Rrethinat - Zagreb tourist info

Përmbajtje4 Veri6 Medvednica8 Gornja Stubica10 Marija Bistrica12 Belec13 Lepoglava14 Trakoscan16 Perëndim18 Zapresic20 Pallati Luznica22 Samobor26 Samoborsko gorje28 Plesivica30 Zumberak32 Jug-Lindje34 Andautonia36 Vukomericke gorice39 Velika Mlaka40 Sisak42 Lonjsko polje46 Jasenovac48 Lindje50 Rrugët e verës përrethSveti Ivan Zelina52 Varazdin56 Ludbreg57 Opeka58 Jug60 Karlovac62 Donja Kupcina63 Ozalj64 Slunj66 Parku Kombëtar i Plitvicës69 Shpella e Baracit70 Veri-Perëndim72 Krapina74 Veliki Tabor76 Kumrovec78 Klanjec80 Pregrada81 Vinagora1

VeriMedvednicaGornja StubicaMarija BistricaBelecLepoglavaTrakoscanMali Medvenica është një rezervat natyror imbrojtur dhe një vend ideal për ngjitje dhe piknikpër popullin e Zagrebit. Përtej shpateve të pjerrëta,në veri të tij shtrihet krahina e Zagorisë, e njohurpër kodrat e valëzuara, kështjellat romantike dhekulturën fshatare të papërzier.TRAKOŠĆANLEPOGLAVABELECGORNJA STUBICAMARIJA BISTRICAMedvednicaSljeme

6MedvenicaShpatet e pyllëzuara të MalitMedvenica (shpesh quajtursipas emrit të majës, Sljeme)të tërhequr në brendësinë etyre larg nga zemra e qytetit.Alpinistët mund të zgjedhinrrugët qe dallohen lehtë përtë shkuar në kasollet alpine,në të cilat shërbehet lirë dheka ushqim të freskët. ParkuNatyror i Medvenicës ështëshumë i përshtatshëm përbimët, kafshët, kulturat dhegjërat e rralla gjeologjike. PshGropa e Veternicës shtrihetnë një sipërfaqe 10 km 2 tokekarstike me një peizazh tëmbushur me formacionegurësh. Gropa kryesore është2 km e gjatë, 380 m e parë janëtë hapur për publikun. Këtumund të gjeni kockat e një ariudhe mund të vizitoni banorëtaktualë, lakuriqët. Gjithashtu

mund të vizitoni minierat eargjendit të Zrinskit, në të cilatështë punuar nga shekulli i XVI,kur konti Pjetër Zrinski mori tëdrejtën për ta shfrytëzuar këtëminierë. Pas dy shekujsh punë,disa njerëz thonë se minierashtrihet nga Gornji Grad e nëqendër të Zagrebit.GrahShpërblimi për të gjithëekskursionistët që shkojnë derinë majën Sljeme është një tasi ngrohtë grah. Grahu ështëfasule e aromatizuar me mishtë tymosur, mund të shërbehetdhe me salçiçe, i ngrohtë, ishijshëm dhe i shëndetshëm.7www.pp-medvenica.hr

8Gornja StubicaGornja ose Stubica “E sipërme”ka një fshat të heshtur që ndjenpanoramën. Për shumë kroatë,emri është sinonim i MatiaGubec, udhëheqës i revoltavefshatare të shekullit 16. Një ngavuajtjet e tij është dhe ky rast:Ai është zbritur nga karroca nëZagreb, është shëtitur nëpërrrugë me një çekiç të nxehtëtë vendosur mbi kokë si kurorë

dhe pastaj është lënë i lirë.Një dëshmitar i mbetur gjallënga koha e Gubekut është njëpemë bliri që qëndron pranë njështëpie të vjetër të këndshmedruri (që sot është bar). Po atyafër, një pallat i bukur ka njëkoleksion që flet për jetën eGubekut dhe të Zagories.9www.mdc.hr/msb

10Marija BistricaËshtë një nga më te dashuratflatre në Kroaci, që tërheqmijëra pelegrinë në vit. Kjoështë në një qytet të vogël menjë rrethinë të mrekullueshme.Pelegrinazhi në Kishën eShenjta Mari e Borës, tëvendosur në sheshin kryesorështë me të vërtet diçkambresëlënëse. Vendi ështëdedikuar Marisë së virgjër përshkak të një statuje druri të zitë mrekullueshëm të Madonëse Fëmijes qe daton ne shekulline 15. Një famullitar e fshehustatujën nga frika e pushtimitTurk që po trokiste, por vdiqpara se të tregonte vendin.

Dekada më vonë statuja dolivetë në dritë. Statuja ështëfshehur dhe rigjetur edhe njëherë në shekullin e 17.www.info-marija-bistrica.hrZemrat e kulaçit me xhenxhefilZemrat e kuqe të shndritshme judo t’i shihni në vendet fetare dhenë dyqanet e suvenireve, këtojanë zbukurime tradicionale dhedhurata për krahinat e Zagrebit e tëZagorisë. Ju mund të shihni vendinqë vizituat në një copë sheqeri tëngrirë, ose një mëzash dashurie.Shpesh mund të jepen në shenjëdhembshurie, kjo është të paktën nëteori. Ti thjesht nuk do të gabosh.11

12BelecFutur tutje poshtë malitIvanscica fshati i vogël Belecfsheh një shembull madhështortë arkitekturës fetare: Kishën eShën Maris së Borës. Rrethuarme mure për t’iu mbrojtursulmeve Turke, nga brenda kanjë zbukurim të mahnitshëm,të pasur me afreske të shekullit18 të bëra nga mjeshtri vendorIvan Ranger dhe nga një tufëaltarësh të arta të punuara memjeshtëri nga skulptori JosifShokotnig. E restauruar kohët efundit, kjo pjesë e mjeshtërisëbaroke të Kroacisë ia vlen përta vizituar.

