Laboratorium 5 1 Wprowadzenie do relacyjnych baz danych

Tabela KSIAZKATECHNOLOGIA INFORMACYJNA — laboratoriumrelacyjne bazy danych: MS AccessW tej tabeli przechowywane będą dane o książkach dostępnych w bibliotece.Klucz Nazwa Typ danych Rozmiar Atrybuty Sygnatura AutonumerowanieTytul Tekst 255 wymagane: takAutor_Nazwisko Tekst 30 wymagane: takAutor_Imie Tekst 20 wymagane: takGatunek Tekst 30 wymagane: takRok_wydania Liczba Liczba całkowitaWydawnictwo Tekst 50Miejsce_wydania Tekst 30Cena Waluta reguła spr. poprawności: >0 miejscadziesiętne: 2Jezyk Tekst 5 wartość domyślna: "polski"OpisOkladkaNotaObiekt OLETabela CZYTELNIKTu wprowadzane będą dane teleadresowe czytelnikówKlucz NAZWA Typ danych Rozmiar Atrybuty ID AutonumerowanieCzytelnik_Nazwisko Tekst 30 wymaganeCzytelnik_Imie Tekst 20 wymaganeAdres Tekst 50 wymaganeTelefon Tekst 7 maska wprowadzaniaTyp_czytelnika Tekst 9Wydzial Tekst 3Rok_studiow Liczba BajtData_zapisu Data/Godzina format: Data krótkawartość domyślna: Date ()W projekcie tabeli CZYTELNIK w polu Telefon definiujemy maskę wprowadzania:wybieramy przycisk kreatora masek:wybieramy szablon Numer telefonuwybieramy znak maskimgr inż. Tomasz Sitek, mgr inż. Adam Czarnecki, mgr inż. Artur Ziółkowski, 2010Wydział Zarządzania i Ekonomii Politechniki Gdańskiej3/10ST.E

TECHNOLOGIA INFORMACYJNA — laboratoriumrelacyjne bazy danych: MS Access3. Nadaj dla wszystkich pól tytuły. Tytuł nie musi być taki sam jak nazwa pola — może zawieraćpolskie znaki oraz spacje. Co jest wyświetlane w widoku arkusza danych tabeli: nazwa pola czytytuł?4. Pobierz ze strony pliki pomocnicze XLSX (format MS Excel) o nazwach takich, jak utworzonetabele; w plikach tych znajdziesz gotowe dane, które zostaną wprowadzone do tabel poprzezimport5. Zaimportuj dane z plików XLSX do tabel w Twojej bazie [Zakładka Dane zewnętrzne Ikona MSExcel]Uwaga:Podczas importowania danycha) Wybierz opcję Dołącz kopię rekordów do tabeli KSIAZKAb) W pasku u góry wybierz plik ksiazka.xlsx (oraz później analogicznie czytelnik.xlsx);Access powinien poprawnie rozpoznać strukturę pliku dzieląc go na polac) W następnym kroku Pierwszy wiersz zawiera nagłówki kolumn — pierwszy wiersz zawartyw pliku XLSX stanie się nagłówkiem i nie zostanie zaimportowany jako rekord.d) Nie zaznaczaj opcji jak niżej — nie chcemy by kreator cokolwiek za nas analizował!e) Nie korzystaj z proponowanej opcji zapisywania kroków importowaniamgr inż. Tomasz Sitek, mgr inż. Adam Czarnecki, mgr inż. Artur Ziółkowski, 2010Wydział Zarządzania i Ekonomii Politechniki Gdańskiej4/10ST.E

