KLLAPIA E TESAVVUFIT - El-Hikmeh

Tesavvufi në Ballkan 155Halifeja i Shejh Osmanit të Ohrit, Abdi Baba, në Mëhallën eEpërme të Shtipit ka ndërtuar një teqe halveti-hajati. Dervishët ekësaj teqeje e kanë përhapur Tarikatin Halveti edhe në qytetetdhe fshatrat tjera të Maqedonisë Lindore. 465Dhikri dhe ritualet e Tarikatit Halveti-Hajati janë pothuajse tënjëjta me ato të degëve të tjera të këtij tarikati. 466Në periudhën e parë të depërtimeve osmane në Shqipëri,Tarikati Halveti ka qenë më i përhapur se tarikatet tjera. Nëperiudhën e sundimit të Sulltan Bajezidit II, nga vitet 1490-95,Mirahor Iljas Beu në Korçë ka ndërtuar një teqe halvetiane. Kjoteqe ka kontribuar mjaft në pranimin e Islamit nga ana epopullsisë vendase. 467Në shekullin XVI teqe halvetiane ka patur në Delvinë, Vlorë dheBerat. 468 Në shekullin XVIII, nën ndikimin e konsiderueshëm tëteqeve halveti-karabashi të Prizrenit dhe halveti-hajati të Ohrit,në Shqipëri në masë të madhe janë përhapur këto dy degë tëhalvetijjes, ndërsa më pak është përhapur dega sinanijje.Në Shqipërinë Veriore, në Has, teqe halveti-karabashi kathemeluar halifeja i Shejh Sinanit të Prizrenit Shejh Hasani iHasit. Në periudhën e shekullit XIX teqe halvetiane ka paturedhe në Lumë dhe Kukës. 469 Shejh Jusufi nga Peshkopia kahapur një teqe halvetiane në këtë qytet.465466467468469Palikru{eva, po aty, f. 117.Në lidhje me dhikrin, metodën, ilahitë dhe kasidetë që këndohen në këtoteqe shih: Jahja, Abbas, Makedonya’da Tekkeler ve Tekke Musikisi, temëe magjistraturës pranë Fakultetit Teologjik të Universitetit Marmara nëStamboll, Stamboll 2001, f. 83-100.Evraki-Kujud-i kadime, deft. 758, f. 96. Sami Frashëri në Kamusu’l-A’lam në lidhje me këtë person thotë: Qyteti i Korçës është ndërtuar nëkohën e Iljas Beut i cili ka qenë edukator i Sulltan Bajezidit II dhe iafërm i Sulltan Mehmed Fatihut II. Iljas Beu aty e ka blerë një manastirdhe në vendin e tij ka ndërtuar një xhami, medrese, imaret (kuzhinë) dheteqe dhe në këtë mënyrë i ka hedhë themelet e këtij qyteti...” Sh. Sami,Kamusu’l-A’lam, V, 3919.Clayer, N., L’Albanie pays des derviches, f. 13.Clayer, po aty, f. 138; Hasluck, Margaret, The Unwriten Law in Albania,Cambridge Univ. Press, 1954, f. 178..