O bezdomności bez lęku - Pomorskie Forum na rzecz Wychodzenia ...

POMOST - O BEZDOMNOśCI BEZ LęKUBezdomność trudniejsza niż alkoholizmSłAWA MAJEWICZW grupach jednorodnych jest zbyt dużo pesymizmui niemożności - „jeden drugiego ciągnie w dół”.Jest to widoczne tam, gdzie bezdomni są w liczebnejprzewadze.Pracuję w Ośrodku Terapii Uzależnień „Śródka-Rataje”w Poznaniu. Od wielu lat pojawiają się tutajosoby przebywające w pobliskich placówkach oferującychpomoc bezdomnym. Pragnę podzielić siękilkoma refleksjami, które są wynikiem obserwacjiprzebiegu leczenia osób bezdomnych oraz rozmówz byłymi pacjentami. Przyjmujemy na terapię każdego,kto, naszym zdaniem, ma szansę zdrowieniaw warunkach ambulatoryjnych, niezależnie od tegoskąd przychodzi i od jakiego środka jest uzależniony.Jedynym warunkiem jest podpisanie kontraktui przestrzeganie dość trudnych jego warunków. Osobybezdomne kończące u nas program podstawowyniemal zawsze kontynuowały terapię aż do wyczerpaniaoferty placówki. Wszyscy nadal utrzymują abstynencję.WYMUSZONA ABSTYNENCJACi, którzy do nas trafiają, również zawierają kontrakty.Często czują się skrzywdzeni skierowaniemdo nas. Uważają, że zostali potraktowani niesprawiedliwie.Mówią: „przecież wiele miesięcy nie piłem”,„raz wypiłem i mam się leczyć”, „to tylko maławpadka”. Są przekonani, że nie mają problemu z alkoholem.Utwierdza ich w takim myśleniu „wymuszonaabstynencja”- warunkiem pobytu w placówkach dlabezdomnych jest nieużywanie alkoholu. Wielu z nichrezygnuje z leczenia niemal natychmiast po jego podjęciu;niektórzy po zakończeniu grupy wstępnej. Leczymyosoby uzależnione od alkoholu, hazardu, narkotyków,leków (często uzależnione krzyżowo lubz podwójną diagnozą). Jesteśmy otwarci na różnorodność.Być może ten klimat niejednorodności sprawia,że także niektórym bezdomnym udaje się u nas zahamowaćpicie i zacząć trzeźwieć. O wiele trudniejszaokazuje się pomoc w radzeniu sobie z bezdomnością.Ich stosunek do własnej niełatwej sytuacji życiowejjednak się zmienia.ZROZUMIEć BEZDOMNOśćW ostatnich latach zdarza mi się przeżywać przerażającesceny - fala powodzi zalewa mieszkaniai domy zabierając ludziom niemal wszystko, co kiedyśbyło ich własnością. Im na szczęście zostają bliscy.Bezdomni alkoholicy stracili - co prawda mniejgwałtownie - zarówno miejsce pobytu, jak i bliskich.Opuścili ich sami lub zostali odrzuceni przez innych.Nie dało się już z nimi żyć. Często cały ich życiowydorobek mieści się w plastykowej torebce. Oni niesą bezdomni z powodu złego losu. „Zrobili” to sobiesami. I to jest znacznie gorsze - obarczone wstydem,upokorzeniem, często też pogardą ze strony innych.Chcą więc temu zaprzeczyć. Mówią, że są „bezdomniz wyboru” lub szukają nierealnych usprawiedliwieńdla swojej sytuacji. Zaprzeczają i obwiniają innych;często cały świat. I trudno z tego rezygnują. Nierazjest dla nas drażniące, że do tego stopnia nie są gotowido wzięcia odpowiedzialności za swoje życie.LECZYć RAZEM CZY OSOBNO?W obliczu braku sukcesów w leczeniu osób bezdomnych(bo to trudne, choćby, dlatego, że my samiwątpimy w możliwość sukcesu) pojawiają się koncepcjetworzenia dla nich specyficznych, odrębnych programówterapeutycznych. Nie wydaje mi się to dobrympomysłem. Potwierdzają to osoby, które z powodzeniemukończyły nasz program. Sądzimy, żebardziej skuteczne jest leczenie alkoholizmu bezdomnychw grupach różnorodnych, niż jednorodnych.Tak samo, jak niedobrym pomysłem byłobyprowadzenie odrębnej terapii dla bezdomnych chorychna cukrzycę czy reumatyzm (jestem też niechętnienastawiona do tworzenia placówek dla uzależnionejelity). Bezdomni sami twierdzą, że terapia z innymiułatwia im zaakceptowanie swojego alkoholizmu -jako choroby „demokratycznej”. Alkoholizm przestajebyć wówczas problemem marginesu czy też zjawiskiem,„rynsztokowym”, jak to sobie dotąd wyobrażali.Mówią: „leczenie z osobami mającymi mieszkanie,rodzinę, stałą pracę czy działalność gospodarczą dodajenam poczucia wartości”. Podkreślają też, że mająod kogo uczyć się umiejętności życiowych, czerpaćenergię, inicjatywę i nadzieję. W grupach jednorodnychjest zbyt dużo pesymizmu i niemożności - „jedendrugiego ciągnie w dół”. Jest to widoczne w grupach,w których bezdomni są w liczebnej przewadze.Zauważamy, że osoby bezdomne w grupach różnorodnychsą zazwyczaj traktowane z szacunkiem, akceptowanei dostają pozytywne psychiczne wsparciePISMO SAMOPOMOCY 19