TECHNOLOGIA INFORMACYJNA — laboratoriumrelacyjne bazy danych: MS Access6. Pobierz ze wskazanej strony WWW plik filia.xlsx; zaimportuj go do Twojej bazy danych donowej tabeli, nadaj jej nazwę FILIA. Sprawdź jakie Access przydzielił typy danych dlaposzczególnych pól oraz jakie ustawił na nich atrybutyW trakcie importu pozwól Accessowi nadać klucz podstawowy7. Wprowadź dla tabeli FILIA ustawienia według poniższych wytycznychTabela FILIAKlucz NAZWA Typ danych Rozmiar Atrybuty ID AutonumerowanieNr_filii Liczba Bajt wymaganeWydzial Tekst 3 wymaganeLiczba_stanowisk_czyt Liczba BajtLiczba_woluminow Liczba Liczba całkowitaGodz_otwarciaNotaTelefon Liczba maska wprowadzaniaKsero Tak/Nie wartość domyślna: "TAK"Wypozyczanie Tak/Nie wartość domyślna: "TAK"Zauważ, że próba ustawienia maski nie udaje się przy typie pola Liczba. Zmień typa pola na taki, bybyło to możliwe. Czy przy zmianie typów danych wszystkie wartości w polach zostały zachowane?8. Dodaj do tabeli CZYTELNIK dwa pola: pierwsze wg wytycznych poniżej, natomiast drugie tonumer jego Gadu-GaduKlucz NAZWA Typ danych Rozmiar AtrybutyAktywny Tak/Nie wartość domyślna: "TAK"Wypełnij oba pola dla wybranych rekordów wartościami według uznania4 Ćwiczenie 2 — relacje4.1 WprowadzenieZnajomość reguł projektowania tabel nie jest wystarczająca, by zbudować z nich poprawną i wydajnąbazę danych. Konieczna jest umiejętność projektowania relacji między tabelami. Relacje pozwalająpowiązać w taki sposób tabele, by móc łatwo uzyskiwać dane na konkretny temat, nawet jeśli te dane„rozrzucone” są w większej ilości tabel.Istotne jest także, aby tak projektować dane, by unikać ich niepotrzebnego powtarzania. Taki nadmiardanych nazywa się redundancją i prowadzi w pewnej perspektywie czasowej do trudnościz zarządzaniem nimi. Ma to także mierzalny skutek — baza danych zawierająca zdublowane wpisyzajmuje więcej miejsca i jest wolniejsza. Stąd jeszcze przed wprowadzeniem jakichkolwiek danychtabele muszą zostać poddane takiemu procesowi. Nazywa się to normalizacją tabel.mgr inż. Tomasz Sitek, mgr inż. Adam Czarnecki, mgr inż. Artur Ziółkowski, 2010Wydział Zarządzania i Ekonomii Politechniki Gdańskiej5/10ST.E

TECHNOLOGIA INFORMACYJNA — laboratoriumrelacyjne bazy danych: MS AccessWe wstępie do poprzedniego ćwiczenia określone zostały kroki prowadzące do zaprojektowaniazestawu tabel w bazie danych. Na tym etapie można dopisać kolejne punkty:ustalenie relacji między tabelami,analiza tabel pod kątem powtarzalności (redundancji) danych,wyodrębnienie powtarzających się danych i stworzenie osobnych tabel (tzw. słownikowych),stworzenie relacji między tabelą główną a tabelami słownikowymi.4.2 Polecenia1. Otwórz tabelę CZYTELNIK w swojej bazie danych w widoku arkusza danych2. Przeanalizuj ja pod kątem powtarzanych danych. Przykładowe dane, które się powtarzają,pokazano poniżejCo by się stało gdyby Wydział Zarządzania Ekonomii zmienił nazwę, a co za tym idzie, skrót ZIE? Cotrzeba by zrobić, chcąc zachować poprawność danych?3. Stwórz tabelę o nazwie WYDZIAL według wytycznych jak niżej:Klucz NAZWA Typ danych Rozmiar Atrybuty ID AutonumerowanieAkronim Tekst 3 wymagane: takWydzial Tekst 50 wymagane: tak4. Wprowadź w widoku arkusza danych tej tabeli znane Ci wydziały Politechniki Gdańskiej. W poluAkronim użyj takich trzyliterowych skrótów, jakie występują w tabeli CZYTELNIK. Zauważ, żekażdy wydział otrzymał w polu ID swój unikatowy numer. Jest pole-klucz.5. Otwórz tabelę CZYTELNIK i zamień wartości w polu Wydzial na odpowiednią dla danegowydziału wartość ID nadaną w nowo stworzonej tabeli. W kroku drugim zmień typ danychustawiony na tym polu z Tekst na Liczba (całkowita).Jeśli taka zamiana danych nie jest możliwa w sposób ręczny (edytując kolejne rekordy), możnaużyć opcji Znajdowania i Zamieniania (skrót klawiaturowy: CTRL + H ).Uwaga!Cofnięcie takiej operacji zamiany nie będzie możliwe, więc zalecane jest w takich przypadkachstworzenie kopii bazy danych.mgr inż. Tomasz Sitek, mgr inż. Adam Czarnecki, mgr inż. Artur Ziółkowski, 2010Wydział Zarządzania i Ekonomii Politechniki Gdańskiej6/10ST.E

