KLLAPIA E TESAVVUFIT - El-Hikmeh

134 Kllapia e TesavufitNuk dihet me saktësi se kur Tarikati Nakshibendi ka depërtuarnë Bosnjë, mirëpo në bazë të dokumenteve arkivore të ushtrisëosmane, disa studiues kanë pohuar se në ushtrinë e Fatihut, ecila është nisur për ta çliruar Bosnjën në gjysmën e dytë tëshekullit XV, ka patur numër të madh të muridëve Nakshibendisë bashku me shejhët e tyre. Madje për disa prej tyre thuhet seedhe e kanë humbur jetën në luftë. 388Për periudhën e parë të Tarikatit Nakshibendi në Bosnjë kashumë pak të dhëna. Nga kjo periudhë deri më sot si argumentepër ekzistimin e këtij tarikati kanë mbetur vetëm dy epitafe të dybashkëkohasve të Sulltan Fatihut, Ajni dhe Shemsi Dedesë, tëcilët në bazë të gojëdhënës kishin ardhur bashkë me të përçlirimin e Sarajevës. Në mbishkrimet e tyre është shkruar se atakanë qenë muridë të Tarikatit Nakshibendi dhe se aty kishinardhur së bashku me Sulltan Fatihun. 389Teqeja e parë nakshibendiane në Bosnjë është Teqeja e Gazivenë Sarajevë. Në bazë të disa të dhënave ajo është ndërtuar paraçlirimit të Sarajevës, në vitin 1459. 390 Teqeja e Gazive më vonëështë përmendur në disa berate dhe dokumente të tjeraosmane. 391 Në shekullin XIX, Teqeja e Gazive ka vepruar siteqe e Tarikatit Kadiri, për shkak se në të për shejh është emruarDervish Sulejman Halifeja i cili ka qenë prej Tarikatit Kadiri.Në shekullin XV komandanti ushtarak osman me origjinëboshnjake, Iskender Pasha Jurishiçi, në bregun e majtë të lumitMilacka do të ndërtojë teqenë nakshibendiane e cila do ta mbajë388389390391Sulltan Fatihu me çlirimin e Stambollit ka sendërtuar një ëndërr tëkahmotshme të muslimanëve dhe gjatë tërë periudhës së sulltanatit të tijai pranë vetes i ka mbajtur sufijtë dhe shejhët me nam të kohës së vet.Pikërisht për këtë edhe shejhët së bashku me muridët e tyre kanë marrëpjesë në shumë luftëra së bashku me Sulltan Fatihun. Shih: Gunduz,Irfan, Osmanlilarda Devlet/Tekke Munasebetleri, Stamboll 1989, f. 42-43.Mujezinovi}, M., Islamska Epigrafika u Bosni i Hercegovini,Sarajevë 1974, I, 406; ^ehaji}, D`., po aty, f. 35.[abanovi}, H., Teritorijalno {irenje i gradevnirazvoj Sarajeva u XVI stolje}u, Knj.XVI,Odeljenje istorijsko-filoloskih nauka, Sarajevë1965, f. 34-39.^ehaji}, D`., po aty, f. 36-37;