KLLAPIA E TESAVVUFIT - El-Hikmeh

24 Kllapia e Tesavufitthuhet se “Ai që di (cilësi) është edhe dije por edhe ajo që dihet(sasi)” dhe me pasqyrimet e tij fizike ose metafizike ka mundësitë prezentohet. 32 Edhe dija sufike me të gjitha elementet e sajështë sasi e dijes në përgjithësi dhe si e tillë është formuar nëpërvojën e brendshme të njerëzve të posaçëm, prandaj edhe kamundësi të jetë një prej rrugëve të qytetit të gjuhës.Duke filluar prej gjysmës së parë të shekullit IX, sufijtë upërpoqën që të mos ngelin pas të arriturave shkencore nëteologjinë tradicionale dhe racionale dhe që prej atyre ditëveprezentuan një alternativë shkencore dhe gjuhësore e cila do tëvazhdojë në mjedise të ndryshme deri në ditët e sotme. Në këtëepokë të formimit përfundimtar të sistematikës teologjike edheTesavvufi dhe dija sufike kanë formuar termologjinë dhesistematikën e tyre. Në të gjitha disiplinat shkencore islame janëshkruar libra në të cilët theksi është vënë mbi simbolikën e fjalëshyjnore ose profetike (ishari), që më së miri shihet në tefsiretishari. 33Ajo që më së shumti paraqitet si problem në të kuptuarit e tëvërtetave mistike është mjegullimi i tyre gjatë formimit gjuhësordhe komentimit nga ana e pasardhësve, duke mos patur kujdesnë pozicionimin kuptimor të sufiut në momentin kur kaprezentuar një realitet sufik ose një përkufizim të Tesavvufit.Për të qenë më të përpiktë në shprehjen e cilësive përkufizuesetë Tesavvufit do të përmendim disa prej tyre nga goja e sufijvetë mëdhenj:“Tesavvufi është tërheqja e individit nga ana e Zotit dheqëndrimi me më të Madhin..., është ndërprerja e marrëdhëniesme çdo gjë, përveç me Zotin, dhe të qënit vetëm me Të” 34 ; “...është largim prej të gjitha kënaqësive dhe pasioneve të epshit(egos)”. 35 “... ngritje në ekzistencën e lartë” 36 ; “... përqafim i tëvërtetës dhe humbje e shpresës nga gjërat që janë në duar të3233343536Guenon, Rene, Niceligin Egemenligi ve Çagin Alametleri, përkth.Mahmut Kanik, f. 26-29.Krahasoni: Rosenthal, Franz, Knowledge Triumphant, Leiden 1970, f.176.Kushejri, Risale, 2/550 (Xhunejd el-Bagdadi 298/910).Sulemi, Tabakat, 266 (Ebu’l-Husejn Nuri 295/907)Kushejri, 2/255 ; (Ebu Muhammed Xheriri 311/923)