KLLAPIA E TESAVVUFIT - El-Hikmeh

76 Kllapia e Tesavufitpandërprerë të Allahut xh.sh. dhe lidhjes kuptimore (rabita)përpiqen ta arrijnë pastërtinë shpirtërore. Zinxhiri i shejhëveqë u përkasin këtyre tarikateve te Pejgamberi a.s., lidhetnëpërmjet Ebu Bekrit r.a. Në procesin edukativ-arsimorsufik (sejr-i suluk) të këtyre tarikateve ka disa shkallë qëduhet të kalohen edhe atë:a) Kalb (zemra) - Është vendbanim i dashurisë për Allahunxh.sh., dhe mjet ndërmjet përmasës lëndore dheshpirtërore të qenësisë. Është burim i fshehtësive dheshpirtit dhe vendpasqyrim i dashurisë për Allahun. Kalbi,gjithashtu është qendër e njohjes, dashurisë, durimit dheqëllimit.b) Ruh (shpirti) - Është vendi i diturisë së Allahut dhe mjetmes përmasës shpirtërore dhe të fshehtë të qenësisë.Është substanca më kristalore e trupit të njeriut nërelacion me botën hyjnore. Shpirti është derë e cila hapetpër ngritje drejt botës së padukshme (gajb). Ai ështëqendër e mëshirës, relaksimit dhe gëzimit në trupin enjeriut.c) Sir (sekreti) - Është brendia e shpirtit dhe vend ivrojtimit të pasqyrimeve hyjnore. Ai është më i lartë sekalbi dhe ruhu. Pranohet si vend i krenarisë, urrejtjes dheqeshjes në personalitetin njerëzor.d) Hafi (fshehtësia) - Është përmasa e brendshme e sekretit(sir). Është fshehtësia potenciale në personalitetinnjerëzor. Kjo shkallë paraqet mjetin ndërmjet botëssekrete dhe botës së atributeve hyjnore, gjegjësisht ështërepetitor i pasqyrimeve zotnore të Fuqisë Krijuese.Karakterizohet si shkallë e dëshpërimit, frikës dhe qarjes.e) Ahfa (metafshehtësia) - Është brendia e fshehtësisë dhesekreti i padukshmërisë. Konsiderohet si dituri që i takonvetëm Allahut xh.sh. Karakterizohet si vend i guximitdhe trimërisë.f) Letaif-i nefs (Shëmbëlltyra e unit) - Është vend i lëvizjes,jetës dhe vullnetit në personalitetin e njeriut.