LepoglavaNjë tjetër vend i rëndësishëmfetar që është themeluar ngapriftërinjtë Paulin në shekulline 14. Qëllimi i tyre nuk ishtevetëm ndërtimi i kishavedhe manastireve, por edhembështetja e edukimit, mjekësisë,artit dhe kulturës. Me një urdhërtë Perandorit Jozefi i II, urdhëriPaulin u pezullua dhe priftërinjtëikën nga Lepoglava në 1786.Në 1854 manastiri u kthye nëburg dhe në 2001 ndërtesat emanastirit u kthyen në kisha.Ndërkohë që burgu qëndrori Kroacisë është i vendosurnë prapaskena më të reja, në2011 ndërtesat e manastirit irikthehen Kishës. Vetë burguështë errësisht i dukshëm përtë burgosur politik përfshirëedhe Josip Broz Tito dhe FranjoTuđman.www.lepoglava-info.hr13Dantella e Lepoglavës.Qëndisja e dantellës është një nga zanatet e prezantuara nëLepoglava nga murgeshat e Shën Palit, dhe sot qyteti është njënga qëndrat e dantellës në Kroaci, me shkolla të caktuara eleksione dhe një festival ndërkombëtar të dantellës që mbahet çdovit. Dantella fituese e Lepoglavës bëhet nga bobina, ndërkohë qëdantella e famshme nga ishujt Pag është me qëndisje në vrima,dhe dantella nga ishujt Hvar përbëhet nga fibra të agaves.

TrakoscanKur njerëzit thonë që Zagoriaështë vend i kështjellave tëpërrallave, me siguri që atokanë në mendje Trakoscanin.Një grumbull kullash të bardhadhe ndërtesash qe zë vendmbi një liqen, i rrethuar ngakodra dhe pyje, Trakoscanika një bukuri të mahnitshme.Në fillim u përdor si vendvrojtimi në shekullin e 13,pastaj si rezidencë nga familjae Drashkoviçit, i cili e zgjeroifortesën me një stil romantiktë shekullit të 19. Kështjella eruajtur mirë shërben si muze në4 kate, dhomat paraqesin stiletë ndryshme të dekorimit tëbrendshëm.www.trakoscan.hr15

16ŽumberakLUŽNICASamoborsko gorjeSAMOBORJapetićKRAŠIĆOkićPlešivica

PerëndimZapresicPallati LuznicaSamoborSamoborsko gorjePlesivicaZumberakMenjëherë në perëndim të Zagrebit shtrihet njëzonë qytetesh me treg të zhurmshëm dhe çifligjesharistokratike të mëparshme. Që nga larg shfaqenmalet e Zumberakut të cilët janë shkelur dhe janë tëmbushura me shtigje magjike të pashkelura.17ZAPREŠIĆZAGREB

18ZapresicQyteti i Zapresicit do të jetë përgjithmonë i lidhur me kontinJosif Jelacic (1801 -1859), icili udhëhoqi lëvizjen kroatepër vetëqeverisje në vitin 1848dhe në vitet në vazhdim utërhoq në çifligun e tij pranëZapresic. Pallati i mëparshëmi Jelacicit në Novi Dvori ështëende në restaurim, por parkurrotull është plot surpriza. Njëhambar gjysme druri sjell njëatmosferë shtëpie në galerinëMatija Skurjeni, duke nderuarvendasin, artisti i vetëmësuarskenat e jetës së fshatit të cilatkanë një surealizëm, cilësi qëduket si e një ëndrre. Shikogjithashtu edhe për shigjetat eboshtit tjerrës në Mauzoleumin

e familjes Jelacic, një mrekullineo-gotike dizenjuar ngaarkitekti i katedrales së Zagrebit,Herman Bolle. Mbushur merrugë këmbësorësh në pyll përlojtarët e golfit, Novi Dvori, kamundësitë e një vendi argëtimi.19www.zapresic.hrwww.muzej-matija-skurjeni.hr

20Pallati LuznicaPallati Luznica qe ngrihetsipër fushave anësore nëlindje të Zapricës është njëshembull i shquar i rezidencavearistokratike të shekullit XVIII,kullat e saj të zbukuruara ijapin pamjen e një kështjelleFranceze. Ky pallat ishte pronëe një familje fisnike, më vonënë vitin 1925 iu dha Motravetë Bamirësisë të Shën Vinsentitte Polit, që tani e përdorin përfalje e meditim. Parku i pallatitka qenë restauruar në shekulline XIX dhe është i hapur përvizitorët të dielave pas dite. Ifamshëm për lisat e tij, parkugjithashtu është i pasur mebimë të ndryshme të cilat janëpërdorur nga motrat për të bërëliker.www.luznica.hr