TECHNOLOGIA INFORMACYJNA — laboratoriumrelacyjne bazy danych: MS Access6. Stwórz tabelę o nazwie OSOBA_STATUS według wytycznych jak niżej:Klucz NAZWA Typ danych Rozmiar Atrybuty ID AutonumerowanieStatus Tekst 10 wymagane: tak7. Wprowadź w widoku arkusza danych tej tabeli dwa rekordy — jeden dotyczący studenta, drugi —pracownika.8. Analogicznie jak w punkcie poprzednim, zamień w tabeli CZYTELNIK wartości tekstowe naLiczby odpowiadające ID z tabeli OSOBA_STATUS.Czy widzisz w tej tabeli inne dane, które można by poddać procesowi normalizacji?9. Otwórz tabelę FILIA. Przeanalizuj jej zawartość pod kątem normalizacji i zrób odpowiedniepoprawki. Wskazówka: jest jedno pole, które musi zostać poddane zmianom.10. Ustal wszystkie możliwe relacje między tabelami w swojej bazie danych. W tym celu kliknij ikonęna pasku narzędzi:a) Dodaj swoje wszystkie tabele.mgr inż. Tomasz Sitek, mgr inż. Adam Czarnecki, mgr inż. Artur Ziółkowski, 2010Wydział Zarządzania i Ekonomii Politechniki Gdańskiej7/10ST.E

TECHNOLOGIA INFORMACYJNA — laboratoriumrelacyjne bazy danych: MS Accessb) ustal wszystkie możliwe relacje między odpowiednimi polami. W tym celu przeciągnij kursorod jednego pola do drugiego, trzymając wciśnięty lewy klawisz myszy. Access wyświetlinastępujące okno:c) Włącz opcję Wymuszaj więzy integralności.d) W przypadku powiązania tabel CZYTELNIK i OSOBA_STATUS Access utworzył relację typujeden-do-wielu. Dlaczego? Jak to zinterpretować?e) Utwórz wszystkie pozostałe relacje (jakiego są typu?). Możesz też, zamiast okna relacji,skorzystać z kreatora odnośników dostępnego na liście typów danych w widoku projektowaniatabeli:mgr inż. Tomasz Sitek, mgr inż. Adam Czarnecki, mgr inż. Artur Ziółkowski, 2010Wydział Zarządzania i Ekonomii Politechniki Gdańskiej8/10ST.E

