KLLAPIA E TESAVVUFIT - El-Hikmeh

28 Kllapia e TesavufitZuhd të përmbledhjeve të haditheve të Pejgamberit a.s.. 50 Numrii librave të shkruara me këtë titull është shumë i madh, por ataqë janë zbuluar deri në ditët e sotme janë 63. Disa prej këtyrelibrave janë të botuara, si p.sh.: Kitabu’z-Zuhd, nga Ebu HamzaSabit b. Dinar (150/768); Kitabu’z-Zuhd, nga Abdullah b.Mubarek (181/797); Kitabu’z-Zuhd, nga Ahmed b. Omer ed-Dahhak (211/826); Kitabu’z-Zuhd, nga Ahmed b. Hanbel(241/855); Kitabu’z-Zuhdi’l-Kebir, nga Ebu Bekr Ahmed el-Bejhaki (458/1066) 51 , kurse disa ende janë në dorëshkrim. 52b. a) Veprat biografike sufike (Tabakatet)Veprat të cilat në mënyrë të drejtpërdrejtë i trajtojnë parimet dherregullat e Tesavvufit dhe japin njohuri të hollësishme për jetëndhe veprimtarinë e sufijve të mëdhenj, janë kronikat sufike tëemërtuara si Tabakat. Më të njohurat në mesin e tyre janë:– Tabakatu’s-Sufijje, e shkruar nga Muhammed b. Husejn el-Ezdi es-Sulemi (412/1021). 5350515253Kitabu’z-Zuhd ka qenë njëri nga kapitujt përbërës të përmbledhjeve tëhaditheve të emërtuara si Xhami, në të cilët hadithet e Pejgamberit a.s.kanë qenë të klasifikuara në bazë të temave të tyre. Më vonë këta kapitujjanë shkruar edhe si libra të posaçëm. Shih: Koçyigit, Talat, HadisTarihi, Ankara 1988, f. 213.Për më gjerë shih: Bejhaki, Kitabu’z-Zuhdi’l-Kebir, red. Amir AhmedHajdar, Bejrut 1408/1987, f. 47-56; Yilmaz, H.Kamil, Tasavvuf HadisSerhleri ve Konevi’nin Kirk Hadis Serhi, Stamboll 1990, f. 17-30; Ugur,Mucteba, Hadis Ilimleri Edebiyati, Ankara 1996, f. 17; Hafizovi},Re{id, po aty, f. 39-42.Sezgin, Fuat, GAS, I,531; Ozturk, Yasar Nuri, Tasavvufun Ruhu veTarikatlar, Stamboll 1988. f. 76.Kjo vepër është më e njohura dhe më e përdorura në mesin e veprave tëkëtij lloji dhe ka shërbyer si burim në shkrimin e kronikave tëmëvonshme sufike. Sulemiu në veprën e tij sufijtë i ka ndarë në pesëgrupe, duke filluar prej shekullit II pas hixhretit. Në katër grupet e paraflet për jetën e nja njëzet sufijve ndërsa në grupin e fundit flet për jetën enjëzet e tre sufijve. Sulemiu në veprën e tij nuk flet për zahidët e kohëssë as’habëve, tabi’inëve dhe tebe’i tabi’inëve, pasi për ta, siç thotë vetëai, ka folur në veprën e quajtur Tabakatu’z-Zuhhad, vepër e cila nuk kaarritur deri në ditët e sotme. Shih: Arberry, Arthur, Sufism, Londër 1956,f. 69; Schimel, Annemarie, Tasavvufun Boyutlari, përkth në turq. EnderGurol, Stamboll 1982, f. 83. Kjo vepër është botuar dy herë. Një herë