KLLAPIA E TESAVVUFIT - El-Hikmeh

180 Kllapia e Tesavufit- Esselamu alejkum o sulltanë të hakikatit. 530Duke filluar prej viteve të para të shekullit XIV, TarikatiBektashi është në lidhje të ngushtë me ushtrinë osmane, madjenjë numër i konsiderueshëm i dervishëve bektashi para ushtrisëosmane është vendosur në vendet në të cilat më vonë do të nisetushtria osmane dhe kanë përgatitur terrenin për islamizimin ekëtyre viseve ose, thënë shkurt, i kanë përfituar zemrat enjerëzve.Piri i dytë i Tarikatit Bektashi është Ballëm Sulltani. Edhe ai kabërë disa ndryshime në mënyrën e zbatimit të riteve dhe erkanitbektashi; e ka sistematizuar dhe disiplinuar organizimin e teqevedhe ka formuar grupin e myxherredëve (të pamartuarit), të cilëttërë jetën e tyre do t’ia kushtonin tarikatit. Pas Ballëm SulltanitTarikati Bektashi me bekimin e Portës së Lartë me të madheështë përhapur në Anadoli dhe Ballkan. Prej kësaj kohe jeniçerëtjanë inkuadruar në teqenë bektashiane.Paraqitja dhe prania e propagandave margjinale sufike (hurufi)në Anadoli nga fundi i shekullit XVI do të ndikojë edhe nëmësimet e Tarikatit Bektashi. Këto ideologji me themelejoislame, do të ndikojnë që bektashinjtë dalëngadalë të largohenprej mësimeve të Haxhi Bektash Veliut. Si rezultat i kësaj nëvitin 1826 do të suspendohet formacioni jeniçer prej ushtrisëosmane dhe me një ferman të Sulltan Mahmudit II, në vitin1827, do të mbyllen teqetë bektashiane.Tarikati Bektashi prej vitit 1827 e deri në vitin 1925 ka vepruarnë formë gjysmëilegale, me përjashtim të periudhës sëAbdylhamitit II, i cili ka qenë mjaft i afërt me grupin eDedebaballarëve të Tarikatit Bektashi. Veprimi i plotë ilegal ibektashive dhe mbyllja e kryegjyshatës, gjegjësisht Teqesë sëHaxhi Bektash Veliut në Turqi, fillon prej vitit 1925. Në këtë vitParlamenti Kombëtar i Turqisë merr vendimin për mbylljen e tëgjitha teqeve dhe tarikateve në territorin e Turqisë. Atëherëkryegjyshi bektashi, Salih Nijazi Dedeu (me origjinë shqiptare),kaloi në Shqipëri dhe me ndihmën e shtetit të atëhershëm dhembretit e vazhdoi aktivitetin e tij në Shqipëri. 531530531Shih: po aty, f. 56.Shih: po aty, f. 60-66.