Staða fiskeldis á Íslandi, framtíðaráform og stefnumótun ...

Landssamband fiskeldisstöðvaTafla 2.1. Yfirlit yfir starfandi R&Þ verkefni íbleikjueldi (viðauki 2).2009-2015 Kynbótaverkefni Hólaskóla2008- Litun bleikjuholds2007-2009 Próteinþörf bleikju2008-2009 Plöntumjöl í stað fiskimjöls í fóðri fyrirbleikju2009-2011 Hámarksafrakstur í bleikjueldi2007-2010 Skilgreining á kjöreldisaðstæðum áseiðastigi og í matfiskeldi á bleikju2006-2009 Betri nýting vatns í bleikjueldi2008-2011 Smáskala bleikjueldi2007-2009 Markaðsátak fyrir bleikjuafurðir áerlendum mörkuðum 2007 - 20092007-2009 Bein markaðssókn á bleikju 2007 - 20092007-2010 ICE-CHAR Project2007-2009 Íslensk bleikja á Bandaríkjamarkað,markaðsátak 2007-20092008-2011 Íslensk bleikja á Evrópumarkað,markaðsátak 2008-20102007-2010 Nýrnaveiki í laxfiskum: greiningsýkingar og framvinda sjúkdóms2007-2010 Rannsókn á samspili hýsils og sýkils ísýkingu bleikju (Salvelinus alpinus)meðbakteríunni Aeromonas salmonicidaundirteg. achromogenesSauðarkróki og Glæði á Kirkjubæjarklaustri semjafnframt sér um slátrun og gæðaeftirlit fyrir minniframleiðendur á Suðurlandi.Stærsti hluti framleiðslunnar er fluttur út en munminna magn fer á innanlandsmarkað. Það ereinkum minni stöðvarnar sem selja að öllu eða aðmestu leyti sínar afurðir á innanlandsmarkaði. Ísumum tilvikum er öll framleiðslan seld semreyktur fiskur. Íslendingar eru stærstu framleiðendurá bleikju í heiminum og ráðandi á flestumútflutningsmörkuðum. Bleikjan er flutt út semfersk flök, heill slægður fiskur með haus og einniger um að ræða frosna afurð. Útflutningsverðmæti ábleikju námu rúmum 1,3 milljörðum króna á árinu2008. Stærsti markaðurinn fyrir bleikju er Bandaríkjamarkaðurmeð um 70% af heildarútflutningsverðmætum.Á Bandaríkjamarkað fer aðallega stórbleikja (1-2 kg) en á Evrópumarkað fer smærribleikja (300-800 g) (mynd 2.2). Undanfarin fjögurár hefur Landssamband fiskeldisstöðva ásamt samstarfsaðilumstaðið að markaðsverkefni til að aukaog stækka markaði fyrir bleikjuafurðir. Í daggengur sala á bleikju vel og staðan er góð, ekkiaðeins vegna þess hve gengið er hagstætt fyrir útflutningsgreinarnar,heldur einnig vegna eftir-spurnar á mörkuðum í Bandaríkjunum ognágrannaþjóðunum á Norðurlöndunum.Rannsókna- og þróunarstarfÁ árinu 2009 eru 14 R&Þ verkefni innan bleikjueldis(tafla 2.1). Einnig er tvö norræn netverkefnisem hafa m.a. það að markmiði að efla samstarf íR&Þ starfi og miðla upplýsingum (viðauki 2).Flest R&Þ verkefnanna eru til þriggja ára og hófustá árunum 2007 og 2008 og ljúka því fljótlega.Stærsta og mikilvægasta einstaka verkefnið er kynbótaverkefnifyrir bleikju. Á þessu ári gerði sjávarútvegs-og landbúnaðarráðuneytið fimm ára samningvið Hólaskóla (2010-2015) og hljóðar hannupp á árlegt 14 milljón króna framlag til kynbóta ábleikju. Átak í markaðssetningu á bleikju hófst2007 og eru starfandi fimm verkefni og er flestumþeirra nú að ljúka. Einnig eru þrjú fóðurverkefnisem einnig er að ljúka. Jafnframt eru rannsóknaverkefniá nýrnaveiki og kýlaveikibróður hjábleikju. Í fjórum verkefnum er verið að skilgreinakjöreldisaðstæður og bæta eldistækni.FramtíðarsýnGera má ráð fyrir áframhaldandi aukningu íbleikjueldi og að vöxturinn verði að jafnaði um10% á ári fram til 2015. Á árinu 2010 er áætlað aðframleiðslan verði um 3.500 tonn og komin upp í5.000-6.000 tonn árið 2015. Til að þetta gangi eftirþarf að halda áfram öflugu markaðsstarfi, efla sjúkdómavarnirog tryggja nægjanlegt framboð áhrognum. Stærsti hluti framleiðslunnar hefurkomið úr stóru strandeldisstöðvunum sem í daghafa eldisrými til að auka framleiðsluna enn frekar.Það er ekki gert ráð fyrir nýbyggingum hjá strandeldisstöðvumen framleiðslan mun aukast meðbetri nýtingu eldisrýmis í þeim stöðvum sem eru íbleikjueldi og einnig hugsanlega í þeim stöðvumsem ekki eru í rekstri í dag. Gera má ráð fyrir að ístrandeldisstöðvum verði að mestu leyti framleiddstór bleikja (um 1,5 kg) og að framleiðslan verði aðmestu flutt út til Bandaríkjanna. Í landeldi erumargar smáar stöðvar og þær munu stækka meðþví að nýta betur vatn sem er til ráðstöfunar ásvæðinu og enn frekari vöxtur mun eiga sér staðmeð endurnýtingu vatns. Gert er ráð fyrir aðstærsti hluti framleiðslu landeldisstöðva verðifluttur út sem smáfiskur (< 1 kg) til Evrópu.Miðað við fulla nýtingu og hugsanlegri stækkun ábleikjueldisstöðvum er áætlað að framleiðslugetansé að hámarki 7.000 tonn fyrir strandeldisstöðvar(jafnframt ein kvíaeldisstöð) og 3.000 tonn fyrirlandeldisstöðvar.6