KLLAPIA E TESAVVUFIT - El-Hikmeh

198 Kllapia e Tesavufitmedresetë e themeluara në qytete të ndryshme. Mirëpo edhe psenë raste të rralla ka ndodhur që të ketë mosmarrëveshje ndërmjetkëtyre dy institucioneve bartëse të jetës shoqërore osmane. 589Në relacionet ndërmjet teqesë dhe medresesë, përveç mënyrësidentike të të menduarit, shpeshherë ka ndodhur që aktivitetet etë dy institucioneve të zhvillohen në të njëjtën ndërtesë. Disaprej teqeve në Bosnjë, Maqedoni dhe viset e tjera, gjatëveprimtarisë kanë shërbyer edhe si medrese, madje disa prej tyrenë periudhën e fundit janë shndërruar plotësisht në medrese.P.sh., Hanikahu (teqe) i Gazi Husrev Beut në Sarajevë dukefilluar prej shekullit XIX ka shërbyer si medrese.Shumica e shejhëve dhe dervishëve të tarikateve të ndryshme nëviset ballkanike deri në gjysmën e dytë të shekullit XIX së parikanë kryer medresetë e pastaj janë inkuadruar në obligimet etyre nëpër teqetë. Më pas ata i kanë gërshetuar dituritë e tyreekzoterike me ato ezoterike dhe kanë zhvilluar mësime sufike nëfrymën e ehli-sunnetit. Tradita e këtillë sidomos ka vazhduar tekMevlevijtë, Nakshibendijtë dhe Halvetijtë. 590Një poet sarajevas në poemën e tij për Sarajevën pas rrënimevetë bëra nga ana e Eugenit nga Savoja, Teqenë Mevleviane tëSarajevës e ka karakterizuar si arkë e diturive dhe si burim idijetarëve. 591Shejh Arif Kurdiu i cili në vitin 1285/1868 kishte ardhur ngaStambolli në Sarajevë si shejh i teqesë së Skender Pashës,589590591Në lidhje me marrëdhëniet ndërmjet teqesë dhe medresesë në periudhënosmane shih: Gunduz, Irfan, Osmanlilarda Devlet-Tekke Munasebetleri,Stamboll 1989, f. 70-85; Ongoren, Resat, “Osmanli’da Sufilerin FarkliToplum Kesimleriyle Iliski Tarzlari”, në “Islam Arastirmalari Dergisi”, f.13-18; Yilmaz, Necdet, Osmanli Toplumunda Tasavvuf, Sufiler, Devletve Ulema, Stamboll 2001, f. 451-457; Kara, Mustafa, po aty, f. 79-117.Hanikahu i ndërtuar nga ana e Koski Mehmed Pashës në Mostarnjëkohësisht ka shërbyer edhe si medrese. Shejhu i kësaj teqeje, ShejhFevziu nga Mostari, në medrese ka ligjëruar për veprën Mesnevi tëMevlana Xhelaluddin Rumiut. Përveç kësaj, në këtë hankah-medresekanë ligjëruar edhe dijetarët me emër të periudhës së fundit, si AbdullahEfendi Rixhanoviçi, Hamza Efendi Puziçi, Hasan Efendi Nametaku etj.Shih: Çehajiç, po aty, f. 49.Hand`i}, Mehmed, “Sarajevo u Turskoj Pjesmi”, në“Glasnik IVZ”, viti XI, no. 10, f. 238.