“Pse e nxore pjesën e thatë sipër dhe jo të njomën që ta shihnin blerësit? Ai qëbën hile e kërkon të na mashtrojë ne, s’është i yni!”Me këto fjalë, Profeti ka treguar se shitja me mashtrim e mallrave të dobëta, tëprishura e të kalbura nuk është e drejtë. Muslimani nuk duhet të përpiqet për të fituarme rrugë të tilla të shtrembra dhe se një gjë e tillë është haram. Fitimi i arritur memashtrim nuk ka dallim prej vjedhjes. Edhe Allahu i Lartë i paralajmëron kështu ataqë bëjnë tregti të pandershme e që matin dhe peshojnë mangut:“Mjerë ata që matin e peshojnë mangut, që, kur marrin, peshojnë e matinme të tepërt, kurse, kur japin, peshojnë e matin me mangësi! A s’e dinë ata sedo të ringjallen një ditë, në një ditë të madhe kur njerëzit, duke u ngritur ngavarret, do të dalin para Zotit?..” (Kur’ani, Mutaffifin: 1-5)Muslimani nuk i gënjen të tjerët për asnjë çështje, edhe vetë përpiqet të mosgënjehet. Nuk ka dukë pasuria e fituar me rrugë mashtrimi. Nga një mall e pasuri etillë nuk vjen asnjë e mirë, nuk ka dobi.Feja jonë kërkon të jemi të ndershëm edhe në matje e peshim. Allahu i Lartë kabërë të ditur se ata që matin e peshojnë mangut, do të ndëshkohen.Nuk ka kënaqësi e lumturi në shoqëritë ku mungojnë drejtësia e ndershmëria.Njerëzit e vështrojnë njëri-tjetrin veç me dyshim!Lexim letrarDjali dhe hajdutëtIslami na thotë: “Mos u ndani prej të drejtës!”Na ishte dikur një djalë. Ai kishte pasur shumë dëshirë të shkonte e mësonte nëBagdat që ishte, ato kohë, qendra arsimore, kulturore e shkencore e botës islame. Aikishte pasur vetëm një nënë. Pasi ishte menduar mirë e mirë, fëmija kishte kuptuarse, për të shkuar atje, i duheshin dy gjëra të domosdoshme: pëlqimi i nënës dheparatë. Dhe djali ia kishte rrëfyer dëshirën nënës. Ajo e kishte miratuar, pastaj ikishte qepur nën astarin e hirkës dyzet florinj që të mos i humbnin ose t’ia vidhnin,veçanërisht e kishte porositur që kurrë të mos gënjente!Pastaj djali kish marrë bekimin e nënës, ish përshëndetur me të dhe ishte vënënë udhë duke u bashkuar me një karvan.Kur karvani ishte afruar pranë qytetit Hemedan, ishte sulmuar nga një çetëhajdutësh. Njëri prej tyre e kishte pyetur djalin: “A ke para?” Djalit i ishte kujtuar se ikishte dhënë fjalën nënës se kurrë s’do të gënjente. Prandaj i tha hajdutit: “Po, kam92
dyzet florinj të qepura brenda hirkës!” Hajduti kishte qeshur duke menduar me vete:“Ç’djalë shakaxhi që qënka!”Pastaj, po kështu i kish ndodhur edhe me një hajdut tjetër. Më në fund, pasikishin mbaruar punë me karvanin, hajdutët i ishin kthyer djalit. Kryehajduti e kishtepyetur po ashtu: “A ke para, o djalë?” Dhe djali i ishte përgjegjur: “U thashë edhe dyprej juve pak më parë: brenda hirkës kam të qepura dyzet florinj!” Kryehajduti kishteurdhëruar t’ia shqepnin astarin e hirkës dhe t’ia nxirrnin paratë në se me të vërtetëkishte. Me gjithë mend, nga hirka kishin dalë dyzet florinj! Hajdutët ishin shtangur.Kryehajduti e kishte pyetur djalin: “Florinjtë i paske siguruar mirë, po pse tregove?”“Sepse i kam dhënë fjalën nënës se kurrë s’kam për të gënjyer!”Atëherë edhe kryehajduti ishte shtangur nga habia. Ç’djalë i drejtë, i guximshëme besnik ndaj fjalës së dhënë, ç’dashuri dhe respekt për nënën!Sjellja e djalit i kishte bërë hajdutët të vinin në vete, të pendoheshin për ç’kishinbërë gjer atëherë dhe ta ndryshonin jetën. U kishin kthyer pjesëtarëve të tjerë tëkarvanit gjërat e grabitura dhe i kishin thënë djalit:“Na ktheve nga rruga e shtrembër! Tani na pri në rrugën e drejtë!”Ja, pra, fëmijë të dashur! Fjala e drejtë, mbajtja e fjalës së dhënë, bindja,respekti dhe dashuria ndaj prindërve i sjellin njeriut veç të mira! Shpëtimi dhelumturia janë te drejtësia dhe ndershmëria, te bindja ndaj prindërve!93