TECHNOLOGIA INFORMACYJNA — laboratoriumrelacyjne bazy danych: MS Access11. Stwórz nową tabelę o nazwie WYPOZYCZENIA według wytycznych jak niżej:Klucz Nazwa Typ danych Rozmiar Atrybuty Ksiazka_Sygnatura Liczba całkowita długa Czytelnik_ID Liczba całkowita długa Data_wypozyczenia Data/godzina data krótka wartość domyślna: Date()Data_oddania Data/godzina data krótkaZauważ, że zgodnie z powyższą specyfikacją żadne pole w tabeli nie będzie mieć ustalonego atrybutuWymagane=TAK. Dlaczego?Otwórz ponownie widok relacji, dodaj tabelę WYPOZYCZENIA i ustal odpowiednie relacje.Wskazówka: dla tej tabeli trzeba ustalić relacje z dwiema tabelami.5 Praca domowaCelem ćwiczenia jest nabycie umiejętności samodzielnej analizy wymagań funkcjonalnych bazydanych. Poniżej w kilku zdaniach przedstawione zostały wymagania przyszłego użytkownika bazydanych. Wymagania wyrażone są w języku naturalnym, stąd mogą być nieprecyzyjne.Zbuduj tabelę (lub kilka tabel), która zapewni poprawne wprowadzanie oraz przetwarzanie danych doniej wprowadzanych. Ustaw odpowiednie atrybuty.Biblioteka przechowuje także multimedia, baza danych powinna dawać możliwośćprzechowywania o nich danych.Multimedia mamy na różnych nośnikach – na płytach CD, DVD, a nawet na kasetach.Są to zarówno filmy, audiobooki, jak i utwory muzyczne.Większość pozycji jest zabezpieczona przed kopiowaniem.W przypadku filmów przydałoby się mieć dostęp do informacji o tym, czy są napisy i/lub lektorIstotną informacją jest długość nagrania.Niektórych pozycji nie można wypożyczyć – dostęp do nich jest możliwy wyłącznie w czytelni.Ważne jest, by system nie pozwolił osobie wprowadzającej dane wprowadzić pozycji bezpodania informacji o języku; wystarczą 3 litery np. POL, ANG (wyświetlanie jako wielkie litery).Jeśli się da, to dobrze byłoby dysponować okładką danej pozycji.Stwórz odpowiednią liczbę niezbędnych tabel (słownikowych) i ustal odpowiednie relacje.6 Pytania sprawdzające wiedzę i umiejętności1. Co to jest (relacyjna) baza danych?2. Co to jest system zarządzania bazami danych?3. Co to jest tabela bazy danych?4. Co to jest pole tabeli?5. Co to jest rekord tabeli?6. Jak przechowywane są poszczególne wartości w bazie danych?7. Jakie typy danych można przechowywać w bazie MS Access 2007?8. Jakie właściwości można określać dla poszczególnych typów danych?9. Jakie mamy typy relacji? Co każdy z nich oznacza?10. Co to jest klucz podstawowy tabeli, a czym jest klucz obcy?11. Co jest celem normalizowania bazy danych?mgr inż. Tomasz Sitek, mgr inż. Adam Czarnecki, mgr inż. Artur Ziółkowski, 2010Wydział Zarządzania i Ekonomii Politechniki Gdańskiej9/10ST.E

7 LiteraturaTECHNOLOGIA INFORMACYJNA — laboratoriumrelacyjne bazy danych: MS Access1. Michael R. Groh, Joseph C. Stockman, Gavin Powell, Cary N. Prague, Michael R. Irwin, JenniferReardon. Access 2007 PL. Biblia. Helion. Gliwice, 2008, s. 49-169.2. Kopertowska M. Europejski Certyfikat Umiejętności Komputerowych. Bazy Danych.Wydawnictwo Naukowe PWN. Wydanie III zmienione. Warszawa, 2007. s. 20-21, 32, 46-50.3. Kopertowska M., Sikorski W. Europejski Certyfikat Umiejętności Komputerowych. Poziomzaawansowany. Bazy Danych. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa, 2006. s. 36-44.4. Kopertowska M. Europejski Certyfikat Umiejętności Komputerowych. Bazy Danych.Wydawnictwo Naukowe PWN. Wydanie III zmienione. Warszawa, 2007. s. 30-41.5. Kopertowska M., Sikorski W. Europejski Certyfikat Umiejętności Komputerowych. Poziomzaawansowany. Bazy Danych. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa, 2006. s. 8-35.6. http://office.microsoft.com/pl-pl/access/HP051884441045.aspx7. http://office.microsoft.com/pl-pl/access/HP051875301045.aspx8. http://office.microsoft.com/pl-pl/access/HP051875241045.aspxmgr inż. Tomasz Sitek, mgr inż. Adam Czarnecki, mgr inż. Artur Ziółkowski, 2010Wydział Zarządzania i Ekonomii Politechniki Gdańskiej10/10ST.E