22SamoborVendosur rrëzë kodrave tëgjelbërta për krah lumitmurmurues Grodna, Samoboriështë një nga qytetet më tëmirë të Kroacisë Veriore dhepër këtë shkak tërheq një lumëvizitorësh nga Zagrebi. Shumëvizitorë shkojnë tek sheshikryesor, tek kafeneja për tëzhytur dhëmbët në Samoborske

24gjatë sezonit të karnavalevekur paradat me maska ndezinqytetin në fundjavën para tëMartës së kreshmes .www.samobor.hrwww.tz-samobor.hr

Specialitetet e SamoborësSamobora është i famshëm në të gjithë Kroacinë për dy gjërainteresante të kuzhinës, të dyja këto mendohet se datojnë nëperiudhën e shkurtër të pushtimit francez në fillimin e shekullitXIX. Më i famshmi i tyre është Bermeti (versioni lokal për“Vermutin”), një verë me aromë limoni dhe bimësh aromatike, mësë shumti pelini. Për më pak shije kemi Mustardën, mustard mengjyrë kafe me shije të fortë frutash. Bermeti dhe Mustarda janëspecialitete për breza të tërë të familjes Filipec dhe mund tëblihen në dyqanin e tyre sapo të dalësh nga sheshi i qytetit.25

26Samoborsko gorjeMenjëherë në perëndim tëSamoborit ngrihet Samoborskjogorje ose “Kodrat e Samoborit”,grup i vogël pyjesh të dendur,male me maja jo të thepisuraqe do të ishin shënjestra idealepër një ditë ekskursioni. Majamë e lartë e Samoborskjesgorje është Japetica me 879 m,dy orë larg në këmbë ngaSojiceva kuca , një restorantpopullor dhe vend argëtimi. Potë shënojmë me një shtrirjejug-lindje të amplitudës, kemimajën e Okiçit, e cila nganjëra ane është e thepisur, dheka si kurorë një nga fortesatmesjetare më të ndaluara nëKroaci. Në krah të Okiçit ështëEtno-kuca pod Okicem (shtëpia

etnokulturore poshtë Mt Okic),është një shtëpi-muze fshati qëshpalos orenditë dhe kostumettradicionale .27www.etno-kuca.hr

Verës së Plesivicës, që tashmëmund ta gjeni në Bordetturistike të Zagrebit, do t’iuorientojë për adresat përkatëse.29www.tzzz.hr

30ZumberakZumberaku është më tërheqësimes atyre maleve të krahinavetë ruajtura mirë që janë njëditë marshimi larg Zagrebit.Zumberaku në shumë rrugëështë një zgjatim i Samoborskjegorje. Ai dallohet për kreshtat elarta të njëpasnjëshme, luginate ngushta, fshatrat e izoluar tëmbushur me plevica me misërtë thatë dhe stiva drurësh zjarritë prerë. Të shëtisësh rrugët meerë të Zumberakut është mëmirë ta bësh këtë me zetorëte fermave sesa me automjetetë tjera .Shumë nga kjo hapësirëështë nën mbrojtjen e ParkutNatyror të Zumberakut, lagjete së cilës në fshatin Slani Dol,

në perëndim të Samoborit,mund t’iu ofrojnë informacionpër ngjitje dhe mundësitë eçiklizmit malor.www.pp-zumberak-samoborskogorje.hrKrasicTrashëgimia katolike kroate ështëcelebruar në Krasic, një fshatfermash të begata rrëzë kodrave nëjug-perëndim të Zumberakut. Krasiciështë fshati i shtëpisë së AlojzijeStepinac (1898 -1960), Arqibishopi iZagrebit, që u burgos nga komunistëtpas 1945 dhe u bë një simbolshpirtëror i rezistencës ndaj regjimit.Një muze i vogël përkujtimor mbulonnë mënyrë të kapshme pikat mëtë rëndësishme të jetës së tij.31

ZAGREB32VELIKA MLAKAANDAUTONIJAVELIKA GORICALUČELNICAGUSTELNICALUKINIĆ BRDOLIJEVI ŠTEFANKIVukomeričke gorice

Jug-LindjeAndautonijaVukomericke goriceVelika MlakaSisakLonjsko poljeJasenovacUdhëtimi në jug të Zagrebit është si të udhëtosh nëzemër të historisë kroate. Në këtë zonë sheh dendurrelike romake dhe mbetje mesjetare, gjithashtu sheharkitekturën në dru të shekullit të XIX, e cila ështënjë pasuri dhe i jep zonës aromën unikale.33Lonjsko poljeSISAKKUTINAČIGOČKRAPJEJASENOVAC

34AndautoniaFshati i fjetur i Scitarjevo ështënë krye të qytetit romak tëmëparshëm të Andautonia, icili u ndërtua në shekullin I,kur edhe pati lulëzim për shkaktë luginës Sava, që gjendejnë rrugët tregtare. Vendi igërmimeve arkeologjike ështëtani një park tërheqës përpublikun, në të cilin vizitorëtmund të shëtisin nëpër rrugëte shtruara mirë që në kohën eRomës. Aty mund të shohëshedhe sistemin ngrohës qëështë nën dyshemenë e banjëspublike të qytetit. Çdo vit nëfund të prillit festohet “Ditëte Andautonia”, krahina e

trashëgimisë romake, mepushtetet eksperimentalearkeologjike. Tezgat shesin pijedhe ushqim të kohës romake.Aty mund të gjesh edhe lojërafëmijësh me temë romake.35www.andautonia.com

