KLLAPIA E TESAVVUFIT - El-Hikmeh

204 Kllapia e Tesavufitndërtuar teqe në shumë vise të banuara me shqiptarë, si p.sh., nëManastir, Shkup, Korçë, Janinë, Krujë, Trikallë, Melçan, Turan,Leskovik, Berat etj. 606 Ali Pashë Tepelena përveç për bektashitëka ndërtuar edhe teqe për sadijtë dhe halvetijtë.3. THEMELIMI I QYTETEVE DHE TEQETËQytetet janë të vjetra sa edhe qytetërimet e lashta. Pikërisht përkëtë edhe në viset ku kanë ekzistuar qytetërimet e vjetra kagjurmë të qyteteve të tyre. Përveç qytetërimeve më të vjetraështë realitet se në Ballkan një periudhë mjaft të gjatë ka qenë ivendosur edhe qytetërimi islam osman. Prezentimi i qytetërimitislam osman në tokën pjellore kulturore ballkanike, ku janëgërshetuar disa qytetërime të lashta, ka nxjerrë në pah qytete meveçori orientale-oksidentale.Është e njohur se Shteti Osman, pas depërtimit ushtarak në visetballkanike, ka motivuar transferimin e dervishëve, zejtarëve,tregtarëve dhe së bashku me ta edhe të popullatës anadoliane nëkëto vise. Ardhja dhe pranimi i elementeve kulturore të tyre ngaana e pjesës dërrmuese të popullatës vendase, do të ndikojëdukshëm në ndryshimin e strukturës fizike të qyteteveekzistuese. Ndërsa në viset e pabanuara do të fillojnë tëparaqiten qytete të reja me veçori orientale.Qyteti dhe struktura e tij në periudhën osmane në viset tonashumë pak është hulumtuar. Mirëpo, ekziston një e vërtetë se njënumër i madh i qyteteve të Bosnjës, Kosovës, Maqedonisë dhepjesërisht të Shqipërisë ende i mbajnë simbolet dhe veçoritë etipit të qytetit osman. Dervishët dhe teqetë e tyre kanë ndikuardukshëm në ristruktuimin e qyteteve ekzistuese dhe themelimine qyteve të reja në viset ballkanike. 607Përreth teqeve dhe zavijeve të ndërtuara në viset pjellore dheudhëkryqet tregtare të viseve ballkanike, janë vendosur familje606607Clayer, Nathalie, “Miti i Ali Pashës dhe bektashinjtë (ose mendime përnjë histori kombëtare të bektashinjve shqiptarë)”, në “Përpjekja”, 15-16,Tiranë, janar-dhjetor 1999, f. 39.Barkan, po aty, f. 279-280.