Kushtet e Jetesës dhe Pabarazia në Shqipëri - INSTAT

More documents

Recommendations

Info

Varfëria dhe Pabarazitë në ShëndetësiTabela 2.3-3 paraqet përdorimin e spitalevedhe kostot në 12 muajt e fundit për gjithëpopullsinë sipas nivelit të varfërisë. Numri iherëve që njerëzit janë pranuar në spitalegjatë 12 muajve të kaluar nuk ndryshontenga 20 për qind më të varfrit e popullsisë.Megjithëse të pasurit paguajnë më shumë përkujdesin në spital, sepse mund ta përballojnë,përsëri të varfrit ende mbajnë një sasi tëmadhe të barrës së shpenzimeve të spitaleve.shumë sipas gjendjes ekonomike tëindividëve. Siç e ka treguar puna kërkimore,kjo lidhet më shumë me nivelin arsimor sesame nivelin ekonomik të individit. Shifrat janëmë tepër pasyrim i nevojës për shtrim në spital,sesa i aftësisë për të gjetur mundësinëdhe për ta përballuar shtrimin në spital.Mesatarisht njerëzit janë pranuar në spitalvetëm një herë gjatë vitit të kaluar. Sasia editëve të kaluara në spital është po ashtu engjashme. Megjithatë, kur vjen puna përkoston e shtrimit në spital ka një hendek tëgjerë mes më të varfërve dhe më të pasurve.Kështu, kostoja mesatare për shtrimin nëspital për më të varfrit 20 për qind është mëshumë se gjysma e kostos së 20 për qind tëmë të pasurve, me gjithë kohën e njëjtë tëqëndrimit në spital. Kostoja më e lartë e më tëpasurve mund të vijë si rrjedhim i pranimit qëtë paguhet një trajtim më i shtrenjtë (ka mëpak të ngjarë në rastin e shqiptarëve, pasitrajtimi është i standardizuar brenda sistemit),ose se kërkojnë kujdes dhe kushte më të miragjatë qëndrimit në spital. Vlera mesatare ebakshisheve që jepen nga të pasurit ështëpothuaj një e gjysmë kundrejt atyre që jepen2.3.1 Pagesat jozyrtare dhepabarazitëDallimi ndërmjet një pagese zyrtare dhe njëpagese jozyrtare nuk është i prerë qartë.Ngatërresa më e madhe vjen kur pagesa quhetjozyrtare, për shkak të rrethanave që eshoqërojnë pagesën, si rasti kur pagesa bëhetpara trajtimit ose pas trajtimit, kur pagesa bëhetsi bakshish, që mund të jetë gjë e zakonshmepër atë popullsi ose mund të mos jetë. Kjo endërlikon edhe më tepër këtë çështje. MMSJjanuk ka bërë ndonjë dallim ndërmjetpagesave “zyrtare” dhe “jozyrtare”, megjithatëdo të ishte shumë e vështirë për të anketuarinqë të përgjigjej, nëse pagesa ka qenë zyrtareose jozyrtare, sepse në praktikë është evështirë për pacientin ta bëjë dallimin, nëseështë zakon në atë bashkësi, siç ndodh nërastin e Shqipërisë. Përgjithësisht ne do tëshohim këtu bakshishet që i jepen personelitmjekësor dhe më shumë do të merremi mefaktin, nëse pagesa përgjithësisht është barrëpër popullsinë apo nuk është.Tabela 2.3-3. Përdorimi i spitaleve dhe kostojaNumri mesatar iherëve tëpranimeve nëspitale gjatë 12muajve të kaluarGjatësia mesataree qëndrimit nëspital (ditë)Kostot e shtrimit nëspital mepërjashtim tëbakshisheve 1Bakshishet e dhënapersonelit të spitalit220% më të varfrit 1.3 19.2 100 10020% më të pasurit 1.4 19.3 179 151Gjithë popullsia 1.3 18 126 114Shënim 1 : Kostoja e shtrimit në spital nuk e përfshin sasinë e bakshisheve, koston e ilaçeve,transportin dhe pagesat për analizat. Kategoria e 20% më të varfërve merret si vijë bazë, kurse dy tëtjerat llogariten si përqindje kundrejt 20% më të varfërve.Shënim 2 : Kategoria e 20% më të varfërve merret si vijë bazë dhe dy të tjerat llogariten si përqindjekundrejt 20% më të varfërve.Rënia e shpenzimeve shtetërore për kudjesinshëndetësor e ka ulur aftësinë e sitemit për tësiguruar kujdesin shëndetësor tëpërballueshëm dhe të mundshëm për tapasur cilido, diçka që quhej e pranuar përShqipërinë, për shkak të historisë së kaluarnë dhënien e kujdesit shëndetësor. Ndërkohëqë rënia e të ardhurave për sisteminshëndetësor po shkon me shpejtësi, kjo krijonnjë shtresë specialistësh mjekësorë tëpaguar keq, mungesë të pajisjeve dhe tëtrajtimeve mjekësore, si dhe të furnizimeve meilaçe e me pajisje të tjera. Që të plotësojnë28 REGJISTRIMI I POPULLSISË DHE I BANESAVE 2001
