KLLAPIA E TESAVVUFIT - El-Hikmeh

64 Kllapia e Tesavufitditurës, përforcim, shenjë, e kundërta e injorancës, cilësi me tëcilën përkapen gjërat e përgjithshme dhe ato të pjesërishme. 216Ndërsa termi ma’rifet rrjedh prej rrënjës arabe “a-r-f” që d.t.th.,intuitë, përvojë e brendshme, ndiesi, përkapje e shkallëzuar nëbazë të përvojës jetësore, kuptim, absorbim, njohje e realitetit. 217Në Tesavvufin islam dija (ilmi) është diskutuar në tri kategori:ilme’l-jakin, ajne’l-jakin dhe hakka’l-jakin. Dy kategoritë e paranë tesavvuf nënkuptojnë dituritë evidente dhe të arrituranëpërmjet shqisave, dituritë racionale dhe dituritë e përcjellura,ndërsa kategoria e tretë e përfaqëson diturinë të cilën sufiu earrinë në pelegrinazhin e tij drejtë Fytyrës Hyjnore si atdhe iamshueshëm i diturisë ezoterike. 218Sufijtë krahas dijes racionale dhe të përcjellur, rëndësi tëposaçme i kanë kushtuar edhe frymëzimit dhe kanë ndjerënevojën e sqarimit të dijes së përfituar në këtë mënyrë. Atathonë se edhe dija e përfituar si rezultat i frymëzimit burimin eka te Zoti, mirëpo dallohet nga Shpallja e Pejgamberit, përshkak se Pejgamberi a.s. ka mundësi ta shohë melekun që ia sjelldijen, ndërsa sufiu atë e përjeton si një moment të transferuar nëzemrën e tij. Kjo mënyrë e përfitimit të dijes në Tesavvufinislam është emërtuar si ilm-i huduri (Intuitë). 219216217218219Xhevheri, po aty, V,1990-1991; Ibn Manzur, po aty, IV, 3082-3085;Xhurxhani, po aty, f. 177.Edhe prej vetë domethënies së këtyre dy termave nënkuptohet se atoflasin për dy çështje të ndryshme. Ma’rifeti arrihet nëpërmjet përvojësjetësore dhe më tepër vë theks mbi dijen dhe njohjen e arritur nëpërmjetintuitës dhe meditimit (hadth ve’t-tefekkur). Nga ky aspekt ma’rifeti nëtesavvuf, siç do të shihet edhe më poshtë, do të përfaqësojë dijen dhenjohjen të cilën sufijtë e përfitojnë gjatë përjetimit të gjendjeve tëndryshme shpirtërore, nëpërmjet përvojës së brendshme dhe në mënyrëtë drejtpërdrejtë nga Zoti. Stërvitja kuptimore e cila bëhet pas pastrimitdhe kristalizimit të zemrës e përgatit personin për pranimin efrymëzimeve hyjnore të cilat janë rreze të dijes dhe njohjes sufike(ma’rifet). Xhevheri, po aty, IV, 1400-1402; Ragib el-Isfahani, po aty, f.331-332; Ibn Manzur, po aty, IV, 2897.Huxhviri, po aty, f. 532-533; Hafizovi}, Re{id, po aty, f. 299.Dija dhe njohja në përvojën e sufijve janë diskutuar prej burimeve tëndryshme dhe si rezultat i platformave kuptimore të sufijve të caktuar,prandaj edhe përkufizimet dhe sqarimet e tyre janë bërë në mënyra tëndryshme. Ata asnjëherë fenë nuk e kanë konsideruar si një subjekt të