36Vukomericke goriceNjë pasuri të arkitekturëstradicionale të drurit mund tagjesh në kodrat VukomerickeGorice, në jug-perëndim tëVelika Gorica. Karakteristikëe kësaj zone janë fshatrat endërtuar në kreshtat e kodraveqë janë një antidot e qytetevetë mëdha e të zhurmshëm.Vendi është i mbushur mepyll ahu dhe vreshta. Njëzet epesë kilometra jashtë VelikaGorica është fshati Lucelnica,në të cilin gjendet KishëzaTriniteti i Shenjtë. Kjo kishëzdaton në vitin 1935. Ajo kanjë kullë shumë të bukurme orë. Dyshemeja është e

shtruar me kube lisi shumë tëmëdhenj. Tutje në perëndimështë Gustelnica, ku kishëza eShën Antanit është një nga mëtërheqëset e krahinës. Në fundtë shekullit XIX u ngrit verandame shtylla druri në formë piruni,që duken si dhëmbë gjigante.Këtu në jug, në Lukinic Brdo,kisha e Shën Gjon Babtistit nëfillimin e shekullit XX, ështënjë haraç i punëtorëve të druritvendas. Hyrja e saj rrezatonnga arabeskat marramendësetë gdhendura. Në fshatinLijevi Stefanki, majë një kodrendodhet kishëza e Shën Gjergjit.Kjo kishëz është kryevepra e37

38punës së drurit, dhe ka njëpamje të ashpër. Ajo ka një çatitë valëzuar petavre, ku në majëtë saj gjendet një çekiçhedhës.Ajo është ndërtuar në vitin1677 dhe çerek shekulli mëvonë është lëvizur mbi rrotadhe është vendosur në vendinku është sot. Kishëza është aqe vogël, sa muret e poshtëmtë saj ishin bërë me krahë qëmund të hiqeshin. Të dielavehapet me qëllim që shërbesattë mund të ndiqeshin edhe ngaata të cilët kishin mbetur jashtë.

Velika MlakaNjë nga shembujt më të mirëtradicional të arkitekturës sëdrurit është kisha Shën Barbaranë fshatin Velika Mlaka, pakkilometra në jug të Zagrebit.Ajo është ndërtuar me trarëshumë të mëdhenj lisi, ngafundi i shekullit XVII. Nëshekullin e XIX është dekoruarnë mënyrë të mrekullueshmenga piktorët vendas. Ngabrenda, pothuajse çdocentimetër i saj është mbuluarme panele që ilustrojnë skenanga jeta e Shën Barbaras,portrete shenjtorësh dhe motivetë zjarrta lulesh.www.tzvg.hr39

40SisakQyteti i Sisakut ka njëgjeanologji historike si asnjëqytet tjetër. Ai u ka shërbyerromakëve si port lumi.Dhe po ashtu ka luajtur njërol vendimtar në mbrojtjen eEvropës Qendrore nga turqit.Gjërat antike në këtë qytetmuzepërthithen me njëherë.Ai ka mure të periudhës romakepërballë famullisë së kishës.Paraqitjet historike mbahennë një fortesë tri-kullësheqë dominon bashkërrjedhjene lumenjve Sava dhe Kupa.Poshtë mureve të kësajkështjelle aleanca e forcavekroate, sllovene dhe austriake

mundi përfundimisht një ushtrimë të madhe numerikishttë Turqisë në 22 Qershor tëvitit 1593, duke u prishurklanet turqve për pushtime tëmëtejshme në Evropë.41www.sisakturist.com

42Lonjsko PoljeLonjsko Polje është njënga zonat më të mëdha tëmbrojtura të Kroacisë. Ajoshtrihet përgjatë bregut lindortë lumit Sava. Ajo është njëzonë livadhesh, kënetash dheliqenesh. Gjithashtu, ështënjë thesar i arkitekturëstradicionale të drurit. Fshatrate saj janë të mbushura meshtëpi piktoreske. Shumë prejtyre janë të mbuluara me bimëkacavjerrëse, ose të zbukuruarame shporta që varen. Banesatnë anën tjetër të lumit Savakomunikojnë me anë tëtrapave të vjetër me zinxhirëtë njohur me emrin skele, tëcilët lundrojnë nga njëra anënë anën tjetër sapo makinat

mbërrijnë. Lonjsko Polje preketnga përmbytja sezonale, kurfryhet Sava dhe kapërcenbrigjet, atëherë livadhet evendit kthehen në moçale.Si rezultat, ky vend bëhetshtëpia e një bote të gjallë tëshumëllojshme, duke përfshirëmbi 250 lloje zogjsh. Vendiështë shumë i përshtatshëmpër çiklizëm. Përgjatë rrugëve,pranë shtëpive tradicionaletë drurit do të takosh shumëambulantë.Parku Natyror Kombëtar iLonjsko Poljes ka qendrainformacioni në Cigoc, njëfshat i famshëm i populluarme shtërga shtegtare dhe nëKrapje, i cili mburret se ka43

