KLLAPIA E TESAVVUFIT - El-Hikmeh

72 Kllapia e TesavufitVështirësia e përkapjes racionale të vahdet-i vuxhudit dhe drojanga zhytja në sistemin panteist, kanë bërë që një grup i sufijve tambrojnë idenë e njëshmërisë së vrojtimit ose vizionit (vahdet-ishuhud). Sistematizues i mendimit të vahdet-i shuhudit ështëshejhu i tarikatit Nakshibendi në Indi, Ahmed Sirhindi ImamRabbani (v.1034/1624). 233Për fund mund të thuhet se çështjet e filozofisë së Tesavvufit,posaçërisht vahdet-i vuxhudi kanë një gjuhë specifike në çdoparaqitje të saj: të ngjarësisë ose emanacionit, shpalljes osefrymëzimit, gojores ose letrares, urtisë ose qenësisë, që ka qenëe domosdoshme që të rrezatojë prej Burimit Hyjnor. Ky ështëburimi nga i cili janë furnizuar sufijtë me nam si Ibn Arabiu,Abdu’l-Kerim Xhili, Imam Rabbani etj. 2343. INSTITUCIONET E TESAVVUFITQytetërimet kanë përmasat e tyre religjioze, etike dhe mistike.Në disa raste parimet religjioze ngadhënjejnë mbi të tjerat dhelëmenjtë e ndryshëm të shoqërisë rregullohen në bazë të këtyreparimeve. Ndërsa në disa raste të tjera ato bëhen vetëm shtytësdhe gjeneratorë të lëvizjeve dhe aktiviteteve shoqërore, osemadje edhe mund të injorohen në tërësi. Islami si një sistem233234prototipe të dukshmërisë. Kur këto gjendje aktualizohen paraqitet bota edukshme. Njëshi zbulohet në shumësi ashtu si një objekt që pasqyrohetnë pasqyra të ndryshme, çdo pasqyrë paraqet fotografi të caktuar në bazëtë mundësive dhe aftësive pranuese të saj. Arena e amshueshme eqenësisë nuk është asgjë tjetër përveç se ripërtërirje e pandërprerë ekrijimit (halk-i xhedid) ose ripërtërirje e llojeve (texheddud-i emthal).[arif, M.M, po aty, I,418.Vahdet-i shuhud d.t.th., të shohësh një Qenie, gjegjësisht në vështrimin etij sufiu të mos shohë gjë tjetër pos Njëshit. Teoria e njëshmërisë sëvrojtimit nuk e mohon ekzistencën e gjërave, por pohon se në horizontine dukshmërisë së sufiut i cili ka arritur në gradën e shkrirjes kuptimore(fena) duket vetëm Zoti dhe drita e Tij i largon nga horizonti të gjithaqenësitë relative tjera, ashtu siç e bën atë Dielli me yjet. Po aty, f. 243.Shih Rezymenë e veprës Ibn Arabijevo FilozofskoTeolo{ko U~enje o Logosu, të Re{id Hafizovi}, f. 193-198.