KLLAPIA E TESAVVUFIT - El-Hikmeh

Marëdhëniet shoqërore të tarikateve... 207kushtuar poezisë. Shejhët dhe dervishët e këtyre viseve kanëshkruar poezi në të cilat i kanë prezentuar nevojat dhe vuajtjet epopullatës, kanë shkruar poezi klasike për dashurinë hyjnore,për ritualet dhe rregullat e tarikateve të veçanta etj., dhe në këtëmënyrë kanë krijuar një letërsi të teqesë me vlera të lartaartistike.Pjesa dërrmuese e poezive janë shkruar në gjuhën persiane dheturke. Mirëpo, në veçanti në periudhat e fundit kemi edhedervishë të cilët kanë shkruar në gjuhën e popullatës vendase,shqip ose boshnjakisht. Në mesin e poetëve sufi të viseve tonamund të përmenden Mevlana Atai nga Shkupi, Is’hak Çelebiunga Shkupi, Hareviu, Xhelali Çelebiu dhe La’liu nga Manastiri,Tuluiu nga Tetova, Suxhudiu, Suzi Prizrenasi, Shem’iPrizrenasi, Mesihi nga Prishtina, Gurbi Dedeu nga Novi Pazari,Shejh Muslihuddini nga Uzhica, Shejh Kaimiu nga Bosnja,Ahmed Ibn Abdullah el-Bosneviu, Nergisiu, Ali Dede Bosneviu,Shejh Fevziu i Mostarit, Shejh Abdurrahman Sirriu, etj. 609Ndikimin e Tesavvufit dhe tarikateve e shohim qartë edhe nëpoezinë e poetëve të njohur të poezisë bejtexhinje. Muçi Zade,Nezim Frakulla, Ali Ulqinaku, Muhamed Çami Kyçyku, MullaHysein Dobraçi, Tahir Gjakova, Dalip Frashëri, Mulla Sali Pata,Shejh Mala etj., e përbëjnë plejadën e shkrimtarëve shqiptarë tëcilët kanë shkruar me alfabet arab dhe në poezitë e të cilëve609Për më gjerë shih: Blan, Otto, Bosnich-Turkische Sprahdenkmoler,Lajpcig 1968, f. 45; Lehfelh, Werner, Das serbokroatische Aljamiadoschrifumder Bosnich-Hercegovinichen Muslime, Munih 1969, f. 13;Kale{i, Hasan, “Prilog poznavanju albanskeknji`evnosti iz vremena preporoda”, në “Godi{njakBalkanolo{kog Instituta”, knj. I, Sarajevë 1957,f. 352-388; po ai, “Albanska alhamijadoknji`evnost”, në “Prilozi”, XVI-XVII (1966-67),Sarajevë 1970, f. 52; Hukovi}, Muhammed,Alhamijado knji`evnost i njeni stvaraoci,Sarajevë 1986; Nametak, Abdurrahman, HrestomatijeBosanske alhamijado knji`evnosti, Srajevo 1981; Elsie,Robert, Historia e Letërsisë Shqiptare, Pejë 2001; Salihu, Hajdar, Poeziae Bejtexhinjve, Prishtinë 1987; Isen, Mustafa, Sehi Bey Tezkirem HestBehist, Stamboll 1980, f. 195; Hysa, Mahmud, Alamiada Shqiptare,Shkup 1997..