KLLAPIA E TESAVVUFIT - El-Hikmeh

Zhvillimi historik i Tesavvufit 31– Reshahatu Ajnu’l-Hajat, e shkruar nga Kashifi Safijuddin Alib. Husejn (909/1503). 60– Lemezat-i Hulvijje ez Lemezat-i Ulvijje, e shkruar ngaHulvizade Mahmud Xhemaleddin (1064/1654). 61– Nefehatu’l-Uns Min Hadaratai’l-Kuds, e shkruar ngaNureddin Abdurrahman b. Ahmed Xhami (898/1492) 62– Themeratu’l-Fuad fi’l-Mebdei ve’l-Mead, e shkruar nga SariAbdullah Efendi (1071/1661). 63– Bahru’l-Velaje, e shkruar nga Mollazade Shejh SulejmanKustendili (1235/1820). 6460616263qerametit, si përgjigje ndaj mutezilëve, i klasifikon qerametet dhe jepsqarime të hollësishme për to. Në Pjesën e parë brenda tetë kapitujve fletpër jetën dhe veprën e Pejgamberit a.s., ndërsa në Pjesën e dytë, dukefilluar prej Ebu Bekrit r.a. e deri te sufijtë e kohës së tij, në njëmbëdhjetëgrupe, flet për jetën e 797 sufijve. Shih: El-Munavi, el-Kevakibu’d-Durrijje fi Teraxhimi’s-Sadati’s-Sufijje, I-II. red. M. Hasan Rebi’, Kajro1357/1938.Kjo vepër e shkruar në gjuhën persiane duke filluar prej JusufHemedaniut e deri në kohën kur ka jetuar autori, flet për jetën e të gjithëshejhëve të cilët bëjnë pjesë në zinxhirin (silsile) e shejhlerëve tëTarikatit Nakshibendi. Ali b. Husein el-Kashifi, Reshahat Ajn el-Hajat(Can Damlalari), përsht. N. Fazil Kisakurek, Stamboll 1978.Kjo vepër fillon prej katër halifeve, katër imamëve të medhhebeve,dymbëdhjetë imamëve e Ehl-i bejtit, ndërsa më pas flet për shejhët dhehalifet e tyre të Tarikatit Halveti.Vepra e Abdurrahman Xhamiut është shkruar në gjuhën persiane dheështë një lloj i shtojcës së veprave të Sulemiut dhe Hereviut. Në Nefahatështë shkruar jeta dhe vepra e 616 sufijve, prej të cilëve 34 janë femra.Ndërsa në Hyrjen autori ka sqaruar disa koncepte dhe çështje mjaft tërëndësishme të Tesavvufit. Në një pjesë të Hyrjes, ai flet edhe përproblemet filozofike të Tesavvufit. Shih: Abdurrahman Xhami,Nefehatu’l-Uns-Evliya Menkibeleri, përkth. Lamii Çelebi, përg. S.Uludag-M. Kara, Stamboll 1995.Kjo vepër është shkruar në gjuhën osmane dhe përbëhet prej pesëkapitujve dhe një pasthënieje. Autori veprën e fillon me sqarimin emomenteve të krijimit të njeriut të parë, Ademit a.s., më pas flet për disaterma dhe koncepte të dijes sufike, për jetën dhe veprën e një numri tëkonsiderueshëm të sufijve dhe në fund librin e mbaron me një pasthënieku e diskuton filozofinë e Tesavvufit. Sari Abdullah Efendiu në veprën etij ka edhe citate prej veprave të ndryshme poetike të letërsisë sufike.Shih: Sari Abdullah Efendi, Semeratu’l-Fuad, përsht. Y. KenanNecefzade, Stamboll 1967..