KLLAPIA E TESAVVUFIT - El-Hikmeh

158 Kllapia e Tesavufitsë tyre në teqetë kanë punuar edhe si mësimdhënës (muderrisë)në medrese. Teqetë halvetiane njëkohësisht kanë qenë edheçerdhe të poetëve të periudhave të ndryshme.4. TARIKATI KADIRITarikati Kadiri është njëri ndër tarikatet më të vjetra dhe më tëpërhapura në botën islame. Themeluesi i këtij tarikati ështëAbdu’l-Kadir Gejlaniu, famën e të cilit e kanë arritur pak njerëznë historinë islame. Krahas kësaj ai dhe mendimet e tij janëmirëpritur edhe nga refuzuesit më të ashpër të mendimit dhepraktikës sufike në botën islame. P.sh. Ibn Tejmijje është injohur me thëniet e tij kundër Tesavvufit, por edhe ai i karespektuar emrin dhe veprat e Abdu’l-Kadir Gejlaniut.Tarikati Kadiri konsiderohet si institucion i rendit të parë nëpërhapjen dhe zgjerimin e fesë islame nëpërmjet metodave tëdashurisë dhe respektit. Ky realitet shihet qartë edhe nëvlerësimet e Thomas Anoldit në veprën e tij për historikun ezhvillimit dhe zgjerimit të Islamit në botë.Themeluesi i Tarikatit Kadiri, Abdu’l-Kadir Gejlaniu ka lindurnë vitin 470/1077 dhe ka vdekur në vitin 561/1165, gjegjësishtka jetuar 91 vjet. Lindja, jeta dhe vdekja e tij nëpërmjetllogaritjes së ebxhedit është përmbledhur me disa fjalë tejet tëurta. Në lidhje me vitin e lindjes, moshën dhe vitin e vdekjes sëtij është shkruar ky varg: “Lindi me ashk (dashuri), jetoi meqemal (përsosuri) dhe vdiq me qemal-i ashk (dashuri tëpërsosur)”. Fjala ashk sipas llogarisë së ebxhedit e jep numrin470 që është viti i lindjes së tij. Fjala qemal e jep numrin 91 qëtregon moshën e tij. Ndërsa fjala qemal-i ashk e jep numrin 561që është viti i vdekjes së tij. 480480Ebxhedi është emërtim i vlerësimit numerik të alfabetit arab. Ky sistem ivlerësimit numerik është përdorur në prezentimin e datave të vdekjes apolindjes së personave si dhe në datat e ndërtimit, meremetimit të objektevetë arkitekturës islame. Shkronjat sipas vlerave numerike janë të radhituranë tetë fjalë, edhe atë: ebxhed, hevvez, kelemen, sa’fes, kareshet,thehadh, dadhig. Shkronjat e para prej hemzes e deri te kafi i prezentojnë