KLLAPIA E TESAVVUFIT - El-Hikmeh

38 Kllapia e Tesavufitopinion të tyre rreth kësaj çështjeje, e kanë të domosdoshme t’idiskutojnë këto vepra të shkruara në qarqet sufike.2. TERMINOLOGJIA DHE KARAKTERISTIKATTHEMELORE TË TESAVVUFITSiç u tha edhe më sipër, njeriu që nga fillimi i qëndrimit të tij nëkëtë botë është orvatur të vendosë lidhje me thelbin e tij dhe tëgjejë rrugët e afrimit deri te ai. Si çdo disiplinë tjetër teologjikedhe filozofike, ashtu edhe Tesavvufi ka zhvilluar mënyra dhetrajta nëpërmjet të cilave do të ketë mundësi të afrohet deri te kyqëllim. Edhe në mendimin sufik, si në përgjithësi në akidenislame, Zoti është realiteti i vetëm i qenësisë.Sufijtë në vrojtimin dhe përkapjen e realitetit të qenësisë dhe nëafrimin me Zotin, si dy qëllime parësore të disiplinës sëTesavvufit, kanë zhvilluar një terminologji të vrullshme, e cilanjëkohësisht paraqet edhe karakteristikat themelore tëTesavvufit.Klasifikimi i karakteristikave dhe terminologjisë së Tesavvufitduke filluar prej burimeve klasike e deri te ato të sotmet ështëbërë në mënyra të ndryshme, 80 por ne këtu do të bëjmë njëklasifikim eklektik të literaturës së Tesavvufit në lidhje me këtëçështje.2.1. Termet psikologjike të TesavvufitArsyeja (akl), shpirti (ruh), zemra (kalb) dhe uni (nefs) janënocione që përmenden në Kur’an dhe koncepte kryesore tëpsikologjisë njerëzore, që në çdo shkencë shoqërore janëdiskutuar në bazë të funksionit të tyre në hierarkinë e shkencësgjegjëse. Tesavvufi këtyre termave u kushton rëndësi të80Në lidhje me terminologjinë e Tesavvufit, për më gjerë shih: Kushejri,er-Risale, f. 200; Huxhviri, Kehsfu’l-Mahxhub, f. 517; Kashani,Abdurrezzak, Istilahatu’s-Su,fijje, f. 43 e tutje; Serraxh, el-Luma’, f. 171-172; Eraydin, Selçuk, Tesavvufi dhe Tarikatet, f. 75 e në vazhdim;Yilmaz, H.Kamil, Hyrje në Tesavvuf, f. 127 e tutje.