KLLAPIA E TESAVVUFIT - El-Hikmeh

Marëdhëniet shoqërore të tarikateve... 197kanë shërbyer si vendstrehime për të pashpresët etj. D.t.th.teqetë janë inkuadruar pothuajse në të gjitha shërbimet përpërforcimin e jetës shoqërore dhe bartjen e idesë islame deri nëviset më të largëta.Si në pjesën tjetër të botës islame ashtu edhe në Ballkan teqetëkanë patur fushë të gjerë të veprimit. Ato gjatë periudhësosmane kanë shërbyer si shkolla, vende për mjekim, vende përrekreim, pushimore, qendra për arte të bukura, ndërtesa letrare,faltore etj. 5881. SUFIJTË DHE ULEMAJAOsmanët që nga ditët e para të depërtimit në viset ballkanike ekanë ditur se nuk do të mjaftojë që vetëm ushtarakisht tëvendosen aty. Pikërisht për këtë, në favor të qëndrimit dheveprimtarisë pozitive fetare-shoqërore të tyre në këto visebrenda nevojave kanë ndërtuar medrese, teqe, zavije, imareteetj., dhe kështu kanë kontribuar në sistematizimin e jetësshoqërore.Në viset ballkanike raportet ndërmjet sufijve dhe ulemasë kanëndjekur vijën e qendrës së Shtetit Osman, respektivishtStambollit. Ashtu si në Stamboll që ndërmjet medresesë dheteqesë në pjesën më të madhe kohore ka patur raporte të miradhe herë pas here për shkak të arsyeve të ndryshme janëparaqitur mosmarrëveshje, ashtu edhe në Bosnjë, Serbi, Kosovë,Maqedoni dhe Shqipëri në të shumtën e rasteve janë barturdukuritë e këtilla.Duke filluar prej shekullit XV në të shumtën e rasteve sufijtëdhe ulemaja në viset tona nuk kanë patur mosmarrëveshje tëmëdha, përkundrazi, një numër i madh i dijetarëve kanë qenëmuridë të tarikateve të ndryshme dhe aty kanë shërbyer nëudhëzimin e drejtë të popullatës. Në anën tjetër edhe shumë sufitë ngritur kanë shërbyer si mësimdhënës (muderrisë) në588Për më gjerë shih: Kara, Mustafa, Din Hayat Sanat Açisindan Tekkelerve Zaviyeler, f. 178..