KLLAPIA E TESAVVUFIT - El-Hikmeh

Zhvillimi historik i Tesavvufit 25krijesave” 37 ; “... është etikë” 38 ; “... është përkulje pranë derës sëtë Dashurit ...” 39 ; “... është përkulje para Allahut” 40 ; “... ështëlargim nga gjërat e kota” 41 ; “... durim para urdhrave dhendalesave të Allahut” 42 ; “... është ndihmës i Sheriatit dhekontribuon në arritjen e gradës së tretë të Sheriatit, ihlasit(sinqeritetit)” 43 ; “Tesavvuf d.t.th., ndjekje e pandërprerë eibadetit, kahëzim nga Zoti, largim nga stolitë e rrejshme tëbotës, largim nga dëfrimet, pasuria dhe pozita pas të cilavevrapon turma, izolim prej popullatës me qëllim ibadeti”. 44Përpos këtyre përkufizimeve të Tesavvufit, kemi edhepërkufizime të studiuesve perëndimorë të tij, të cilët në një masëtë madhe pajtohen me përkufizimet e vetë sufijve, mirëpo atadisi shohin lidhjen e Tesavvufit/Sufizmit me murgërinë e KishësLindore të krishterë, sidomos të rrymës mesaliane të saj.Megjithatë duhet theksuar se në terminologjinë perëndimore mëtepër përdoret termi sufizëm, ndërsa në atë islame tesavvuf. 45 Poashtu sipas autorëve të shumtë perëndimorë, ndikim të madhmbi sufizmin kanë pasur edhe botëkuptimet hinduse, ndërsa nëkuptimin dogmatik në sufizëm vërehet edhe panteizmi tepër ishprehur. 46Si përmbledhje e përkufizimeve të përmendura, në pika tëpërgjithshme mund të thuhet se Tesavvufi paraqet traditënshpirtërore globale të shoqërisë muslimane, obligim kryesor i tëcilit është ta mbrojë trashëgiminë e përhershme metafizike tëbesimit islam nga të gjitha përdorimet e pjesërishme në konteksttë përditshmërisë shoqërore të muslimanëve.37383940414243444546Po aty, (Ma’ruf el-Kerhi 200/815)Po aty, (Ebu Bekr Muhammed el-Kettani 322/933)Po aty, (Ebu Ali Ahmed er-Ruzbari 322/933)Kushejri, 2/555, (Ebu’l-Hasan Ali el-Muzejjen 328/939)Sulemi, 428, (Ebu Sa’d Ibn Arabi, 341/952)Sulemi, 255, (Ismail b. Nuxhejd 366/976).Imam Rabbani, Mektubat, 1/97.Ibn Haldun 808/1405.Darko Tanaskovi}, Privla~ne zagonetke sufizma, në“Sufizam”, Zodijak, Beograd 1981, f. 8, 12.Sufizam, (red. D. Tanaskovi} dhe I. [op), Zodijak, Beograd1981..