KLLAPIA E TESAVVUFIT - El-Hikmeh

174 Kllapia e TesavufitNë Bosnjë dhe Hercegovinë nuk është hasur në teqe sadijje,ndërsa në Serbi supozohet të ketë patur një teqe sadijje nëBeograd. Në oborrin e teqesë ka patur edhe një tyrbe. Tyrbejaështë ndërtuar në vitin 1783 nga Defterdar Hysni Aga përShejhun e sadive, Shejh Mustafanë. 521 Në qytetin e Nishit halifii Axhizi Babës, Shejh Mehmet Harabati Baba (v.1169/1755-56),ka ndërtuar një teqe sadijje. Gjithashtu edhe Vranja dhe Leskocikanë qenë dy qendra në Serbi në të cilat kanë vepruar sadijtë.Në viset shqiptare Tarikati Sadi ëshë përhapur nëpërmjetSulejman Efendi Shkodranit. Sulejman Efendi Shkodrani, injohur me nofkën “Axhizi”, ka lindur në Shkodër dhe pasmësimeve të para të fituara në vendlindje ka shkuar në Stambollku ka kryer medresenë dhe më vonë ka hyrë në tarikat, dukemarrë dorë prej Shejhut Ibrahim Ebu’l-Vefa, i cili njëkohësishtështë edhe themeluesi i degës Vefaijje të këtij tarikati. ShejhSulejman Axhizi Baba ka vdekur në vitin 1150/1727-38. Ka tëshkruara disa trakte (risale) dhe një Divan (përmbledhje tëpoezive). 522Pas kthimit nga Stambolli, Sulejman Axhizi Baba ështëvendosur në Gjakovë dhe aty në fillim të shekullit XVIII kathemeluar një teqe. Në Teqenë e Madhe të Gjakovës ai i ka lënëdy djemtë e tij, Danjallin dhe Lutfiun, ndërsa vet me djalin më tëvogël është transferuar në Prizren. Danjalli ka qenë shejh dheimam në Teqe, ndërsa djali tjetër Lutfiu ka shërbyer si muezzinnë Xhaminë e Hadumit në Gjakovë. 523 Pas Shejh Danjallit në521522523se është tarikat në vete. Shih: Margoliouth, “Sadijje”, IA, X, 47; Yucer,H. Mahmut, po aty, f. 561.Shih: Zamolo Divna \uri}, Beograd kao orijentalnavaro{ pod Turcima 1521-1867, f. 72.Bursali Mehmed Tahir, Osmanli Muellifleri, I, 123-124.Prof. Rexhepagiqi në librin e tij ka përmendur edhe gjenealogjinë ehartuar nga ana e Shejh Muhammedit, sipas të cilës ardhja e ShejhSulejmanit në Gjakovë është në vitin 1582, që nuk përputhet me tëdhënat enciklopedike osmane. Të dhënat për ardhjen e Shejh Sulejmanitnë Kosovë në shekullin XVI të prezentuara në librat e mëvonshëm tëshkruar nga Vefa Karahoda, Shejh Sulejman Axhize Baba; MuhammedShehu, Shejh Shefqeti dhe Teqeja e Madhe në shërbim të Zotit, nëshërbim të popullit dhe Shejh Ismail Halit Agës, Tarikati islamik Saadi,