KLLAPIA E TESAVVUFIT - El-Hikmeh

16 Kllapia e Tesavufitzinxhirë dhe nuk mund të lëvizin. Pas tyre ka zjarr, ndërsapërpara kanë shpellën e mbyllur në fund me një mur. Në të, si nëpëlhurë ata i shohin hijet e veta ndërmjet zjarrit dhe vetes. Pasinuk shohin gjë tjetër përveç tyre, ata mendojnë se hijet janë tëvërteta. Në fund njëri prej tyre lirohet prej prangave dhe nisetdrejt daljes së shpellës. Kur afrohet te dera ai sheh se si diellishndrit një numër të madh të gjërave të kësaj bote. Ai kthehet nëshpellë që shokëve të vet t’u tregojë për atë që ka zbuluar dheorvatet që t’ju sqarojë se hijet përpara tyre janë vetëm shprehje emjegulltë e realitetit. Ai mundohet t’ua tregojë rrugën kah drita,mirëpo ata e konsiderojnë si të marrë, prandaj edhe e ka mjaftvështirë. 5Analogjia e shpellës e përdorur në filozofinë e Platonit mesinonime të ndryshme si të elefantit, të të verbërve, ështëprezentuar edhe në letërsinë shpirtërore të Tesavvufit islam dheatë në veprat e Senaiut, 6 Mevlanës 7 etj. Thënë shkurt, ështërëndë të bëhet përkufizimi i një përvoje të brendshme e cila ikapërcen kufijtë e shkencës, filozofisë, artit po madje edhe tëezoterikës religjioze, nëpërmjet termave dhe shprehjeve tëdisiplinave të cilat i ka kapërcyer. Pikërisht për këtë edhe ështëthënë se gjuha e Tesavvufit është metagjuhë, gjegjësisht gjuhë egjendjes (hal) pa shkronja e tinguj. 8 Mirëpo edhe metakozmikaduhet ta ketë dimensionin e kapshëm për njeriun.Nëse një grup piktorësh i nxjerrim në një kopsht të bukur dheprej tyre kërkojmë që ata këtë bukuri ta shprehin në pëlhurë, dotë shohim se edhe pse e kanë patur shembullin e njëjtë, tabllotë epiktorëve do të ndryshojnë njëri nga tjetri. Kjo, për arsye sekopshti pikësëpari kalon në botën e brendshme të piktorit epastaj duke i shprehur edhe karakteristikat e ezoterikës sëpiktorit shprehet në pëlhurë. Meqë realiteti është i këtillë në5678Russell, Bertrand, Mudrost Zapada, përkth. në kroatisht: Marija dheIvan Sale~i}, Lublanë 1977, f. 61.Nizam-i Aruzi, Çahar Makale, Teheran 1339, f. 4; E.G. Browne, ALiterary History of Persia from Firdawsi to Sa’di, Londër 1920, f. 42.Rifari, kenan, Serhli Mesnevi-i Serif, Stamboll 2000, f. 16, 48, 156, 458etj.Hafiz Ibrahim Dalliu, Ajka e kuptimeve te Kur’ani Qerimit,Shtypshkronja “Ora e Shkodrës”, Shkodër 1929, fq. 39-41.