KLLAPIA E TESAVVUFIT - El-Hikmeh

Tesavvufi në Ballkan 185Në periudhat e para të vendosjes osmane në Shqipëri nëdokumentet nuk haset në ekzistimin e teqeve bektashiane. EvlijaÇelebiu Shqipërinë e ka vizituar në shekullin XVII dhe aspak nëmënyrë direkte nuk flet për teqe bektashiane siç i përmendë meemra ato në Bosnjë, Serbi, Bullgari etj. Evlija Çelebiu në njëvend flet për takimin e tij me një grup njerëzish të cilët nuk ikanë dashur Muavijen, Jezidin dhe emevijtë, nuk kanë veshurrroba të kaltra dhe nuk kanë pirë bozë. 545 Disa prej studiuesve,duke u bazuar në këto thënie të Çelebiut, kanë pohuar se këtogrupe kanë qenë bektashi. Mirëpo, duhet pasur parasysh faktinse emevijtë, e në veçanti Jezidi, nuk janë simpatikë as përtarikatet tjera; madje për shkak të vrasjes së nipit të Pejgamberita.s. Huseinit r.a. askush nga popujt muslimanë ballkanikëfëmijëve të vet nuk ia ka lënë emrin Jezid. Pikërisht për këtëedhe nuk mund me siguri të pohohet se këto grupe kanë qenëbektashi, por kanë mundur të jenë edhe ithtarë të tarikateve tjera.Evlija Çelebiu përmend dy teqe të abdalanëve në Elbasan dhePogradec. 546Themelimi i teqeve bektashiane në mënyrë sistematike dheorganizimi institucional i Tarikatit Bektashi në Shqipëri ështëbërë në periudhën e mëvetësimit të Pashallëkut të Janinës, gjatësundimit të Ali Pashë Tepelenës (1790-1822). 547 Në kohën e AliPashës teqe bektashiane janë hapur në shumë vise të ShqipërisëJugore, madje edhe në fshatrat e krishtera të Himarës të cilët ekanë pranuar Tarikatin Bektashi dhe kanë hyrë nën mbrojtjen eAli Pashës. 548Teqetë kryesore bektashiane që kanë vepruar në trojet eShqipërisë në shekujt XVIII dhe XIX janë:- Teqeja e Haxhi Jahja Babait në Krujë, është ndërtuar nga fundii shekullit XIX. Përveç kësaj teqeje në Krujë në bazë tësimboleve bektashiane në disa varreza është pohuar se ka paturedhe një teqe tjetër bektashiane, e cila ka vepruar nëdhjetëvjeçarët e parë të shekullit XVIII, 1130/1717 - 1141/1728-545546547548Evlija Çelebi, po aty, VIII, 679.Po aty, 680, 745.Birge, po aty, f. 83.Hasluck, po aty, f. 589..