KLLAPIA E TESAVVUFIT - El-Hikmeh

78 Kllapia e Tesavufitfatkeqësi të kësaj bote por gjithmonë është i nënshtruarpranë Fuqisë Krijuese.f) Nefs-i merdijje - Është uni me të cilin është i kënaqurAllahu xh.sh.g) Nefs-i kamile - Është uni që ka arritur pozitat më të lartashpirtërore. Saliku në këtë pozitë është i përsosur dhemund të bëhet udhërrëfyes për të tjerët. 239Edhe tarikatet shpirtërore edhe ato të unit kanë për qëllim qëshoqërinë njerëzore ta zbukurojnë me njerëz të sjellshëm, tëmoralshëm dhe të ndritur. Metodat e lartpërmendura kanëpërmasën e tyre edukative-arsimore sociale si dhe atë metafiziketë afrimit dhe shkrirjes në Allahun xh.sh. Nëse pak më mekujdes përcillen termat e përdorur në rreshtat e mësipërm, do tëshihet se të gjitha ato janë terma kur’anore ose terma tëpërdorura në thëniet e Pejgamberit a.s. Çdo tentim që kjoterminologji dhe këto parime të nxirren nga orientimi i tyrekur’anor dhe i Sunnetit, është në kundërshtim me vetë parimet eTesavvufit islam.Një numër i madh i tarikateve të paraqitura në botën islame ipërkasin njërit prej grupeve të lartpërmendura, por ato janëemërtuar kryesisht në bazë të themeluesit të tyre ose në bazë tëemrit të shejhëve të lartë brenda një tarikati të caktuar, të cilëtkanë bërë ndryshime në trajtën e ritualeve dhe manifestimeve tëposaçme për Tesavvufin, si dhikrin, sejr-i sulukun etj.Tarikatet më të njohura dhe më të përhapura në botën islame qëe kanë vazhduar jetën e tyre deri në ditët e sotme janë:1. Tarikati Kadirijje - i themeluar nga Abdu’l-KadirGejlaniu (v.1078/1166).2. Tarikati Jesevijje - i themeluar nga Hoxha AhmedJeseviu (v.562/1167).3. Tarikati Rifaijje - i themeluar nga Ahmed er-Rifaiu(578/1182).4. Tarikati Kubrevijje - i themeluar nga Nexhmuddin Kubra(v.618/1221).5. Tarikati Suhreverdijje - i themeluar nga Ebu Hafs OmerShehabuddin es-Suhreverdiu (v.632/1234).239Yilmaz, Kamil, Hyrje në Tesavvuf, f. 194-195.