KLLAPIA E TESAVVUFIT - El-Hikmeh

132 Kllapia e Tesavufittraditën e Tesavvufit është emërtuar si “uvejsijjet”, 386 që d.t.th.,se Guxhduvaniu është udhëzuar nga shpirtëria e Hemedaniutdhe është bërë halife i tij. Më vonë edhe BahauddinNakshibendiu në këtë mënyrë është bërë halife i AbdulhalikGuxhduvaniut dhe i ka vazhduar parimet dhe metodatedukative-arsimore sufike të filluara nga ai.Bahauddin Nakshibendiu i cili ka qenë nxënës i një dervishi tëquajtur Emir Kulal, e ka stabilizuar shoqërinë nakshibendiane nëAzinë e Mesme dhe e ka përgatitur terrenin për përcjelljen ekësaj ideje në viset tjera të botës. Ai së bashku me shejhët dhedervishët e tarikatit Jesevi janë misionarët më të rëndësishëm tëfesë islame në Azinë e Mesme, ndërsa shumica e popujve dhefiseve turke, mongole, tatare etj., Islamin e kanë pranuarnëpërmjet tyre.Personi i parë i rëndësishëm pas Bahauddin Nakshibendiut nëkëtë tarikat është Ubejdullah Ahrari (v.895/1490). Ahrari kapatur kontakte dhe marrëdhënie të mira me mbretin tatarTimurin dhe me ndihmën e tij ka arritur që krahas ndikimitshpirtëror të ketë edhe ndikim shoqëror në Semerkand dherrethinë. Në kohën e Ubejdullah Ahrarit Tarikati Nakshibendi kapatur pozitë shumë të volitshme ekonomike dhe shoqërore.Njëkohësisht Ahrari me mish e me shpirt është përpjekur qëtarikati i tij dhe paria udhëheqëse e shtetit të mos largohen ngaparimet e Sheriatit islam, saqë prej halifeve të vet ka kërkuar qënëse vërejnë diçka të tillë, të ushtrojnë trysni mbipushtetmbajtësit.Shejh Ahmed Sirhindi Imam Rabbaniu (v.1034/1624) kakontribuar që Islami dhe Tarikati Nakshibendi të kenë pozitëmjaft të përshtatshme në Gadishullin Indian. Imam Rabbaniu, icili në literaturën islame konsiderohet si ripërtërirësi i386Tesavvufi Uvejs el-Kareniun e konsideron si as’hab të Pejgamberit, edhepse ai jetoi në kohën e Pejgamberit, shkoi ta vizitojë atë në shtëpi por nukarriti të shihet dhe në bazë të normave të shkencës së Hadithit ai nukmund të konsiderohet si as’hab i Pejgamberit. Në realitet sufijtë pohojnëse Uvejsi fizikisht nuk është takuar me Pejgamberin a.s. por shpirtërishtka qenë me të. Si rrjedhim i këtij sqarimi, emri i këtij njeriu të lartë ështëbërë emërtim për lidhjen kuptimore mes shejhut dhe muridit të cilët nukkanë jetuar në të njëjtën periudhë kohore.