KLLAPIA E TESAVVUFIT - El-Hikmeh

216 Kllapia e TesavufitTarikatot Halveti e najrasprostranet tarikat na balkanskite prostori.Gazi Husrev Begovoto Teke vo Saraevo, Halvetiskoto Teke vo U`ice,Teketo Halveti-Karaba{i vo Sara~hane – Prizren, Teketo Halveti-Hajati vo Ohrid i halvetiskite tekii vo Tirana i Elbasan bea me|unajaktivnite tekii na ovie prostori. Vo ovoj period vo Ohrid sevospostavi grankata Hajati a vo Albanija grankata Akba{i kako dveposebni granki na halvetiskiot tarikat na albanskite prostori.Tarikatot Kadiri ima{e o~igledno vlijanie vrz verskiot, op{testveniot ikulturniot `ivot na balkanskite prostori. Tarikatot Kadiri bilpretstavuvan so: Haxi Sinanovoto Teke vo Saraevo, tekiite voMitrovica, Prizren, \akovica, Pri{tina, Elbasan, Tirana, Pe{kopeja,Debar. Kadirizmot vo Albanija dejstvuva{e vo sorabotka so esnafskiteorganizacii na ahiite so {to se postigna edna sinteza nare~ena“ahikadirizam”.Tarikatot Rifai najaktiven bil na Kosovo, Makedonija i Albanija. Me|unajpoznatite rifaiski tekii mo`e da se spomnat onie vo: \akovica,Skopje, Elbasan, Skadar, Tirana i dr.Tarikatot Sadi na albanskite prostori e pretstaven so grankata Axizije,osnovana od strana na skadarecot [ejh Sulejman Axizi Baba (p.1150/1737-38).Tarikatot Bekta{i najmnogu privrzanici pridobil me|u albancite i toavo XVIII i XIX vek so sestrana pomo{ od Ali Pa{a Tepelena i drugitepa{i polu-nezavisni od Osmanskata dr`ava.Eden drug aktiven tarikat vo Makedonija i na Kosovo e i Melamijje-iNurijje osnovana od Muhammed Nuru’l-Arebi.Vo XVIII i XIX vek sufiite vo golema merka imaa dobri odnosi sodr`avnoto vodstvo. Ovie poslednite od vreme na vreme doa|aa daslu{aat predavawa kaj sufiite, se sovetuvaa so niv i baraa nivenblagoslov. No se slu~uvalo nekoi {ejhovi koi se pobunile protivop{testvenite nepravdi da bidat progoneti pa duri i pogubuvani.[ejhovite i dervi{ite isto taka odr`uvaa dobri odnosi i so u~enite lu|e iulemata. Golem broj na {ejhovi imaa zavr{eno medresi, no imnogumina od u~enite lu|e zemale raka kaj {ejhovite.Tekiite ne ostanale zatvoreni samo vo verskiot `ivot tuku bilepro{ireni i vo filozofijata, arhitekturata, poezijata, muzikata, ubaviteumetnosti itn. Alhamiado literaturata na albancite i bo{wacite vogolema merka bila pod vlijanie na islamskiot sufiski pogled na svetot inegovite glavni pretstavnici.Kako zaklu~ok mo`e da se re~e deka islamskiot sufiski pogled nasvetot mo`e da se primeti vo site sferi na op{testveniot i individualen`ivot na balkanskoto naselenie vo osmanskiot period. No, ovoj pogled