Read - bunge .parliament.go. tz

MHE. LEONARD M. SHANGO: Mheshimiwa Naibu Spika, nakushukuru kwa kunipa nafasi ilina mimi niongelee kidogo kuhusu Muswada huu. Kwanza kabisa, kheri ya mwaka mpya kwa wenzanguWaheshimiwa Wabunge pamoja na wewe Naibu Spika. Pili, natoa pongezi kwa CCM kutimiza miaka 27jana. Pia natoa pongezi kwa wenzetu walioingia katika ushindani leo asubuhi na kushinda kuingia katikaBunge la Afrika. (Makofi)Mheshimiwa Naibu Spika, kabla sijaongelea Muswada huu, naomba kutoa taarifa tu kuwa Wilayayangu ya Iramba ina matatizo makubwa ya njaa na sasa wananchi wanapoteza maisha. Serikali ilisemahaitakubali kuona mwananchi yeyote anapoteza maisha kwa ajili ya njaa sasa wanapoteza maisha kamamlivyosikia kwenye vyombo vya habari siku za kaaribuni. Ningeomba sasa Serikali ifanye kazi moja tu yakuokoa maisha haraka na kupeleka chakula katika Wilaya ya Iramba. (Makofi)Natoa pongezi kwa Waziri wa Viwanda na Biashara kwa kuleta Muswada huu wakati mzuri,Muswada utaleta mazingira mazuri katika viwanda vyetu kwa kuimarika na kuanza kuzalisha na bidhaaubora wake uonekane kwa walaji pamoja na ushindani mzuri na bidhaa zinazotoka nje. Ni common sensemtu anayefanya biashara kuwa anauza bidhaa zake kwa faida na sio kwa hasara kwa hiyo Muswada huuuonekane kuwa utalinda wafanyabiashara wetu na viwanda vyetu kwa kupata faida. Kwa hiyo, kama kunauwezekano kuwa bidhaa zinazoingizwa na zinauzwa kwa bei rahisi kwa ubora unaofananafanana nabidhaa zetu suala hilo ni la ushindani. Sasa tungechunguza kwa nini bidhaa hizi ziuzwe kwa bei ndogozaidi kuliko bei ya bidhaa zetu hapa nchini. Ni ukweli mtupu kuwa viwanda vyetu vinafanya kazi katikamazingira magumu kwanza kuna tatizo la teknolojia, teknolojia lazima itoke nchi za nje. Pili kuna matatizoya kupata malighafi kuhakikisha wakati wote kuwa uzalishaji utaendelea kwa wakati wote.Tatu kuna mfumo wa kodi, viwanda vingi vinabebeshwa mlolongo wa kodi nyingi kwa mfanoviwanda vingi hapa nchini ni vya kusindika mazao na vya kuzalisha au kutengeneza vitu vidogo vidogokama furniture lakini utaona viwanda hivi hivi miaka iliyopita vilikuwa vinalipa Stamp Duty sasavinalipishwa kodi ya Ongezeko la Thamani (VAT). Kwa kubebeshwa mzigo huu ushindani wao unakuwamdogo sana. Kwa mfano kuna viwanda hivi ambavyo vinatengeneza vyakula vya mifugo kama kuku,ng’ombe hivi sasa vinalipishwa VAT na kwa kufanya hivyo imekuwa vigumu sana na vingine vingivimeacha shughuli za kuzalisha. Athari zake ni kuwa wananchi ambao walikuwa wanategemea kupatabidhaa hizi au vyakula vya mifugo inabidi wapate bidhaa hizi kutoka nchi za jirani. Sasa hii inaonyeshakuwa mfumo wa kodi nao unachangia katika kupunguza ushindani katika masoko ya ndani. Wananchiwanalazimika kununua mahitaji yao kwa bidhaa zitokazo nchi za nje ambazo mara nyingi bei ni za chiniukilinganisha na zinazozalishwa hapa nchini.Mimi ningeomba kuwa Serikali hapa ione umuhimu wa kuvilea viwanda hivi ambavyo vingi nividogo vidogo hasa kwenye maeneo ya kusindika mazao yetu hapa nchini, mzigo wa kodi upunguzwekusudi viwanda hivi viendelee vitaendelea kuhudumia wananchi wetu ambao ni wengi wanatumia bidhaahizi ni wale wafanyabiashara wadogo wadogo na wafugaji wa kuku na ngómbe kwa mfano akina mama nawastaafu. Wanapopata mahitaji ya vyakula hivi kwa bei kubwa na wao wanaathirika kwa sababuwanashindwa kuendeleza shughuli zao.Hawa ndio kundi la wananchi ambao wako mstari wa mbele katika kupambana kupunguzaumaskini. Ningeomba hizi kodi ziangaliwe na hasa ikiwezekana kodi za VAT katika viwanda hivi vidogovidogo iondolewe na waendelee kulipa tu Stamp Duty. Viwanda hivi kama useremala, uzalishaji vyakulavya mifugo Sasa hivi ukifika madukani furniture zinazozagaa ni za kutoka nje kwa sababu watengenezajiwa furnitures wa hapa nchini wengi wameacha shughuli zao wamefunga biashara zao kwa sababu yakuogopa au kushindwa kulipa hizi kodi nyingi hasa za VAT.Mheshimiwa Naibu Spika, mimi kwa kweli naunga mkono Muswada huu mia kwa mia. Ilaningependa kupata maelezo na ufafanuzi katika maeneo fulani fulani. Kwanza, tupate orodha ya bidhaazile ambazo zinazalishwa hapa nchini ambazo zipo katika hatari hii ya dumping. Mimi naelewa kwamfano, sasa hivi kuna viwanda fulani fulani ambavyo vinafanya kazi nzuri tu, kiwanda cha General Tyreinazalisha matairi mazuri sana na ubora wake ni wa Kimataifa na ushindani wake bado unaendelea vizurikwa sababu wananchi wengi wanaokwenda kuulizia matairi madukani kwanza wanaulizia General Tyreingawa bei yake ni ya juu, wanapokosa matairi haya inabidi wanunue yale yanayotoka nje. Kiwanda cha