Bogdan Pasko - Nowy system gospodarowania odpadami ...

URZĄD MARSZAŁKOWSKI WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGOWYDZIAŁ OCHRONY ŚRODOWISKANowy system gospodarowania odpadamikomunalnymi -obowiązki wynikające ze nowelizowanejustawy o utrzymaniu czystości i porządkuw gminach.Brenna, 5 października 2011 r.

Uwarunkowania ogólneDYREKTYWA RAMOWA – art. 13Państwa członkowskie stosują niezbędne środki w celuzapewnienia, aby gospodarowanie odpadami było prowadzonebez narażania zdrowia ludzkiego oraz bez szkody dlaśrodowiska, w szczególności:a) bez zagrożenia dla wody, powietrza, gleby, roślin lubzwierząt;b) bez powodowania uciążliwości przez hałas lub zapachy;orazc) bez niekorzystnych skutków dla terenów wiejskich lubmiejsc o szczególnym znaczeniu.2

Uwarunkowania ogólne - hierarchiaUnieszkodliwianieOdzysk(w tym odzysk energii)RecyklingPrzygotowaniedo ponownego użyciaZapobieganie3

Gospodarka odpadami komunalnymiw UE-2009 rok

%EU27BulgariaRomaniaMaltaLithuaniaLatviaCyprusCzech RepublicSlovakiaGreecePolandEstoniaHungarySloveniaPortugalIrelandSpainUnited KingdomFinlandItalyFranceLuxembourgBelgiumDenmarkAustriaSwedenNetherlandsGermanyGospodarka odpadami komunalnymiw UE-2009 rok100908070605040302010038Składowanie100 99 96 95 9286 83 82 827875 7562 62 62524846 4532175 41 1 1 0

%EU27GermanyBelgiumSwedenSloveniaDenmarkIrelandNetherlandsAustriaLuxembourgUnited KingdomFinlandFranceGreeceSpainEstoniaCyprusPolandHungaryItalyPortugalLatviaMaltaLithuaniaSlovakiaCzech RepublicRomaniaBulgaria504540353025201510502448Gospodarka odpadami komunalnymiw UE-2009 rokRecykling36 36 34 34 32 32 3027 26 2418 17 15 14 14 14 13 118 74 3 2 2 1 0

%EU27SwedenDenmarkNetherlandsLuxembourgBelgiumGermanyFranceAustriaPortugalFinlandCzech RepublicItalyUnited KingdomSlovakiaHungarySpainIrelandPolandSloveniaBulgariaEstoniaGreeceCyprusLatviaLithuaniaMaltaRomania60Gospodarka odpadami komunalnymiw UE-2009 rokSpalanie5049 483936 35 34 34294030202019 1812 12 11 10 10 910031 1 0 0 0 0 0 0 0 08

Szacunkowa ilość wytworzonych odpadów komunalnych –2009 r.1,65 mln Mg/rok - 356 kg/M/rokPolska - 12,05 mln Mg - 316 kg/M/rok9

Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządkuw gminach – 15 lipca 2011 r.• Gminna własność odpadów komunalnych –rewolucja śmieciowa - obligatoryjne przejęcie obowiązkuzagospodarowania odpadów komunalnych od właścicielinieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy,• Opłata celowa – dochód gminy nie przedsiębiorców,• Koordynacyjna rola samorządów województww planowaniu i organizowaniu gospodarki odpadamikomunalnymi na szczeblu regionalnym.10

Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządkuw gminach – zadania gmin• Zorganizowanie przetargu na odbieranie odpadówkomunalnych od właścicieli zamieszkiwanych nieruchomościalbo przetargu na odbieranie i zagospodarowanie tychodpadów (sektory?).• Odbieranie innych odpadów komunalnych (decyzja RG).• SIWZ – szczegółowe określenie wymogów dotyczącychprzekazywania odebranych odpadów do regionalnychinstalacji oraz wymagań wobec odbierającego odpadykomunalne.• Umowa zawierana z odbierającym odpady komunalne odwłaścicieli nieruchomości – sankcje na wypadek niewywiązywania się wykonawcy z umowy.11

Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządkuw gminach – zadania gminOpłata – dochód gminy – koszty funkcjonowania systemu:• odbierania, transportu, zbierania, odzyskui unieszkodliwiania,• tworzenia i utrzymania punktów selektywnegozbierania odpadów komunalnych,• obsługi administracyjnej tego systemu.Rada gminy określi niższe stawki opłaty zagospodarowanie odpadami komunalnymi, jeżeli odpadykomunalne są zbierane i odbierane w sposób selektywny.12

Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządkuw gminach – zadania gminOpłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi :1. Liczba mieszkańców,2. Ilość zużytej wody,x stawka opłaty3. Powierzchnia lokalu mieszkalnego4. Stawka opłaty od gospodarstwa domowego.w przypadku niezamieszkałych nieruchomości na którychwytwarzane są odpady komunalne1. Liczba pojemników x stawka opłaty za pojemnik13

Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządkuw gminach – zadania gmin• Gminy zapewniają budowę, utrzymanie i eksploatacjęwłasnych lub wspólnych z innymi gminami regionalnychinstalacji do przetwarzania odpadów komunalnych• Przetarg (Pzp) lub dokonanie wyboru podmiotu (PPP lubkoncesja na roboty budowlane lub usługi).• Obejmują systemem gospodarowania odpadami wszystkichwłaścicieli nieruchomości (Kpgo 2014 do 2015 r.).Szczegółowe określenie wymagań zamawiającego wobecwykonawcy odnośnie planowanych instalacji odzyskui unieszkodliwiania odpadów (wytyczne – rozp. ws MBP).14

Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządkuw gminach – zadania gmin• Tworzą punkty selektywnego zbierania odpadówkomunalnych, w tym miejsca zbiórki ZSEiE.Ustanawiają selektywne zbieranie co najmniej:• papieru,• metali,• tworzyw sztucznych,• szkła,• opakowań wielomateriałowych,• odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, w tymodpadów opakowaniowych ulegających biodegradacji.Odpady zebrane najbliżej źródła ich wytwarzania będąjakościowo najlepsze co ułatwi ich zagospodarowanie.15

Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządkuw gminach – zadania gmin• Gminy są obowiązane osiągnąć do 31 grudnia 2020 r.:1) poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycianastępujących frakcji odpadów komunalnych: papieru,metali, tworzyw sztucznych i szkła w wysokości co najmniej50% wagowo;2) poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użyciai odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczneodpadów budowlanych i rozbiórkowych w wysokości conajmniej 70% wagowo.Odpady zebrane najbliżej źródła ich wytwarzania będąjakościowo najlepsze co ułatwi ich zagospodarowanie.16

Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządkuw gminach – zadania gmin• Gminy są obowiązane ograniczyć masę odpadówkomunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych doskładowania:1) do dnia 16 lipca 2013 r. – do nie więcej niż 50%wagowo całkowitej masy odpadów komunalnychulegających biodegradacji przekazywanychdo składowania,2) do dnia 16 lipca 2020 r. – do nie więcej niż 35%wagowo całkowitej masy odpadów komunalnychulegających biodegradacji przekazywanychdo składowania– w stosunku do masy tych odpadów wytworzonychw 1995 r.17

tys. Mg9008007006005004003002001000Ilość odpadów konieczna do zagospodarowania poza składowaniem658 658752 763 766~258494~4343291995 2010 2013 20182009 r. - 116,6 tys. Mg (MBP) rok(zebr. selekt. - 27,9 tys. Mg)ogólna ilość odpadów wytwarzanychodpady dopuszczone do składowania~507259Rys. Dopuszczalne ilości składowanych komunalnych odpadów ulegającychbiodegradacji w województwie śląskim18

Zakaz składowania od 2013 rokuFrakcji kalorycznej odpadów:• ciepło spalania powyżej 6MJ/kg,• zawartość ogólnego węgla organicznego (TOC)powyżej 5% suchej masy,• straty prażenia (LOI) powyżej 8% suchej masy.19

Nie osiągnięcie wymaganego poziomu:• recyklingu, przygotowania do ponownego użyciai odzysku innymi metodami,• ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegającychbiodegradacji przekazywanych do składowaniapowoduje nałożenie w drodze decyzji kary pieniężnej!!!Sprawozdawczość:Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządkuw gminach – zadania gmin• Podmiot odbierający odpady do gminy – kwartalne, dokońca miesiąca następującego po kwartale,• Wójt, burmistrz prezydent miasta do marszałkawojewództwa oraz wojewódzkiego inspektora ochronyśrodowiska – roczne, do 31 marca następującego roku,• Marszałek województwa do ministra właściwego do sprawśrodowiska – roczne, do 15 lipca następującego roku.20

Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządkuw gminach – zadania gminCo jeszcze czeka samorządy gmin:• utworzenie rejestru działalności regulowanejw zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicielinieruchomości – z dniem wejścia ustawy w życie,• dostosowanie regulaminów do wojewódzkich planówgospodarki odpadami – w terminie 6 miesięcy od dniauchwalenia wpgo.21

Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządkuw gminach – zadania gminPodjęcie uchwał określających (w terminie 12 miesięcy):• stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi,• termin, częstotliwość i tryb uiszczania opłaty zagospodarowanie odpadami komunalnymi,• wzór deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanieodpadami komunalnymi składanej przez właścicielinieruchomości,• szczegółowy sposób i zakres świadczenia usług w zakresieodbierania odpadów komunalnych od właścicielinieruchomości i zagospodarowania tych odpadówPrzeprowadzenie kampanii informacyjnychna temat praw i obowiązków właścicieli nieruchomościokreślonych w powyższych uchwałach.

Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządkuw gminach – zadania samorządu województwaWOJEWÓDZKI PLAN GOSPODARKI ODPADAMI• Sejmik województwa jest obowiązany uchwalić,w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życieustawy, zaktualizowany wojewódzki plan gospodarkiodpadami.• Uchwała w sprawie wykonania wojewódzkiegoplanu gospodarki odpadami.23

Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządkuw gminach – zadania samorządu województwaUchwała w sprawie wykonania wojewódzkiego planugospodarki odpadami jest aktem prawa miejscowego• regiony gospodarki odpadami komunalnymi,• regionalne instalacje do przetwarzania odpadówkomunalnych i instalacje do zastępczej obsługi tychregionów,• regionalne instalacje do przetwarzania odpadówkomunalnych niespełniające wymagań ochronyśrodowiska,24

Regionalna instalacja - zakład zagospodarowaniaodpadów (120 tysięcy mieszkańców), spełniającywymagania najlepszej dostępnej techniki lub technologii,oraz zapewniający termiczne przekształcanie odpadów lub:a) MBP zmieszanych odpadów komunalnych i wydzielanieze zok frakcji surowcowych (obligatoryjne rozporządzenie –wymagania dla MBP i stabilizatów),b) przetwarzanie selektywnie zebranych odpadówzielonych i innych bioodpadów oraz wytwarzaniez nich produktu o właściwościach nawozowych lubśrodków wspomagających uprawę roślin,(ustawa o nawozach i nawożeniu - pozwolenie,rozporządzenie - wymagania),c) składowanie odpadów powstających w procesiemechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanychodpadów komunalnych oraz pozostałości z sortowaniaodpadów komunalnych25

WYTWÓRCA ODPADÓWAKTUALNY SYSTEM GOSPODARKI ODPADAMIPrzepływy strumieni odpadówbalastZmieszane odpadykomunalne (zok)SKŁADOWSKOODPADÓW- papier,- szkło,- tw. sztuczne,- metaleInstalacjaodzysku

WYTWÓRCA ODPADÓWFNodpadyniebezpieczneSYSTEM GOSPODARKI ODPADAMIPrzepływy strumieni odpadówInstalacjadoprodukcjiPAZmieszane odpadykomunalne (zok)INSTALACJE REGIONALNE (zasada regionalizacji)balastSortowniabalast- metale,- tw. sztuczne,- szkło,- inneKryteriaBSKŁADOWSKOODPADÓWskładowania!- papier,- szkło,Instalacja- tw. sztuczne odzysku- metale,(zasada- innebliskości)- o.u.biodegradacji(w tym zielone),Instalacja MBPBFPStabilizacjabiologiczna(tlenowa)(beztlen.+ tlenowa)KompostowniaBiogazowniaKompostowniastabilizatoczyszczonystabilizatodzyskKompost(nawóz organ.lub środekwspomagającyuprawę roślin)

Wnioski:1. Osiągnięcie wymaganych poziomów recyklingu, przygotowania doponownego użycia i odzysku innymi metodami oraz ograniczeniamasy odpadów komunalnych ulegających biodegradacjiprzekazywanych do składowania nie będzie możliwe bez rozwojuselektywnej zbiórki odpadów jak najbliżej źródła ich powstawania.2. Osiągnięcie celów w zakresie ograniczenia ilości odpadóworganicznych kierowanych do składowania, wymaga dalszegorozwoju metod biologicznych i mechaniczno-biologicznych orazwprowadzenia termicznego przekształcania odpadów, jako elementukompleksowego systemu zagospodarowania odpadów komunalnych.3. Dla osiągnięcia powyższych celów konieczne jest podjęciewspółpracy gmin w ramach regionów gospodarki odpadamikomunalnymi celem prowadzenia wspólnej i kompleksowejgospodarki tymi odpadami.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘBogdan PaskoUrząd Marszałkowski Województwa ŚląskiegoWydział Ochrony Środowiskatel. 32 78 35 651e-mail: bpasko@slaskie.pl