KLLAPIA E TESAVVUFIT - El-Hikmeh

Zhvillimi historik i Tesavvufit 83shejhëve të papërgatitur, nga të cilët janë dhënë edhepërfundime në kundërshtim me parimet e Tesavvufit islam.5) Kalimi i shejhllëkut prej babait në birin (evladijet) pakërkuar zotësi (ehlijet), zakonisht me një të kaluar tëdyshimtë.6) Rol vendimtar në prishjen e teqeve kanë luajtur edhepersonat me mendime tepër liberale, materialiste, pozitiviste,të cilët për këtë ose atë shkak kanë depërtuar në teqetë dhekanë ndikuar me mendimet e tyre në shejhët dhe dervishëtpa formacione profesionale sufike. 249Tarikatet dhe teqetë janë institucione me rëndësi të cilat në masëtë madhe kanë ndikuar në formimin, zhvillimin dhe ngritjen enjë numri të madh të shteteve që janë themeluar në territorinislamik. Ato gjithashtu kanë ndikuar edhe në pastrimin thelbësortë shumë njerëzve dhe dijetarëve gjatë historisë. Por, për fat tëkeq, në masë të madhe sot nuk mund të pohohet një gjë e tillë.Pikërisht për këtë teqetë dhe tarikatet duhet të bëjnë njëautokritikë, t’i analizojnë çështjet diskutabile dhe në parim epraktikë të vazhdojnë të qëndrojnë nën ombrellën e Kur’anit dhetë Sunnetit.249Gunduz, Irfan, Osmanlilarda Devlet/Tekke Munasebetleri, f. 165-170..