44shtëpitë tradicionale të druritmë të mirëmbajtura. Të dykëto fshatra janë si fillimeshtegu për ecjet në natyrë,të cilat pastaj fusin vizitorëtpërmes pyjeve të LonjskoPoljes, duke nxjerrë kështu nëpah një peizazh unik. PranëKrapjes ndodhet rezervatiornithologjik i Krapje Dol, vendimë i rëndësishëm për foletë eshpatullave.www.pp-lonjsko-polje.hr

Shtërgët e bardhëNga Prilli deri në fund të Gushtit Lonjsko Polje bëhet shtëpia e 1/3 sëtë gjithë popullatës së shtërgjeve të bardhë. Këto zogj janë tërhequrnga larmia e insekteve, bretkosave dhe peshqve. 500 çifte vijnëkëtu për t’u ushqyer dhe për të pritur çeljen e vezëve, para se tështegtojnë për të kaluar dimrin në zonat e Afrikës. Nga fshatrat mëtë famshëm për shtërga është Cigoci, ku me vështirësi mund të gjeshndonjë oxhak apo shtyllë telefoni pa këto krijesa dhe foletë e tyre.45www.turizam-smz.hr

46JasenovacNë jug të Lonjsko Poljes, buzëlumit të qetë shtrihet qyteti iJasenovacit, një nga vendet mëtë rëndësishme në memorienkroate të Luftës se DytëBotërore. Pikërisht këtu rreth70 000 serbë, gabelë, çifutëdhe kroatë u vranë në kampine punës së ngritur nga regjimipro nazist i Ustazës, në vitet1941-1945. Shumë mediai bënë jehonë kësaj ngjarjeme anë të fotove, lajmeve,filmimeve dhe intervistave

me të mbijetuarit. Në shenjëkujtimi në vendin e masakrësështë ngritur një kullë që quhetLulja e Gurit.47www.jusp-jasenovac.hr

ZAGREB

LindjeRrugët e verës përreth SvetiIvan ZelinaVarazdinLudbregOpekaQyteti barok i mrekullueshëm i Virazdinit është njënga më kryesorët e Kroacisë. Megjithatë, ka endeshumë surpriza për ata që duan të shijojnë fshatratpër rreth.OPEKAVARAŽDINLUDBREGVARAŽDINSKE TOPLICESV. IVAN ZELINA

50Rrugët e verëspërreth SvetiIvan ZelinaFamiljet në kodrat përreth SvetiIvan Zelina janë përkujdesurbrez pas brezi për vreshtat.Verat e këtij rajoni (dukepërfshirë edhe vreshtin lokaltë Krajlevina Zelina), kohët e

fundit po gëzojnë një rritjefame dhe shumë tregje lokalepo hapin qilarët e tyre për t’iudhënë mundësinë turistëve përt’i shijuar këto vera. Në muzeune qytetit në Zelina kërko njëkartë për rrugën e verës, osevazhdo nga të çojnë rrugëtduke ndjekur shenjat kafe.Nëse do të donit të shijonitvendin në mënyrë më shumëformale si dhe për të pasurushqim kontaktoni me bordetturistike të cilët do t’jundihmojnë për të gjetur një han.www.tzzz.hr51

52VarazdinNjë nga qytetet baroke më tëruajtura në Evropën Qendrore.Varazdin krenohet me qendrëne këndshme, të të pastër tëkëmbësorëve. Anash rrugëvevihen re pallate me fasadatë ngjyrosura dhe kisha tëndërtuara me finesë. Nëshekullin e XVIII për një kohëtë shkurtër ka qenë kryeqyteti iKroacisë, që tregon pse familjetaristokrate kanë ndërtuarshtëpitë e tyre në këtë qytet tëpasur. Në një vend të gjelbër,në krah të qendrës së qytetitndodhet një kështjellë që tëkujton kohët kur Varazdiniishte një qytet kufitar, i cili

mbronte Kroacinë e Veriut ngaturqit otomanë. Kështjella sëbashku me kullat mesjetaredhe oborrin e Rilindjes të ofronnjë shtëpi me atmosferë tëpërshtatshme për koleksionethistoriket Muzeut Bashkiak.Në anën tjetër të urës lëvizësetë kështjellës, Pallati Barok53

54Sermage të fton në Galerinëe Vjetër të MjeshtreveBashkëkohës. Muzeu tjetërkryesor i Varazdinit ështëai Entomologjik ose “Bota einsekteve”, i cili ka një koleksiontë mrekullueshëm fluturashdhe modelesh që tregojnëjetën sekrete të insekteve. Tëpasionuarit pas spektaklit tëhortikulturës duhet të vizitojnëvarrezat e qytetit, të cilatjanë shndërruar në 1906 ngaHerman Haller në një parkvarreze të zbukuruar në formëgishtash të gjelbër. Duke nxjerrë

në pah një gardh me qitër tëprerë në një formë lulesh nëseri, ky është një shembull sesi mund të kombinohen dizajnii kopshtit me shenjtërinë e njëvarreze.55www.tourism-varazdin.hr

