KLLAPIA E TESAVVUFIT - El-Hikmeh

Tesavvufi në Ballkan 177Baba kishte ardhur së bashku me emigrantët dhe në lagjen“Tabhane” të Shkupit ka themeluar një teqe Sadijje.Muridët e Shejh Axhizi Babës Tarikatin Sadi e kanë bartur edhenë Shqipëri dhe kanë themeluar teqe në Leskovik, Tepelenë,Gjirokastër, Tiranë, Tropojë, etj. 5267. TARIKATI BEKTASHIHistoriku i Tarikatit Bektashi fillon me jetën dhe veprën ethemeluesit të tij, Haxhi Bektash Veliut. Haxhi Bektash Veliuështë një sufi i madh i cili është edukuar dhe arsimuar nga ana eshejhëve dhe baballarëve të Tarikatit Jesevi. Për jetën e këtijpersoni që do të lërë gjurmë të rëndësishme në historinë islametë shekullit XIII dhe më pas dimë shumë pak. E tërë ajo qëtransmetohet në lidhje me jetën e Haxhi Bektash Veliut ështënxjerrë nga gojëdhënat e shumta të cilat ekzistojnë në lidhje mekëtë person të lartë. Burimet më të vjetra që japin njohuri përjetën e Haxhi Bektash Veliut janë Vilajetnamet e shkruara dyshekuj pas vdekjes së tij nga ana e muridëve të tij. 527Haxhi Bektash Veliu ka ardhur në Anadoli në vitet 20-30 tëshekullit XIII, kur në këto vise ishin vendosur shumë familje tëikura nga pushtimi mongol. Ky emigrim i gjerë i popullatës mevete kishte sjellë edhe probleme të shumta shoqëroreekonomike.Veprimtaria e Haxhi Bektash Veliut në Anadolikryesisht do të jetë e përqëndruar në këto mjedise në periferi dhenë mesin e atyre familjeve të cilat kishin ikur nga Azia eMesme. 528 Pas ardhjes në Anadoli ai vendoset në një qytezë tëqetë të quajtur Suluxha Karahojuk dhe aty qëndron deri nëvdekje.Haxhi Bektash Veliu ka disa vepra me rëndësi të cilat na e bëjnëtë mundur që qartë ta shohim dhe kuptojmë botëkuptimin e tij,526527528Shih: Hasluck, F. W., po aty.Në lidhje me të dhënat në këto burime shih: Izeti, Metin, TarikatiBektashijan, Tetovë 2001, f. 42-43.Për ardhjen e tij në Anadoli shih: Izeti, po aty, f. 45-46..