KLLAPIA E TESAVVUFIT - El-Hikmeh

170 Kllapia e TesavufitNë shekullin XIX teqe rifaijje në Maqedoni ka patur në Shkup,Veles, Manastir, Vallandovë dhe Koçanë.S’ka dyshim se teqeja më e rëndësishme dhe më aktive erifainjve në Maqedoni është Teqeja Rifaijje e Shejh Mehmed b.Ismail Efendiut. Siç kuptohet nga vakufnameja e saj, teqejaështë themeluar në vitin 1233/1817 nga ana e Mehmed b.Ismailit. 505Mehmed b. Ismaili është prej fshatit Grupçin të Tetovës. Ai sifëmijë ka ardhur në në Shkup ku e ka kryer medresenë dhe kapunuar si arkëtar. Në Shkup është njohur me Shejhun arab SejjidHaxhi Hatif dhe ka hyrë në Tarikatin Rifai. Dervish Mehmedinjë kohë të gjatë i ka shërbyer shejhut të tij dhe në fund ka marrëixhazet për të shërbyer si shejh në teqe. Pas diplomimit parashejhut ai ka blerë një shtëpi në lagjen e Hatunxhikëve dhe atë eka shndërruar në teqe rifaite. Teqeja edhe sot e kësaj dite ështëaktive dhe gjendet në të njëjtin vend. Pas vdekjes së ShejhMehmed Efendiut në vitin 1238/1822 në post është ulur i biriShejh Sa’duddini. Shejh Sa’duddini ka qenë dijetar dhe poet. Ainë teqe ka ndërtuar dy çezme dhe ka shkruar dy mbishkrime(kitabe). Në kitaben mbi çezmen thuhet kështu: “Shiko në këtëçezme të thatë! Kush është Haxhi Sa’duddini/ Dhe mebashkangjitje gjallëro atë shejh të kohës/ Në zi ishte në kohënkur e ndërtoi atë/ Ai me të i gëzoi shpirtrat e heronjve tëQerbelasë/ Me një llogari e nxorra unë datën e plotë/ Përdashuri të Hasanit dhe Huseinit le të rrjedhë ky ujë rrjedhës/ Nëfillim të muajit Muharrem viti 1265/1848.” 506Kitabeja e dytë e shkruar nga ana e Shejh Sa’duddinit gjendet nëtyrben dhe është e shkruar në gjuhën persiane: “Në kopshtin evirtytit dhe njohjes së dymbëdhjetë pirave/ Vijnë e shkojnëdervishët me zemra të lënduara/ Në këtë moment edhe Shejh505506Vakufnameja gjendet në: Evkaf Kuyud-i Kadime, deft. 758, f. 65 dhedeft. 757, f. 7-18. Shih: Ayverdi, po aty, III, 292; Marsol LilianaMasuloviç, Structure et impact de la confrerie des Rifais a Skopje, Paris1982, f. 42; Popoviç, po aty, f. 145.Teksti origjinal është: “Bu kuru çesmeyi bak! El-Hac Sa’duddin kim /hem himmet eyle ihya idup ol seyhi zeman / Meh matemde idi çunki sebilitti dem / Kerbela erleri ruhuni kildi sadan / bir hesapte çikarup bendekemali tarih / Haseneyn askina cari ola bu mai revan / fi gurre m.1265.”