56LudbregNë vitin 1513 me një dekretpapnor Ludbregu u bë vendpelegrinazhi. Një prift dukei predikuar popullit, dyshoise me të vërtetë buka dhevera përfaqësojnë trupin dhegjakun e Krishtit. Për çudinëe tij vera u shndërrua në gjakdhe që në gjak dhe që nga ajoditë vera mbahet në Kishën eTrinisë së Shenjtë në një kupëqë u trashëgua nga konteshaBathani, vila e madhe e familjessë saj është ndër më kryesoretpër nga arkitektura në këtëqytet-fshat të këndshëm. Grupepelegrinësh vizitojnë Ludbreguntë dielave në fundin e Gushtitdhe fillimin e Shtatorit, atëherëkur zhvillohet dhe një panair.www.tz-ludbreg.hr

OpekaNë kodrat në veri të Varazdinitndodhet oazi i gjelbërt Opeka,një kopsht i shekullit të XIX,qe radhitet si një nga më tërëndësishmit e vendit. Kykopsht është ndërtuar ngafamilja Bombelles në një stilanglez dhe ka jetuar më gjatëse pallati barok i cili tashmëfatkeqësisht është shkatërruar.Kopshti ka qindra specie ngae gjithë bota, ku përfshihen tërrallat dhe varietetet ekzotike.Qyteti i Vinicias është i njohurpër ujin e burimit dhe verën –shijoni cilën t’ju pëlqejë!www.dvorci.hr57

Jug58KarlovacDonja KupcinaOzaljSlunjParku Kombëtar i PlitvicësShpella e BaracitLumenjtë, liqenet dhe ujëvarat, gjërat më kryesoree tërheqëse të jug-perëndimit të Zagrebit dhe sëbashku me Parkun Kombëtarë Plitvicës radhitenndër mrekullitë e Evropës. Ju sigurojmë se kenishumë për të parë nqs vizitoni qytetet dhekështjellat historike atje.

OZALJCrna MlakaDobraKARLOVACKupaDONJA KUPČINA59SLUNJBaraćeve špiljePlitvička jezera

60KarlovacKarlovaci, i ndërtuar nëbashkimin e tre lumenjve, uthemelua në fund të shekullittë XVI nga Arshiduka Karl iStirias për të mbrojtur Evropënqendrore nga pushtimi turk.Shumë nga muret e qytetit uprishën kohë më parë, parkukryesor ende ndjek format eyjeve të fortifikatave origjinale.Një shëtitje e shkurtër nga

qendra e qytetit për tek brigjetme bar të lumit Korona, do tëkesh mundësinë për një banjëdielli, ose të ushqesh mjellmat.www.karlovac-touristinfo.hrShtërgët e zinj në Grna MlakaGrna Mlaka (që do të thotë “Kënetae Zezë”), shtrihet në dalje të rrugëskryesore Zagreb-Karlovac, një zonëme tokë të lagësht e të pyllëzuarqë është e pasur me zogj. Shtërgu izi dredhak ka një zakon të veçantë,ndryshe nga Shtërgu i bardhë,është i ndjeshëm në mënyrëekstreme ndaj shkatërrimeve qëbën njeriu dhe i bën foletë e tijnë pyje të izoluara dhe të sigurta.www.crna-mlaka.htnet.hr61

62Donja KupcinaShumë fshatra në perëndimtë Zagrebit ruajnë shtëpitëfermatë rrënuara, prej druridhe disa nga shembujt më tëmirë janë ruajtur në fshatinDonja Kupcina, në jug-lindjetë Karlovacit. Një mozeum ivogël lokal që ka trashëgiminëe zonës (Zavicajni muzej)përmban një grup ndërtesash tënjë ferme, të ruajtur me kujdes,të mbledhura rreth një lëndinetë shekullit XIX. Një koleksionme prodhime vendi prej linisi dhe kostumet e qëndisurame dorë i shtohen koloritit tëparaqitur.www.tzzz.hr

OzaljNë veri-perëndim të Karlovecitështë qytet-fshati i Ozajlit icili dominohet nga kështjella efortë e tij, që është ngritur lartmbi lumin Kupa. Për një kohë tëgjatë kjo kështjellë ka shoqëruardy familjet fisnike të Zrinskitdhe të Frankopansit. Kështjella ithur lavde elokuente kulturës sënjerëzishme të Ozalj në kulmine lulëzimit të tij në shekulline XVII. Një tjetër kështjellëqë duket si mesjetare, ështëMunjara . Ajo ka një impianthidroelektrik, të stilit Neo-gotik,të ndërtuar mbi lumin Kupa nëvitin 1908. Turbinat e ndërtuaranga austriakët janë akoma nëgjendje shumë të mirë pune.www.ozalj-tz.hr63

64SlunjNqs jeni duke udhëtuar ngaZagrebi drejt Liqeneve tëPlitvicës atëherë ndaloni nëSlujn. Ky është pozicionuarlart, sipër lumit Korana, në njëanë kodre që duket sikur po epërqafon. Poshtë në bregun elumit është periferia e Rastokut,ku rrëketë që bien me nxitimjanë grumbulluar për t’ushfrytëzuar në ndërtimin e njëmulliri me ujë. Këtu ka kanaleartificiale të mrekullueshëmdhe ura druri për t’u eksploruar.Në restorantet përgjatë lumitserviret troftë e freskët.www.tz-slunj.hr

