Kushtet e Jetesës dhe Pabarazia në Shqipëri - INSTAT

Përshkrimi i Varfërisë në Shqipërilartë e emigrantëve dhe të ardhurat që vijnëprej tyre. Të paktën një ndër katër shqiptarëka emigruar gjatë 12 vjetëve të fundit, që ështëmesatarja prej një personi për familje (INSTAT,2003). Ashtu si në shumicën e shoqërivetradicionale, shqiptarët vijojnë të japin përbuxhetin e familjeve të tyre dhe të farefisit nëShqipëri. Kjo është veçanërisht e theksuar përfamiljet, ku pleqtë janë lënë vetëm. Kjo normëe lartë e dërgesave prej emigrantëve mund tëketë ndikuar për nivelin më të ulët të varfërisëmes pensionistëve, krahasuar me grupet etjera të prekshme.Fakti që në Shqipëri shtresa më e prekshmenga varfëria janë të rinjtë, vjen si pasojë pasikëta individë jetojnë në ekonomi shtëpiake tëvarfra dhe, siç e tregojnë analizat e MMSJ-së,janë familje të mëdha me numër të madhfëmijësh. Përsëri këta të rinj të varfër gjendenmë shumë në zonat fshatare, sesa në zonaturbane ose në Tiranë. Shumica e popullsisësë varfër jeton në familje me 7 ose më shumëpjesëtarë. Kjo ka rëndësi kur merret parasyshqë ky grup i popullsisë përfaqëson vetëm 17për qind të popullsisë (Banka Botërore dheINSTAT, 2003). Dallimet gjinore për varfërinënë Shqipëri nuk janë të theksuara. Kështu,përqindja e familjeve me gra si kryetare, tëcilat jetojnë në varfëri, është vetëm 9,3 për qind,kurse përqindja e atyre që nuk jetojnë në varfëriështë vetëm 13,1 për qind.1.6 Karakteristikat shoqërore tëtë varfërve në ShqipëriAshtu siç mund të pritej, varfëria ekstreme prekshtresën e shoqërisë së paarsimuar. Kjolidhje ndërmjet arsimit dhe të ardhuraveekonomike është e dukshme. Të dhënat përShqipërinë paraqesin një model të ngjashëm,që ndeshet në vendet e tjera. Kështu, familjete varfra kanë për kryetar familjeje njerëz memë pak arsim sesa ato që nuk hyjnë në tëvarfrat. Po ashtu, numri mesatar i viteve tëshkollimit për kreun e familjes, që jeton nënjë familje të varfër, është rreth 6,2 vjet, ndërsanumri i viteve për kreun e familjes që jeton nënjë familje jo të varfër është rreth 7,9. Me gjithëkëtë dallim, duhet pranuar se për këtëpabarazia nuk është aq e madhe. Kjo vjen sitrashëgimi nga e kaluara, kur arsimi ishte ipërgjithshëm dhe i detyrueshëm për nivelin earsimit 8-vjeçar. Pabarazia midis shtresaveshoqërore (të varfërve dhe jo të varfërve) bëhetmë i dukshën në frekuentimin e shkollës, nëregjistrimin apo në braktisjen e saj. Ata qëjetojnë në varfëri të skajshme kanë normënmë të ulët të regjistrimit si për sistemin arsimortetëvjeçar, ashtu dhe atë të shkollës sëmesme, krahasuar me pjesën tjetër tëpopullsisë. Me gjithë përqindjen e vogël tëpopullsisë që ndjek shkollat private, ashtu siçmund të pritej, të varfrit nuk e përballojnë dottë paguajnë për shkollat private. Kështu, 99,4për qind e popullsisë së varfër ndjek vetëmshkollat publike.Popullsia e varfër gjithashtu gjendet në njëgjendje shëndetësore më të keqe, sesa ataqë nuk janë të varfër. Kur shqyrtohet dallimindërmjet 20 për qind e më të pasurve me 20%e më të varfërve, popullsia në 20përqindindëshin e poshtëm të konsumit tëpërgjithshëm del se e ka shëndetin më të keqnë krahasim me 20 përqindshin e sipërm.Një përcaktues tjetër i pabarazisë shoqëroreapo i nivelit të varfërisë janë edhe llojet endryshme të sëmundjeve që shfaqen nëgrupet e ndryshme të popullsisë. Kështu, kurvështrohen sëmundjet kronike del se, njerëzitjo të varfër preken kryesisht prej sëmundjevetë mirëqenies (sëmundjet kardiovaskulare),ndërsa popullsia e varfër preket më shumëprej sëmundjeve të varfërisë (sëmundjet etraktit të frymëmarrjes).Ndërkohë që pothuajse gjysma e shqiptarëvee kanë të vështirë të përballojnë kujdesinshëndetësor (45,1%), pabarazia ndërmjet të18 REGJISTRIMI I POPULLSISË DHE I BANESAVE 2001