KLLAPIA E TESAVVUFIT - El-Hikmeh

Tesavvufi në Ballkan 191Osman, prandaj edhe disa prej tyre janë ekzekutuar nga ana eSulltanit me fetvanë e shejhulislamit. 5693. Melamijjeja e periudhës së tretë ose Melamijje Nurijje. Ështësistematizuar nga ana e Sejjid Muhammed Nuru’l-Arabiut(v.1305/1882) në gjysmën e dytë të shekullit XIX dhe ështëpërhapur në shumë vise të Gadishullit Ballkanik. Ithtarë të SejjidNuru’l Arabiut ka patur edhe në mesin e shtresave të lartaintelektuale të Stambollit në gjysmën e dytë të shekullit XIX. 570Në viset që janë temë e këtij studimi e hasim melamijjen eperiudhës së dytë të prezentuar në personalitetin dhe ithtarët enjërit prej kutubëve të Tarikatit Melami, Hamza Baliut(v.969/1561-62), në trajtë të Melamive Hamzavi në Bosnjë dhemelamijjen e periudhës së tretë të prezentuar në personalitetindhe ithtarët e Sejjid Muhammed Nuru’l Arabiut në Maqedonidhe Kosovë.Themeluesi i Melamijje Hamzavijjes është Shejh Hamza Baliunga Bosnja. 571 Vendlindja e Hamza Baliut është fshati Orloviçafër Vllasenicës në Sanxhakun e Zvornikut. Që në moshën e reHamza Baliu është bërë murid i Husameddin Ankaraviut(v.964/1557) dhe pas tij ka kaluar në postin e tij. Veprimtarinë etij sufike Hamza Baliu e ka vazhduar në vendlindjen e tij, nëzavijen të cilën e ka ndërtuar në fshatin e tij. Për një kohë tëshkurtër ai përreth vetes ka tubuar me mijëra ithtarë. Disa prejithtarëve i ka tubuar prej kafeneve, ndërsa një numër bukur imadh i tyre kanë qenë edhe prej shtresave të larta të shoqërisëboshnjake të asaj kohe.Dijetarët e Bosnjës e kanë paditur atë me pretekst se ai është ipashkolluar dhe se nuk ka njohuri në lidhje me çështjet fetare,prandaj edhe nuk ka mundësi që t’i thirrë të tjerët në Islam. Nëfund edhe Hamza Baliu si paraardhësit e tij është ekzekutuar ngaShteti Osman në vitin 969/1561-62 në Tahtakale të Stambollit.569570571Bolat, Ali, Bir Tesavvuf Okulu Olarak Melametilik, Stamboll 2003.Shih: Dogrul, Omer Riza, Islam Turk tarihinde Ilk Melamet, Stamboll1950; Koprulu Fuad, Turk edebiyatinda Ilk Mutasavviflar, Ankara 1993,f. 346-349; Golpinarli Abdulbaki, Turkiyede Mezhepler ve tarikatlar,Stamboll 1969, f. 246-269; po ai: Melamilik ve Melamiler, Stamboll1931; Sunar, Xhavit, Melamilik ve Bektasilik, Ankara 1977.Atai, Zejl-i Shekaik, f. 70-71..