Kushtet e Jetesës dhe Pabarazia në Shqipëri - INSTAT

Varfëria dhe Pabarazitë në ShëndetësiFigure 2.2-3. Dallimet në shpërndarjen e incidencës sësëmundjeve kronike dhe të vijës së varfërisë në tre vjetët ekaluarTë tjeraNervoreTë kockave/tëindeveRespiratoreSKVTë varfërJo të varfër0 10 20 30 40 50 60vendit, si Tirana, ose në zonat urbane. Ështënjë fakt i njohur se sëmundjet e mirëqenies, siSKV-të mbizotërojnë në zonat urbane, të cilatjanë edhe më të lulëzuara sesa zonat rurale.Nga ana tjetër, incidenti i sëmundjeve tëfrymëmarrjes është më e lartë në rajonet mëpak të pasura, si Verilindja e vendit, dhepërgjithësisht në zonat rurale. Kështu,përqindja e sëmundjeve kardiovaskulare nëTiranë, si treva më e pasur e vendit, është rreth50 për qind, ndërsa në Verilindje, zona më evarfër e vendit, është sa gjysma e kësaj, rreth23,2 për qind. E kundërta del e vërtetë përsëmundjet respiratore, për të cilat përqindjaështë më e lartë në Verilindje (11,8 për qind),krahasuar me Tiranën (6,9 për qind).Figure 2.2-4. Shpërndarja sipas moshës eincidencëes së të ftohtave e gripit në katër javët efundit para vrojtimit60+40-5920-3910-190-90 10 20 30 40në %Kur modeli i sëmundshmërisë analizohetsipas nivelit të varfërisë në vend (Fig. 2.2-3),del e qartë se të varfrit janë më të prekshëmnga sëmundjet respiratore, sesa ngasëmundjet kardiovaskulare. Krahasimi mevarfërinë tregon gjithashtu se jo të varfrit janëmë të prekshëm nga sëmundjetkardiovaskulare. Ky mund të jetë një tregues ifaktit, që Shqipëria po vuan nga ‘barra edyfishtë e sëmundjeve’. Megjithatë, duhettheksuar se kjo nuk është aq e ndjeshme sanë ekonomi të tjera në tranzicion. Kurvështrohen sëmundjet e befasishme në katërjavët e kaluara, tabloja del mjaft e ngjashmenga pikëpamja e pabarazive kundrejt asaj qëështë paraqitur, kur u shqyrtuan sëmundjetkronike. Shfaqja e sëmundjeve të tilla tëbefasishme në katër javët e fundit tregon njëmodel interesant, në të cilin sëmundjetrespiratore (grip e të ftohtë) dalin si sëmundjetkryesore me rreth 80,1 për qind të gjithësëmundjeve të befasishme.Krahasimi sipas moshave pasqyron qartëmodelin e Shqipërisë për sëmundjet dhevdekshmërinë. Rastisja e gripit dhe e tëftohtave është më e lartë mes fëmijëve, te rreth29.7 për qind. Nëse merret parasysh fakti, qëShqipëria ka vdekshmëri të lartë foshnjore,rreth 23 vdekje për një mijë të lindur të gjallë,kjo nuk del si diçka e papritur. Rastet e ftohjevedhe të gripit janë më e larta në zonatverilindore të vendit dhe gjithashtu në fshatrakrahasuar me qytetet. Kjo nuk është diçka epapritur, sepse vdekshmëria në këto zonaështë më e lartë e krahasuar me pjesën tjetërtë vendit, veçanërisht vdekshmëria prejsëmundjeve respiratore. Kështu, Tirana kavetëm 3,7 për qind të të gjitha rasteve me tëftohtë e grip krahasuar me Verilindjen, që arrinderi në 47,8 për qind. Dallimet fshat-qytet përsëmundjet e akute në katër javët e funditgjithashtu na tregojnë mjaft se sistemishëndetësor ka arritje të dobëta përmbështetjen e shëndetit dhe për aftësitë qëtë përballojë nevojat e grupeve rurale e më tëprekshme.26 REGJISTRIMI I POPULLSISË DHE I BANESAVE 2001