Kushtet e Jetesës dhe Pabarazia në Shqipëri - INSTAT

k a p i t u l l i2Varfëria dhe Pabarazitënë ShëndetësiMe shembjen e regjimit komunist, njësojsi në vendet e tjera të Europës Lindore, edheShqipëria pati rënie masive të nivelit të tëardhurave si rrjedhim i amullisë ekonomikenë fillim të viteve 1990. Kjo u paqyrua nëshkurtimet e mëdha të shpenzimeveshtetërore për masat e kujdesit shëndetësor.Kështu, shpenzimet për shëndetësinë sipërqindje e PBB zbritën nga 3,36 për qind më1992 te 1,91 për qind në vitin 2000 (Tabela 2-1). Ndonëse fondet e caktuara për shërbiminshëndetësor janë shtuar më 2001 e më 2002,duke arritur 2,0% dhe 2.7% të PBBpërkatësisht, ky sektor vijon ende të mbetetmjaft larg nga niveli i kënaqshëm i financimit.Qeveria shqiptare, ashtu si të tjerat në EuropënLindore, ka pasur nevojë të madhe për të gjeturfinancime për kujdesin shëndetësor ngafonde shtesë, si tatimfitimi, sigurimet dhendarja e kostos me pacientët (Falkingham,J.C. 2002).Në shumicën e vendeve të EuropësLindore, ku ka nisur të zbatohet reforma nësistemin e shëndetësisë, pagesat jozyrtaredhe nën dorë për kujdesin shëndetësorgjithmonë përbëjnë një rrezik të madh për këtovende. Kjo prirje do të ketë ndërlikime tëmëdha në politikën për reformën e kujdesitshëndetësor dhe, ashtu siç pritet, këto pagesajanë shumë të mëdha dhe do të përbëjnë njëkërcënim për reformën e kujdesit shëndetësornë këto vende (Ensor, T. e të tj., 2000).Shqipëria nuk përbën përjashtim nga kjoprirje. Ajo ka trashëguar nga e kaluarakomuniste një sistem të kujdesit shëndetësortë mbështetur në financimin qendror ngashteti, i cili kishte për qëllim të arrinte mbulimine plotë gjeografik (Gjonça, E. dhe Gjonça, A.,2000). Në vitin 1990 mëse 85 për qind efinancimit jepej prej qeverisë në qendër dhepjesa tjetër prej pagesave me para në dorë(Reynolds, D., 2003). Sistemi përqendrohejkryesisht te kujdesi shëndetësor parësor.Siç është treguar në analizat e mëparshme,sistemi shëndetësor arriti një farë suksesinë përmirësimin e zgjatjes mesatare të jetëssë shqiptarëve përgjithësisht e nëvdekshmërinë e foshnjave e të fëmijëve nëveçanti. Liberalizimi i tregut dhe reforma egjerë ekonomike lindën nevojën përreformimin e sistemit shëndetësor nëShqipëri. Politika shëndetësore synonte sëpari, të parandalohej keqësimi i mëtejshëm ishërbimeve shëndetësore bazë, si dhe tëruhej një sistem i qëndrueshëm i kostos sëleverdishme.Së dyti, ishte me rëndësi që të sigurohejbarazia në sistem dhe të përmirësohejnjëkohësisht cilësia. Disa nga reformatkryesore, që nisën në fillim të viteve 1990, ishinkrijimi i sistemit të sigurimeve shëndetësorekushtet e jetesës dhe pabarazia në shqipëri 21