Kushtet e Jetesës dhe Pabarazia në Shqipëri - INSTAT

k a p i t u l l i dyhartuesit e politikave, pasi në sistemin ekujdesit shëndetësor me orientim tregu, në tëcilin të sëmurët zgjedhin se çfarë të‘konsumojnë’ dhe paguajnë për të, ka rëndësiqë këto shërbime të ndërtohen duke umbështetur në nevojat e tyre. Këto të dhënandihmojnë studiuesit dhe hartuesit epolitikave për të përcaktuar nevojat e kujdesitshëndetësor të popullsisë. Një përfitim tjetërdel nga analiza e këtyre të dhënave: ne jeminë gjendje të masin pabarazitë në fushën eshëndetit mes popullsisë shqiptare, lidhur memundësinë për ta pasur shërbiminshëndetësor, me pagesat e përdoruesve(kush mund t’i përballojë dhe kush jo), si dhelidhur me karakteristikat e tjera të gjendjesekonomike e shoqërore, si të ardhurat, arsimietj. Tabela 2.1-1 tregon shëndetin sipasvetëperceptimit te grupmoshat e të pyeturve.Ashtu siç edhe mund të pritej, kur njerëzitmoshohen, ata bëjnë një matje dhe njëvetëvlerësim të gjendjes së tyre shëndetësore,duke treguar nëse shëndeti i tyre ështëpërmirësuar apo përkeqësuar.Kjo nuk është thjesht pasqyrim i gjendjes sëshëndetit të tyre, por dihet gjithashtu se mundtë jetë një e dhënë e trilluar në moshë tëmadhe. Ndërsa ata që thonë se e kanëshëndetin të mirë ose shumë të mirë, janëbreznitë e moshave të reja, zakonisht nënmoshën 40 vjeç. Kështu, gjithë njerëzit qëthonë se e kanë shëndetin shumë të mirë, 62për qind janë të moshave ndërmjet viteve 10-39, ndërsa vetëm 1,5 për qind të njerëzve memoshë 60 vjet e më sipër thonë se e kanëshëndetin shumë të mirë. Tabloja del tërësishte ndryshme për njerëzit që njoftojnë seshëndeti i tyre është shumë i keq. Të rinjtë(me moshë 10-19 vjeç) përbëjnë vetëm 3,5për qind të këtyre njerëzve dhe ata mbi 60 vjeçpërbëjnë 57,9 për qind.Kur shqyrtohendallimet fshat-qytet, del e qartë që në zonatrurale ka një prirje për të pasur përqindje mëtë lartë njerëzish që vlerësojnë se kanëshëndet shumë të keq. Kështu, përqindja enjerëzve që thonë se e kanë shëndetin shumëTabela 2.1.-1. Shëndeti i vetëvlerësuar sipas moshës së të pyeturveGrupmoshat Shumë i mire I mirë Mesatar I keq Shumë i keq Gjithsej0-9 24.27 20.43 8.43 4.95 1.4 18.3510-19 31.38 19.8 8.09 4.06 3.47 20.3220-39 30.84 28.64 17.46 10.68 15.31 26.0540-59 11.98 23.55 35.3 28.57 21.89 21.9660+ 1.53 7.59 30.71 51.75 57.92 13.33Gjithsej 100 100 100 100 100 100të mirë është më e lartë në zonat urbane (41,1për qind), krahasuar me zonat fshatare (26,6për qind). E kundërta është e vërtetë përnjerëzit që e vlerësojnë se e kanë shëndetintë keq dhe shumë të keq, ku përqindjet ngazonat rurale janë më të larta sesa ato të zonaveurbane, përkatësisht 1,4 për qind (në qytet)dhe 1,6 për qind (në fshat) për shëndetinshumë të keq, kurse 5,75 për qind (në qytet)dhe 8,9 për qind (në fshat për njoftimet meshëndet të keq). Kjo ishte diçka që pritej,sepse siç është treguar më sipër, njerëzit nëzonat rurale përgjithësisht janë më të varfërsesa në zonat urbane. Kjo vërtetohet edhe ngaanalizat e shëndetit të vetëvlerësuar sipasnivelit të varfërisë. Një model mjaft interesantdel gjithashtu, kur shëndeti i vetëvlerësuaranalizohet nga pikëpamja e shpërndarjesrajonale të popullsisë. Kështu, në zonat mepërqindje më të lartë të njerëzve që njoftojnëse kanë shëndet të mirë janë zonat më tëpasura të Tiranës dhe të jugperëndimit.Figure 2.1-1.Shëndeti i vetëvlerësuar për popullsinë urbane eruraleShumë i keqI keqMesatareMirëShumë mirëQytetFshat0 10 20 30 40 50 60në %kushtet e jetesës dhe pabarazia në shqipëri 23