KLLAPIA E TESAVVUFIT - El-Hikmeh

Tesavvufi në Ballkan 121ndërtuara në qytete me rëndësi në Rumeli (Ballkan). Mendërtimin e teqesë mevleviane në Sarajevë në shekullin XV,Bosnjë e Hercegovina është inkuadruar në rrethin e teqevemevleviane në botën islame. Në bazë të dokumenteve arkivoreshihet se në këtë kohë teqe mevleviane janë hapur edhe nëKonjic, Beograd, Shkup, Nish, Manastir, mirëpo Teqejamevleviane e Sarajevës ka qenë në krye të tyre nga aspekti ipozitës dhe veprimtarisë sufike. 355 Kjo teqe është ndërtuar nëvitin 1462 nga Is’hakoglu Isa Beu. Në vakufnamen e Isa Beutpërmendet se përveç teqesë aty ka edhe kuzhina për të varfërit(imaret). Një kopje e kësaj vakufnameje gjendet në Regjistrin edokumenteve të vjetra të vakëfeve (Kujud-i kadime). 356 Nëvakufnamen e teqesë nuk përmendet se cilit tarikat i takon kjoteqe, ndërsa gojëdhënat hagjiografike dhe disa poezi të shkruaramë vonë tregojnë se teqeja i ka takuar Tarikatit Mevlevi. Nëbazë të vakufnames teqeja ka qenë e ndërtuar në vendin equajtur Shehova Korija dhe ndërtuesi i teqesë për mirëmbajtjene saj ka dhuruar tri shtëpi, një stallë, një hamam, një urë dhekëto bashkë me teqenë i ka ndërtuar që të strehohen dhe tëushqehen të varfërit, nxënësit, luftëtarët dhe udhëtarët. Ushqimettë cilat kanë tepruar sipas porosisë së vakufnames u janë ndarëbonjakëve të qytetit. 357 Teqeja mevleviane në Sarajevë ka paturnjë qyshk të bukur ku esnafët dhe zanatçinjtë e Sarajevës dhe tërrethinës janë tubuar për bisedë dhe ua kanë ngjeshur brezinmjeshtërve të rinj. Këto tubime janë emërtuar si “kushanma”.355356357Shih: Yesilzade Mehmed Salih Efendi, Rehber-i Tekaja, Bibl.Sulejmanije, no.1035; Anonim, Asitane-i alijje ve Bilad-i selasede kainolan mevcut ve muhterik olmus tekkelerin isim ve sohretleri ve mukabeleiserife gunleri bejan olur, Stamboll 1256; [abanovi}, Hazim,“Vakufnama Isa Bega Is’hakovi}a za njegovezadu`bine u Sarajevu”, në “Prilozi”, II, Sarajevë 1951, f. 7-29.Kujud-i Kadime, defter no. 629, f. 653; Ayverdi Ekrem Hakki,Avrupa’da Osmanli Mimari Eserleri, Yugoslavya, II, 389; “Prepisvakufnama u Sid`ilu Sarajevskog kadije MustafaSalim Efendi-zade iz godine 1254/1838”, në “Bibl. GaziHusref Beut” Sixhill, no. 77, f. 51-52.Shih: Kujud-i Kadime, defter no. 629, f. 653; ^ehaji}, D`emal,Dervi{ki redovi u Jugoslovenskim zemljama, f. 28..