k a p i t u l l i dyTabela 2.3.1-1. Pagesat jozyrtare sispas shumëssë paguar personelit mjekësorPagesat jozyrtare për shërbimin shëndetësor publiknë përqindjePa pagesë 71.18100 - 1000 lekë 27.121.000 - 10.000 lekë 1.4610.000 lekë e + 0.24Gjithsej 100pagat e pagesat, mjaft njerëz të personelitshëndetësor e nisin me kërkimin e pagesavejozyrtare, përveç pagesave të tjera që i ka vetësistemi (Lewis, M. 2000). Në fillim tëtranzicionit kjo nisi si diçka e rrallë, sot ështëbërë normë në shumicën e vendeve tëmëparshme komuniste të Europës Lindoredhe është gjithashtu praktikë e zakonshmenë Shqipëri.Tabela 2.3.1-1 paraqet pagesat jozyrtare, që ibëhen personelit shëndetësor publik. Ështëme interes të vihet në dukje, se një pjesë emadhe e popullsisë nuk i përballon ose nukmund t’i përballojë pagesat jozyrtare. Kjopërqindje e popullsisë është rreth 71 për qind.Prej 29 për qind që mbeten (afër 27 për qind epopullsisë) shumica paguajnë ndërmjet 100dhe 1.000 lekë, e me sa duket, kaq është sinormë. Si rregull i përgjithshëm në vendpaguhen rreth 200-500 lekë jo zyrtarisht përnjë vizitë te personeli mjekësor.Pagesat jozyrtare në pjesën më të madhejepen vullnetarisht (59 për qind), por përqindjae personelit mjekësor që e kërkon këtë ështëende e lartë, te 41 për qind. Këto rezultateduhen interpretuar me kujdes, pasi shumicae njerëzve ende i paguajnë bakshishetvullnetarisht dhe është fakt, që 41 për qind tënjerëzve, të cilët shkojnë për vizita në sektorinpublik, u është kërkuar ta paguajnëbakshishin, duke i përfshirë kështu gjithëpagesat jozyrtare brenda sistemit dhe me këtëkrijohet një prirje për ‘pagesa vullnetare tëdetyruara’. Pagesat jozyrtare bëhen kryesishtnga njerëzit që banojnë në zonat rurale (60,1për qind). Ashtu si mund të pritej, është e qartëse ata që nuk janë të varfër mund të mbajnëmë shumë dhe prandaj ndodh që ata dalinme një përqindje më të lartë të atyre që japinpagesa jozyrtare në rreth 89,7 për qind.Këto pagesa jozyrtare për punonjësit ekujdesit shëndetësor në sektorin publik kanëkrijuar një treg të tretë jozyrtar për kujdesinshëndetësor brenda sistemit publik. Ky tregekziston jashtë kontrollit dhe nuk është irregulluar, kështu që kjo veprimtari është epaligjshme dhe nuk njoftohet. Ekzistenca ekëtyre pagesave është një formë korrupsionidhe i minon përpjekjet për reformën nësistemin e kujdesit shëndetësor (Lewis, M.2000). Ka dëshmi edhe nga vende të tjera sekëto pagesa e pakësojnë përdorimin eshërbimeve të kujdesit shëndetësor për gjithëpopullsinë, si pasojë e kostove më të larta.Ato gjithashtu e dëmtojnë reformën esistemeve shëndetësore, që janë aq tënevojshme në këto vende.Këto shpenzime për pagesa të përdoruesvejanë një pengesë për kujdesin e të shtruarve.Ato i pengojnë njerëzit e varfër që të marrinshërbimet dhe ilaçet e nevojshme, madjeedhe ata që kanë para, e kanë më të vështirëpër të gjetur të holla për kujdesin e tështruarve. Atyre që nuk janë në gjendje t’ipërballojnë shpenzimet e larta ose pagesat,u kufizohen mundësitë për të zgjedhur. Ka pafund histori të njerëzve që i gjejnë vetë ilaçetdhe format e kujdesit brenda sistemit. Të tillajanë edhe historitë e atyre, që nuk paguajnëdhe nuk marrin asnjë lloj mjekimi. E vërtetapër njerëzit e varfër, që kanë problemeshëndetësore, është se “ata nuk gjejnëndihmë; të varfrit lihen të vdesin” (BankaBotërore, 1997).kushtet e jetesës dhe pabarazia në shqipëri 29
Page 1: KUSHTET E JETESËS DHEPABARAZIA NË
Page 4 and 5: 1 PËRSHKRIMI I VARFËRISË NË SHQ
Page 6 and 7: Figura 1.3.1-1: Ndryshimet në Për
Page 8 and 9: Përshkrimi i Varfërisë në Shqip
Page 20 and 21: Varfëria dhe Pabarazitë në Shën
Page 34 and 35: Varfëria dhe Pabarazitë në Arsim
Page 42 and 43: Kushtet e Banimit dhe Pabaraziaqind
Page 44 and 45: Kushtet e Banimit dhe Pabaraziatë
Page 46 and 47: Kushtet e Banimit dhe Pabarazia46 R
Page 48 and 49: Keefe et al. 1971. Area Handbook fo
Page 50: CIP Katalogimi në botim BK Tiranë

Kushtet e Jetesës dhe Pabarazia në Shqipëri - INSTAT

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?