KLLAPIA E TESAVVUFIT - El-Hikmeh

Tesavvufi në Ballkan 181Viset ballkanike, e në veçanti viset shqiptare janë tejet tërëndësishme nga aspekti i Tarikatit Bektashi. Në bazë tëdokumenteve ekzistuese Tarikati Bektashi në Ballkan kadepërtuar nëpërmjet baballarëve të hershëm bektashi tëkurorëzuar në emrin e Sari Salltukut dhe nëpërmjet tëbaballarëve të dërguar prej teqesë së Sejjid Ali Sulltanit nëDimetokë. Gjithsesi rol vendimtar për praninë e bektashive nëBallkan ka luajtur edhe relacioni jeniçer-bektashi. Si rezultat ikëtij relacioni në çdo vend ku kanë depërtuar jeniçerët, kanëdepërtuar edhe bektashinjtë.Evlija Çelebiu gjatë vizitës së tij në Bosnjë në gjysmën e dytë tëshekullit XVII ka hasur vetëm në një teqe bektashiane në qytetine Çajniçes. 532 Përveç kësaj teqeje një teqe bektashiane ka paturedhe në lagjen “Golobërdo” në Sarajevë dhe një në BanjaLlukë. 533Në Serbi teqe bektashiane ka patur në Beograd. Kjo teqe ështëndërtuar nga ana e Mehmet Pasha Jahjapashiqit. Për këtë teqeflet edhe Evlija Çelebiu dhe thotë se gjatë vizitës së tij Beograditnë këtë teqe shejh ka qenë Dervish Mehmedi. 534 PërveçBeogradit edhe në Nish ka patur teqe bektashiane. EvlijaÇelebiu pohon se Teqeja Koprybashi në Nish ka qenë teqebektashiane. Duke folur për të ai përmend edhe Tyrben e SeferBabës e cila ka qenë pranë kësaj teqeje. 535Evlija Çelebiu gjatë vizitës së tij në Kosovë në shekullin XVIIka hasur në teqe bektashiane në Mitrovicë, Dupnicë dheKaçanik. Ai pohon se në teqenë bektashiane të Mitrovicës, eemërtuar si Teqeja e Mustafa Babës, ka patur edhe një tyrbe dhese teqeja ka qenë shumë e vizituar nga ana e qytetarëve. 536 Pasiqë përmend Teqenë bektashiane të Kaçanikut, Çelebiu flet edhepër Tyrben Kirklar të cilën e kanë vizituar gjatë kthimit për në532533534535536Evlija ^elebi, Putopis, Odlomci o Jugoslovenskimzemljama, Sarajevë 1979, f. 402.^ehaji}, po aty, f. 168-69.Evlija Çelebi, Sejahatname, V, 381.Po aty, V, 426.Evlija Çelebi, po aty, V, 547..