KLLAPIA E TESAVVUFIT - El-Hikmeh

32 Kllapia e Tesavufit– Tabakatu’l-Kubra, e shkruar nga Abdulvehhab esh-Sha’rani(973/1565). 65– Sefine-i Mevlevijan, e shkruar nga Sakib Mustafa Dede(1148?1735). 66b. b) Veprat enciklopedike– Guldeste-i Rijad-i Irfan, e shkruar nga Sejjid Ismail Belig(1142/1729). 6764656667Në këtë vepër mjaftë vëllimore autori ka dhënë njohuri për jetën e 1001sufiu duke filluar prej Imam Xhafer es-Sadikut e deri në kohën kur kajetuar autori. Një pjesë e jetëshkrimeve është marrë nga veprat e tjera tëshkruara më parë, por pjesa e fundit është origjinale. Kjo vepër karëndësi të posaçme për studiuesit e Tesavvufit në rrethanat ballkanike,meqë përmend edhe emrat e një numri të konsiderueshëm të sufive tëcilët kanë vepruar në viset ballkanike. Bahru’l-Velaje është vepra e parëbiografike sufike e cila është shkruar në turqishte. Shih: Bursali MehmedTahir, Osmanli Muellifleri, I, 88; Yilmaz, Ali, Kostendilli SuleymanSeyhi, Ankara 1989.Sufijtë në këtë vepër janë diskutuar në tri pjesë. Në pjesën e parë janëpërmendur jetëshkrimet e 377 sufive prej as’habëve, tabi’inëve, tebe’itabi’inëve dhe muxhtehidëve. Pjesa e dytë përbëhet prej jetëshkrimeve të120 sufive të cilët kanë jetuar në Egjipt në shekullin XVI, ndërsa nëPjesën e fundit autori flet për aktivitetet e 90 sufijve të kohës së vet.Sha’raniu ka edhe një vepër të titulluar Tabakatu’s-Sugra në të cilënduke filluar prej mufessirit të shquar Xhelaluddin Sujutiut flet edhe përjetën dhe aktivitetet e100 sufijve të kohës së vet. Shih: Esh-Sha’rani,Abdulvehhab, Levakihu’l-Envar fi Tabakati’s-Sadati’l-Ahjar, përg. A.Hasen Mahmud, Kajro 1414/1993; Imam Sha’rani, Veliler Ansiklopedisi(et-Tabakatu’l-Kubra), përkth në turq. Abdu’l-Kadir Akçiçek, Stamboll1407/1986.Në këtë vepër është prezentuar jetëshkrimi i shejhëve të TarikatitMevlevi të cilët kanë qenë në post në Teqenë Mevlevite në Konjë si dhenë teqetë tjera të mëdha Mevlevite në botën islame. Në këtë vepër flitetedhe për disa femra poete të cilat kanë qenë ithtare të këtij tarikati. SakibMustafa Dede, Sefine-i Nefise-i Mevlevijan, Kajro 1283/1866.Në këtë vepër janë të përfshira jetëshkrimet e 491 personave të shquar nëjetën shoqërore të Shtetit Osman të cilët kanë lindur ose kanë vepruar nëqytetin e Bursës. Vepra përfshin edhe jetëshkrimet e një numri tëkonsiderueshëm të sufijve të mëdhenj të cilët kanë jetuar në ShtetinOsman, deri në periudhën kur ka jetuar autori. Shih: Ismail Belig,Guldeste-i Rijad-i Irfan ve Vefejat-i Danishveran-i Nadiredan, Stamboll