Staða fiskeldis á Íslandi, framtíðaráform og stefnumótun ...

Landssamband fiskeldisstöðva2. Staða einstakra eldistegunda og framtíðarsýn2.1 BleikjaKlak og seiðaeldiÁ árinu 1989 hófst samanburður á bleikjustofnumþar sem markmiðið var að finna hentuga stofna tilkynbóta. Skipulagðar kynbætur hófust hjá Hólaskóla1992. Þá hefur Stofnfiskur hf. einnig stundaðkynbætur á bleikju síðan 1991. Bleikjuhrogn eruframleidd í kynbótastöðvum Hólaskóla og Stofnfiskssem eru jafnframt einu fyrirtækin sem seljahrogn og afhenda efnivið úr vor– og hausthrygningu(mynd 2.1). Lítil hrognaframleiðsla er ennþáhjá öðrum fyrirtækjum og þá einkum til eigin nota.Lítil viðskipti eru með seiði og miða flest fyrirtækinvið að kaupa hrogn. Stærsti bleikjuframleiðandinn,Íslandsbleikja kaupir hrogn og elur seiðinallt upp í 100 g stærð í seiðaeldisstöðum og flyturþau síðan í strandeldisstöðvar fyrirtækisins áVatnsleysu og Stað við Grindavík á Reykjanesi(mynd 2.2). Minni landeldisstöðvar kaupa hrogneða lítil seiði (5-15 g).MatfiskeldiÁ síðustu árum hefur framleiðsla á bleikju aukistmikið og nam um 3.000 tonnum árið 2008 (mynd2.3). Þar af framleiðir Íslandsbleikja um tvo þriðjuog er jafnframt stærsti bleikjuframleiðandi í heimi.Í dag er matfiskeldi á bleikju stundað í rúmlega 15fiskeldisstöðvum. Flestar þessara stöðva eru litlarog aðeins þrjár með yfir 200 tonna ársframleiðsluen það eru strandeldisstöðvar Íslandsbleikju ogRifós (mynd 2.1).Bleikja þolir ekki fulla seltu til lengri tíma og erhún því alin í fersku eða ísöltu vatni í land- ogstrandeldisstöðvum. Flestar minni stöðvanna erumeð landeldi oft með sjálfrennandi ferskvatni.Strandeldisstöðvar Íslandsbleikju ala bleikjuna íísöltu vatni. Rifós er eina eldisfyrirtækið sem elurbleikju í kvíum en eldið er staðsett í Lóni í Kelduhverfien þar er ferskvatn í yfirborði og sjór niðurvið botn.Eldistíminn er mjög breytilegur á milli fyrirtækjaallt eftir aðstæðum á hverjum stað (mynd 2.2). Hjástærri fyrirtækjunum með strandeldi og kvíaeldieru seiðin um 100 g þegar þau eru tekin inn í eldið,þau alin upp í um 1,5 kg á rúmu ári og er eldistíminnum tvö ár frá klaki. Landeldistöðvar taka yfirleittminni seiði (5-15 g) og tekur um 1-2 ár að náþeim upp í markaðsstærð (< 1 kg) sem ræðst aðmestu af hitastigi eldisvatnsins og tekur þaðMynd 2.1. Staðsetning bleikjueldisstöðva með kynbætur,seiðaeldi og matfiskeldi skipt niður í stöðvar með meiraeða minna en 200 tonna ársframleiðslu.Mynd 2.2. Einfölduð mynd af eldisferli á bleikju.Mynd 2.3. Framleiðsla á bleikju á árunum 2000 til2008.lengstan tíma hjá þeim fyrirtækjum sem nýta eingöngulindarvatn (4-5°C).Slátrun, vinnsla og salaÁ vegum Íslandsbleikju í Grindavík er rekin öflugbleikjuvinnsla. Bleikjan er flutt lifandi frá Stað ogVatnsleysu í vinnslustöðina í Grindavík þar semhenni er slátrað, en megnið af henni er pakkaðferskri og þar er einnig hægt að frysta afurðir. Aðstaðatil að pakka ferskri bleikju er einnig að finnahjá Rifósi í Kelduhverfi, Fiskeldinu Haukamýragiliá Húsavík, Silfurstjörnunni í Öxarfirði, Hólalaxi á5