Lundrimi me trapNë afërsi të Karlovacit mund të gjesh shumë vende ku lundrimibëhet me trap. Aty afër është edhe lumi Mreznica, përgjatë të cilitka kodra të pyllëzuara. Një tjetër panoramë e bukur është lumiKorana, i cili duket që nga skaji verior i Liqeneve Plitvice para setë kalojë vargun dramatik të kanioneve. Pak më tutje është Kupa, icili vërshon rrugës së tij mes majave të kodrave Gorski Kotar.65www.tzkz.hr

vazhdon akoma. Ky vrull dherrëmbim bie në kontrast shumëtë qartë me liqenet më tëmëdhenj dhe të qetë, qetësiae të cilëve shpesh herë prishetnga bretkosat. Sipër liqeneveshtrihen pyje të dendur bredhidhe ahu, një vend ideal përdrerin, ujkun, rrëqebullin dhearinjtë me ngjyrë kafe. Parkuështë i organizuar shumë mirëpër vizitorët. Ai ka një rrjettabelash orientuese të qartapër rrugët këmbësore që janëpërgjatë liqeneve si dhe për urate drunjta për këmbësorë, të cilat67

68në ndonjë rast lidhin brigjet.Bileta hyrëse përfshin të dyjaudhëtimet, si atë me varka qëpërshkon liqenin më të madh tëPlitvicës ashtu dhe atë me trenpërgjatë anës lindore të parkut,që lidh dy hyrjet kryesore.www.np-plitvicka-jezera.hr

Shpella e BaracitNë lindje të Liqeneve tëPlitvicës është një zonëgëlqerore poroze e cila ështëbërë shoshë nga shpellat. Mëe përshtatshmja për vizitëështë ajo e Baracit (Baracevespilje), ku vizitorët mund tëbëjnë një xhiro dyzet minutëshepërmes një terreni dramatiknëntokësor, një peizazhmahnitës stalagmitesh dhestalagtitesh. Shpella është njëvend i famshëm për foletë elakuriqëve, që e bën shpellënedhe më tërheqëse.www.baraceve-spilje.com69

Veri-PerëndimKrapinaVeliki TaborKumrovecKlanjecPregradaVinagoraUdhëtimi në Zagorinë perëndimore të çon në njëpeizazh të valëzuar kodrash me gjelbërim të harlisur.Majat e tyre janë të spërkatura, si një koleksionpullash poste, me vreshta, kisha dhe kështjella.70VELIKI TABORKUMROVECKLANJEC

71PREGRADAVINAGORAKRAPINAKRAPINSKE TOPLICETUHELJSKE TOPLICE

72KrapinaAjo shtrihet poshtë një grupikodrash tërheqëse në formëpudingu. Qendra e krahinës sëKrapinës është e famshme, pasinjihet si vendi ku jetoi njeriui Neandertalit mijëra vjet mëparë. Mbetjet parahistorikeu zbuluan në Husnjakovo,poshtë në dalje të qytetit,nga Dragutin GorjanoviçKramberger në vitin 1899, dukee bërë kështu Krapinën njënga më të pasurat në Evropëpër mbetjet parahistorike tëkohës së Neandertalit. Shumëmedia pasqyruan gërmimetqë nxorën në dritë mënyrën ejetesës së kohës së Neandertalit.Objektet e gjetura sugjerojnëse njerëzit e Neandertalitjetonin në familje me grupetë mëdha, të cilët përdornin

mjete prej guri për të gjuajturgjitarët e mëdhenj të kohës.Kisha e Shën Marisë është njënga vendet më popullore teZagorjas për pelegrinazh. Ajoështë vendosur mbi kodrën Trskiballë për ballë me qytetin. Ajou ndërtua në vitin 1750, për tënderuar statujën e Shën Marisë,e cila u soll nga pelegrinazhi nëTokën e Shenjtë në vitin 1669.Kisha është e rrethuar nganjë unazë harqesh. Ajo bie nësy për tavanin madhështor tëpikturuar nga Anton Lerçingerdhe ka një koleksion altarështë mrekullueshëm të mjeshtërittë barokeve Anton Mersi ngaSllovenia dhe Filip Jakob ngaAustria.www.mhz.hrwww.tz-zagorje.hr73

Veronika e DesiniçitVizitorët e Veliki Tabor shpesh qerasen me tregimin për Veronikëne Desnicit. Djaloshit fisnik, Frederikut të Celjes, i ra në sy një vajzëme emrin Veronika. Frederiku, që tashmë ishte i martuar me njëvajzë nga familja e fuqishme Frankopan, u dashurua me Veronikën,e cila shkaktoi shtangie nga frika në të gjitha anët. Sipas legjendës,babai i Frederikut, konti Herman i Celjes i mbylli këta të dy në dykështjella të ndryshme. Më vonë fatkeqja Veronikë u ekzekutua sishtrigë, dhe trupi i saj u fut në muret e kështjellës së Veliki Tabor,prandaj dhe çmimi për fituesin e festivalit quhet “Kafka e Veronikës”.75www.taborfilmfestival.com

