KLLAPIA E TESAVVUFIT - El-Hikmeh

Tesavvufi në Ballkan 157Halvetijtë kanë vepruar edhe në Shqipërinë Jugore. Në Berat kapatur dy teqe halvetiane. Njëra ishte pranë Xhamisë së Hunqarit.Për këtë teqe flet edhe Evlija Çelebiu dhe thotë se ajo ka patur40 dhoma ku kanë banuar dervishët. 476Teqeja e ndërtuar nga ana e Bajezidit II së bashku me xhaminëështë meremetuar nga ana e Kurt Ahmed Pashës dhe në te sishejh është caktuar Shejh Hasani. Në hyrjen e semahanes (vend idhikrit) ka një mbishkrim portal (kitabe) ku thuhet:“Pronari i të mirave dhe bamirësive Kurt Ahmed Pasha. Allahuia lehtësoftë çdo gjë që don. Falënderimet i takojnë QeniesTënde të pastër, ndërsa Muhammedit të zgjedhur i qoftë bekimidhe shpëtimi Yt. Edhe familjes dhe shokëve të tij margaritarë.Kurt Ahmedi e ngriti këtë ndërtesë të bukur si prag të dashurisë.Zoti e bekoftë historikun e kësaj teqeje halvetiane. Viti 1196”. 477Përveç Beratit, teqe halvetiane në qytetet e jugut ka patur edhenë Korçë, Pogradec, në fshatin Shëngjergj, në Leskovik, nëPërmet, në Tepelenë ka patur katër teqe halvetiane, në Vlorë kaqenë teqeja halvetiane e Jakup Efendiut 478 , në Gjirokastër kaqenë zavijeja e Ali Xhennet Gulsheniut e cila është përmendurnë regjistrin e vitit 1085/1669-70, Delvinë etj. 479Tarikati Halveti në viset ballkanike në masë të madhe ka qenë ipranishëm nëpër qytete dhe është ndihmuar nga ana eadministratorëve vendorë të Shtetit Osman. Vija e drejtë sunnitee këtij tarikati ka ndikuar në përhapjen e këtij tarikati në mesin eshtresës intelektuale ballkanike. Siç u përmend hollësisht edhemë lart, një numër i konsiderueshëm i shejhëve përveç detyrës476477478479Evlija Çelebi, Sejahatname, VIII, 693; Meksi, Aleksandër, “Ndërtimet ekultit musliman në Shqipëri” në “Studime Historike”, 1980/1, Tiranë, f.220-221.Teksti origjinal është: “Sahibu’l-Hajrat ve’l-hasenat Kurt Ahmed PashaJesserellahu hajre ma jesha. Sanashukr-u bi-aded ej zat-i pakindir guvahAhmed-i Muhtar’a ja Rabb kil salat ile selam. Al-u as’habina hem kionlar durur nur-i Huda. Kurt Ahmed kildi bu dergah-i ishki hosh bina.Barekallah habedha tarihi halvet hanikah. Sene 1196. Shih Ayverdi, poaty, IV, 392.Për teqenë e Jakub Beut dhe dervishët që kanë banuar në të flet edheEvlija Çelebiu. Gjithashtu e përmend edhe pusin e Iljas Pashës parateqesë. Shih: Evlija Çelebi, Sejahatname, VIII, 706.Shih: Clayer, po aty, f. 202-267;.