Kushtet e Jetesës dhe Pabarazia në Shqipëri - INSTAT

k a p i t u l l i3Varfëria dhe Pabarazitënë Arsim3.1 Analfabetizmi dhe arritjetarsimorePërfundimet nga regjistrimi i popullsisë dhe ibanesave tregojnë se niveli i analfabetizmitështë më pak se 2 për qind në Shqipëri përpopullsinë me moshë nga 6 vjeç e sipër. Tëdhënat prej MMSJ-së tregojnë se norma eanalfabetizmit është 5,7 për qind për njerëzitmbi 14 vjeç. Ky dallim ndërmjet këtyre dyburimeve të të dhënave mund të vijë, së pari,si problem prej të dhënave, pasi llogaritjet epara përfshijnë një pjesë të madhe të njerëzveme moshë nga 6 deri 15 vjeç, dhe, së dyti,mund të vijë për shkak të dy përcaktimeve tëndryshme të analfabetizmit, që janë përdorurnga dy burimet. Kur llogaritjet janë bërë përpopullsinë 6 vjeç e lart (për njerëzit që dinëshkrim e këndim) në të dhënat e MMSJ-së,përqindja e popullsisë analfabete del te 4,6për qind. Pavarësisht nga përcaktimet që janëzbatuar, analfabetizmi ne Shqipëri është mjafti ulët sipas standardeve të shoqërive tëzhvilluara bashkëkohëse.Kur analizohet regjistrimi i përgjithshëm nëshkollë, del një ndryshim i dukshëm nëperiudhën nga viti 1990 në vitin 2000. Kështu,regjistrimi i përgjithshëm shkollor për shkollëntetëvjeçare ka rënë nga 102 për qind më 1990Është një fakt i pakundërshtueshëm, se Shqipëria kanjë popullsi me shkallë të lartë arsimimi dhe me nivel tëshkollimit të krahasueshëm jo thjesht me vendet qëkanë të njëjtin nivel të zhvillimit ekonomik, por edhe meshoqëritë bashkëkohore të zhvilluara. Kjo mbështetetnga burime të ndryshme të dhënash dhe nga botimet,që janë marrë me arsimin shqiptar (Gjonça etj., 1997,INSTAT, 2003, INSTAT-SCR, 2003).të rreth 99,8 për qind në vitin 2002. Ndërsaregjistrimi në shkollën e mesme ka rënë ngarreth 80 për qind më 1990 në 44 për qind nëvitin 2002, ai në universitet është ngritur me 5për qind. Rënia e regjistrimit në shkollën emesme është mjaft e theksuar.Përgjithësisht ndërmjet burrave e grave nukka ndonjë dallim të madh për analfabetizmin.Ky është një aspekt i rëndësishëm ipabarazive arsimore, pasi në një shoqëritradicionale, siç mbetet edhe sot ajo shqiptare,dallimet arsimore ndërmjet burrave e gravejanë tregues i mirë i arritjeve të barazisëshoqërore. Të dhënat e MMSJ-së tregojnë senorma e analfabetizmit për burrat është 2,8për qind, ndërsa për gratë 6,2 për qind. Tëdhënat e regjistrimit të popullsisë paraqesinmadje një dallim më të vogël e tëparëndësishëm (1,2 dhe 1,9). Kjo vjenkryesisht prej analfabetizmit te moshat emëdha, ku analfabetizmi i grave mbi 60 vjeçkushtet e jetesës dhe pabarazia në shqipëri 33