76KumrovecKumroveci është një ngadestinacionet më popullore tëZagorjes për familjet që duantë kalojnë një ditë jashtë. Njëfshat tradicionalisht bujqësor,ndërtesat e të cilit janë ruajturpër të formuar muzeun e“Fshatit të Vjetër”. Muzeu, nëesencë një koleksion etnografiki hapur, përmban një grumbullkasollesh kashte të shekullitXIX. Shumë prej tyre përmbajnëorendi të përditshme dhemjete bujqësore, që banorëte mëparshëm kanë përdorur.Shumë nga shtëpitë paraqesinzeje tradicionale të fshatit,duke i marrë që nga tekstilet eqëndisura të bëra nga gratë eZagorjes, e deri te kulaçet me

xhenxhefil në formë zemre mengjyrë të pjekur nga pastiçerii fshatit. Artizanët janëgjithmonë të gatshëm për tëparaqitur zejet e vendit dhe jumund t’i provoni me duart tuajarrotat e poçarit.www.mdc.hr/kumrovecJosif Broz TitoKumroveci është i famshëmedhe si vendlindja e Josif Brozit(1892-1980). Komunisti kroat qënjihet me nofkën “Tito” udhëhoqirezistencën antifashiste përgjatëLuftës së Dytë Botërore dhe mëpas u bë themeluesi i FederatësJugosllave. Shtëpia në të cilënu rrit Tito është në brendësite Fshatit-muze, Kumrovec.77

78KlanjecAi është një qytet i vogël meskodrash. Kudo nëpër kishëne qytetit sheh këmbanorekatrore. Kisha është e shekullitXVII, françeskane. Ajo në fillimka shërbyer si mauzoleum ifamiljes së fuqishme Erdodi.Një çift fin sarkofagësh, sëfundmi kanë qenë ruajturdhe vendosur në një varr tëdukshëm e të veçantë. Arkivolii varrit të Emerik Erdodi,ngritur mbi gjunjë dreri, ështënjë nga shembujt më tipik tëartit funeral barok të EvropësQendrore.Kundrejt kishës ndodhetgaleria për nder të skulptorit,të lindur në Klanjec, AntunAugustinçiç (1900 -1979), i

cili studioi në Zagreb dhenë Paris përpara se të bëhejnjë nga artistët publik më tëkërkuar të epokës. Më kryesorjae ekspozitës është modeli istatujës monumentale të kalittë titulluar Paqe. Origjinaligjendet jashtë ndërtesës sëKombeve të Bashkuara nëNju Jork. Augustini vetë ështëvarrosur në kopsht, ku njëskulpturë prekëse e një ushtaritë plagosur që bën me shenjënga varri.www.klanjec.hrwww.mdc.hr/augustincic79

80PregradaPoshtë kodrave, në veri tëKrapinske Tpolice shtrihetqyteti i vogël i Pregradës, i ciliështë i zvogëluar nga kullatbinjake të kishës së famullisë.Kisha, shpesh, quhet “Katedraljae Zagorjes” për shkak tëpërmasave të saj të mëdha.Kisha ka një organo, e cila ishtemenduar për t’a dërguar nëKatedralen e Zagrebit, por ishterefuzuar se nuk ishte shumëe fuqishme për një katedraletë një qyteti të madh. Lokaletboshatisen në fundjavën efundit të shtatorit, sepsenjerëzit shkojnë në Branjegrozdja, një panair rural, si dhekëngë popullore e valle.www.pregrada.hr

VinagoraNë qoftë se dëshironi tëshijoni peizazhin më të bukur,drejtohuni për nga fshati ivogël Vinagora, në perëndimtë Pregradës. Majë një kodretë gjelbërt, do të gjeni tëulur këmbëkryq kishën epelegrinazhit të Shën Marisë.Në fillim ishte fortifikuar përt’u bërë ballë sulmeve armike,ndërsa tani është rrethuarnga një unazë harqesh. Kishazotëron një panoramë tëshkëlqyer të peizazhit tëvalëzuar të Zagorjes.81

82Himni Kombëtar i KroacisëMbrapa hotelit “Terme Tuhejl” ndodhet Pallati Mihanoviç,një shtëpi hijerëndë e shekullit XVIII, quajtur sipas emrit tëdiplomatit Antun Mihanoviç (1796 -1861), i cili si vëllai i zonjëssë shtëpisë, konteshës Brigljeviç, ishte një mysafir i zakonshëm.Dashuria e madhe e Mihanoviçit për peizazhin e Zagorjesshërbeu si frymëzim për këngën “Lijepa Nasa” (“Atdheu ynë ibukur”), dhe kjo më vonë u bë Himni i Kombëtar i Kroacisë.

84Bordi Turistik i ZagrebitKaptol 510000 Zagrebwww.zagreb-touristinfo.hrinfo@zagreb-touristinfo.hrBotues:Bordi Turistik i ZagrebitPër botuesin:Amelia Tomašević Doktor ShkencashRedaktor:Dubravka MićićTeksti:Jonathan BousfieldPërkthimi:MediatranslationKorrigjimi:MediatranslationFotot:Branko BalaškoŽeljko GašpaovićMario HlačaŽelimir HorvatRomeo IbriševićRade JugTihomir KovačevićGoran KuprešaninSaša PjanićTomislav RastićErvin ŠilićTomislav ŠklopanDragutin ŠkreblinTomislav VlainićGoran VranićMuzeumi Matija Skurjeni ArçiveParku Natyror Medvednica ArçiveMuzeumi i çmuar Kënaqësisë ArçiveMbrëmje Barbeque Varaždin ArçiveDrejtor Artistik:Ivan DoroghyDizajni:DZN StudioPrintimi:Forti Animo d.o.o.ISBN 978-953-228-078-4